Osie, płaszczyzny i okolice ciała
Nauka o budowie narządów i układów ciała człowieka, wchodzi w skład morfologii i posługuje się metodami na poziomie makroskopowym (np. obserwacji żywych organizmów i badań sekcyjnych zwłok).
Anatomia prawidłowa, która zajmuje się normalnie zbudowanymi, zdrowymi osobnikami w odróżnieniu od;
Anatomia patologiczna mającej za zadanie opisanie zmian chorobowych zachodzących w narządach podczas choroby.
Anatomia mikroskopowa - w odróżnieniu od klasycznej anatomii, posługującej się okiem nieuzbrojonym, ten dział posługuje się mikroskopem świetlnym - histologia, lub elektronowym - cytologia, w związku z czym zajmuje się badaniem mikroskopowej struktury poszczególnych narządów. Narządy zbudowane są z tkanek, te zaś z niezwykle drobnych elementów - komórek.
Anatomia radiologiczna - pierwotnie opisywała organizm ludzki przy użyciu zdjęć rentgenowskich układu kostnego. Ostatnio w związku z wprowadzeniem kontrastów i tomografii jej zakres znacznie się poszerzył.
Anatomia topograficzna (po grecku topos znaczy "położenie", "miejsce", graphe - "opis") - zajmuje się położeniem poszczególnych narządów w ustroju i wzajemnym ułożeniem ich względem siebie. Doskonała znajomość anatomii topograficznej ma szczególnie duże znaczenie praktyczne dla chirurgii. Z tego względu nazywana jest również anatomią chirurgiczną.
Anatomia plastyczna - ma na celu badanie kształtów zewnętrznych i wzajemnych proporcji poszczególnych części ciała oraz w ogóle zdobywaniem wiadomości potrzebnych dla artystów plastyków.
Pozycja anatomiczna
W celu opisu ciała ludzkiego, przyjmujemy określoną pozycję ciała tzw. POZYCJE ANATOMICZNĄ CIAŁA.
Przedstawia ją:
- postawa stojąca, wyprostowana,
- kończyny górne zwisające swobodnie po obu stronach tułowia,
- powierzchnie dłoni zwrócone są do przodu,
- głowa i oczy zwrócone do przodu,
- pięty złączone,
- śródstopie wraz z palcami odwiedzione nieco na zewnątrz.
Osie ciała
Wyróżniamy następujące osie ciała:
- pionowe - ta która biegnie przez szczyt głowy określana jest jako główna
- poprzeczne - prostopadle do poprzedniej, biegnące z prawa na lewo
- strzałkowe - prostopadle do obu poprzednich, biegną od przodu ku tyłowi
Płaszczyzny ciała
Płaszczyzny:
- czołowa - wyznaczone przez osie pionową i poprzeczną,
- strzałkowe - wyznaczone przez osie strzałkową i pionową, tą która biegnie przez oś główną określamy płaszczyzną pośrodkową
- poprzeczne - wyznaczone przez osie poprzeczną i strzałkowa, biegną poziomo
Płaszczyzny i osie ciała -wzajemny stosunek i kierunek
W celu określenia położenia poszczególnych struktur anatomicznych, używamy specjalnych mian określających ich położenie względem wymienionych osi i płaszczyzn
W określeniu do płaszczyzn czołowych wyróżniamy kierunki: przedni i tylni (jeśli mówimy o tułowiu to brzuszny i grzbietowy)
W stosunku do płaszczyzny pośrodkowej wyróżniamy kierunki: przyśrodkowy i boczny
W stosunku do płaszczyzn poprzecznych wyróżniamy kierunki: górny i dolny (jeśli chodzi o tułów to czaszkowy i ogonowy). W przypadku kończyn używa sie określeń bliższy i dalszy (bliższy to ten który znajduje sie bliżej przyczepu do tułowia)
Narządy znajdujące się bliżej powierzchni określamy jako położony powierzchownie lub zewnętrznie, położony dalej od powierzchni określamy jako położony głęboko lub wewnętrznie.
Strukturę leżącą w płaszczyźnie pośrodkowej określamy jako położoną pośrodkowo.
Struktury znajdujące sie bliżej przyczepu określamy jako bliższe, przeciwległe jako dalsze
Brzegi przyśrodkowe i boczne ( na przedramieniu i ręce odpowiednio łokciowy i promieniowy, na podudziu i stopie odpowiednio strzałkowy i piszczelowy)
Kierunki na stopie i ręce są grzbietowe oraz przeciwległe odpowiednio podeszwowy i dłoniowy.
Okolice ciała:
- głowy i twarzy
- szyi
- klatki piersiowej
- brzucha
- grzbietu
- kocza
- kończyny górnej
- kończyny dolnej