Specjalność: Maszyny Robocze Ciężkie,

Przedmiot: Bezpieczeństwo użytkowania maszyn roboczych;

Temat:

„Problem bezpieczeństwa, a Straż Pożarna”

Wykonał:

Maciej Maśka

Grupa dziekańska: 4.1

Studia dzienne: rok 4, sem. 7,

Rok akademicki:

2010/2011

Problem bezpieczeństwa, a Straż Pożarna

Na wstępie chciałbym wyjaśnić powody, dlaczego wybrałem właśnie taki temat. Otóż problematyka Straży Pożarnej jest mi znana od dzieciństwa, jest to związane z długoletnim związkiem mojej rodziny zarówno z Ochotniczą Strażą Pożarną, jak i Państwową Strażą Pożarną. Już od mojego pradziadka mężczyźni w rodzinie służą ojczyźnie i mieszkańcom naszego kraju w dobie pokoju, ale niestety wielorakiego źródła niebezpieczeństw. Trzeba jasno powiedzieć, że w obecnych czasach strażak to nie tylko człowiek, który biega z sikawką by gasić pożary, w dzisiejszych czasach strażak to ratownik wielozadaniowy.

Temat wypracowania jest szeroki, dlatego postaram przedstawić różne aspekty wiążące problem bezpieczeństwa ze Strażą Pożarną. Aby to wyjaśnić pozwolę sobie przytoczyć różne przypadki, w których strażacy są obecni w niesieniu pomocy oraz zapewnieniu bezpieczeństwa ludzi. Jak i również opowiem o pewnych zasadach działania Straży Pożarnej oraz o sprzęcie niezbędnym w działaniu i chroniącym samych ratowników od niebezpieczeństw.

Sytuacje w których możemy spotkać strażaka w akcji

Wielu ludzi myśli, że strażak to wyłącznie chłop z nudów biegający czasami do akcji, a z reguły siedzący w straży tylko po to, żeby napić się wódki z kolegami. Jest to błędny pogląd, raniący tych ludzi poświęcających swoje zdrowie i czasami życie w imię idei zapewnienia bezpieczeństwa innym obywatelom. Wśród zawodów mundurowych w Polsce i zapewne na całym świecie pomimo kilku negatywnych zdań, Strażacy cieszą się najwyższym zaufaniem ludzi oraz są jednym z najbardziej szanowanych zawodów. Kto z nas mając kilka lat, będąc zapytanym „kim zostaniesz jak będziesz duży?” odpowiedział, że strażakiem –myślę, że większość chłopców i pewnie kilka dziewczynek też.

W obecnych czasach strażak wraz ze swoją drużyną gasi pożary w bardzo różnych warunkach. Zawsze najważniejsza jest w tego typu przypadkach szybkość reagowania, czyli czas w którym jednostka jest w stanie się zmobilizować i wyruszyć do akcji. Bardzo ważne jest również odpowiednie wyposażenie sprzętowe adekwatne do warunków. Oczywiście nie bez znaczenia jest też wyszkolenie strażaków. Miejsca pożarów mogą się różnić pomiędzy sobą w drastyczny sposób.

Czasami może to być zatłoczone miasto z wysokim budynkami, gdzie konieczne są wyspecjalizowane jednostki miejskie posiadające wozy drabiniaste, wysięgniki teleskopowe z koszami ratunkowymi czy też takie elementy wyposażenia jak wentylatory do przewietrzenia klatek schodowych. Warunki w których pracują wtedy strażacy oraz bezpieczeństwo ludzi zależy głównie od ludzkich wynalazków, konstrukcji budynku i jej odporności na działanie wysokiej temperatury oraz systemów takich jak oddymianie, instalacje tryskaczowe itp.

Czasami może to być wręcz odwrotnie nie dżungla miejska, a gęsty las gdzie dużą rolę odgrywają warunki przestrzenne, geograficzne, tj. nachylenie terenu, możliwość wjazdu do lasu możliwie blisko źródła ognia, struktury podłoża, która wpływa na możliwości stosowania pojazdów gaśniczych różnych wielkości z pewnym układem napędowym czy też wozów dostarczających wodę. Bardzo ważnym czynnikiem jest siła wiejącego wiatru. Trzeba w wieloraki sposób rozdzielić działania, tak aby ograniczyć rozprzestrzenianie się pożaru oraz zagrożenia które za tym idą dla ludzi, zwierząt i majątku. Rola straży nie ogranicza się tylko do gaszenia pożaru, ale również do zabezpieczenia domostw przed przeniesieniem się pożaru z lasu na zabudowania mieszkalne i gospodarcze.

Strażaków spotykamy również gaszący domy na wsiach w dość zwartej zabudowie, niejednokrotnie spotykamy się z tym, że domy są drewniane. Wtedy ryzyko przeniesienia się ognia na sąsiednie zabudowania jest bardzo wysokie. Jedne jednostki zajmują się wtedy gaszeniem płomieni, a inne polewają wodą sąsiednie budynki wodą lub specjalnymi żelami, lecz ta metoda nie jest w Polsce jeszcze rozpowszechniona ze względu na duże koszty i niestety nieduże środki przeznaczane na Straż Pożarną w naszym kraju. Kolejne jednostki zajmują się dostarczaniem wody do miejsca zdarzenia, gdy nie mamy do czynienia z siecią wodociągową lub ujęcia wody są zbyt daleko by móc z nich czerpać bezpośrednio. Zdarza się również tak że płonie dom z dala od innych zabudowań, gdzie właśnie największym problemem jest zapotrzebowanie na wodę i możliwość jej dostarczenia.

Bardzo trudnym zadaniem są pożary budynków gospodarczych, takich jak stajnie gdzie podstawowym obowiązkiem jest wyprowadzenie zwierząt i ich ratunek. Również płonące stodoły sprawiają duże zagrożenie nie tylko w trakcie pożaru, również po nim są bardzo groźne. Taka akcja po ugaszeniu płomieni trwa jeszcze z reguły kilka godzin, a polega na przerzuceniu siana i słomy we wnętrzu których może jeszcze się znajdować potencjalne zagrożenie, gdyż możliwy jest samozapłon.

Ostatnim znaczącym problemem, w którym strażaków możemy zastać gaszących ogień jest wypalanie traw, będące wynikiem głupoty ludzkiej. Wtedy zależnie od warunków bardzo ważnym zadaniem również jest ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia jak i długiej żmudnej pracy polegającej nie tylko na gaszeniu wodą, ale i również tłumieniu płomieni łopatami i specjalnymi tłumicami.

W obecnych czasach najczęściej spotykamy ratowników w akcji przy zdarzeniach drogowych. Jednostki wyposażone w sprzęt do ratownictwa technicznego śpieszą po wezwaniu nie tylko do wyciągania samochodów z rowów, ale również, a nawet przede wszystkim po to aby ratować ludzi uwięzionych w swoich pojazdach. Strażacy wycinają elementy karoserii w taki sposób, aby dostać się do poszkodowanego i móc wyciągnąć go bezpiecznie na zewnątrz. Strażak również posiada przeszkolenie medyczne, wie że musi usztywnić odcinek szyjny poszkodowanego, ostrożnie wyjąć go z samochodu tak, aby ewentualne urazy nie doznały przemieszczeń, które są jeszcze bardziej groźne w skutkach. Lecz wypadki samochodów osobowych są tylko rutynową akcją, zdarzającą się bardzo często i mającą mniejszy lub większy wpływ bezpośrednio lub pośrednio na kilka, kilkanaście osób.

Ogromnym zagrożeniem są wypadki z udziałem pojazdów specjalistycznych przewożących materiały niebezpieczne takie jak benzyna, różnego rodzaju gazy które stwarzają możliwość wybuchu, czy też inne chemikalia, których przedostanie się do gruntu i/lub atmosfery mogą być bardzo niebezpieczne dla setek istnień, zarówno ludzi jak i żyjątek w glebie, stworzeń pijących wodę ze znajdujących się w pobliżu ujęć wody czy zagrożonych wód gruntowych, do których przedostanie się groźnych związków może rozprzestrzenić się na jeszcze większy obszar. W przypadkach takich ratownicy narażają życie i zdrowie by opanować bardo trudne sytuacje, od których zależy życie nawet tysięcy ludzi. Są to ludzie nie zważający na zagrożenia, myślący wyłącznie o wykonaniu zadania, chronieniu swoich rodzin i innych obywateli.

W zdarzeniach drogowych oczywiście ważne jest także zabezpieczenie okolicy zdarzenia, polegające na oznakowaniu wypadku, oświetleniu w nocy czy też posprzątaniu odłamków pojazdów biorących udział w wypadku i zneutralizowaniu płynów eksploatacyjnych, które uległy wyciekowi w trakcie zdarzenia. Dzięki czemu zarówno pełnią funkcję porządkową jak i dbają o to by np. nie dochodziło do poślizgów kolejnych samochodów na plamach oleju.

Straż to również wyspecjalizowane jednostki poszukiwawcze z psami, które ogrywają wielką rolę w przypadkach zawalenia się budynków na skutek trzęsienia ziemi, wad konstrukcyjnych, szkód górniczych itp. Polscy specjaliści z tych grup pełnią służbę nie tylko w kraju, ale również wyjeżdżają na misje zagraniczne gdzie niosą pomoc zupełnie obcym ludziom, ale ratują, a to jest ich najważniejszym celem i powołaniem.

W ostatnich latach coraz częstsza jest ogromna rola strażaków w ratowaniu ludzi i ich dobytku ze względu na anomalie pogodowe, których skutkiem są powodzie, osuwiska błotne, wichury zrywające dachy czy grad niszczący wszystko co stawi mu opór. Od 1997 roku gdy wystąpiły ogromne powodzie w Europie Środkowej zaczęto inwestować w jednostkach Straży Pożarnej w sprzęt w postaci pomp, łodzi itp. W tamtych czasach kraj kompletnie nie był przygotowany na takiego typu zdarzenia, nie licząc elementów prewencyjnych w postaci wałów rzek, regulacji itd. Nie posiadaliśmy nawet sprzętu pozwalającego na walkę z żywiołem, zabezpieczanie majątku ludzi. Sam widziałem na własne oczy co woda potrafi zrobić z okolicą gdy przechodzi przez nią z ogromną siłą. Mieszkam w terenie górskim w którym w ciągu kilkudziesięciu minut w ulewnych deszczach potoczek mający kilka metrów szerokości z wielkim szumem zabierał, wyrywał wszystko co spotykał na swojej drodze tworząc sobie nowe koryto wielkości sięgającej 100m w niektórych fragmentach. Strażacy wtedy nie tylko wypompowują wodę z piwnic, ale przede wszystkim starają się obronić ciągi komunikacyjne przed zalaniem i mosty przed zerwaniem. Ostatnio również brali udział w zabezpieczaniu osuwisk ziemnych oraz pomagali zabezpieczyć domy po atakach wichur i ulew.

Podsumowując tę część wywodu można powiedzieć, iż strażacy to ratownicy, którzy w bardzo szerokim zakresie dbają o bezpieczeństwo ludzi, zwierząt, otaczającego nas środowiska i dobytku ludzkiego.

Zasady działania i wyszkolenie

Aby te zadania były skutecznie realizowane konieczne jest dobre wyszkolenie ludzi. Tę część poświęcę opisując krótko zasady, które obowiązują w Straży Pożarnej. Nie będę się skupiał na formalnościach, lecz opowiem o tym z punktu przydatności i praktyczności.

Najważniejszą zasadą obowiązującą w Straży Pożarnej jest dewiza „Dobry ratownik, to żywy ratownik”. A więc mówi nam ona o tym, że tylko strażak postępujący w sposób racjonalny, czasami narażając życie, lecz nie przekraczając pewnych granic, może uratować innych. Kolejną zasadą jest to, że nie zostawiamy kolegów, którzy gdzieś utknęli, na pastwę losu. Należy dbać o integralność grupy i jedność. Waśnie pomiędzy członkami mogą doprowadzić do nieszczęścia w trakcie akcji. Jedną z podstaw jest podporządkowanie dowódcy, który bierze odpowiedzialność za prowadzoną akcję, to on rozdziela zadania i decyduje o ważności kolejnych prac.

Szkolenia strażaków obejmują wiele dziedzin, uczą się oni nie tylko jak założyć poprawnie strój bojowy, ale przede wszystkim zachowań w trudnych warunkach, podejmowania decyzji pod presją czasu i postępującego zdarzenia. Szkolenia obejmują część teoretyczną, w której można nauczyć się o zastosowaniu sprzętu, użytkowaniu, procedurach obowiązujących w straży, przyczynach pożarów, właściwościach płonących materiałów. Mają na celu wykształcenie młodych ratowników. Następnie w części praktycznej np. w komorze dymnej uświadamiają ryzyko płynące ze znajdowania się w środowisku pożaru, uczą zachowań, zasad poruszania, obsługi zestawu butli z powietrzem i maski, sposobu wynoszenia poszkodowanych z pomieszczeń zagrożonych.

Specjalne szkolenia są prowadzone również dla ratowników technicznych, którzy operują sprzętem biorąc udział w zdarzeniach drogowych. Muszą oni znać zasady działania danego sprzętu, możliwości wykorzystania i dbania o to żeby był zawsze sprawny i gotowy do pracy. Muszą wiedzieć jak stosować sprzęt by nie zrobić krzywdy nikomu z poszkodowanych oraz członkom grupy ratowniczej. Poznają metody walki z zagrożeniami chemicznymi, neutralizacji płynów, zabezpieczaniu okolicy. Ważne jest też przeszkolenie w znajomości urządzeń technicznych będących np. wyposażeniem cysterny, aby wiedzieć gdzie podpiąć rury do wypompowania niebezpiecznej substancji i jak otwierać specjalne zawory. Jak zachowywać się w pobliżu substancji groźnych.

Istnieją również szkolenia medyczne dla strażaków, które uczą udzielania pierwszej pomocy przed przyjazdem pogotowia ratunkowego. Strażak musi wiedzieć jak nie uszkodzić poszkodowanego, jak zapewnić mu bezpieczną pozycję przy złamaniach, w jaki sposób wyciągać go z pożaru, jak usztywnić kręgosłup, wyjąć człowieka z samochodu po wypadku. Ratownicy są przeszkoleni również jak prowadzić resuscytację, co robić w przypadkach poparzeń i odmrożeń. Ważnym elementem szkolenia medycznego jest uświadomienie strażakom, że musza zachowywać środki ostrożności w kontaktach z poszkodowanym, aby nie ulec zakażeniom różnego typu.

Do szkoleń także należą szkolenia dowódców, gdzie uczy się ich zarządzaniem grupą, podejmowania decyzji i uświadamiają odpowiedzialność za grupę. Szkolenia z zakresu obsługi urządzeń specjalistycznych tj. wozy drabiniaste, wysięgniki teleskopowe z koszami itd. Kierowcy w straży nie tylko posiadają standardowe prawo jazdy kategorii C lub C+E, lecz muszą oni również przejść odpowiednie szkolenie w zakresie poruszania się pojazdami uprzywilejowanymi, jak mają się zachowywać na drodze i jak dużą ostrożność trzeba zachować w trakcie całej drogi do zdarzenia.

Ostatnim elementem szkolenia są zawody strażackie, które nie tylko są pokazem umiejętności strażaków przed publicznością, ale pełnią funkcję szkoleniową, wyrabiają w strażakach poprzez rywalizację chęć do poprawy swojej sprawności i umiejętność. Uczą działania zespołowego i podziału obowiązków zgodnie z predyspozycjami indywidualnymi. Zawody są też okazją do zachęcenia nastolatków, do tego by ich marzenia o zostaniu strażakiem się spełniły, zaczynając od zabawy, a gdy ich zapał wzrasta stają się w dorosłym życiu strażakami z powołania, których od dzieciństwa interesowała straż i chęć niesienia bezinteresownej pomocy innym.

Sprzęt ratowniczy

Kolejnym elementem, który jest związany z bezpieczeństwem w Straży Pożarnej jest odpowiedni sprzęt oraz wyposażenie ratowników. Poczynając od rękawic, aż po samochody.

Wyposażenie strażaków powinno posiadać takie cech jak niezawodność, możliwość działania w bardzo trudnych warunkach, tj. wysokie temperatury, zawilgocenie, ale również nowoczesność, niska masa, powinny zapewnić bezpieczeństwo samym ratownikom.

Samochody strażackie dzielimy na wiele kategorii, ale najważniejsze z nich to takie które posiadają cechy niezbędne i konieczne w danych warunkach. W terenie górskim nie kupuje się tylko samochodów drabiniastych i miejskich, ale głównie z napędem na wiele osi oraz pojazdy mogące sobie poradzić w trudnych warunkach górskich. Natomiast w mieście należy mieć zabezpieczenie w postaci pojazdów technicznych, właśnie wozów drabiniastych lub innych koniecznych do użycia. W okolicach zbiorników wodnych jednostki straży posiadają na wyposażeniu łodzie, umożliwiające również przemieszczanie się na wodzie, szczególnie w przypadkach występowania powodzi i podtopień. Szczególnym typem pojazdów są żurawie samochodowe służące do podnoszenia przewróconych pojazdów ciężkich czy też innych zdarzeń, lub cysterny służące do dostarczania dużych ilości wody w teren nie posiadający naturalnych źródeł zasilania, lub też służące do przepompowania substancji niebezpiecznych.

Strażacy również muszą posiadać odpowiednio przystosowany do warunków strój, który chroni ich przed poparzeniami oraz wodoodporne, chroniące przed przemoczeniem. Strój musi być lekki, wygodny i praktyczny, z dobrego materiału, nie ulegającego przetarciom, niepalnego. Takie elementy jak buty czy gumowce muszą być atestowane i posiadać certyfikaty odporności elektrycznej, aby zabezpieczały strażaków przed porażeniem przez prąd. Oczywiście podejmując akcję ważne jest wyłączenie prądu czy gazu w budynku ratowanym, lecz nigdy nie można być pewnym źródła zasilania i ewentualnych innych źródeł. Chełm strażacki musi być komfortowy, a jednocześnie chronić głowę przed urazami. Specjalna szybka ochrania twarz strażaka, a kapa zamocowana na stałe z tyłu zapewnia bezpieczeństwo nie tylko w postaci rynny po której spływa woda poza kołnierz ubrania, lecz także zabezpiecza włosy przed zapaleniem czy dostaniu się płonących odłamków pod ubranie. Jest również zasada mówiąca o tym, iż strażak nie powinien mieć brody ani dużego zarostu, są dopuszczalne wąsy. Jest to zasada ważna ze względu na doleganie maski do twarzy, gdyż zarost mógłby powodować nieszczelności, a także stanowić zagrożenie dla strażaka w postaci łatwopalnego elementu wystawionego poza elementy standardowego ubioru. W straży stosuje się głównie butle ze sprężonym powietrzem, gdyż czysty tlen jest drogi, a po drugie tlen jest czynnikiem biorącym udział w spalaniu, więc jest też potencjalnym źródłem niebezpieczeństwa w przypadku ewentualnych nieszczelności. Oczywiście do wyposażenia osobistego należą rękawice, chroniące ręce przed poparzeniem i uszkodzeniami mechanicznymi, które muszą zapewniać ochronę jednocześnie zapewniające możliwość wykonywania w nich czynności operacyjnych.

Na wyposażeniu strażaków są również motopompy, pompy pływające typu Niagara, czy pompy szlamowe. Są to specjalnego przeznaczenia pompy pozwalające na zastosowanie w trudnych warunkach, wyróżniają je takie cechy jak mobilność, wysoka wydajność, możliwie nieduża masa, łatwość przenoszenia i obsługi. Są wykorzystywane w działaniach przeciwpowodziowych i przy usuwaniu skutków powodzi i podtopień. Mogą one również pełnić funkcje zasilającą układ gaśniczy, stanowiąc jego początek w przypadkach, gdy wykorzystuje się naturalne zbiorniki i ujęcia wody. W ostatnich czasach stosowane są również zautomatyzowane mobilne urządzenia do ładowania worków z piaskiem. Pozwalają one z dużo większą wydajnością ładować worki z piaskiem, niż w przypadku ręcznego wykonywania tej czynności. Jak wiadomo czas odgrywa ogromną rolę w przygotowaniach przeciwpowodziowych, więc jest to znacząca poprawa warunków na rzecz bezpieczeństwa.

Istnieje wiele urządzeń podstawowych, które są używane w straży, tj. węże pożarnicze, prądownice coraz bardziej udoskonalane, pozwalające na wytworzenie różnego rodzaju gaszącego strumienia wody. Siekiery, toporki, łopaty, tłumice. Piły tarczowe do betonu, czy stali, piły łańcuchowe do drewna. Można by wymieniać w nieskończoność wszelakiego typu urządzenia. Ale najważniejsze jest to, że urządzenia takie powinny być na wyposażeniu na wszelki wypadek, mimo tego, że w danym przypadku nie zostały użyte, są ciągle wożone na samochodach strażackich i konserwowane regularnie, by były niezawodne w przypadku potrzeby użycia. Strażacy są wyposażeni też w odpowiedni sprzęt służący do oświetlenia miejsca zdarzenia, jak i również środki pozwalające na zneutralizowanie pewnych chemikaliów czy też zebranie oleju przy pomocy sorbentu itd.

Podsumowanie

Reasumując problem bezpieczeństwa jest bardzo szerokim pojęciem i mocno związanym ze Strażą Pożarną. Dowodzą temu liczne przykłady gdzie te dwie dziedziny życia społecznego ścierają się ze sobą i muszą współgrać aby ratowanie ludzi, zwierząt i dobytku było skuteczne i jak najbardziej odległe od narażenia życia zarówno poszkodowanych jak i ratowników. Ale rola Straży nie ogranicza się tylko do zajmowania się skutkami różnych zdarzeń losowych, lecz również do działań prewencyjnych, czyli edukowania ludzi, pogłębiania ich świadomości zagrożeń oraz kontrolowania np. budynków czy instalacji w nim się znajdującym pod kątem bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Temat przez mnie podjęty jest tak szeroki, że nie sposób nie przeoczyć jakiegoś aspektu wiążącego tytułowe zagadnienia razem.

Podsumowując ostatecznie zawód strażaka jest dla ludzi z pasją i powołaniem, którzy narażając własne życie i zdrowie starają się uratować czyjeś życie, zdrowie, majątek. Ratownicy robią to bezinteresownie, a pensja którą dostają w porównaniu do zagrożeń jakie spotykają w akcji, jest naprawdę symboliczna w porównaniu do tego, ile powinni dostawać za swoją codzienną służbę społeczeństwu.