460: Przełyk Barreta – definicja, etiologia, patogeneza

Przełyk Barreta – zastąpienie normalnego wielowarstwowego nabłonka błony śluzowej dystalnego odcinka przełyku przez meta plastyczny cylindryczny nabłonek zawierający komórki śluzowe (metaplazja jelitowa)

<3 cm – krótki odcinek przewodu Barreta

Etiologia i patogeneza

• nawrotowy reflux żołądkowo-przełykowy

• zapalenie i owrzodzenie w nabłonku ww płaskim

• gojenie przez rozplem kom. pnia i odbudowę nabłonka

• z powodu niskiego pH kom. różnicują się w nabł. gruczołowy cylindryczny (bardziej odporny)

461: Przełyk Barreta – epidemiologia, objawy kliniczne, zasady diagnostyki

Epidemiologia

• mężczyźni (M:K=4:1)

• rasa biała

• występowanie rodzinne

• występuje u 1 na 100 starszych ludzi powyżej 60 roku życia

• występuje u 10% pacjentów z objawami ch. refluxowej

Objawy kliniczne – nieswoiste (takie jak reflux), 1/3 bez objawów

• zgaga + kwaśny smak w paszczy

• silny ból w KLP przypominające MI

Diagnostyka

• badanie hist-pat wycinków z badania endoskopowego (łososiowa błona śluzowa)

• można stosować barwienie błękitem metylenowym lub roztworem Lugola (kom. kubkowe)

462: Przełyk Barreta – typy histologiczne oraz dysplazja i rak w przełyku Barreta

Typy histologiczne raka przełyku

1. płaskonabłonkowy 90% częstszy u murzynów

2. gróczołowy 10% częstszy u białych powstaje z przełyku Barreta

Czynniki ryzyka rozwoju raka płaskonabłonkowego:

Zwolniony pasaż pokarmów – rośnie expozycja

Choroby przełyku

• długotrwałe zapalenie przełyku

• achalazja

• zespół Plummer-Vinsona (pierścieniowate zwężenie przełyku, niedokrwistość mikrocyt arna, zanikowe zapalenie języka)

Styl życia – alkohol i tytoń

Dieta

• niedobory witamin A, C, B1, B2, B6 i pierwiastków śladowych Zn, Mo

• skażenie grzybicze żywności i duża zawartość azotynów i nitrozo amin

Predyspozycje genetyczne – Modzelowatość = tylosis (nadmierne rogowacenie dłoni i stóp)

Rak płaskonabłonkowy

• dysplazja rak przedinwazyjny rak inwazyjny

• najpierw jest małe szaro-białe zgrubienie lub wyniosłość błony śluzowej

• potem robi się guz i przyjmuje 1 z 3 postaci:

  • polip

  • owrzodzenie rozpieprzające inne struktury (układ oddechowy, aorta etc.)

  • rozlany naciek – grupa i sztywna ściana, >< światło

• lokalizacja w przełyku: 50% - środek, 30% - dół, 20% - gura

Rak gruczołowy

• rośnie sobie na podłożu przełyku Barreta

• lokalizacja: dolna 1/3 przełyku, może obejmować wpust

• na początku występuje w postaci płaskich lub uwypuklonych łat

• później się robi polip, owrzodzenie lub rozlany naciek

• wytwarza śluz

463: Nieprawidłowości mechaniczne wyrostka robaczkowego – skręcenie, wgłobienie, uchyłki wrodzone i nabyte

Skręcenie (skręt) – utrudnienie odpływu żylnego i napływu tętniczego, niedokrwienie ściany, może być stan zapalny i martwica

Wgłobienie – teleskopowe wsunięcie segmentu proxymalnego do dystalnego, wywołuje niedrożność i zaburzenia krążenia

Uchyłek – ślepy zbiornik uwypuklający się na zewnątrz i komunikujący się ze światłem, składający się z błony śluzowej i podśluzowej, brak mięśniówki; powikłania: zapalenie perforacja zapalenie otrzewnej ropnie okołojelitowe

464: Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego – epidemiologia, przyczyny, obraz hist-pat

465: Powikłania ostrego zapalenia wyrostka robacznowego

Epidemiologia

• w szczyty zachorowań: 1 – II i III dekada, 2 – u osób starych

• mężczyźni (M:K=1.5:1)

Patogeneza

• zamknięcie światła (50-80%) – kamienie kałowe, żółciowe, owsiki

• wzrasta produkcja śluzu

• zwiększone ciśnienie zamyka żyły

• zamknięcie i niedokrwienie wyrostka powoduje rozwój bakterii obrzęk i wysięk

• w zapaleniu idiopatycznym nie dochodzi do zamknięcia światła wyrostka

Obraz hist-pat

Okres wczesny: naciek zapalny z neutrofilów w całej błonie matowa, ziarnista, czerwona

Ostre ropne zapalenie wyrostka: ropny wysięk na powierzchni bł. surowiczej, później są ropnie w ścianie oraz owrzodzenie i martwica w błonie śluzowej

Ostre zgorzelinowe zapalenie wyrostka: dalszy rozwój zielonkawe owrzodzenia i martwica zgorzelinowa perforacja wyrostka ropne zapalenie otrzewnej

Kryterium rozpoznania hist-pat: naciek z neutrofilów w bł. mięśniowej właściwej

Objawy

• umiarkowane dolegliwości w okolicy pępka

• brak łaknienia, mdłości, wymioty, gorączka, leukocytoza

• napięcie powłok w prawym dolnym kwadrancie brzucha

• głęboki stały ból w prawym dolnym kwadrancie (po kilku godzinach)

Podobne objawy: zapalenie węzłów krezki, zapalenie żołądkowo-jelitowe, uchyłka Meckela, przydatków, pęknięcie pęcherzyka jajnika, ciąża pozamaciczna

466:” Guzopodobne zmiany wyrostka robaczkowego

• torbiele

  • prawdziwe

  • rzekome

• ziarniniaki

• kamienie kałowe i żółciowe, owsiki

Mogą prowadzić do zamknięcia światła wyrostka robaczkowego lub ucisk na naczynia

468: „Guzy śluzowe” wyrostka robaczkowego

Torbiel śluzowa

• rozdęcie światła przez śluzową wydzielinę w zamkniętym wyrostku przez proces nie-npl

• rozdęcie indukuje zanik kom. produkujących śluz i zatrzymanie sekrecji śluzu

• zazwyczaj bezobjawowe

• powikłanie: pęknięcie torbieli i rozlanie śluzu w jamie otrzewnowej

Nowotwory śluzowe

• wynik przemiany cystadenoma mucinosum w cystadenocarcinoma mucinosum

• naciek w całej ścianie wyrostka + ogniska rozsiewu npl w jamie otrzewnowej (śluzak rzekomy otrzewnej)

470: Guzy endokrynne wyrostka robaczkowego

Rakowiak – lokalizacja najczęściej w wyrostku, rzadziej j. czcze, odbytnica, żołądek, okrężnica

• szczyt za chorowań w 6 dekadzie

• nowotwory potencjalnie złośliwe

• rakowiaki wyrostka nie dają przerzutów

• wydziela hormony (5-HT)

• 5-letnie przeżycie 90%

Morfologia

• bulwiaste obrzmienie i zamknięcie wyrostka

• guz może przenikać przez ścianę i obejmować krezke

• lity żółto-brązawy guz, w narządach miąższowych jest w postaci małych guzków

• ziarnistości wydzielnicze z osmofilnym centrum (dense-core granules)

• chromogranina A, synaptofizyna, NSE = enolaza swoista dla neuronów

Objawy: z. Zollingera-Ellisona, z. Cushinga, z. Rakowiaka, chiperinsulinizm

Zespół Rakowiaka

• zaburzenia naczynioruchowe (rumieniec skórny, sinica)

• ^^ motoryki jelit (biegunka,nudności, wymioty)

• napad astmatycznych skurczów oskrzelowych

• hepatomegalia guzowata

• niedobór kwasu nikotynowego (wykorzystywany do syntezy 5-HT)

• włóknienie układowe (>< zastawki pnia płucnego, ><trójdzielnej, włóknienie prawej komory, wsierdzia, przestrzeni zaotrzewnowej i miednicznej)

• kolagenowe płytki opłucnej i błony wewnętrznej aorty