ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ – WYKŁADY
31.03.2014
1. Zasady racjonalnej organizacji procesu produkcyjnego:
a) Proporcjonalności – zaleca taki podział zadań, który uwzględnia możliwości wykonawcze poszczególnych stanowisk roboczych i komórek produkcyjnych.
$$\frac{N_{1}}{F_{1}} = \frac{N_{2}}{F_{2}} = \frac{N_{i}}{F_{i}}$$
N – zadania produkcyjne
F – fundusze czasu będące w dyspozycji tych komórek
Uzgodnienie celów i środków jakimi dysponujemy jest podstawowym zadaniem strategii.
b) Liniowości – zaleca przebieg poszczególnych części procesu produkcyjnego przy zachowaniu warunków jednokierunkowości bez nawrotów i skrzyżowań.
$$I_{l} = \frac{l_{p}}{l_{\text{rz}}}$$
Il – współczynnik liniowości
lp - Droga przemieszczania przedmiotów w linii prostej
lrz – rzeczywista droga przedmiotów w pracy.
c) Ciągłości – zaleca eliminowanie z procesu produkcyjnego przerw wpływających niekorzystnie na parametry organizacyjne i ekonomiczne.
$$I_{c} = \frac{O_{T}}{C_{P}}$$
Ic - współczynnik ciągłości procesu produkcyjnego
OT - okres technologiczny (łączny czas trwania operacji technologicznych)
CP – cykl produkcyjny (cały okres trwania od pobrania materiałów do zakończenia wytwarzania).
d) Równoległości – zaleca wytwarzanie wyrobów w cząstkowych procesach produkcyjnych w tym samym czasie, co powoduje skracanie cyklu produkcyjnego.
e) Koncentracji – polega na skupieniu czynników produkcji w określonym obszarze produkcyjnym (przestrzeń fizyczna oraz domena działalności firmy) w celu lepszego wykorzystania tych czynników. Koncentracja występuje najczęściej ze zróżnicowaniem.
f) Specjalizacji – zaleca ograniczenie różnorodności zadań produkcyjnych i asortymentu produkcji co ułatwia organizację oraz zwiększa efektywność.
- Korzyści:
* Możliwość zastosowania wyspecjalizowanych (wydajniejszych) maszyn i urządzeń,
* Zwiększenie wydajności produkcji,
* Zmniejszanie się pracochłonności w skutek mechanizacji pracy oraz zjawiska produkcyjnego uczenia się,
- Wady:
* Większe koszty stałe związane z zakupem specjalizowanych (droższych) maszyn i urządzeń,
* Większa bezwładność i mniejsza elastyczność systemu,
* Gorsze dostosowanie do zmiennych warunków wytwarzania,
* Większa niepewność wytwarzania związana min.: z brakiem dywersyfikacji oraz kooperacją produkcyjną.
g) Elastyczności – zaleca możliwość szybkiego i łatwego przystosowania procesu produkcyjnego do zmieniających się warunków. W szczególności chodzi o zdolność wytwarzania detali czy wyrobów różnorodnych technologiczne (zachodzi konieczność częstego przezbrajania stanowisk), zdolność do zmian w programach produkcyjnych (nowe produkty), zdolność przewidywania i szybkiego reagowania na zaburzenia procesu produkcyjnego np.: awarie.
Zasada elastyczności znajduje się w sprzeczności pozornej z zasadą specjalizacji. W przypadkach sprzecznych zaleceń możliwe są następujące rozwiązania:
- Kompromis,
- Dokładne określenie uwarunkowań w których należy stosowanie przeciwstawić zalecenia,
- Znalezienie zasadniczo nowego rozwiązania spełniającego przeciwstawne (pozornie) wymagania.
W przypadku zasady elastyczności i specjalizacji rozwiązaniem są tak zwane: Elastyczne Systemy Produkcyjne (ESP). Instrumentem technicznym realizacji ESP są:
- Obrabiarki sterowane numerycznie (CNC) – rozwinięcie koncepcji komputera programowalnego. Służą wytwarzaniu detali,
* Komputer programowalny – łączy w sobie uniwersalną część sprzętową (hardware) ze specjalistyczną częścią informacyjną (software). Część materialna jest wytwarzana w dużych ilościach (jest tania) a zachowanie się komputera zależy od oprogramowania. Wzbogacenie komputera programowalnego o urządzenie wykonawcze prowadzi do ESP, np.: obrabiarki, tokarki,
- Centra obróbcze,
- Roboty przemysłowe – sterowane komputerowo wykonują operacje montażu.
h) Zasada rytmiczności i równomierności – zaleca planowanie przebiegu produkcji w ustalonych rytmach dzięki czemu występuje regularne powtarzanie się tych samych zjawisk w pewnym odcinku czasu zwanym rytmem. Korzystne jest jeżeli czasy kreowania procesów w systemach złożonych mają się do siebie jak niewielkie liczby całkowite. Zwłaszcza 1 do 2, 1 do 4, 1 do 8.