Układ sympatyczny
Układ nerwowy dzieli się na dwa odrębne układy:
Ośrodkowy układ nerwowy
Obwodowy układ nerwowy
Obwodowy układ nerwowy podporządkowany jest ośrodkowemu układowi nerwowemu poprzez związany z nim system połączeń nerwowych.
Obwodowy układ nerwowy dzieli się na dwa zasadnicze układy:
Układ somatyczny (animalny)
Układ autonomiczny
Układ somatyczny jest zależny od naszej woli i pozwala na wykonywanie dowolnych czynności. Układ autonomiczny nie jest podporządkowany naszej woli.
Układ autonomiczny dzieli się na dwa przeciwstawne układy tj.
układ sympatyczny zwany adrenergicznym lub współczulnym
układ parasympatyczny zwany cholinergicznym lub przywspółczulnym
UKŁAD AUTONOMICZNY
Działa przeciwstawnie do układu współczulnego. Odpowiedzialny jest za odpoczynek organizmu i poprawę trawienia.
Jest on aktywny w czasie odpoczynku i powoduje następujące reakcje organizmu. Działają względem siebie antagonistycznie np.przyśpiesza akcje serca,uruchamia się układ który powoduje ,że serce zwalnia.
Autonomiczny układ nerwowy reguluje czynności wszystkich narządów wewnętrznych. Stan pobudzenia w ośrodkach autonomicznych powoduje wyzwolenie impulsu nerwowego, który przedostaje się za pomocą nerwów autonomicznych do ich zakończeń, znajdujących się w narządach wykonawczych.
Synapsa – jest to styk między komórkami nerwowymi (neuronami) w OUN, w zwojach oraz między neuronem a komórką efektora (narządu wykonawczego). W synapsie następuje przekazanie stanu czynnościowego z komórki na komórkę (przekaźnictwa synaptyczne). Synapsa składa się z błony presynaptycznej, która należy do zakończenia nerwowego, szczeliny synaptycznej i błony postsynaptycznej, tj. błony następnej komórki. W kolbce synaptycznej znajdują się pęcherzyki synaptyczne zawierające mediator.
UKŁAD AUTONOMICZNY SYMPATYCZNY
W tym układzie występują trzy rodzaje włókien nerwowych: włókna przedzwojowe, zwój włókien nerwowych, włókna pozazwojowe.
Jest to tzw. układ stresu (walka i ucieczka). Jest on aktywny w czasie stresu i powoduje następujące reakcje organizmu:
szybsza praca serca,
zwiększenie dostawy glukozy do mięśni i mózgu przez rozkład glikogenu w wątrobie,
rozszerzenie źrenic,
wzmaga skurcz mięśni gładkich,
zwiększa agregację płytek krwi (trombocytów),
zahamowanie perystaltyki jelit,
podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi poprzez zwężenie naczyń krwionośnych mięśni szkieletowych,
rozkurcz mięśni gładkich naczyń skórnych (skóra ciepła i czerwona),
skurcz mięśni gładkich naczyń mięśni szkieletowych (szybsze zaopatrywani mięśni w tlen),
zwiększenie oporu obwodowego w naczyniach tętniczych,
wydzielanie łez,
rozszerzenie mięśni oskrzeli w płucach,
Mózg tworzy pięć podstawowych części:
KRESOMÓZGOWIE – tworzy półkule mózgowe, które są ważną częścią mózgu.
Wyróżniamy półkulę prawą i lewą, oddzielone są podłużną szczeliną. Każda półkula podzielona jest przez bruzdy na cztery płaty: czołowy, ciemieniowy, skroniowy, potyliczny. Półkule od strony zewnętrznej są korą mózgową (tzw. Istota szara ), a ich wnętrze tworzy ISTOTA BIAŁA, utworzona z mielinowych aksonów, komórek neuronowych ułożonych w wiązki.
KORA MÓZGOWA – jest pofałdowana i podzielona funkcjonalnie na trzy rejony: pola czuciowe, pola ruchowe, pola kojarzeniowe. W korze mózgowej znajdują się liczne ośrodki odpowiedzialne za różne funkcje. W płacie potylicznym są ośrodki wzrokowe. W płacie skroniowym ( nad uchem ) są ośrodki słuchowe. W płacie czołowym znajdują się ośrodki termiczne oraz mechaniczne. Kora mózgowa posiada ośrodki wyższych czynności mózgowych : ośrodek pamięci, świadomości, pisania, kojarzenia, myślenia
MIĘDZYMÓZGOWIE – tworzy wzgórze i podwzgórze. Wzgórze przekazuje impulsy czuciowe i ruchowe do kory mózgowej. Ułożone niżej podwzgórze stanowi ośrodek regulujący pracę narządów wewnętrznych. W tej części znajdują się gruczoły dokrewne: przysadka i szyszynka oraz ośrodki: głodu, sytości, termoregulacji, pragnienia, agresji oraz pobudliwości seksualnej.
ŚRÓDMÓZGOWIE – tutaj przekazywane są z narządów zmysłów wrażenia słuchowe oraz wzrokowe.
MÓŻDŻEK- podobnie jak kresomózgowie, jest podzielony na dwie półkule. Pokryty substancją szarą i licznymi bruzdami. Jest drugą pod względem wielkości częścią mózgu. Odpowiada ona za koordynacje mięśniową i ruchową, znajdują się w tej części ośrodki równowagi.
Rdzeń przedłużony nazywamy zamózgowiem. Znajdują się w nim ośrodki odruchów bezwarunkowych. Ta właśnie część kontroluje pracę serca, proces wymiany gazowej, kichanie, kaszel i wydzielanie potu. Rdzeń przedłużony, śródmózgowie i międzymózgowie tworzą pień mózgu – wydłużoną część która stanowi podstawę, na której opiera się cały mózg.
Impuls nerwowy – przekazywanie informacji od receptora przez układ nerwowy do efektora, czyli zmiana potencjału elektrycznego wzdłuż neuronu.
Punkty zetknięcia między końcami poszczególnych neuronów nazywane są synapsami, a długie, cienkie części komórki nerwowej - aksonami.
–
SYNAPSAmiejsce przekazywania impulsu nerwowego z jednego neuronu na drugi lub na narząd wykonawczy (gruczoł, mięsień). Po dotarciu fali depolaryzacji do kolbki presynaptycznej dochodzi do wydzielenia mediatora (acetylocholina, noradrenalina, dopamina) z pęcherzyków synaptycznych do szczeliny synaptycznej.
Łuk odruchowy - to droga jaką przebywa impuls nerwowy od receptora bodźca poprzez neuron czuciowy, kojarzeniowy oraz ruchowy do efektora. Łuk odruchowy składa się z: receptora, dośrodkowej drogi doprowadzającej do neuronów czuciowych, ośrodka nerwowego, drogi odprowadzającej do efektora. W łuku odruchowym impuls nerwowy z receptora zawsze wędruje neuronem czuciowym do ośrodkowego układu nerwowego.
CUN czyli mózg i rdzeń przedłużony, ochronę mózgu stanowi czaszka oraz opony mózgowe –twardówkowa ,pajęczynówkowa, naczyniówkowa
(funkcja amortyzująca), natomiast rdzeń jest chroniony przez kręgosłup.
Początek formularza
Gruczoły dokrewne – produkują hormony wprost do krwi. Podwzgórze i przysadka są to gruczoły dokrewne regulujące prace innych gruczołów dokrewnych. Jednym z tych gruczołów jest tarczyca.
Tarczyca –TSH odpowiada za przemianę materii, czyli za wapniową.
Niedoczyn tarczycy objawia się:
- nadmierna suchość skory (łuszczenie, pieczenie, ściąganie),
- rogowacenie z zaciemnieniami na łokciach i kolanach,
- łamliwość paznokcia, rozdwajanie się,
- grzybice i zakażenia bakteryjne,
- łamliwe włosy, przerzedzenie włosów z jednoczesnym częstym przetłuszczaniem się skory głowy, częste występowanie łupieżu,
- suchość skory pięt i stop, nadmierne rogowacenie i skłonność do pękania pięt,
- zdarzają się obrzęki w obrębie twarzy i podudzia.
Nadczyn tarczycy:
- gorące ręce, skora gorąca, wilgotna, aksamitna, nie ma rogowacenia,
- dobry apetyt, a szybko się chudnie,
- duża nerwowość,
- na szyi można wyczuć tarczyce,
- skora po zabiegi zaczerwieniona,
- zdarzają się obrzęki w części koleinowej (skorka pomarańczowa),
- skora wrażliwa na wszelkie zabiegi.
Nadnercza:
a) rdzeń – hormon stresu (adrenalina), jest pochodzenia nerwowego, gdy się denerwujemy skora robi się blada, podwyższenie ciśnienia krwi, stężenie cukru we krwi.
b) kora – wpływają na gonady i jajniki.
Trzustka – wydziela insulinę i glucagon.
- stopa cukrowa (najczęściej kończą się amputacja, trzeba uważać żeby nie zaciąć nogi podczas zabiegu).
Gonady – czyli jajniki i jądra.
Jajniki wydzielają estrogeny, a jądra androgeny. Gdy za dużo estrogenów u mężczyzn, występuje trądzik, a u kobiet nadmiar estrogenu zdolność do obrzęków i celulitu. U mężczyzn nadmiar estrogenów występuje rzadki zarost, inna budowa ciała, ładna cera.
Przysadka-hormony pobudzające inne gruczoły dokrewneDół formularza
Przytarczyce-parathormon
Szyszynka-wydziela melatoninę
Grasica-w okresie dojrzewania
OKO ma w przybliżeniu kształt kuli o średnicy 24 mm, wypełnionej w większości bezpostaciową substancją (ciałkiem szklistym), znajdującej się pod ciśnieniem pozwalającym na utrzymanie jego kształtu.
Twardówka (sclera) jest najbardziej zewnętrzną częścią oka.. W przedniej części oka przechodzi w rogówkę.
Rogówka (cornea) kształtem przypomina wypukłe szkiełko od zegarkaMiędzy twardówką i siatkówką leży naczyniówka (choroidea), która wraz z tęczówką(iris) i ciałem rzęskowym (corpusciliare) tworzy błonę naczyniową, w której znajdują się naczynia krwionośne. Ciało rzęskowe utrzymuje soczewkę w odpowiednim położeniu.
Siatkówka (retina) jest receptorową częścią oka. Składa się z trzech warstw, przy czym najbliższa środka oka warstwa składa się z czopków i pręcików - komórek światłoczułych, a dwie pozostałe z neuronów przewodzących bodźce wzrokowe barwy i światło. Nieco niżej znajduje się plamka ślepa - miejsce pozbawione komórek światłoczułych i dlatego niewrażliwe na światło. Jest miejscem zbiegu nerwów łączących komórki światłoczułe z nerwem wzrokowym.
Soczewka (lens) jest zawieszona między tęczówką a ciałem szklistym na obwódce rzęskowe,i ma dwie wypukłe powierzchnie - przednią i tylną.
Tęczówka (iris) jest umięśnioną częścią błony naczyniowej otaczającej otwór nazywanyźrenicą. Dzięki zawartemu w niej pigmentowi jest kolorowa. Mięśnie tęczówki pozwalają na zwiększanie lub zmniejszanie dopływu światła przez regulację wielkości źrenicy.
Wnętrze oka wypełnia przeźroczysta, galaretowata substancja, nazywana ciałem szklistym (corpusvitreum).
Przednia część gałki ocznej i wewnętrzna część powiek pokryte są spojówką (tunicaconjuctiva).
W górno - bocznej części oczodołu znajduje się gruczoł łzowy wydzielający łzy mające za zadanie oczyszczać powierzchnię oka z zabrudzeń i nawilżać ją.
UCHOnarząd słuchu występujący jedynie u kręgowców. Najbardziej złożone i rozwinięte uszy występują u ssaków. Ucho odbiera fale dźwiękowe, przekształca je w drgania mechaniczne, a drgania w impulsy nerwowe. Odpowiada także za zmysł równowagi (błędnik).
Enzymy trawienne – enzymy hydrolityczne działające w przewodzie pokarmowym, których zadaniem jest kataliza biochemicznych reakcji trawienia, czyli rozkładu makrocząsteczek zawartych w spożywanym pokarmie na związki prostsze, które podlegają absorpcji przez śluzówkę jelita cienkiego..Enzymy trawienne występują:
w jamie ustnej: ptialina (α-amylaza ślinowa) – trawi wielocukry (m.in. skrobię);
w żołądku:
pepsyna – endopeptydaza rozkładająca białka na krótsze odcinki oligopeptydów,
lipaza żołądkowa – przyczynia się do emulgacji tłuszczów i nieznacznie je hydrolizuje;
w dwunastnicy: trypsyna, chymotrypsyna, elastaza, karboksypeptydaza, amylaza trzustkowa, lipaza trzustkowa,
amylaza trzustkowa
jelito cienkie maltaza, sacharaza
Jelito grube dzieli się na jelito ślepe (kątnicę), okrężnicę i odbytnicę. Okrężnicę z kolei dzielimy na:
okrężnicę wstępującą
okrężnicę poprzeczną (poprzecznica)
okrężnicę zstępującą
i okrężnicę esowatą (esicę).
Zastawka krętniczo-kątnicza inaczej zastawka Bauhina – fałd błony śluzowej, łączący koniec jelita krętego z kątnicą. Zapobiega (choć nie w pełni skutecznie) cofaniu się płynnej treści z jelita grubego do jelita cienkiego.
Ślinianka lub gruczoł ślinowy – merokrynowy gruczoł wydzielania zewnętrznego (egzokrynowy), wytwarzający ślin
Wątroba znaczenie wydzielnicze-żółć
Detoksykacja,przeprowadza proces glikogenezy
Układ moczowy, układ wydalniczy, zespół narządów, których zadaniem jest usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii oraz regulacja zawartości wody w organizmie.-mocznika,śladowe ilości amoniaku
-regulacja gospodarki wodno-mineralnej
.Mocz pierwotny. filtracja kłębkowa. Krew dopływając do nerek zostaje doprowadzona do kłębuszka naczyń włosowatych ciałka nerkowego przez tętniczkę doprowadzającą. Tu pod wpływem ciśnienia krwi przesącza się do torebki otaczającej kłębuszek tworząc tzw. mocz pierwotny.
Mocz ostateczny mocz powstający z moczu pierwotnego w wyniku zagęszczenia, zwrotnej resorpcji i sekrecji w kanalikach nerkowych. Ma on o wiele mniejszą objętość i większe stężenie substancji niż mocz pierwotny. Zawiera m.in. wodę, produkty przemiany materii, mocznik. Gromadzi się w miedniczkach nerkowych, skąd moczowodami spływa do pęcherza moczowego,
Resorpcja w nerkach - to zwrotne wchłanianie wody, niektórych jonów (np. potasu, sodu), aminokwasów oraz glukozy w procesie powstawania moczu. Zachodzi w kanaliku nerkowym.
Zagęszczenie moczuW cewkach nerkowych zachodzi również bardzo istotne zjawisko, jakim jest zagęszczanie i rozcieńczanie moczu. Możliwe jest ono na skutek charakterystycznego anatomicznego układu pętli nefronu, naczyń prostych i leżących w ich sąsiedztwie cewek zbiorczych, a także różnej zdolności przepuszczania wody w poszczególnych częściach cewki nerkowej (ramię wstępujące pętli Henlego jest nieprzepuszczalne dla wody, zaś przepuszczalność cewki dystalnej i zbiorczej zależy od aktywności hormonu antydiuretycznego - ADH). Istotną rolę w zagęszczaniumoczu odgrywa również recyrkulacja mocznika i wynikająca z niej zmiana stężenia mocznika w poszczególnych strukturach nerki.
Układ moczowy.
Organizm traci wodę z moczem, z potem, z pow. skóry w procesie parowania z kałem oraz z powietrzem wydychanym. Najwięcej wody i elektrolitów wydala się z moczem 1,5 l na dobę.
Czynność nerek – wiąże się z wytwarzaniem moczu z którym usuwane są metabolity, nadmiar płynów i elektrolity, to się nazywa czynnością zewnątrzwydzielniczą nerek. Czynność wewnątrzwydzielnicza polega na wydzielaniu do krwi substancji biologicznie czynnych (renina, erytropoenina, prospaglandyny, metabolity vit. D3) jednostką czynnościową nerek jest nefron.
Nefron zbudowany jest z tętnicy odprowadzającej i t. doprowadzającej torebki Baumana, cz. Zstępującej pętli henlego, kanalika krętego bliższego, dalszego, kanalika zbiorczego, cz. Wstępującej pętli Henlego i brodawki nerkowej. W kłębuszku nerkowym zachodzi filtracjakłębuszkowa czyli przenikanie części osocza do światła torebki Baumana. Barmana filtrach gromadzących się w kłębuszku przepływa kolejno przez kanalik kręty bliższy a nast. Przez cz. Zstępującą pętli Henlego nast. Przez cz wstępującą, kanalik kręty dalszy i mocz tworzący się w nefronie odpływa do kanaliczka zbiorczego. Kanalik zbiorczy ma ujście na brodawce nerkowej gdzie przepływa mocz do miedniczki nerkowej. W każdej nerce znajduje się ok. 1 mln nefronów.
Tworzenie się moczu jest związane z 3 procesami:
Filtracja kłębuszkowa – zachodzi w kłębuszkach, krew dopływająca stanowi ok. 20% pojemności minutowej serca. Krew z kłębuszków odpływa przez tętniczki odprowadzające. Filtracja przebiega przez pory w ścianie naczyń kłębuszka. W przesączu kłębuszkowym znajdują się albuminy lub hemoglobina uwalniana z erytrocytów w czasie zwiększonej hemolizy. Niektóre związki chemiczne wprowadzone do osocza krwi są prawie całkowicie wydalane przez nerki.
Resorpcja kanalikowa – zarówno resorpcja jak i sekrecja to zasadnicze funkcje kanalików dalszych i bliższych, resorpcja kanalikowa może przebiegać na dwóch mechanizmach: resorpcji biernej i resorpcji czynnej wbrew gradientowi stężeń (transport aktywny). Przykładem resorpcji czynnej jest glukoza. Progowe stężenie glukozy we krwi przy którym pojawia się w moczu nazywa się progiem nerkowym glukozy. Poza glukozą resorbowane są: jony sodowe, potasowe, kwas moczowy, kreatyna, ciała ketonowe, kwas askorbinowy, reszty kwasu fosforowego i siarkowego, aminokwasy.
Sekrecja – przez komórki nabłonka do światła kanalika wydzielane są substancje mendo i egzogenne wydzielanie to odbywa się na drodze dyfuzji i aktywnego wydzielania. Bierne wydzielanie dotyczy słabych zasad i kwasów na zasadzie mechanizmu aktywnego wydzielane są substancje endogenne: kreatynina, sterydy przy jednoczesnym wchłanianiu jonów sodu.
Wchłanianie wody – nabłonek cz wstępującej pętli Henlego na tym odcinku aktywnie transportowane są jony sodu w cz dalszych kanalików nerkowych przy nieobecnym hormonie wazopresyna błona kanalika jest również nieprzepuszczliwa dla wody. Zagęszczeniemoczu to resorpcja zwrotna wody z tworzącego się moczu do tego procesu potrzebna jest obecność wazopresyny która powoduje aktywizację enzymu cyklaza adenylowa, aktywacja tego enzymu powoduje resorpcje zwrotna wody. W następstwie następującej resorpcji wody w kanalikach zbiorczych tylko 1% wody przefiltrowanej w kłębuszkach zostaje ostatecznie wydalony z moczem.
Czynniki wpływające na wytwarzanie moczu – tworzenie moczu zależy od średniego ciśnienia tętniczego krwi, czynniki obniżające ciśnienie krwi powodują zmniejszenie filtracji kłębuszkowej. Wzrost ciśnienia krwi do pewnych granic nie wpływa na ciśnienie kłębuszków. Na filtracje kłębuszkową wpływają hormony: wazopresyna, aldosteron, parathormon, ANP – przedsionkowy pektyd natriuretyczny produkowany jest w mięśniach przedsionków serca, jest uwalniany do krwi na skutek rozciągania ścian przedsionków, powodujezwiększenie wydalania jonów sodu i wody co powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego we krwi.
Czynniki wpływające na wydzielanie hormonów: niedokrwienie nerek powoduje wydzielanie przez nerki związków podwyższających ciśnienie krwi lub zwiększających erytropoezę (renina) jest ona wydzielana przez aparat przykłębuszkowy. W czasie niedokrwienia aparat ten wydziela reninę która działa na angiotensynogen pod wpływem enzymu konwertazy angiontensyna I jest przekształcana w angiotensynę II która ma działanie kurczące na naczynia powodując podwyższenie ciśnienia krwi. Erytropoetyna produkowana w kłębuszkach nerkowych stale jest wydzielana do krwi pod wpływem przewlekłego niedotlenienia lub utraty krwi, pobudza produkcje czerwonych krwinek, przez nerki produkowane są również metabolity wit D3 oraz PGE2.
Wydalanie moczu: mocz wydostający się z kanalików gromadzi się w miedniczce nerkowe, na skutek ruchów perystaltycznych moczowodu mocz przemieszcza się do pęcherza moczowego, wypełnienie pęcherza moczowego powoduje rozciągnięcie jego ścian i podrażnienie receptorów na drodze odruchowej poprzez ośrodek oddawania moczu w części krzyżowej rdzenia kręgowego dochodzi do jednoczesnego skurczu mięśnia wypieracza a rozkurczu zwieracza zew i wew cewki moczowej w efekcie mocz zostaje wydalony na zewnątrz.
UKŁAD KRWIONOŚNY (krążenia)
Układ krążenia zbudowany jest z dwu zasadniczych elementów, tj. serca i naczyń krwionośnych.
Krew- płyn tkankowy, jest to płyn lepki, czerwony (dzięki hemoglobinie zawartej w krwinkach czerwonych), słodkawa woń, słonawy smak, wypełnia światło naczyń krwionośnych. Kolor czerwony zależy od stopnia utleniania hemoglobiny:
-jasnoczerwony, krew tętnicza, która tryska pod ciśnieniem
-ciemnoczerwony, krew żylna, która wypływa pod niskim ciśnieniem
Ilość krwi to około 5 litrów u dorosłego człowieka.
Krew składa się z:
-elementów morfotycznych: krwinki czerwone, krwinki białe, płytki krwi, które stanowią 40% - 48% krwi
-osocza, które stanowi 50% - 60% krwi. W skład osocza wchodzi: woda, elektrolity, kwas moczowy, białka, mocznik, itp.
SERCE
pełni funkcję pompy, która wytwarza gradient ciśnienia krwi w obrębie układu krążenia i przepompowuje krew z układu żylnego do układu tętniczego.
Serce- narząd jamisty, zbudowany z mięśni poprzecznie prążkowanych w kształcie stożka, podstawą zwróconego ku górze. Wielkość serca jest wielkości pięści dorosłego osobnika. Ciężar około 300g. u kobiet nieco mniejszy.
Serce składa się z 4 jam:
-2 przedsionków
-2 komór (prawa, lewa)
Przedsionek i komora lewa są całkowicie odgrodzone od przedsionka i komory prawej.
Komorę lewą od przedsionka lewego znajduje się zastawka dwudzielna.
Pomiędzy przedsionkiem prawym i komorą prawą znajduje się zastawka trójdzielna
Prawy przedsionek- do niego mają ujście dwie żyły:
-żyła głów. górna i żyła głów. dolna
Żyły te doprowadzają do serca krew z całego organizmu. Jest to krew pozbawiona tlenu.
Prawa komora- wpływa do niej krew z prawego przedsionka (pozbawiona tlenu). Zastawka trójdzielna nie pozwala na cofnięcie krwi z powrotem do przedsionka prawego podczas skurczu- komory prawej.
Lewy przedsionek- tu wpływa krew pochodząca z płuc nasycona tlenem.
Lewa komora- wpływa do niej krew utlenowana z lewego przedsionka przez zastawkę dwudzielną.
Serce składa się z 3 warstw:
-nasierdzie, to cienka błona surowicza pokrywająca zewnętrzną powierzchnię mięśnia sercowego, wraz z naczyniami
-mięsień sercowy, zbudowany z mięśni poprzecznie prążkowanych, jest najgrubszy w obrębie lewej komory, cieńszy w obrębie prawej a najcieńszy w obrębie przedsionków. Komory mięśniowe prowadzące serce tworzą układ autonomiczny serca.
-sierdzie, to cienka przeźroczysta błona pokrywająca wnętrze komór i przedsionków oraz zastawki i przechodzi do wnętrza naczyń.
Osierdzie, to worek, w którym znajduje się serce.
Fizjologia serca- praca serca
Krew powraca do serca z płuc żyłami płucnymi z odnowionym zapasem tlenu. Wpada do lewego przedsionka, który kurcząc się wypycha ją przez zastawkę dwudzielną do lewej komory. Lewa komora kurczy się i w tym momencie zamyka się zastawka dwudzielna i krew przedostaje się do aorty. Krew zmierza do tkanek, gdzie oddaje tlen. Z obwodu krew powraca do serca żyłą główną dolną i żyłą główną górną. Wpada do prawego przedsionka, który kurczy się i krew wtłacza do komory prawej. Prawa komora kurcząc się zamyka zastawkę trójdzielną i krew wydostaje się do pnia płucnego. Krew płynie do płuc oddając dwutlenek węgla i pobiera tlen. Powraca do serca żyłami płucnymi i cały cykl zaczyna się na nowo. Proces odbywa się od 50 do 60 razy na minutę.
Naczynie krwionośne dzielą się na:
-tętnice, które mogą być małe, średnie i duże, nie posiadają zastawek, ściany są grubsze, ale światło w ścianach jest mniejsze.
-żyły, posiadają zastawki, ściany są cieńsze, krew płynie od tkanek do serca, w tętnicach od serca do tkanek.
-naczynia włosowate (kapilary), maja ścianę zbudowaną z jednej warstwy komórek. Ściana bardzo cienka, po to by niektóre substancje mogły przenikać z naczyń do tkanek i odwrotnie. Z naczyń włosowatych krew do serca powraca żyłami.
Tętno
Odzwierciedla pracę serca na obwodzie. To rytmiczne podnoszenie się i zapadanie ścian tętnic.
Ciśnienie krwi
Występuje w czasie skurczu serca. To ciśnienie skurczowe, maleje przy rozkurczu, jest to ciśnienie rozkurczowe. Ciśnienie mierzymy w milimetrach słupa rtęci mm/Hg.
UKŁAD KRWIONOŚNY (układ sercowo-naczyniowy)
serce, naczynia krwionośne, narządy krwiotwórcze, krążąca w naczyniach krew
Funkcje:
transport tlenu z płuc do komórek ciała
transport dwutlenku węgla z komórek do płuc
transport substancji odżywczych (białka, tłuszcze, węglowodany) z układu pokarmowego do komórek ciała
transport zbędnych produktów metabolizmu z komórek do narządów wydalniczych (nerki)
transport hormonów
transport komórek uczestniczących w obronie organizmu przed patogenami
utrzymywanie prawidłowej temperatury ciała
utrzymywanie równowagi płynów ustrojowych
Krew:
osocze (plazma krwi)
55% krwi
Zawiera białka (albuminy, globuliny, fibrynogen, lipoproteiy)
HDL (high density lipoprotein) – zapobiega odkładaniu się cholesterolu naczyniach
LDL (low density lipoprotein) odpowiada za odkładanie się cholesterolu w naczyniach tętniczych
Surowica krwi - płynna frakcja osocza pozbawiona białek biorących udzialw krzepnięciu krwi
elementy morfotyczne
45% krwi
erytrocyty,
płytki krwi,
limfocyty,
ogólny schemat krążenia
żyły (prowadzą krew od tkanek i narządów)
do prawego przedsionka
do prawej komory
do tętnic płucnych
do naczyń włosowatych w płucach
do żył płucnych
do lewego przedsionka
do lewej komory
do aorty
do tętnic prowadzących do tkanek i narządów
w narządach i tkankach do naczyń włosowatych
do żył
BUDOWA SERCA
Pełna przegroda (między przedsionkowa i międzykomorowa)
Liczne zastawki zapewniają jednokierunkowość przepływu krwi:
półksiężycowate (między przedsionkami, żyłami i aortą)
przedsionkowo-komorowa prawa (trójdzielna)
przedsionkowo-komorowa lewa (dwudzielna – mitralna)
Czynność elektryczna serca
skurcze generowane się w mięśniu serca.
Węzeł zatokowo-przedsionkowy funkcjonuje jako rozrusznik serca
Dalej skurcz idzie do węzła przedsionkowo-komorowego (tam następuje spowolnienie sygnału)
Później potencjał czynnościowy przekazywany jest na włókna Purkinijego (w dole komór) skąd odgałezieniami na pęczki Hissa, które generują skurcz komór.
Krwioobieg mały- krążenie między sercem i płucami. Odpowiada za wymianę gazową w płucach
KRĄŻENIE USTROJOWE (OBIEG DUŻY)
lewy przedsionek
lewa komora
aorta
sieć naczyń włosowatych
prawy przedsionek
Krążenie ustrojowe łączy serce z narządami i tkankami.
Krew wychodząca do krążenia ustrojowego pochodzi z lewej komory, pompowana jest do aorty, stąd tętnice odchodzące od aorty doprowadzają krew do wszystkich części ciała:
Krew powraca do prawego przedsionka żyłąmi:
KRĄŻENIE PŁUCNE (KRWIOOBIEG MAŁY)
prawy przedsionek
prawa komora
tętnice płucne
naczynia włosowate w płucach
żyły płucne
lewy przedsionek
Krążenie płucne łączy serce z płucami.
Z tkanek i narządów krew powraca do prawego przedsionka. Skurcze prawej komory pompują krew do obiegu płucnego. Pień tętniczy płucny rozgałęzia się na dwie tętnice płucne, które transportują krew ubogą w tlen. Tętnicze naczynia włosowate transportują krew do pęcherzyków płucnych. Natpenowana krew zbiera się w żyłach płucnych prowadzących do lewego przedsionka.
Tętnice płucne to jedyne tętnice niosące krew odtlenowaną, żyły płucne niosą krew dotlenowaną.