Konsument i gospodarstwo domowe na rynku europejskim – raport końcowy
Wstęp
Cel główny
- Zbadanie i porównanie struktury wydatków w dwuosobowym gospodarstwie domowym osób w wieku 26 i 28 lat zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych względem innych typów gospodarstw, a także względem tego samego, uśrednionego gospodarstwa domowego
Cele poboczne
- Zbadanie i porównanie struktury ludności w dwuosobowych gospodarstwach domowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych według płci i wieku
- Zbadanie i porównanie struktury ludności w dwuosobowych gospodarstwach domowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych według poziomu wykształcenia
- Zbadanie i porównanie poziomu i struktury miesięcznych przychodów netto oraz dochodów rozporządzalnych na 1 osobę w dwuosobowych gospodarstwach domowych zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych
- Zbadanie i porównanie przeciętnych miesięcznych wydatków na 1 osobę w dwuosobowych gospodarstwach domowych zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych
Podmiotowy
Podmiotem badania jest dwuosobowe gospodarstwo domowe osób w wieku 26 i 28 lat zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych
Przedmiotowy
Przedmiotem badania jest pomiar i porównanie struktury wydatków w dwuosobowym gospodarstwie domowym będącym podmiotem badania względem uśrednionego gospodarstwa domowego pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracowniczych i innych typów gospodarstw
Czasowy
Październik 2012-styczeń 2013
Przestrzenny
Polska
Źródłem, będącym odniesieniem dla badań prowadzonych w wybranym gospodarstwie domowym, są dane statystyczne z GUS, dotyczące struktury ludności, wykształcenia i wydatków w polskich gospodarstwach domowych.
Badania przeprowadzone zostały poprzez analizę książeczki budżetowej wybranego gospodarstwa domowego, którego członkowie przez miesiąc zapisywali i grupowali wszystkie swoje wydatki. Następnie otrzymane wyniki zostaną porównane z danymi statystycznymi, adekwatnymi dla typu badanego gospodarstwa. W ten sposób można wskazać różnice i podobieństwa w badanym gospodarstwie domowym, do wzorcowego gospodarstwa domowego.
Część zasadnicza
2.1. Struktura ludności w gospodarstwie budżetowym według płci i wieku
W 2011 roku w dwuosobowych gospodarstwach domowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych 42,8% stanowili mężczyźni, 57,2% stanowiły kobiety.
Wykres 1. Procentowa struktura płci członków gospodarstw pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych w 2011r.
Opracowanie własne na podstawie: Struktura ludności w gospodarstwach domowych według płci i wieku oraz liczby osób w 2011r.
Wykres 2. Procentowa struktura wieku mężczyzn i kobiet w gospodarstwach pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych w 2011r.
Opracowanie własne na podstawie: Struktura ludności w gospodarstwach domowych według płci i wieku oraz liczby osób w 2011r.
Wśród mężczyzn najliczniejszą grupę stanowią osoby w wieku 25-34 lat, a wśród kobiet osoby w wieku 45-54 lat, natomiast najmniej liczną w obydwu przypadkach osoby w wieku poniżej 3 lat.
Wykres 3. Porównanie struktury gospodarstw pracowników na stanowiskach nierobotniczych względem pracujących na własny rachunek i emerytów według wieku.
Opracowanie własne na podstawie: Struktura ludności w gospodarstwach domowych według płci i wieku oraz liczby osób w 2011r.
Analizując strukturę według płci i wieku tej grupy gospodarstw, można dostrzec podobieństwa w stosunku do gospodarstw domowych pracujących na własnych rachunek, natomiast największą rozbieżność widać w stosunku do emerytów.
Skład naszego gospodarstwa stanowią: jedna kobieta w wieku 26 lat i jeden mężczyzna w wieku 28 lat.
Struktura ludności według poziomu wykształcenia
W 2011 roku 45,6 % członków dwuosobowych gospodarstw pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych legitymowało się wykształceniem wyższym, 22,2 % - średnim zawodowym, a tylko 1,6 % wykształceniem gimnazjalnym. Bez wykształcenia pozostawało jedynie 0,1 %. W porównaniu do gospodarstw domowych ogółem, poziom ten był niższy o 80 % (0,5 %).
Wykres 4. struktura wykształcenia członków dwuosobowych gospodarstw pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych.
Opracowanie własne na podstawie: tabl. 14. struktura ludności w wieku 13 lat i więcej w gospodarstwach domowych według poziomu wykształcenia oraz liczby osób.
W naszym gospodarstwie domowym jedna z osób legitymowała się wykształceniem wyższym (żółta część wykresu), a druga średnim zawodowym (zielona część wykresu).
Wykres 5. Odsetek osób posiadających wykształcenie wyższe wśród dwuosobowych gospodarstw domowych.
Opracowanie własne na podstawie: tabl. 14. struktura ludności w wieku 13 lat i więcej w gospodarstwach domowych według poziomu wykształcenia oraz liczby osób.
Z powyższego wykresu wynika, że wykształcenie wyższe ma ponad 45 % osób zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych oraz 32,5 % osób, które pracują na własny rachunek. W pozostałych rodzajach gospodarstw domowych wyższe wykształcenie występuje zdecydowanie rzadziej. Wśród gospodarstw ogółem, takie wykształcenie występuje w co piątym dwuosobowym gospodarstwie domowym. Jest to o połowę mniej niż w gospodarstwach pracowników na stanowiskach nierobotniczych.
Poziom i struktura miesięcznych przychodów netto oraz dochodów rozporządzalnych na 1 osobę w gospodarstwach domowych
Najwyższe przychody netto w 2011 roku uzyskiwały gospodarstwa domowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych (3187,94 zł), niewiele mniej otrzymywały osoby samozatrudnione (3084,38 zł), a najniższe przychody netto wykazywały gospodarstwa domowe rencistów (średnio tylko 1261,59 zł). Świadczy to o dużej rozbieżności między rodzajami gospodarstw.
Przychód netto naszego gospodarstwa wyniósł 3187,94 zł na osobę co stanowi o 1022,24 zł więcej niż przeciętny miesięczny przychód gospodarstw dwuosobowych ogółem.
Wykres 5. Wykaz średnich przychodów netto uzyskanych w 2011 r. przez dwuosobowe gospodarstwa domowe.
Opracowanie własne na podstawie: tabl. 16. przeciętne miesięczne przychody na 1 osobę w gospodarstwach domowych według liczby osób.
Poziom przeciętnych miesięcznych dochodów rozporządzalnych na 1 osobę w dwuosobowym gospodarstwie pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych wyniósł w 2011 roku 2327,75 zł. Na dochód ten złożyły się: w 84,37 % dochód z pracy najemnej, 7,39 % dochód ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, w 4,26 % z pozostałych dochodów, 2,66 % dochód z pracy na własny rachunek oraz 0,15 % dochód z gospodarstwa indywidualnego w rolnictwie.
Tylko w gospodarstwach domowych osób pracujących na własny rachunek średni dochód rozporządzalny był w 2011 r. wyższy niż w dwuosobowym gospodarstwie pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych – różnica ta wyniosła 84,03 zł. W pozostałych rodzajach gospodarstw dochód rozporządzalny był w 2011 roku dużo niższy.
Poziom dochodu rozporządzalnego naszego gospodarstwa na 1 osobę wyniósł 3187,94 zł. Jego struktura wyglądała następująco: dochód z pracy najemnej 98,04 %, a pozostałe dochody stanowiły 1,96 %. Porównując poziom dochodu rozporządzalnego gospodarstw pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych do gospodarstw ogółem, widzimy że w 2011 roku kształtował się on na wyższym poziomie. Różnica wynosiła wtedy 41,01 % na korzyść pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych.
Przeciętne miesięczne wydatki na 1 osobę w gospodarstwach domowych
Poziom przeciętnych miesięcznych rozchodów w dwuosobowych gospodarstwach domowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych na 1 osobę w 2011 roku wyniósł 3216,25 zł. Na wydatki gospodarstwa tego typu przeznaczyło średnio 1844,42 zł. Na rozchody te złożyły się w największym stopniu wydatki związane z użytkowaniem mieszkania oraz jego wyposażeniem, które stanowiły 24,46 % wydatków ogółem, tuż za nimi z udziałem 21,4 % wydatków ogółem uplasowały się wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe, na kolejnym miejscu znajdują się wydatki związane z transportem i łącznością - 16,7 %, natomiast najmniejszy udział stanowiły wydatki na kieszonkowe - tylko 0,8 %.
Wykres 6. Wykaz najważniejszych rozchodów (w %) na 1 osobę uzyskanych w 2011r. przez dwuosobowe gospodarstwa domowe.
Opracowanie własne na podstawie: tabl.27. Przeciętne miesięczne rozchody na 1 osobę w gospodarstwach domowych według liczby osób
Poziom przeciętnych miesięcznych wydatków na 1 osobę naszego gospodarstwa domowego wyniósł więcej niż średni i miał wartość 2090,36zł. Struktura tych rozchodów wyglądała następująco: wydatki związane z użytkowaniem mieszkania oraz jego wyposażeniem - 38,18 %, wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe - 37,45 %, transport i łączność - 8,45 %.
Porównując poziom wydatków gospodarstw pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych do gospodarstw rencistów, widzimy że w 2011 roku różnica między poziomami wydatków wyniosła ponad 200 % na korzyść pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych.
Wykres 6. Procentowe porównanie najważniejszych wydatków na 1 osobę w dwuosobowych gospodarstwach: naszego, pracownika na stanowisku nierobotniczym oraz rencisty uzyskanych w 2011r.
Opracowanie własne na podstawie: tabl.27. Przeciętne miesięczne rozchody na 1 osobę w gospodarstwach domowych według liczby osób
Z powyższego wykresu wynika, że największy poziom wydatków na mieszkanie i jego wyposażenie ma nasze dwuosobowe gospodarstwo domowe, natomiast najmniejszy poziom- pracownik na stanowisku nierobotniczym. Jeżeli chodzi o wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe to nasze gospodarstwo domowe spośród tych trzech wziętych pod uwagę wydaje najwięcej, natomiast na transport i łączność- najmniej.
Wnioski
Analiza danych statystycznych wykazała, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach nierobotniczych, a także pracujący na własny rachunek, osiągają znacznie większe przychody niż należący do pozostałych grup.
Można dostrzec silną korelację między wykształceniem, a wysokością zarobków – im wyższe wykształcenie, tym wyższe zarobki. <<nie widzę tu danych dotyczących tego, ale jak da się dopisać, jakie mają najwyższą i jaką najniższą, to dopiszcie>>
<ciąg dalszy wniosków>
Cześć uzupełniająca
Narzędzia do pomiaru czasu przeznaczonego na poszczególne czynności
Użytym narzędziem do pomiaru czasu przeznaczonego na poszczególne czynności będzie tabela harmonogramu, której fragment jest przedstawiony poniżej. Wyszczególnione zostały trzy kategorie: czas pracy, czas poświęcony na czynności fizjologiczne, czas wolny. Wykonywane czynności będą umieszczane w tabeli, zaznaczając odpowiedni przedział czasowy, z krótkim komentarzem, czego dana czynność dotyczy (np. sen, konsumpcja posiłków, toaleta). Pozwoli to na łatwe wyodrębnienie poszczególnych czynności, analizę w zakresie zarządzania czasem i lepsze wykorzystanie czasu tam, gdzie jest to możliwe.
| czynności | |
|---|---|
| czas | praca |
| 07:00 | |
| 07:10 | |
| 07:20 | |
| 07:30 | |
| 07:40 | |
| 07:50 | |
| 08:00 | praca |
| 08:10 | |
| 08:20 | |
| 08:30 | |
| 08:40 | |
| 08:50 | |
| 09:00 | |
| 09:10 | |
| 09:20 | |
| 09:30 | |
| 09:40 | |
| 09:50 | |
| 10:00 | |
| 10:10 | |
| 10:20 | |
| 10:30 | |
| 10:40 | |
| 10:50 | |
| 11:00 |
Optymalny dzień pracy naszej głowy rodziny
7:00 – pobudka
7:05 – toaleta, przebranie się
7:20 – śniadanie (przygotowane przez żonę), oglądanie w międzyczasie wiadomości na TVN24
7:35 – wyjście z domu na przystanek autobusowy
7:43 – jazda autobusem do pracy
7:54 – wysiadka z autobusu, droga do pracy
7:58 – przybycie do pracy
8:00 – praca
11:30 – przerwa na drugie śniadanie
11:50 – powrót do pracy
16:00 – koniec pracy
16:05 – wyjście z pracy, droga na przystanek
16:10 – jazda autobusem do domu
16:25 – wysiadka z autobusu, droga do domu
16:34 – przybycie do domu
16:35 – przebranie się, odświeżenie, czytanie gazety
17:00 – wspólny obiad z żoną
17:40 – zmywanie naczyń
17:50 – oglądanie telewizji
18:30 – udanie się do osiedlowego marketu na zakupy
19:30 – powrót do domu
19:40 – wspólne spędzanie czasu – granie w gry wideo, trening na świeżym powietrzu, rozmowy
21:00 – przygotowanie lekkiej kolacji
21:20 – czas dla siebie (czytanie książek, słuchanie muzyki, przeglądanie internetu)
22:30 – kąpiel
22:45 – czas dla siebie
23:30 – położenie się spać
Optymalny dzień wolny głowy rodziny naszego gospodarstwa domowego
8.30 – pobudka
8.45 – poranna toaleta, przebranie się
9.00 – wspólne śniadanie z małżonką
9.20 – oglądanie telewizji
10.30 – pomaganie żonie w sprzątaniu mieszkania
12.00- udanie się na zakupy do osiedlowego sklepu
12.30 – powrót do domu
12.45 – wypakowanie zakupów
13.00 – spożycie obiadu przygotowanego przez żonę
13.30 – zmywanie naczyń
13.40 – popołudniowy odpoczynek
15.30 – wspólne wypicie kawy i zjedzenie deseru z żoną
15.50 – pójście z żoną do parku na spacer
18.00 – powrót do domu
18.05 – czas dla siebie ( przeglądanie internetu, słuchanie muzyki )
19.45 – wspólna kolacja z żoną
20.15 – wyjście do znajomych na mecz
23.00 – powrót do domu
23.05 – wieczorna toaleta
23.20 – położenie się do łóżka i pójście spać
czytanie gazety/książek w autobusie, słuchanie audiobooków, nauka języków obcych – nie poświęca się wtedy na to czasu w domu, przez co ma się więcej czasu wolnego
zatrudnienie gosposi, która pomagałaby w czynnościach domowych jak sprzątanie, gotowanie
kupienie zmywarki do naczyń i odkurzacza iRobot, który sam odkurza
delegowanie zadań – proszenie o ich wykonanie kogoś innego, jeśli zajmują dużo czasu, a nie są bardzo ważne i nie wymagają osobistej obecności
prowadzenie planu dnia – podział zadań do wykonania i takie rozłożenie ich w czasie, by najważniejsze zostały wykonane najpierw; łączenie zadań, żeby nie musieć np. dwa razy wychodzić z domu w ciągu dnia, zrobić bieżące zakupy przy powrocie z pracy, przy okazji iść na pocztę i do banku
trzymanie się harmonogramu i nie robienie sobie zbyt długich przerw na odpoczynek między kolejnymi sprawami do załatwienia – da się lepiej odpocząć, albo kreatywnie spędzić czas w ciągu całych 3 godzin, niż kilku przerw po pół godziny
robienie wielu rzeczy naraz – kiedy w kuchni gotuje się obiad, zamiast czekać bezczynnie aż będzie gotowy, można zrobić szybkie porządki albo włożyć pranie
robienie list zakupów – żeby w trakcie wizyty w sklepie o niczym nie zapomnieć i nie musieć wychodzić jeszcze raz
Nominalna i realna stawka godzinowa gospodarstwa na 1 osobę
Nominalna stawka za godzinę: 19,92zł
Realna stawka za godzinę: 15,16zł
Sposoby oszczędzania na kosztach stałych:
prysznic zamiast kąpieli, albo kąpanie się wspólne ;)
wyłączanie z gniazdka wszystkich urządzeń, zamiast „uśpienia”
żarówki energooszczędne
izolacja drzwi i okien
podczas gotowania przykrywać garnki pokrywkami aby szybciej się zagotowały
wyłączać piekarnik 14 minut przed wyjęciem potrawy. Przez ten czas będzie wciąż piekł, ale już bez pobierania energii.
zetrzeć kurz ze spiral z tyłu lodówki. Ustawić temperaturę chłodzenia na 4-7°C. Obniżenie temperatury o 2°C oznacza zwiększenie poboru energii o ponad 10%
często odmrażać lodówkę i o prawidłowy stan uszczelek
nie otwierać zbyt często zamrażarki
ustawić lodówkę z dala od wszelkich źródeł ciepła i nie narażać jej na bezpośrednie promieniowanie słoneczne
do lodówki wkładać tylko potrawy ochłodzone i w miarę możliwości w szczelnych pojemnikach
nie przykrywać kraty skraplacza lodówki
używać szybkowaru do przyrządzania potraw
dopasować wielkość garnka do palnika kuchenki. Średnica garnka musi być większa o minimum 1 cm od średnicy palnika, żeby ciepło się nie marnowało.
wyłączanie światła po wyjściu z pokoju
zrezygnować z prania wstępnego. Do lekko zabrudzonych ubrań jest całkowicie zbędne. Używanie funkcji 1/2 wody przy małym praniu.
czyścić filtr w suszarce. Zapchany filtr zużywa 1/3 energii więcej.
zmniejszyć temperaturę prania do 30°C i prać przy maksymalnym załadunku bębna.
wyłączanie komputera, kiedy się z niego nie korzysta
zakup odpowiednich głowic z termostatem do kaloryferów
wynegocjowanie z operatorem komórkowym lepszych warunków umowy
„pożyczanie” internetu od sąsiadów
ograniczenie ilości niepotrzebnych kanałów telewizyjnych, przez zamówienie tylko najtańszych pakietów
gotowanie wody w czajniku tylko tyle, ile jest potrzebne na jeden kubek (ewentualnie na dwa)
usuwać systematycznie kamień w naczyniach do gotowania wody można zaoszczędzić około 10% energii
używać żelazka z termostatem - może to zmniejszyć zużycie energii o 5%.
Używać żelazka z nawilżaczem parowym - powoduje to oszczędność 10% energii.
przygotować kawę lub herbatę w ekspresie (wymaga mniejszej ilości energii niż gotowanie wody w czajniku na płycie grzewczej lub kuchni gazowej)
Odgrzewać jedzenia w kuchence mikrofalowej a nie na patelni
zakup zmywarki (oszczędzanie na wodzie)
wymiana urządzeń AGD na energooszczędne z klasą A+
Używać spłuczek z funkcją stop oraz podziałem na spłukiwanie oszczędnościowe 3/6 litrów.
Używać perlatorów montowanych na wylewkach baterii umywalkowych i zlewozmywakowych (nasadka, która miesza wodę z powietrzem).
Używać baterii termostatycznych przy natrysku i w umywalce.
Struktura wydatków konsumpcyjnych w poszczególnych fazach cyklu życia rodziny
faza wzrostu:
żywność – relatywnie wysokie ze względu na brak przymusu oszczędzania w tej sferze wydatków, mogą pozwolić sobie na droższe produkty lepszej jakości
mieszkanie – wydają dużo pieniędzy na sprzęty domowe i elementy wyposażenia oraz stylizacji wnętrza
odzież i obuwie – średnie wydatki, gdyż ubrania kupują na specjalne okazje, a także na wyprzedażach
higiena i ochrona zdrowia – dbają o siebie, ale bez przesady, umiarkowane wydatki
transport i łączność – niskie, ze względu na korzystanie z komunikacji miejskiej
rekreacja, kultura, sport – duże wydatki, bo mają czas wolny i możliwości, więc korzystają z życia
hotele i gastronomia – od czasu do czasu wybierają się do restauracji albo nocują w hotelu, np. przy okazji wyjazdu w góry
faza stabilizacji:
żywność – wysokie, nie oszczędzają na jedzeniu dla dziecka, wolą kupować droższe, ale pewniejsze i lepszej jakości
mieszkanie – przedmioty takie jak łóżeczko, wózek, wyposażenie pokoju dziecięcego sporo kosztują, zatem wysokie wydatki
odzież i obuwie – częściowa wymiana szafy dla kobiety – w sporo ubrań już się nie zmieści, ubranka dla dziecka, z których szybko wyrasta – wysokie wydatki
higiena i ochrona zdrowia – wzrost wydatków
transport i łączność – duży wzrost wydatków, zdecydowali się na zakup samochodu, żeby przemieszczanie się było wygodniejsze
rekreacja, kultura, sport – spadek wydatków, z powodu pojawienia się dziecka wzrosła ilość obowiązków i znacznie zmniejszył się czas wolny
hotele i gastronomia – znaczny spadek wydatków
faza regresu:
żywność – spadek wydatków, kupują jedzenie tylko dla swojej dwójki, a nie mają już ochoty na eksperymentowanie w kuchni, gdyż wolą proste, ale sprawdzone i smaczne dania
mieszkanie – spadek wydatków, mieszkanie było w pełni wyposażone, jedynie co kilka lat drobny remont i w razie potrzeby wymiana zepsutych sprzętów czy mebli
odzież i obuwie – spadek wydatków, nie przywiązują już tak bardzo uwagi do wyglądu
higiena i ochrona zdrowia – wydatki na podobnym poziomie, częstsze wizyty u lekarza i dbanie o zdrowie, żeby być w dobrej kondycji fizycznej i nie chorować
transport i łączność – wydatki na podobnym poziomie, ponieważ nadal korzystają z samochodu
rekreacja, kultura, sport – wzrost wydatków, z powodu dużej ilości czasu wolnego przeżywają „drugą młodość” i chcą aktywnie spędzać czas, jeśli zdrowie im na to pozwala, zamiast siedzieć w domu
hotele i gastronomia – wzrost wydatków, wraz z wyjazdami korzystają też z restauracji i hoteli
Podsumowanie
Bibliografia
Spis tablic i rysunków
Aneks