Surdyka Magdalena
Ochrona Środowiska
Gr. 1
Ocena realizacji strategii rozwoju Gminy Wieliczka.
Gmina Wieliczka położona jest w Powiecie Wielickim, w centralnej części województwa małopolskiego. Gmina administracyjnie sąsiaduje z gminami: od zachodu ze Świątnikami Górnymi, od wschodu z Biskupicami i Niepołomicami, od południa z Sieprawem i Dobczycami, a od północy z Krakowem. Do Gminy Wieliczka należy 29 sołectw, w skład których wchodzą: Brzegi, Byszyce, Czarnochowice, Chorągwica, Dobranowice, Golkowice, Gorzków, Grabie, Grajów, Grabówki, Jankówka, Janowice, Kokotów, Koźmice Małe, Koźmice Wielkie, Lednica Górna, Mała Wieś, Mietniów, Pawlikowice, Podstolice, Raciborsko, Rożnowa, Siercza, Sułków, Sygneczów, Strumiany, Śledziejowice, Węgrzce Wielkie oraz Zabawa.
Strategia rozwoju gminy została utworzona na lata 2007 – 2015. Zawiera ona informacje na temat działań jakie będą podejmowane przez samorząd w ciągu kilku najbliższych lat. Działania te mają na celu podniesienie poziomu życia mieszkańców poprzez rozwój dziedzin życia publicznego. Na podstawie analizy potrzeb strategia tworzy ramy systematyzujące działania władz gminy na rzecz jej rozwoju, wskazuje najważniejsze kierunki, sposób postępowania oraz podstawowe narzędzia stosowane w celu ich osiągnięcia.
Głównym zadaniem strategii rozwoju jest zaktualizowanie i skoordynowanie ustaleń strategicznych z poprzednich lat oraz dostosowanie strategii do zmieniających się warunków życia oraz społecznych potrzeb i oczekiwań, jak również ustalenie podstawowych zadań strategicznych do realizacji na terenie gminy, istotnych dla osiągnięcia zamierzonych celów strategii.
W oparciu o analizy własne oraz dane diagnostyczne pochodzące z aktualnych dokumentów planistycznych sformułowano podstawowe cele strategiczne rozwoju. Są nimi: pobudzenie rozwoju gospodarczego, rozwinięcie infrastruktury publicznej i bezpieczeństwa, bardzo dobry stan środowiska, poziom wykształcenia odpowiadający wymogom nowoczesnej gospodarki i rynku pracy, zrestrukturyzowane rolnictwo i obszary wiejskie, stworzony pozytywny wizerunek powiatu.
Strategiczne kierunki rozwoju gminy Wieliczka zdeterminowane są przede wszystkim przez trzy czynniki:
Kierunek i dynamika rozwoju miasta Krakowa oraz Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego
Obecność i kierunki rozwoju Kopalni Soli w Wieliczce – dominująca atrakcja turystyczna
Bliskość i wielostronne znacznie pobliskiego lotniska w Balicach oraz autostrady
Działania Gminy ukierunkowane na osiągnięcie zamierzonych celów, koncentrować się będą na pięciu strategicznych obszarach działania:
Intensywna turystyka przejazdowa
Nowoczesne usługi czasu wolnego
Ponadstandardowe powszechne usługi publiczne
Enklawa akademicka i usługi oparte na wiedzy
Korzystna lokalizacja dla firm nowoczesnych technologii
OBSZAR I. – Intensywna turystyka przejazdowa
Celem polityki gminy w tym zakresie jest rozwój zaplecza oraz produktów dla intensywnej turystyki przyjazdowej. Obok wspierania dalszego rozwoju Kopalni Soli gmina stara się o uzyskanie formalnego statusu uzdrowiska. Mocnymi stronami tego założenia jest już obecnie duża liczba zwiedzających oraz miejsc noclegowych. Podczas realizacji tego celu można natrafić na następujące bariery: dekoniunktura gospodarcza, wstrzymanie ruchu turystycznego w Kopalni, powstanie spalarni odpadów i wysypiska w sąsiedztwie Wieliczki, nieuzyskanie statusu uzdrowiska, niedostosowana do potrzeb infrastruktura komunikacyjna oraz niewystarczająca baza noclegowa i gastronomiczna. Najważniejsze kierunki działań: szeroko pojęta współpraca z Kopalnia Soli, proekologiczna polityka gminy, ujęcie w planie zagospodarowania obszaru pod „Park Rozrywki” oraz aktywna, skoordynowana promocja gminy.
OBSZAR II. – Nowoczesne usługi „czasu wolnego”
Głównym celem w tym zakresie jest rozwój infrastruktury i oferty budującej atrakcyjność gminy jako miejsca rozwoju usług czasu wolnego. Działania te adresowane są do turystów przyjeżdżających na pobyty kilkudniowe oraz mieszkańców Krakowa i pobliskich rejonów. Mocne strony założenia: spora ilość tras i ścieżek rowerowych, znaczna liczba uczestników imprez gminnych, miasto „żyje po 19-tej” (otwarte sklepy, kawiarnie, miejsca rozrywki). Możliwe bariery, mogące przeszkodzić w realizacji celu: mentalność oraz zubożenie mieszkańców, brak funkcjonujących miejsc rozrywki, intensywny rozwój podobnej działalności w okolicy Wieliczki, problem z pozyskiwaniem środków na projekty. Najważniejsze zadania strategiczne: odnowa i opieka nad zabytkami, oczyszczenie miasta z chaotycznych reklam, tablic i znaków, budowa centrum rozrywki (Grabówki), parki na terenach zielonych, ścieżki ekologiczne, nowe produkty rozrywkowe (park dinozaurów, wioska krasnali solnych), galerie, wystawy, kawiarnie, „knajpki tematyczne”.
OBSZAR III. – Ponadstandardowe usługi publiczne
Główny cel w tym zakresie to zapewnienie na terenie gminy świadczenia ogólnodostępnych usług publicznych na ponadstandardowym poziomie. Działania w tym zakresie dotyczą przede wszystkim usług dla obywateli, ze szczególnym naciskiem na komunikacje i transport publiczny. Ważnym zadaniem będzie stworzenie sieci centrów lokalnych poza miastem, które staną się miejscami spotkań i integracji mieszkańców, które następnie stworzą materialne zaplecze wspierające budowę lokalnego kapitału społecznego. Mocnymi stronami tego założenia są: skrócenie czasu dojazdu do Wieliczki z każdego miejsca w gminie (maksymalny czas podróży 20 minut), sprawny system powiadamiania między służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo i zdrowie, nowoczesne sieci centrów lokalnych, realizacja programu budowy mieszań socjalnych i komunalnych, dostęp do każdego lekarza w ciągu nie dłużej niż 1 tydzień, cała gmina w zasięgu sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, w pełni realizowana segregacja śmieci. Bariery mogące przeszkodzić w realizacji celu to: niewystarczająca liczba specjalistów oraz baza lokalowa w obszarze usług publicznych, opory społeczne przeciwko budownictwu socjalnemu, protesty przeciwko budowie infrastruktury technicznej, brak motywacji do pracy osób bezrobotnych, brak centrum administracji publicznej, zły stan techniczny taboru komunikacyjnego. Najważniejsze kierunki działań: opracowanie studium komunikacyjnego i wdrożenie jego ustaleń, skutecznie działające Centrum Powiadamiania Ratunkowego, budowa mieszkań socjalnych, podniesienie jakości usług komunalnych, skuteczny system utrzymania czystości i porządku w gminie, utworzenie Centrum Integracji Społecznej (miejsca pracy dla osób niezaradnych społecznie), poradni rodzinnej z kompleksowa pomocą, opracowanie programu działania i testowe uruchomienie pilotażowego centrum lokalnego.
OBSZAR IV. – Enklawa akademicka i usługi oparte na wiedzy
Główny cel tego zakresu to stworzenie na terenie gminy ośrodka akademickiego
wysokiej klasy, wokół którego rozwijać się będą usługi oparte na wiedzy. W tym obszarze polityka gminy ukierunkowana jest dwutorowo, z jednej strony ma na celu podniesienie i rozwój własnych zasobów (przez nowoczesną strategię oświatową), z drugiej strony gmina stara się pozyskaniu i zlokalizowaniu na terenie gminy kampusu akademickiego wraz z zapleczem naukowo-badawczym. Istotnym elementem będzie zapewnienie w jak największym stopniu bezpłatnego i bezprzewodowego dostępu do Internetu. Mocne strony założenia: udział mieszkańców Gminy z wyższym wykształceniem (w stosunku do liczby mieszkańców ogółem), liczba naukowców zamieszkałych na terenie gminy, liczba osób korzystających z różnych form kształcenia ustawicznego realizowanych w centrach
lokalnych, liczba finalistów olimpiad szczebla centralnego w szkołach średnich, wyniki egzaminów zewnętrznych powyżej średnich dla Krakowa, powierzchnia bazy naukowej i dydaktycznej szkół wyższych, udział powierzchni gminy pokrytej Internetem bezprzewodowym. Możliwe bariery: protesty mieszkańców, brak terenów, konkurencja sąsiednich gmin, zmniejszenie aktywności społecznej mieszkańców gminy. Najważniejsze zadania strategiczne: pozyskanie szkoły wyższej o odpowiednim prestiżu, dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb odbiorcy, pokrycie terytorium gminy szerokopasmowym Internetem, zapewnienie lokalnej oferty kształcenia ustawicznego.
OBSZAR V. – Korzystna lokalizacja dla firm nowoczesnych technologii
Głównym celem polityki gminy w tym zakresie jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej gminu dla film nowoczesnych technologii. Mocne strony: wartość środków zainwestowanych przez rynkowych inwestorów (docelowo min. 100 mln Euro), liczba zatrudnionych w nowych inwestycjach, liczba nowo powstałych firm. Możliwe bariery to przede wszystkim: brak wystarczającej infrastruktury i środków na wykup terenów, brak zgody obecnych właścicieli na wykup działek. Najważniejsze zadania strategiczne: zatwierdzenie planu zagospodarowania przestrzennego (2008/2009 r.), zorganizowanie Wielickiej Strefy Aktywności Gospodarczej w sąsiedztwie planowanego przebiegu autostrady w północno-wschodniej części gminy, zielona strefa przy Baryczy, zamknięcie składowiska w Baryczy, globalny inwestor (przygotowanie atrakcyjnej oferty).
Sporządzenie strategii rozwoju zostało opracowane przy założeniu, że przyczyni się ono do efektywnego zarządzania i stymulowania procesów gospodarczych i społecznych w gminie. Obecnie założone cele są bez przerwy monitorowane. Istotną oceną jest zestawienie osiągniętego stanu i porównanie go z danymi zawartymi w sprawozdaniach rzeczowych i finansowych.
Na dziś dzień gminie udało się uruchomić sieć siedmiu hotspotów (miejsc z bezpłatnym dostępem do Internetu). Gmina jest dobrze skomunikowana, kursują autobusy MPK oraz pociągi regionalne. Rozwinięta jest bardzo duża baza noclegowa i gastronomiczna. Miasto bierze również udział w wielu projektach unijnych, są to m.in. „Rewitalizacja Miasta Wieliczka”, w ramach którego odnowiono kilka fontann na terenie miasta, postawiono nowe tablice informacyjne dla turystów oraz w kilku miejscach zakończono prace związane z budową kanalizacji i rewitalizacji i położono kostkę brukową. W ramach projektu „Świetlica Środowiskowa w Lednicy Górnej” wybudowano: budynek świetlicy środowiskowej, boisko do piłki siatkowej, kort tenisowy, scenę polową, teren przeznaczony do grillowania oraz place manewrowe, parkingi i podjazdy. Projekt „Akademia sukcesu” mający na celu wyrównanie szans edukacyjnych oraz udzielenie wsparcia w indywidualnym rozwoju dzieci ze szkół podstawowych w gminie, w ramach tego projektu stworzono wiele nieodpłatnych zajęć dla dzieci. „Budowa przyłączy kanalizacyjnych” ma na celu wyposażenie gospodarstw i mieszkań w instalację kanalizacyjną co podniesie standard życia mieszkańców, realizacja tej inwestycji wpłynęła na wzrost atrakcyjności terenów jako tereny mieszkaniowe, projekt przyczynił się do ograniczenia zanieczyszczenia ściekami gruntów oraz wód, zwiększył świadomość ekologiczną mieszkańców.