Przedmiot: Prawo administracyjne

TEMAT: Środki egzekucyjne obowiązków o charakterze pieniężnym

ŚRODKI EGZEKUCYJNE to formy przymusu państwowego stosowane w celu doprowadzenia bezpośrednio do wykonania obowiązku przez zobowiązanego. Celem postępowania egzekucyjnego jest urzeczywistnienie norm materialnego prawa administracyjnego, ponieważ samo ustanowienie obowiązku bezpośrednio w normie prawa materialnego lub skonkretyzowanie go w akcie indywidualnym nie oznacza automatycznie wykonania tego obowiązku. Często dopiero po zastosowaniu środków przymusu państwowego, w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym wykonuje się obowiązki wynikające z aktów administracyjnych (decyzji, postanowień) i wypływające bezpośrednio z przepisów prawa administracyjnego oraz przepisów innych gałęzi prawa stosowanych przez organy administrujące.

DŁUŻNIKIEM MOŻE BYĆ:
- osoba fizyczna
- osoba prawna
- jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej ( spółka cywilna, jawna , partnerska)
ŚRODKI EGZEKUCYJNE OBOWIĄZKÓW O CHARAKTERZE PIENIĘŻNYM:
- egzekucja z pieniędzy
-z wynagrodzenia za pracę
-ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego lub ubezpieczenia społecznego
-z rachunków bankowych
-z innych wierzytelności pieniężnych
- z papierów wartościowych
-z weksli
-z autorskich praw majątkowych
-z udziału o spółce Z.O.O
-z pozostałych praw majątkowych
-z ruchomości i nieruchomości

ORGANY EGZEKUCYJNE:
-Naczelnik Urzędu Skarbowego ( główny organ)- jest organem uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych.
- Dyrektor Izby Centralnej
- Dyrektor oddziału ZUS-u
- Dyrektor rejonowy Oddziału Wojskowej Agencji Mieszkaniowe

OGRANICZENIA, WYŁĄCZENIA W POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM

W celu przymusowego dochodzenia obowiązków organ egzekucyjny zobowiązany jest do stosowania środków egzekucyjnych wskazanych w ustawie i które bezpośrednio prowadzą do ich wykonania. Jednakże, aby zapewnić zobowiązanemu i członkom jego rodziny minimum egzystencji w ustawie określone zostały składniki majątkowe niepodlegające egzekucji administracyjnej. Należą do nich m. in.:

• Niezbędne przedmioty, urządzenia użytku domowego, pościel, bielizna, ubranie niezbędne dla zobowiązanego i będących na jego utrzymaniu członków rodziny(za przedmioty niezbędne nie uważa się m. in.: mebli stylowych i stylizowanych, kolorowych telewizorów, odbiorników stereofonicznych i radioodbiorników, magnetofonów i magnetowidów, komputerów i urządzeń peryferyjnych chyba że są one niezbędne zobowiązanemu do pracy zarobkowej, futer ze skór szlachetnych, dzieł sztuki) a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu,

• Narzędzia i inne przedmioty niezbędne do pracy zarobkowej wykonywanej osobiście przez zobowiązanego, z wyłączeniem środka transportu , oraz surowce niezbędne do wykonania tej pracy na okres 7 dni,

• Dokumenty osobiste, po jednej obrączce zobowiązanego i jego współmałżonka, wykonanej z metali szlachetnych, ordery i odznaczenia oraz przedmioty niezbędne zobowiązanemu i członkom jego rodziny do nauki i praktyk religijnych,

• Kwoty otrzymane na pokrycie wydatków służbowych, w tym kosztów podróży i wyjazdów,

• Wynagrodzenie ze stosunków pracy- zgodnie z zasadami określonymi w przepisach kodeksu pracy,

• Świadczenia pieniężne przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym,

• Świadczenia alimentacyjne oraz zasiłki i dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe i dla sierot zupełnych.

NADZÓR NAD POSTEPOWANIEM EGZEKUCYJNYM

Nadzór nad egzekucją administracyjną sprawują organy wyższego stopnia w stosunku do organów właściwych do wykonania egzekucji. W przypadku gdy w sprawach egzekucji należności pieniężnych brak jest organu wyższego stopnia nadzór nad egzekucją sprawuje właściwy miejscowo dyrektor izby skarbowej. Jednak jego kompetencje nadzorcze nie obejmują egzekucji należności pieniężnych prowadzonej przez organy egzekucyjne będące organami samorządu terytorialnego, w stosunku do tych organów nadzór sprawuje samorządowe kolegium odwoławcze. Nadzór oznacza kontrolę oraz możliwość wiążącego ingerowania w działalność jednostki nadzorczej. Swoisty nadzór nad egzekucją sprawuje wojewoda. Sprawowanie nadzoru i kontroli przepisów ustawy przez wierzycieli i organy egzekucyjne w zakresie egzekucji należności pieniężnych należy do ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Należności o charakterze niepieniężnym wykonują właściwi ministrowie, centralne organy administracji Rządowej oraz inne centralne organy administracji publicznej, a także organy sprawujące nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego.

ZBIEG EGZEKUCJI

Zbieg egzekucji oznacza, że co do tej samej rzeczy lub tego samego prawa egzekucję prowadzą równocześnie co najmniej dwa uprawnione organy. W praktyce zbieg może dotyczyć egzekucji administracyjnej oraz sadowej. Aby mówić o zbiegu egzekucji muszą być spełnione dwa kryteria:

a. identyczność przedmiotu, do którego obie egzekucje zostały skierowane

b. skierowanie egzekucji przez oba organy

Przedmiotem, którego może dotyczyć zbieg egzekucji jest rzecz lub prawo majątkowe. Dopuszczana jest możliwość zbiegu egzekucji do tego samego prawa niemajątkowego, dotyczy to jednak wyłącznie zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej.
1. zbieg egzekucji administracyjnych – kilka postępowań do tej samej rzeczy wszczętych niezależnie od siebie. Następuje złączenie egzekucji i Naczelnik Urzędu Skarbowego, który jako pierwszy wszczął egzekucję, prowadzi je łącznie.
2. zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej – wobec tej samej rzeczy lub prawa majątkowego. Na wniosek zobowiązanego lub z urzędu wstrzymuje się obydwie egzekucje. Wtedy wszystkie akta przekazuje się do Sądu Rejonowego i sąd w ciągu 14 dni wydaje postanowienie, która z tych egzekucji będzie prowadzona dalej. Albo egz. sądowa obejmie administracyjną albo odwrotnie i jest prowadzona jedna egzekucja.

ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO W ADMINISTRACJI:

* Zasady ogólne postępowania egzekucyjnego
Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym nakazuje do postępowania egzekucyjnego odpowiednio stosować zasady ogólne kpa.
1. zasada celowości – celem postępowania jest wykonanie obowiązku. Cel został wykonany i dalej postępowania prowadzić nie można.
2. zasada obowiązku prowadzenia egzekucji – jest to zasada stosująca się do wierzyciela. Zgodnie z nią musi on podjąć działania aby wszczęto postępowanie egzekucyjne.
3. zasada stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie. Ustawa zawiera zamknięty katalog środków egzekucyjnych i tylko te środki można stosować.
4. zasada stosowania środków racjonalnych. Gdy mamy jeden środek, organ nie ma wyboru i musi go stosować. O wyborze środka decyduje organ egzekucyjny i zgodnie musi wybrać środek najbardziej racjonalny tzn. najmniej uciążliwy dla zobowiązanego.
5. zasada niezbędności – zgodnie z tą zasadą w pewnych sytuacjach środków egzekucyjnych nie można stosować np. w przypadku wykonania obowiązku gdy obowiązek stał się bezprzedmiotowy lub gdy obowiązek przestał być aktualny. Można go wykonać ale nie ma już takiej potrzeby. W tych przypadkach trzeba postępowanie umorzyć.
6. Zasada poszanowania minimum egzystencji. Zgodnie z tą zasadą wprowadza się pewne ograniczenia egzekucji. Wyłączeniu podlegają pewne przedmioty egzystencjalne rzeczowe i pieniężne. Wyłączeniu podlegają np. bielizna, odzież, zapasy żywności na okres 30 dni, gotówka do 760 zł, kwoty na delegacje służbowe, stypendia, zasiłki z pomocy społecznej i inne wymienione w ustawie. Zobowiązany może wystąpić o wyłączenie każdej rzeczy. Organ egzekucyjny może wyłączyć daną rzecz z egzekucji po uzyskaniu zgody wierzyciela.
7. zasada zagrożenia – każdy ma prawo zapomnieć o wykonaniu obowiązku. Wobec powyższego wierzyciel musi najpierw zawiadomić zobowiązanego o obowiązku wykonania obowiązku z zaznaczeniem służącego nam zagrożenia egzekucyjnego w ciągu 7 dni od otrzymania tego pisma mamy obowiązek wykonania obowiązku. Dopiero po upływie tego okresu organ ( wierzyciel ) może wystąpić do organu egzekucyjnego.
8. zasada stosowania należności.

WSZCZECIE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO W ADMINISTRACJI Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.
Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej. Organ ma obowiązek powiadomienia wszystkich stron w tej sprawie.
W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.

Formy składania podań, pism o wszczęcie postępowania:

Musi być to forma pisemna lub ustna forma składania zażalenia do protokołu. Musi zawierać podanie – przedmiot sporu, czego strona oczekuje. Jeśli są jakieś braki w podaniu – strona ma 7 dni na uzupełnieni braków, w przypadku braku uzupełnienia pismo organ pozostawia bez rozpatrzenia. Można złożyć podanie ponownie w tej sprawie. Jeśli nie ma w piśmie imienia, nazwiska, adresu również organ pozostawia pismo bez rozpoznania.

Jeśli pismo zostało złożone do niewłaściwego organu to ten organ przekazuje pismo do właściwego i powiadamia o tym wnioskodawcę.

Gdy pismo dotyczy kilku spraw i powinno być rozpatrzone przez kilka organów to organ do którego pismo wpłynęło załatwia sprawę co do swojego zakresu i powiadamia stronę iż powinna wnieść pismo co do pozostałych spraw do innych organów. Termin wniesienia pism do pozostałych organów liczy się od daty wpływu do organu pierwszego.

Gdy wnosimy pismo do organu niewłaściwego a właściwy jest sąd lub organ nie może nam wskazać organu właściwego to wówczas organ zawraca pismo stronie z odpowiednim pouczeniem.

ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO Postępowanie egzekucyjne zawiesza się: - w razie śmierci strony i nie ma możliwości ustalić spadkobierców strony - postępowanie nie ulega umorzeniu jako bezprzedmiotowe - w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony -w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych -gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd

Organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.

O postanowieniu w sprawie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej zawiadamia strony.

UMORZENIE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO Umorzenie postępowania egzekucyjnego następuje wtedy , gdy w jego toku zaistnieją przeszkody o charakterze trwałym , które powodują , ze dalsze prowadzenie postępowania jest niemożliwe lub niecelowe . Umorzenie postępowania może nastąpić w każdym jego stadium , zarówno przed wszczęciem egzekucji administracyjnej , jak i po jej zakończeniu.

Postępowanie egzekucyjne umarza się z mocy samego prawa jeżeli wierzyciel w ciągu roku nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania.

Postępowanie umarza się w całości lub części z urzędu:

• jeżeli okaże się, że egzekucja nie należy do organów sądowych,

• jeżeli wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności sądowej albo gdy egzekucja ze względu na jej przedmiot lub na osobę dłużnika jest niedopuszczalna,

• jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.

Organ egzekucyjny umarza postępowanie w całości lub części na wniosek:

• jeżeli tego zażąda wierzyciel; jednakże w sprawach, w których egzekucję wszczęto z urzędu lub na żądanie uprawnionego organu, wniosek wierzyciela o umorzenie postępowania wymaga zgody sądu lub uprawnionego organu, który zażądał wszczęcia egzekucji,

• jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności,

• jeżeli egzekucję skierowano przeciwko osobie, która według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji, albo jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w oczywistej sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego,

• jeżeli wierzyciel jest w posiadaniu zastawu zabezpieczającego pełne zaspokojenie egzekwowanego roszczenia, chyba że egzekucja skierowana jest do przedmiotu zastawu,

Umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, lecz nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia ponownej egzekucji.

ŚRODKI ZASKARŻANIA W POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM Zwolnienie z egzekucji – dłużnik może wystąpić o zwolnienie z egzekucji niektórych przedmiotów objętych egzekucją, jeżeli przemawia za tym jego własny interes i uzyskał zgodę wierzyciela.

Zarzuty – podstawą wniesienia zarzutów jest jedna z okoliczności: -wykonanie -umorzenie całości lub części -przedawnienie -odroczenie -rozłożenie na raty -brak wymagalności z innego powodu -określenie obowiązku niezbędnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia -błąd co do osoby zobowiązanego -niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym -niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego -brak uprzedniego doręczenia upomnienia -zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego

Literatura:

Ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji reguluje środki egzekucyjne stosowane przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego w celu doprowadzenia do wykonania ciążących na zobowiązanych obowiązków o charakterze pieniężnym i niepieniężnym.