INTERAKCYJNE FUNKCJE NAUCZYCIELA
Nauczanie podające
Cele dydaktyczne nauczania podającego to przede wszystkim umożliwienie uczniom przyswojenia wiadomości, włączenia ich do struktur poznawczych i zapamiętania. Tok lekcji podającej składa się z czterech faz:
- przedstawienie celów i wywołanie nastawienia
- przedstawienie organizującej zapowiedzi
- podanie materiału
- rozwijanie i intensyfikowanie myślenia uczniów
Wiedza dzieli się na trzy główne kategorie: wiedzę deklaratywną (wiedza o czymś, lub wiedza, że coś jest prawdą), proceduralną (wiedza jak coś zrobić), kontekstową (wiedza jak posłużyć się określoną wiedzą deklaratywną i proceduralną). Model podający wymaga względnie sztywnej struktury środowiska dydaktycznego, jako warunek utrzymania uwagi uczniów na lekcji. Podając nowy materiał wykorzystuje się specjalne techniki: łączniki, układ reguła – przykład – reguła, sygnalizowanie zmian metodycznych. Poprzez dyskusję, pytania i dialog nauczyciel wzbogaca i intensyfikuje myślenie uczniów.
Nauczanie bezpośrednie
Model nauczania bezpośredniego ukierunkowany jest przede wszystkim na wspomaganie uczenia się wiedzy proceduralnej (umiejętności) oraz wiedzy deklaratywnej, którą można zorganizować w łańcuch i nauczać krok po kroku. Ogólny bieg lekcji składa się z pięciu faz:
~ przedstawienie celów i wywołanie nastawienia
~ pokaz umiejętności lub objaśnienie materiału
~ zorganizowanie ćwiczeń pod kierunkiem
~ sprawdzanie postępów i dostarczanie informacji zwrotnej
~ rozbudowane ćwiczenia samodzielne i transfer
Nauczanie pojęć
Pojęcia stanowią podstawową jednostkę organizującą myślenie i porozumiewanie się ludzi. Wyróżniamy pojęcia koniunkcyjne, dysjunkcyjne i stosunkowe. Model nauczania pojęć służy głównie przyswajaniu przez uczniów wiedzy konceptualnej zawartej w przedmiotach nauczania i stworzeniu podstaw dla myślenia wysoko zorganizowanego. Lekcja wg tego modelu składa się z czterech faz:
- przedstawienia celów i wywołania nastawienia
- podania przykładów i nieprzykładów
- sprawdzenia przyswojenia pojęcia
- wywołanie myślenia wyżej zorganizowanego
Uczenie się we współpracy
Model ten różni się od innych modeli nauczania tym, że w celu wywołania uczenia się posługuje się odmiennymi strukturami zadania dydaktycznego i nagród. Struktura zadania wymaga, aby uczniowie współpracowali ze sobą w małych grupach. Cele modelu wykraczają poza uczenie się treści programowej i obejmują wzajemną akceptację ludzi z różnych grup społecznych, opanowanie umiejętności społecznych i grupowych oraz zachowań kooperacyjnych. Bieg lekcji (syntaksa) obejmuje sześć głównych faz:
- podania celów i wywołania nastawienia
- podanie wiadomości
- zorganizowanie zespołów
- praca w zespołach wspomagana w miarę potrzeb przez nauczyciela
- sprawdzenie rezultatów
- skwitowanie osiągnięć
Model opiera się na demokratycznej tradycji pedagogicznej, idei aktywnego uczenia się i współpracy; uczniowie podejmują odpowiedzialność za naukę. Zmianie ulega rola nauczyciela: nie jest już centralną postacią na scenie, ale reżyserem pracy w małych grupach. Ocena nie opiera się na podejściu rywalizacyjnym, jak w przypadku poprzednich modeli, lecz łączy nagrody indywidualne z zespołowymi i wprowadza nowe formy kwitowania pracy i jej wyników.
Dyskusja
Dyskurs i dyskusja odgrywają kluczową rolę w rozwijaniu myślenia uczniów oraz w scalaniu poznawczej i społecznej strony uczenia się. Najważniejsze zadania podczas lekcji to: nakierowanie dyskusji na właściwy temat; utrzymanie kierunku dyskusji; rejestrowanie dorobku dyskusji; skłonienie uczniów do wysłuchiwania odpowiedzi; zapewnienie właściwego czasu wyczekiwania. Nauczyciel powinien pomagać uczniom w dopracowaniu pomysłów, rozważaniu pomysłów konkurencyjnych oraz nazywaniu procesów myślowych.