Wstęp
System podatkowy jest istotną częścią systemu finansowego obowiązującego w każdym państwie. Jedną z najbardziej popularnych koncepcij podatkowych jest podatek liniowy, więc na wstępie chciałbym jej krótko zdefiniować.
Podatek liniowy (również: podatek płaski) jest metodą obliczania wymiaru podatku, w myśl której wysokość należnego podatku jest wprost proporcjonalna do wielkości podstawy opodatkowania. On nie ma zróżnicowanych stawek podatkowych, możliwości ulg oraz kwoty wolnej od podatku. Widług takiej koncepcji cała wielkość podatku związana jest wyłącznie z wielkością dochodu – każda złotówka/euro/dolar dochodu jest tak samo opodatkowana.
Koncepcja podatku liniowego
Koncepcja podatku liniowego wywodzi się z krajów anglosaskich i w tłumaczeniu jest to flat tax, co dosłownie oznacza podatek płaski, czyli podatek z jedną stawką procentową. Taki sposób naliczania podatku budzi wiele kontrowersji wśród społeczeństwa, polityków czy ekonomistów. Koncepcja podatku liniowego jest formułowana najczęściej w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych lub podatku dochodowego od osób prawnych. Generalnie jest postrzegany, jako sprawiedliwy, ponieważ każdy jest równy wobec prawa podatkowego, podlega jednej stawce niezależnie od osiągniętego dochodu, co oznacza, że wszyscy podatnicy płacą taką samą część (np. 19%) swoich dochodów w formie podatku.
Pozytywne i negatywne aspekty podatku liniowego
Zasadność wprowadzenia podatku liniowego jest szeroko omawiana. Zwolennicy podatku liniowego utrzymują że ten jest bardziej sprawiedliwy od np podatku progresywnego, gdyż każdy płaci taki sam procent swojego dochodu. Przeciwnicy wskazują, że zebranie przez rząd takiej samej sumy pieniędzy jak w przypadku podatku progresywnego wymaga, aby mniejszy wkład finansowy bogatszej części społeczeństwa został zrównoważony przez większy wkład części biedniejszej.
Ponadto prostota i niski poziom podatku liniowego zmniejsza szarą strefę, gdyż zniechęca do unikania opodatkowania (np. poprzez ukrywanie części dochodów czy ucieczkę do rajów podatkowych) i utrudnia dokonywanie oszustw, a z drugiej strony zachęca do większej pracy (wyższy dochód nie powoduje drastycznego zwiększenia płaconego podatku, jak w przypadku systemu progresywnego), oszczędzania (brak ulg podatkowych powoduje, że ludzie przestają irracjonalnie wydawać pieniądze po to tylko, by zapłacić niższy podatek) i inwestowania, co w rezultacie napędza rozwój gospodarczy, a tym samym zwiększa bazę podatkową i całkowite wpływy budżetowe.
Plusy podatku liniowego | Minusy podatku liniowego |
---|---|
- jednolita, 19-proc. stawka, niezależnie od kwoty dochodu - możliwość obniżania przychodów firmy za pomocą kosztów, dzięki czemu obniża się podatek - możliwość z opłacania zaliczek na podatek w ulgowej formie: co kwartał lub zaliczek uproszczonych - zapewnia poczucie równości - uprościa system podatkowy - sprawedliwy - prosty i „przyjazny” dla podatnika - administracyjna oszczędność |
- brak możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub samotnie wychowywanym dzieckiem - brak możliwości zastosowania ulg podatkowych, jeśli dochód uzyskiwany jest tylko z działalności gospodarczej |
Podsumowanie
Podsumowując mogę stwierdzić, że koncepcja podatku liniowego posiada zarówno wiele pozytywnych, jak i negatywnych aspektów. Ciężko jednoznacznie stwierdzić jaki podatek jest lepszy, ale myślę, że w dużej mierze zależy to od kraju i stanu jego gospodarki. Za pewne są kraje, którym zastosowanie liniowej koncepcji podatku przyniesie same korzyści, ale są i takie, które nie udźwigną tego ciężaru.
Mogę powiedzieć, że podatek liniowy był jest i będzie bardzo sporną kwestią wśród ekonomistów, ale wydaje się, że korzyści z wprowadzenia podatku liniowego neutralizują niekorzystne konsekwencje wynikające z takiej właśnie skali podatkowej.