WKPR Zagadnienia na zaliczenie z przedmiotu

Współczesne kierunki pedagogiki resocjalizacyjnej (ćw.)

Zagadnienia na zaliczenie z przedmiotu: Współczesne kierunki pedagogiki resocjalizacyjnej

  1. Wybrane podejścia teoretyczne w wychowaniu resocjalizującym i diagnoza resocjalizacyjna.

Wychowanie resocjalizujące jest to świadomy i celowy proces bezpośredniego lub pośredniego oddziaływania na osoby wykolejone w celu przysposobienia ich do pełnienia konstruktywnych ról społecznych, w sposób zgodny ze społecznymi oczekiwaniami. Głównymi elementami wychowania resocjalizującego są: podmiot (jednostka niedostosowana), proces wychowania resocjalizującego, charakter instytucji, w którym odbywa się wychowanie.

Celem wychowania resocjalizującego jest przysposobienie jednostki niedostosowanej społecznie do pełnienia konstruktywnych ról społecznych, zapewnieniu im harmonijnego współbrzmienia z otoczeniem, jak również z samym sobą. Aby to zrealizować, niezbędne jest ustalenie istotnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostki – sporządzenie diagnozy resocjalizacyjnej.

Podstawowym zadaniem wychowania resocjalizacyjnego jest doprowadzenie jednostki niedostosowanej społecznie do takich zachowań, które są zgodne z obowiązującymi normami społecznymi. Trzy zasady:

Zasada redukcji nakazuje dobieranie takich środków wychowawczych, które inspirują procesy uczenie się eliminujące postawy skłaniające do dewiantywnych reakcji negatywnych, wyrażających antagonistyczno – destruktywny stosunek społeczeństwa. Zastosowane mogą być jednak tylko takie środki, które pozwalają na wyrównanie opóźnień rozwojowych w sferze postaw i charakteru, i inspirują wszechstronny rozwój osobowości zgodny z przyjętymi ustaleniami aksjologicznymi. Zasada wszechstronnego rozwoju osobowości –Ograniczamy się do zastosowania tylko takich środków, które nie narażają społeczeństwa na przestępczą działalność wychowanków. Zasada traktowania penitencjarnego – upoważnia ona do pewnej kontroli nad wychowankiem oraz uwzględnia fakt, że osoby popełniające przestępstwa są potępiane przez znaczną część członków społeczeństwa, która się ich boi.

Procedura wychowania resocjalizacyjnego powinna opierać się na technikach sterowania społecznego i tak mamy: Interakcja między kuratorem, a podopiecznym; Oddziaływania na rodziców po to, by bardziej skutecznie oddziaływali na swoje dziecko; Technika grupowa, gdzie wykorzystujemy grupę, jako czynnik oddziaływań resocjalizacyjnych np. anonimowi alkoholicy; Technika środowiskowa, gdzie odwołujemy się do osób wchodzących w skład systemów społecznych o wywieranie wpływów na podopiecznego: opiekuńcza funkcja rodziny, środowiska pracy zawodowej, środowiska psychoterapeutycznego.

Zasadę akceptowania –Wychowawca powinien akceptować wychowanka takim, jakim on jest, bez względu na to jak bardzo dezaprobuje jego czyny. Zasada respektowania – wymaga liczenia się z wychowankiem, jako osobą, która musi odegrać zasadniczą rolę w przemianach składających się na proces resocjalizacji. Zasada perspektywicznej opieki – zakłada konieczność liczenie się z potrzebami wychowanka oraz zaspokajania ich w toku działań resocjalizujących. Należy tu uwzględniać zarówno potrzeby aktualne jak i ujmowane rozwojowo, troska o przyszłość wychowanka, aby życiu umiał zaspakajać swoje potrzeby. Niezbędne jest, zatem oddziaływanie pozwalające wychowankowi zajmować uznane pozycje w społeczeństwie, a konsekwencji uzyskać odpowiednie gratyfikacje. Zasada wymagań – nakazuje liczyć się z interesami ludzi, wśród których wychowanek żyje i żyć będzie w przyszłości. Stosowane środki muszą być adekwatne do społecznych oczekiwań, wyrażających interesy małych grup społecznych i szerszych zbiorowości, funkcjonalnych w stosunku do społeczeństwa i zgodnych z przyjętą koncepcją rozwoju społecznego.

Diagnoza ogólnie – rozpoznanie jakiegoś stanu rzeczy i jego tendencji rozwojowych na podstawie jego objawów, na podstawie znajomości ogólnych prawidłowości. Przedmiotem diagnozy w przypadku wychowania resocjalizującego są głównie zaburzenia społecznego funkcjonowania jednostki. Podstawowym problemem w diagnostyce resocjalizacyjnej jest nieprzystosowanie społeczne.

Oddziaływania etiotropowo-reedukujące polegają na usuwaniu czynników powodujących uczenie się postaw antagonistyczno-destrukcyjnych. Jeżeli np. chcemy oddziałać resocjalizująco na chłopca, u którego pod wpływem kolegów wytwarza się antagonistyczno-destrukcyjny stosunek do szkoły, musimy odizolować go od kolegów. Od działań etropowych należy zaczynać resocjalizację, usuwając przyczyny psychologiczne, niedostosowanie społeczne, potrzebne są wiec placówki resocjalizujące i profilaktyka.

Oddziaływania ergotropowo-reedukujące mają na celu reedukację niepożądanych postaw przez wytworzenie postaw konkurencyjnych.

Oddziaływania semiotropowo-reedukujące. Zaliczamy tutaj rozmaite oddziaływania dyscyplinujące, a więc odwołujące się do represji (wyparcia) i do wzmocnienia resocjalizacji poprzez budzące zadowolenie zaspokajanie potrzeb osoby resocjalizowanej w zamian za respektowanie określonych norm.

  1. Rozwój instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej profilaktyki niedostosowania społecznego oraz kreowanie predyspozycji do uczestnictwa w społeczeństwie obywatelskim.

Niedostosowanie społeczne - wszelkie formy wadliwego stosunku do innych ludzi wypływające z różnego rodzaju zaburzeń emocjonalnych, schorzenia nerwicowe.

Behawioralna, jako charakterystyka występujących form zachowania,

Psychologiczna, jako charakter postaw i motywacji jednostki,

Etiologiczna, jako charakterystyka psychospołecznych uwarunkowań,

Społeczny- stosunek jednostki niedostosowanej do norm społecznych jest zaburzony, zagraża on porządkowi społecznemu

Indywidualny- wewnętrzna, psychiczna sytuacja jednostki jest trudna, na skutek utrudnionych kontaktów ze środowiskiem, które najczęściej mają charakter aspołeczny, niezgodny z powszechnie uznawanymi normami etyczno-moralnymi, społecznymi, kulturalnymi itp.

Profilaktyka pierwszorzędowa skierowana jest do grup niskiego ryzyka.

Profilaktyka drugorzędowa adresowana jest do grup podwyższonego ryzyka

Profilaktyka trzeciorzędowa adresowana jest do grup wysokiego ryzyka.

Podstawowe zadania OPS w stosunku do osób zagrożonych niedostosowaniem lub niedostosowanych: Zapewnienie osobom i rodzinom wsparcia w przezwyciężaniu trudnej sytuacji życiowej, w tym usług socjalnych i świadczeń rzeczowych; Zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej; Doprowadzenie do samodzielności w rozwiązywaniu problemów życiowych; Integrowanie osób i grup będących w procesie wykluczenia społecznego ze środowiskiem lokalnym.

Inne placówki wspomagające: Zakłady Aktywności Zawodowej i Warsztaty Terapii Zajęciowej – to instytucje rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zbliżone w idei do instytucji zatrudnienia socjalnego. Ośrodki wsparcia – to szereg samorządowych lub pozarządowych instytucji (środowiskowy dom samopomocy, dzienny dom pomocy itp.)

  1. Znaczenie rozwiązań technologicznych w polityce karnej państwa - System dozoru elektronicznego, monitoring za pośrednictwem GPS.

System dozoru elektronicznego- jest jednym z systemów wykonywania kary pozbawienia wolności, polegającym na kontrolowaniu zachowania skazanego przebywającego poza zakładem karnym przy użyciu aparatury monitorującej, czyli urządzeń elektronicznych oraz instalacji i systemów, które zawierają służące tej kontroli podzespoły elektryczne lub elektroniczne.

Sąd penitencjarny może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 6 miesięcy w systemie dozoru elektronicznego skazanemu na taką kar,: za jego zgodą, posiadającemu; określone miejsce stałego pobytu; za zgodą osób pełnoletnich wspólnie z nim zamieszkujących; jeżeli jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary; jeżeli szczególne względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji; inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą jego osadzenia w zakładzie karnym, a udzieleniu takiego zezwolenia nie stoją na przeszkodzie warunki mieszkaniowe skazanego umożliwiające zainstalowanie stacjonarnego urządzenia monitorującego i funkcjonowanie systemu dozoru elektronicznego, a także możliwości techniczno organizacyjne wykonywania tego dozoru przez upoważniony podmiot dozorujący.

Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do skazanego na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku, jeżeli czas pozostały do odbycia tej kary nie przekracza 6 miesięcy, mając przede wszystkim na względzie dotychczasowe zachowanie skazanego w czasie odbywania kary, które uzasadnia przekonanie, że w czasie pobytu poza zakładem karnym będzie on przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego. Zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie udziela się skazanemu za umyślnie popełnione przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności, który był uprzednio skazany na taką karę, chyba że zachodzą warunki do wydania wyroku łącznego.

Pozostawania we wskazanym przez sąd penitencjarny miejscu w wyznaczonym czasie, chyba, że przepisy ustawy stanowią inaczej;

Udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego i wykonywania nałożonych na niego obowiązków, a zwłaszcza kontaktowania się z sądowym kuratorem zawodowym;

Noszenia nadajnika;

Dbania o powierzone mu stacjonarne urządzenie monitorujące i nadajnik, a zwłaszcza ich ochrony przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub uczynieniem niezdatnymi do użytku;

Poddania się czynnościom kontrolnym upoważnionego podmiotu dozorującego mającym na celu sprawdzenie prawidłowości funkcjonowania stacjonarnego urządzenia monitorującego oraz nadajnika;

Odbierania połączeń telefonicznych przychodzących do stacjonarnego urządzenia monitorującego;

Uiszczenia w określonym terminie równowartości kosztów postępowania wykonawczego związanych z wykonywaniem kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Usunięcia, bez zbędnej zwłoki, stwierdzonych uchybień w funkcjonowaniu środków technicznych niezbędnych do wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego;

Składania sądowemu kuratorowi zawodowemu, w terminach przez niego określonych, okresowych sprawozdań z przebiegu wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

  1. Przestępczość w cyberprzestrzeni – ewolucja i rodzaje zagrożeń w sieci oraz uwarunkowania prawne.

Cyberprzestrzeń - to przestrzeń otwartego komunikowania się za pośrednictwem połączonych komputerów i pamięci informatycznych pracujących na całym świecie. W dyskursie humanistycznym stała się ona, zatem synonimem Internetu. Cyberprzestrzeń jest także określana, jako nowego typu przestrzeń społeczna, w której spotykają się internauci.

Cyberprzemoc (ang. cyberbullying) - przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych, czyli mediów elektronicznych - przede wszystkim Internetu i telefonu komórkowego. Problem ten dotyczy w szczególności dzieci i młodzieży.

Usługi finansowe on-line jak: zakup akcji, propozycje udziału w wirtualnym hazardzie, czy zaproszenia do wirtualnych kasyn gry, pranie pieniędzy w formie cyberprania – cyberlaundering,

Naruszenie praw autorskich poprzez plagiaty, oferty pisania na zamówienie i sprzedaż prac dyplomowych,

Pedofilia i twarda pornografia,

Nieuczciwa konkurencja i szpiegostwo gospodarcze,

Nielegalny handel gatunkami ginącymi lub zagrożonymi wyginięciem,

Zakup lekarstw bez recepty z zagranicy, które są zabronione w innym państwie, lub które nie przeszły całej procedury dopuszczenia do sprzedaży,

Nielegalny handel antykami, dziełami sztuki itp.,

Nielegalny handel bronią, materiałami wybuchowymi, amunicją, a także pomocnictwo w skonstruowaniu bomb (instruktaż),

Handel żywym towarem - Internet jest wykorzystywany do przyciągnięcia potencjalnych ofiar ofertami pracy za granicą, itp.

Dystrybucja utworów i materiałów o charakterze nazistowskim, rasistowskim, lub szerzących nienawiść rasową itp.

Nękanie, prześladowanie - obejmuje powtarzające się wysyłanie obraźliwych wiadomości za pośrednictwem prywatnych kanałów komunikacji takich jak e - mail lub sms.

Oczernianie - przekazywanie fałszywych i uwłaczających informacji drugiej osobie, które mogą być zamieszczane na stronie internetowej lub przesyłane do innych za pomocą e - mail lub innych komunikatorów.

Wyzywanie, obrażanie (wojna na obelgi).

Straszenie, szantażowanie z użyciem Sieci, cybernękanie.

Rejestrowanie niechcianych zdjęć i filmów bez zgody właściciela oparz publikowanie w Internecie lub rozsyłanie przy użyciu telefonu komórkowego (SMS, MMS) ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć, filmów,

Ujawnianie i pozyskiwanie tajemnic - polega na podstępnym zdobywaniu od kogoś informacji a następnie przekazywaniu jej innym.

Podszywanie się w Sieci pod inną osobę - agresor podszywa się pod ofiarę, najczęściej wykorzystując jej pseudonim i wysyła z niego obraźliwe, niestosowne lub odstręczające treści do innych osób, które sądzą, że nadawcą jest ofiara.

Wykluczenie - wyłączenie ze społeczności internetowej może mieć miejsce w przypadku środowisk, do których dostęp jest chroniony hasłem, lub przyjąć formę wykasowania z listy kontaktów.

Wirtualne znajomości - wirtualny znajomy to po prostu ktoś, kogo poznaliśmy na forum dyskusyjnym, czacie, gadu-gadu, itp. Osobę tę znamy na tyle, na ile ona „pozwoli się poznać”.

Grooming – relacje dorosłych z dziećmi w celu uwiedzenia i wykorzystania seksualnego (pornografia, pedofilia, seksoholizm).

Stalking – prześladowania ofiar w Internecie (skutek „chorej miłości). Stalker jest „myśliwym” – poluje na swoją ofiarę. Chce on poczucia, że jest kimś ważnym. Uprzykrzanie życia ofierze ma służyć podtrzymywaniu iluzji, że jest się kimś, kogo nie można ignorować.

  1. Metody twórczej resocjalizacji i jej implikacje dla praktyki resocjalizacyjnej.

Twórcze wychowanie resocjalizacyjne, wynikające z przesłanek teoretyczno-metodycznych twórczej resocjalizacji, wpływa na dwa wymiary kształtowania parametrów tożsamościowych wychowanka: wymiar wewnętrzny — przez rozwój jego struktur procesów twórczych i w konsekwencji potencjałów, wymiar społeczny — przez prezentowanie jego twórczych dokonań.

Techniki operacyjne wspomagającej proces resocjalizacji przez:

Plastykę – mają za zadanie szczególnie rozwijać i utrwalać wyobraźnię twórczą i wizualizację oraz percepcję allocentryczną

Muzykę – stymulują głównie rozwój pozytywnych emocji kreatywnych oraz wyobraźni twórczej

Dramę – szczególnie uaktywniają pamięć oraz myślenie metaforyczne i myślenie oparte na analogii.

Teatr- działania dające szansę choćby zastępczego zaspokojenia wielu potrzeb

Sport - umożliwia wychowankom pełnienie odmiennych od dotychczasowych ról społecznych.

Sztuka umożliwia zmniejszenie lęku poprzez uruchomienie mechanizmów obronnych. W myśl poglądów Freuda treści zepchnięte do podświadomości, odczuwamy, jaki stan niezaspokojenia (braku), niepokoju czy apatii. Przejawiają się one w postaci nerwic. Sztuka daje natomiast możliwość ich ekspresji w społecznie akceptowany sposób. Wysublimowane w postaci symboli i metafor owe treści zostają w pewnym sensie oddzielone od jednostki, a zobaczone z innej perspektywy pozwalają na nabranie dystansu. Sztuka stanowi, zatem narzędzie kompensacji braków, staję się środkiem zastępczego zaspokojenia potrzeb. W jej obszarze dokonuje się swoiste katharsis.

Teatr Więzienny: Coraz popularniejsza forma działalności artystycznej więźniów stają się grupy teatralne. Sztuki teatralne przedstawiane przez więźniów to rodzaj terapii. Do rodzajów sztuk teatralnych – będących jednocześnie głównymi środkami w terapii poprzez sztuki teatralne- możemy zaliczyć: teatr dramatyczny (teatr słowa wypowiadanego); różne formy słowa śpiewanego (opera, operetka, musical); teatr tańca (balet); teatr gestów (pantomima.)

Drama: Podstawowym zadaniem resocjalizacyjnych oddziaływań dramowych jest stymulowanie i wspomaganie kreatywności oraz zachowań spontanicznych osoby nieprzystosowanej społecznie. Ma to na celu wytworzenie psychologicznych podstaw umiejętności wyrażania siebie w sposób odmienny od zazwyczaj przyjętego i realizowanego. Metoda dramy dociera do sfery emocji, myślenia i wyobraźni wychowanka, pozwala na modyfikację oraz kreatywne rozwijanie tych sfer.

Muzykoterapia: Podstawowe cele wychowawcze i terapeutyczne muzykoterapii można sformułować następująco: odreagowanie negatywnych emocji, obniżenie poziomu lęku oraz napięcia mięśniowego; poprawa samopoczucia, zaspokojenie potrzeb emocjonalnych, redukcja zmęczenia, wzmocnienie własnej wartości; stymulacja rozwoju psychoruchowego; mobilizacji organizmu; uwrażliwienie kulturowe; zmiana wadliwych zachowań psychofizycznych; poprawa komunikacji interpersonalnej oraz umożliwienie integracji grupowej.

Sport: Efekty wychowawcze, wynikające z wielomiesięcznych treningów i rozgrywanych meczy możemy podzielić na trzy grupy: Związane z uzyskaniem przez uczestników rozwojowych wzmocnień natury psychologicznej, intelektualnej i biologiczno-zdrowotnej. Wzmocnienia psychologiczne dotyczą modyfikowania poczucia własnej wartości, zmiany stylu atrybucji, wyrównywania poziomu pobudliwości, przyjmowania perspektywy oraz obniżania stopnia podatności emocjonalnej i obniżania poziomu luminacji ( nawracanie myśli natrętnych).

Dotyczące parametrów Ja społecznego. Efekt ten wiąże się z publicznymi występami uczestników przedsięwzięcia i ma charakter zewnętrzny. Nagroda psychologiczna, jaką od swoich partnerów sportowych oraz widowni otrzymują wychowankowie, ma charakter motywacyjny i pozwala na zakorzenienie społecznych parametrów ich odmiennej tożsamości. Dotyczące urealnienia możliwości projektowania przyszłości wychowanków. Nie każdy wychowanek jest w stanie osiągnąć taki etap sprawności sportowej, aby móc wiązać swoją przyszłość z zawodowym uprawianiem jakiejś dyscypliny sportowej. W przypadku wychowanków, posiadających określone potencjały twórcze, które rozwinęły się i uzewnętrzniły w trakcie stosowania MRS, wyłania się realna szansa dalszego rozwoju tych potencjałów w warunkach środowiska otwartego. Zadaniem pedagogów, organizujących oddziaływania resocjalizacyjno-sportowe, jest doprowadzenie do tego efektu. Tego typu zabiegi inicjowane są podczas zewnętrznych prezentacji sportowych i powinny być kontynuowane po zakończeniu pobytu wychowanka w placówce.

  1. Problematyka wypalenia zawodowego wśród funkcjonariuszy służb społecznych i nauczycieli.

Wypalenie zawodowe - stan charakteryzujący się zmęczeniem fizycznym, poczuciem bezsilności i beznadziejności, wyczerpaniem emocjonalnym oraz rozwojem negatywnej samooceny i negatywnych postaw w stosunku do pracy i innych ludzi.

W płaszczyźnie indywidualnej: Sztywność postaw- osoby takie nie widzą konieczności dokształcania się, pragną by nic nie uległo zmianie w ich sposobie realizacji pracy. Ograniczona zdolność do nabywania wiedzy- ograniczona zdolność do nabywania wiedzy może wiązać się z niewystarczającym poziomem rozwoju umysłowego, brakiem nawyków czytania, negatywną postawą do dokształcania się. Ograniczona energia fizyczna- wynika z przeciążenia pracą. Spadek poziomu motywacji do pracy, do awansowania- osłabienie motywacji osiągnięć u pracownika. Podeszły wiek - zakłada się, że im starszy wiek pracownika, tym większe zagrożenie wypaleniem zawodowym. Stresy i zaburzenia emocjonalne- wyodrębnia się przy tym wypalenie sytuacyjne i długotrwałe. Złe nawyki pracy.

Czynniki zewnętrzne (środowiskowe): Przemiany społeczno- polityczne oraz związane z nimi, takie zjawiska jak konkurencyjne warunki gospodarki rynkowej, zmiany w dotychczasowych sposobach pracy i umiejscowieniu organizacyjnym.

Na płaszczyźnie organizacyjnej: Negowanie istnienia wypalenia zawodowego- brak świadomości, a zatem i niedostrzeganie potrzeby zapobiegania dezaktualizacji u pracowników. Nieadekwatne określenie. Niewystarczające poradnictwo i informacja - blokowanie informacji bądź ignorowanie, niedocenianie szkoleń, wprowadzania nowych technik pracy itp. Podleganie niewłaściwemu stylowi kierowania. Zbyt wąska specjalizacja - jeżeli pracownik przez lata wykonuje tylko jedną określoną grupę zadań zawodowych to, mimo, że jest specjalistą w zakresie tych właśnie zadań nie uchroni to go przed wypaleniem zawodowym.

Faza wyczerpania emocjonalnego, — jako wynik nieradzenia sobie z problemami wynikającymi z wykonywania pracy, co powoduje uczucie wyczerpania w sensie psychicznym oraz fizycznym (objawy psychosomatyczne).

Faza depersonalizacji — depersonalizowanie innych, to znaczy, postrzeganie innych w relacjach zawodowych w sposób przedmiotowy, dystansowanie się wobec nich, prezentowanie cynicznej, ironicznej postawy wobec ich problemów, co daje krótkotrwałe uwolnienie się od napięcia i złudne poczucie panowania nad sytuacją.

Faza braku osiągnięć w pracy — brak lub zaniżona satysfakcja z wykonywania pracy, co prowadzi do postrzegania siebie, jako osoby nierealizującej dobrze zadań zawodowych, nieefektywnej, ociężałej, zmęczonej, depresyjnej, przestającej identyfikować się ze swoją rolą.

Źródła stresu w zawodzie nauczyciela: przeciążenie pracą zawodową; brak wystarczającego czasu dla realizacji celów nauczania;brak motywacji uczniów do nauki ; zachowania dysfunkcjonalne ; brak współpracy z rodzicami oraz wsparcia z ich strony ; brak uznania dla nauczycieli; wadliwe zarządzanie szkołą; warunki materialne.

Wypalenie zawodowe wśród pracowników socjalnych: przemiany polityczno gospodarcze w roku 1989; stres towarzyszący codziennej pracy; ciągły kontakt z osobami mającymi problemy; emocjonalne podchodzenie do tych problemów; lęk przed utratą pracy.

Wypalenie zawodowe u policjantów: konsekwencje wypalenia zawodowego w pracy policjanta: słabsze niż dotychczas funkcjonowanie zawodowe, osłabienie dyscypliny służbowej; drobne, ale powtarzające się wykroczenia w służbie i poza nią; zwiększona absencja chorobowa; skłonność do sięgania po alkohol; obniżony nastrój; zaniedbany wygląd.

Wypalenie zawodowe wśród funkcjonariuszy służby więziennej: podejmowane czynności służbowe; duże zaangażowanie i poświęcenie; zbyt duża liczba osadzonych przypadająca na jednego funkcjonariusza; stałe, niekiedy nieświadome poczucie zagrożenia ze strony więźniów.

Odległe skutki stresu zawodowego: psychologiczne konsekwencje zdrowotne; fizyczne konsekwencje zdrowotne; konsekwencje behawioralne; konsekwencje organizacyjne; konsekwencje adaptacyjne.

Zespół stresu pourazowego — PTSD: Jedną z negatywnych konsekwencji zdrowotnych stresu doświadczanego w pracy jest zespół stresu pourazowego — PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder). Jest on wynikiem doświadczania sytuacji krytycznych takich jak: (bezpośrednie zagrożenie życia jednostki; poważne zagrożenie lub zranienie; poważne zagrożenie fizycznej integralności; nagła destrukcja domu lub społeczności; bycie świadkiem śmierci, zagrożenia życia, poważnego zranienia innych osób; otrzymanie wiadomości o poważnym zagrożeniu lub zranieniu osób bliskich.

Profilaktyka ukierunkowana na personel instytucji penitencjarnych: poprawa struktury polskiego więziennictwa przede wszystkim poprzez likwidację wielkich zakładów; zwiększenie liczby zakładów półotwartych i otwartych; poprawa warunków architektonicznych; poprawa przepływu informacji w instytucjach penitencjarnych; wprowadzenie rotacji stanowisk; poprawa społecznego wizerunku zawodu; świadomy wybór zawodu; psychologiczne doradztwo zawodowe; podnoszenie kompetencji zawodowych i społecznych kierownictwa i kadry; sieć wsparcia- psycholog, współpracownicy; działania profilaktyczne- treningi antystresowe, profilaktyka uzależnień; jasny system awansów.

Profilaktyka ukierunkowana na pracowników socjalnych: edukacja; plany doskonalenia; przekwalifikowanie; ochrona pracowników socjalnych; badania selekcyjne.

  1. Zjawisko prostytucji ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań i profilaktyki prostytucji wśród osób małoletnich

Prostytucja - sprzedaż usług seksualnych (głównie odbywanie stosunków płciowych) za pieniądze lub inne korzyści.

Osoba oferująca usługi seksualne nazywana jest prostytutką; termin ten odnosi się również do mężczyzn-męska prostytutka.

Świnki (lolitki, mewki), tj. młodociane prostytutki, świeże w procederze, atrakcyjne dzięki młodemu wiekowi, jędrnemu ciału. Panuje przekonanie o ich naiwności, niewinności i zdrowiu.

Gejsze – to klasowe prostytutki, dobrze opłacane, przy założeniu, że zdobędą wykształcenie, poznają języki obce, będą osobami o wysokiej kulturze osobistej, o wysublimowanym smaku i urodzie.

Call girls – dziewczyny na telefon. Zazwyczaj są to uczennice lub studentki, które dorabiają sobie w ten sposób.

Prostytutki weekendowe – podobna profesja do gejsz, tzn. pracują indywidualnie w soboty i niedziele.

Cichodajki – prowadzą indywidualną działalność. Zazwyczaj są to mężatki lub matki dorabiające do pensji.

Libertynki, technomanki – dziewczęta, dla których to, co moralne i niemoralne, straciło sens. Oddają się totalnej wolności, szafując szczodrze swoim ciałem, starając się jednocześnie w ten sposób zdobywać środki na swoje zachcianki.

Towarzyszki i/lub agentki – zorganizowane grupy trudniące się stręczycielstwem.

Etiologiczne aspekty prostytucji: biedę i ogólne ubóstwo; niski poziom wykształcenia; niski status ekonomiczny; niskie wynagrodzenia; bezrobocie; kryzys lub wzrost rozwoju gospodarczego; wadliwą strukturę rodzinną; rodzinę patriarchalną; system wartości preferowany przez rodziców; złe pożycie rodziców, co stwarza nieprzyjazną atmosferę; bierność i bezradność życiową rodziców; nadużywanie alkoholu i innych środków psychotropowych przez członków rodziny; przynależność do grup o charakterze dewiacyjnym; przestępczość członków rodziny; niepowodzenia szkolne i uchylanie się od obowiązku szkolnego; wzrost potrzeb konsumpcyjnych; chęć szybkiego osiągnięcia wysokiego standardu życia; skłonność min. do lenistwa, zamiłowanie do strojenia się; zmienność środowisk wychowawczych; niski status materialny rodziny; niezdolność do nawiązywania i utrzymywania prawidłowych i społecznie pozytywnych kontaktów uczuciowych; zaburzenia w sferze motywacji, obniżenia uczuciowości wyższej; zaburzenia popędowe.

Prohibicja – prostytucja jest karana przez prawo i uważana za przestępstwo.

Reglamentacja – prostytucję wolno uprawiać tylko w domach publicznych, pod nadzorem służb sanitarnych i władz porządkowych.

Neoreglamentacja – uprawianie prostytucji bez skoszarowania, rejestrowaniem prostytutek zajmuje się nie policja, ale służby sanitarne i porządkowe. Każda prostytutka musi posiadać książeczkę kontrolną, w której odnotowuje się okresowe, kontrolne badania lekarskie. Celem takiego systemu jest przede wszystkim zapobieganie szerzeniu się chorób wenerycznych.

Abolicjonizm – przeciwdziałanie nie samej prostytucji, lecz zwalczanie przyczyn skłaniających kobiety do jej uprawiania oraz ich skutków.

W polskim systemie prawnym prostytucja nie jest karana. Karane jest natomiast stręczycielstwo, kuplerstwo i sutenerstwo. Sutenerstwo to czerpanie korzyści majątkowych z uprawiania prostytucji przez inną osobę. Stręczycielstwem nakłanianiem do uprawiania prostytucji. Kuplerstwem ułatwianiem uprawiania prostytucji, a czasami z innymi przestępstwami.

  1. Dzieci ulicy – zarys problemu na tle doświadczeń wybranych państw.

Dzieci ulicy to dzieci poniżej osiemnastego roku życia, które przez dłuższy lub krótszy czas żyją w środowisku ulicznym. Przenoszą się z miejsca na miejsce nawiązując kontakt z grupą rówieśniczą lub innymi osobami na ulicy. Oficjalny adres tych dzieci to adres rodziców lub jakiejś instytucji socjalnej. Mają słaby lub żaden kontakt z rodzicami, przedstawicielami szkół i instytucjami wspomagającymi, które są za nie odpowiedzialne.

UCIEKINIERZY – pochodzą najczęściej ze środowisk konfliktowych o niskim statusie ekonomicznym. Często w domu poddani są autorytarnej kontroli, w szkole przeżywają niepowodzenia, nie mają osiągnięć i nikt nie inwestuje w ich rozwój. Rodzice nie zajmują się nimi, bo najczęściej przytłoczeni są własnymi problemami. Dzieci te są zwykle zaniedbane i mają braki edukacyjne wymagające pracy indywidualnej. A poza tym nie lubią szkoły, więc nie uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych, nie należą do klubów zainteresowań, nie mają hobby. Właściwie od początku żyją trochę na marginesie środowisk, w których funkcjonują, a w każdym razie nie są z nimi zintegrowane, więc relacje stopniowo się rozluźniają i w sytuacji konfliktu uciekają z domu, nie chodzą do szkoły itp. Do tej grupy należą także dzieci zagrożone przemocą lub nadużyciami seksualnymi, szczególnie, jeśli sprawcą jest osoba z bliskiego kręgu. Jeżeli więc dzieci poniżej 12 roku życia uciekają z domu, to w przeważającej części są ofiarami przemocy, a w przypadku dziewcząt w wieku 12-15 lat jest bardzo prawdopodobne, że uciekają przed nadużyciami seksualnymi.

POSZUKIWACZE PRZYGÓD – pochodzą raczej ze środowisk zaniedbanych niż konfliktowych. Z rodzicami mają zwykle dobry kontakt, ale nie bardzo mogą na nich liczyć. W środowisku są dosyć wyizolowane. Mają bogatą wyobraźnię, małe wymagania i obniżony próg lęku, lubią tajemnicze historie i chętnie konfabulują na temat barwnego świata. Opuszczenie domu jest często zaplanowane i poprzedzone pewnymi przygotowaniami. Dokonują tego pod wpływem filmu, lektury, jakiegoś programu telewizyjnego lub za namową kolegi. Czasem dziecko stara się uspokoić rodziców, zostawiając im jakiś list lub telefonując do nich. Zwykle po kilku dniach wraca do domu lub szuka schronienia po drodze u krewnych, znajomych itp. W porównaniu z innymi dziećmi żyjącymi na ulicy są jednak dość niezaradne.

WŁÓCZĘDZY, ULICZNICY, ULICZNI KRÓLEWICZE, GAWROSZE - to najbardziej typowe dzieci ulicy, zaprawione i przystosowane do życia poza domem. Potrafią zarobić pieniądze wykonując dorywcze prace (zbieranie złomu, mycie szyb), kradnąc, żebrząc lub prostytuując się. Potrafią, także zorganizować posiłek, wywalczyć ciepłe miejsce na noc. Są uodpornione na niewygody, niewrażliwe na problemy zdrowotne i złe traktowanie, są cyniczne i hałaśliwe, nie mają dystansu do dorosłych. Miejsca, w których przebywają, traktują, jako swoją przestrzeń i znakomicie się w niej poruszają. Są zaprawieni w manipulowaniu ludźmi i nielojalni, wykazują natomiast dużą solidarność z własną grupą. Zdradzają je widoczne objawy zaniedbania, niedożywienia, często nieleczonych ran lub uzależnienia. Działają najczęściej w kilkuosobowych bandach. Mieszkają na dworcach, w kanałach ciepłowniczych, altankach, domkach letnich, a latem często w pustych wagonach. Stanowią najbardziej zdemoralizowaną grupę dzieci. Utrzymują się z drobnych kradzieży, żebractwa, prostytucji, zbierania złomu, odprowadzania wózków w hipermarketach itp. Często używają środków odurzających, alkoholu.

GALERIANKI - to dziewczęta w wieku od 12 – 18 lat, całe dnie spędzają w centrach handlowych, zwykle niedaleko miejsc zamieszkania, gdzie jest ciepło, ruchliwie i anonimowo. Tworzą nieliczne, dwu-, trzyosobowe grupy. Często trudnią się prostytucją za zakupy, posiłki, nocleg lub pieniądze. Niektóre są dość widoczne z powodu ostrego makijażu, ewidentnie niedostosowanego do wieku, inne przypominają rozbawione nastolatki, które na chwilę wyrwały się spod oka rodziców. Są dość doświadczonymi uczestniczkami seks biznesu, czy raczej ofiarami pedofilii

BLOKERSI, DZIECI PODWÓRKOWE - to starsza grupa wiekowa, okupująca podwórka, klatki schodowe, przejścia lub większe korytarze. Zwykle wcześnie kończą edukację i pozostają bez zajęcia i środków do życia, całe dnie spędzają w pobliżu miejsca zamieszkania, właściwie dość mocno się nudząc. Zwykle nie zagrażają innym, choć są uciążliwi dla mieszkańców i niszczą otoczenie. Piszą po murach, malują graffiti, zostawiają mnóstwo śmieci, niszczą zieleń, czasem coś podpalają. Czasem wdają się w awantury z gospodarzami, wówczas zabawiają się w różne złośliwości np. wybijają szybę, wrzucają coś na balkon, porysują samochód. Żeby urozmaicić sobie czas, snują opowieści o łatwym życiu i powodzeniu finansowym, jakie spotkało kogoś z ich bliższych lub dalszych znajomych, albo też komentują wydarzenia sportowe, ekscesy znajomych lub drobne przekręty. Od czasu do czasu sami wdają się w mniej lub bardziej podejrzane działania. Łączą się w grupy kilku- lub kilkunastoosobowe, które rozpadają się zwykle, kiedy ich członkowie osiągną 19-20 lat.

BUNTOWNICY BEZ POWODU - starają się żyć inaczej niż ich rodzice, nie są zorientowani na karierę, ale nie mają też przemyślanych życiowych celów, po prostu wiążą się z grupą w której łatwo można spędzić czas i jeszcze zaimponować bez wielkiego wysiłku, szczególnie jeżeli ma się pieniądze. Właściwie nie mają pomysłu na życie, są podatni na radykalne ideologie lub uzależnienia. Robią wokół siebie dużo zamieszania, łatwo się nudzą, więc od czasu do czasu wdają się w jakieś ekscesy. Lubią manifestować swoją niezależność lub opozycję wobec dorosłych np. zachowaniem, strojem, wyglądem. Właściwie są dość zagubieni i emocjonalnie zaniedbani, więc wiążą się z osobami, które okazują im zainteresowanie. Wcześniej czy później wracają na łono rodziny i powielają styl życia rodziców.

Dzieci w wieku 3-6 lat. Właściwie dopiero poznają ulicę i rządzące na niej prawa. Przyłączają się do innych dzieci lub tworzą własną grupę rówieśniczą. Jest to dosyć niebezpieczny moment, bo łatwo lgną do dorosłych. Ulica wypełnia im czas, a przy okazji pozwala zaspokoić podstawowe potrzeby. Ich przejawy nieprzystosowania to drobne kradzieże i kłamstwa.

Dzieci w wieku 7- 10 lat. Organizują się w paczki, bandy, są dość agresywne i wulgarne. Manifestują zachowania typowe dla dorosłych. Stanowią pewną namiastkę zorganizowanych grup przestępczych. Mają swoje stałe miejsca, gdzie spędzają całe dnie, najczęściej są to opuszczone budynki po starych fabrykach, zakładach, piwnice, strychy itp. Tam dochodzi do pierwszego zetknięcia ze środkami odurzającymi (najpierw papierosy, kleje, alkohol, rozpuszczalniki, potem marihuana i inne narkotyki). Nierzadko także dochodzi do inicjacji seksualnej i mniej lub bardziej brutalnych praktyk seksualnych w grupach rówieśniczych. Żeby zdobyć pieniądze, żebrzą w barach, hipermarketach, restauracjach, czasem myją szyby samochodowe, sprzedają kradzione kwiaty lub inne towary. Często też są wykorzystywane przez dorosłych z marginesu społecznego, m.in. do prostytucji lub kradzieży.

Dzieci i młodzież w wieku 11- 15 lat. Tworzą już bardziej zdemoralizowaną grupę i dla otoczenia zaczynają stanowić prawdziwe zagrożenie. Poszukują własnego terytorium, często jest nim mniej widoczne miejsce w typowym blokowisku, przy hipermarketach lub centrach handlowych, gdzie spędzają większość czasu, podejmując się jakichś dorywczych prac, pilnując samochodów, odprowadzając wózki, pomagając przenieść torby z zakupami, czasem kradnąc. Dorywcze zarobki nierzadko stanowią też formę wsparcia rodziny. Rodzaj pracy zależy od sprzyjających okoliczności i poprzednich doświadczeń, czasem trudnią się prostytucją, a czasem kradną. Niekiedy tworzą jakąś grupę podkulturową, np. hiphopowców. Inną formą spędzania czasu wolnego są kafejki internetowe, w których za drobną opłatą spędzają wiele godzin. Tu można się też schronić przed zimnem, szkołą, nudą.

Młodzież w wieku 15-18 lat. Często funkcjonuje w zorganizowanych grupach przestępczych lub jest po wyrokach z orzeczeniem nadzoru kuratorskiego, dopuszcza się większych kradzieży, nierzadko na zlecenia ( np. kradzieże samochodowe), zajmuje się dilowaniem, czyli rozprowadzeniem narkotyków. Ujawnia tez inne zaburzenia przystosowania, np. nadużywanie alkoholu, uzależnienia, agresję. W tej fazie młodzi ludzie często wyprowadzają się z domu, czasem dysponują większymi pieniędzmi. Potrafią być bardzo brutalni. Nierzadko dopuszczają się nadużyć seksualnych, np. gwałtów.

Umiejętności związane z odpornością fizyczną: Jest odporne na warunki klimatyczne, Przyzwyczajone do układu sił w grupie, Odporne na głód, Odporne fizycznie.

Umiejętności działania: Potrafi natychmiast odpowiedzieć na propozycję, Wykorzystuje nadarzające się okazje, Szybko podejmuje decyzje, Umie się bronić, Potrafi pozbyć się nudy, Potrafi się ukryć.

Umiejętności społeczne: Zna nielegalne sposoby zdobywania środków do życia, Potrafi wykonywać drobne prace, Potrafi posługiwać się nowoczesnymi technologiami informatycznymi, Zna kody porozumiewania się swojego środowiska i specyficzny język, Zna trudne sytuacje, tzn. głód, zimno, brak snu, przemoc, niestabilną sytuację życiową i potrafi o nich mówić, Autorytatywnie wypowiada się o różnych instytucjach, m. in. o szkole, instytucje te są przedmiotem jego refleksji, Potrafi robić zakupy.

Umiejętności bycia solidarnym. Wobec grupy, z którą się identyfikuje, jest solidarny, tzn. z rodziną, rówieśnikami, potrafi też zaopiekować się najmłodszymi.

Dzieci ulicy w Rosji: Według ministerstwa spraw wewnętrznych ich liczba waha się od 1 do 4 milionów. Problem dzieci ulicy pojawił się w Rosji wraz z pierestrojką. Większość dzieci ulicy pochodzi z rodzin, w których rodzice stale nadużywają alkoholu, są pozbawieni pracy, a często również pomocy państwa. Dzieci ulicy bardzo szybko uczą się sobie radzić. Pieniądze zarabiają zbierając butelki, puszki, myją samochody, pomagają ładować towary w sklepach. Niestety bardzo często podejmują się prostytucji i to zarówno dziewczęta jak i chłopcy. Daje to dość duży zarobek i możliwość najedzenia się i wykąpania.

Dzieci ulicy w Niemczech: W Niemczech pisze się o dwóch rodzajach przyczyn istnienia dzieci ulicy: dramatyczna sytuacja rodzinna; wybór życia na ulicy z powodu atrakcyjności i dostatku adrenaliny. Na ulicach żyje ok. 50 tyś nieletnich, którzy wyrwali się ze środowiska patologicznego bądź z „dobrych domów”, dla których życie pełne ryzyka jest atrakcyjniejsze niż szkoła czy rodzina. Duża część niemieckich dzieci ulicy to dziewczęta, które sprzedają swoje ciało, by zarobić na jedzenie bądź na chwilowe schronienie. U naszych zachodnich sąsiadów wyróżnia się następujące grupy dzieci ulicy: uciekinierów lub zagrożonych (dzieci z rodzin zmagających się z problemami socjalnymi), poszukiwaczy przygód i wyrzutków (często pochodzą z dobrze sytuowanych rodzin, w których brak jest jednak emocjonalnej bliskości), włóczęgów.

Dzieci ulicy w Polsce: W Polsce próby oceny skali zjawiska dokonała Fundacja Polski, która wysłała ankiety do organizacji pozarządowych pracujących z dziećmi ulicy. Ostatecznie uzyskano odpowiedzi od 140 organizacji. Dokonano następujących ustaleń: 1% dzieci w Polsce mieszka na ulicy, 11, 4 % dzieci spędza większość czasu na ulicy, 3, 9 % dzieci zdobywa pieniądze na ulicy, 5, 1 % dzieci spędza czas na ulicy w czasie lekcji.

  1. Trening Zastępowania Agresji- profilaktyka przemocy:

Agresją nazywamy każde zachowanie powodujące szkody. Zależnie od obiektu, na który skierowane jest zachowanie wyróżniamy przemoc, tj. agresję wobec innych ludzi, a także wobec zwierząt, wandalizm, czyli niszczenie rzeczy oraz samo agresję/autoagresję, czyli krzywdzenie samego siebie.

Trening zastępowania agresji jest metodą wielostronnej interwencji skierowanej na zmianę zachowań agresywnych i przemocowych dzieci, młodzieży i osób dorosłych na zachowania pożądane, prospołeczne; Program jest odpowiedni zarówno dla sprawców, jak i ofiar przemocy.

Reguła bezpieczeństwa; Reguła punktualności; Reguła respektu (poszanowania godności); Reguła aktywnego słuchania; Reguła aktywnego treningu; Reguła mówienia po kolei; Reguła życzliwości; Reguła samonagradzania.

Komunikaty atrakcyjne i awersyjne: Dla odbiorcy komunikat może być atrakcyjny- przyjemny lub awersyjny-nieprzyjemny, czasem niezależnie od zamiaru nadawcy. Komunikaty odbierane, jako atrakcyjne mogą być głaskami, świadczącymi z reguły o sympatii, albo informacją zwrotną świadczącą o empatii. Komunikaty odbierane, jako awersyjne to kopniaki (kara fizyczna, brak kontaktu fizycznego, ignorowanie, wyzwiska). W reakcji na komunikat odbiorca może odczuwać awersję lub atrakcję, różnie od intencji nadawcy. Nawet taki sam komunikat wobec tej samej osoby, ale w innym czasie lub w innych okolicznościach, lub wysyłany przez kogoś innego może być raz głaskiem a raz kopniakiem.

Komunikaty odważne- FUKOZ: W komunikatach odważnych człowiek stawia siebie na równi z innymi.

Fakty: to, co widzę i słyszę.

Uczucia: emocje towarzyszące faktom. Jest to etap opcjonalny- używamy go w komunikatach do osoby bliskiej, ale zdecydowanie nie wobec osób agresywnych bądź takich, których nie znamy za dobrze. Osoby agresywne odbierają słowa o naszych uczuciach, jako objaw naszej słabości.

Konsekwencje to następstwa faktu.

Oczekiwania- należy uważać, aby nie zamieniły się w polecenia bądź płonne nadzieje.

Zaplecze- powoływanie się na prawo do formułowania oczekiwań, uzasadnienie.

Istotne, aby komunikat odważny brzmiał naturalnie w danym środowisku, a nie stwarzał wrażenia sztucznego.

Pozycje życiowe:


Wyszukiwarka