Metoda ABC: Ekonomista włoski Pareto stworzył tzw regułę „20-80”. W myśl tej zasady tylko 20% elementów jakiejś zbiorowości niejednorodnej reprezentuje 80% „ciężaru gatunkowego” całej zbiorowości. W rzeczywistości mogą występować znaczne odchylenia od tej proporcji, lecz główna zasada pozostaje taka sama.
Na tej idei jest oparta metoda ABC stanowiąca praktyczny instrument realizacji zasady selekcji.
Etapy
1.obserwacja i rejestracja faktów-obserwacja może obejmować wszystkie elementy rozpatrywanej zbiorowości lub pewną ich frakcję. Celem postępowania jest ustalenie wartości cechy przyjętej za kryterium odnoszące się do wszystkich elementów zbiorowości objętej badaniem.
2.Klasyfikacja danych uzyskanych w toku rejestracji-należy uporządkować elementy według malejącej wartości cechy. Następnie tworzy się ciąg rosnący, poprzez kumulowanie wartości uprzednio uporządkowanych. Potem wyznacza się kumulowane liczby elementów oraz kumulowane wartości cechy w liczbach względnych przyjmując za 100% łącznę liczbę elementów oraz maksymalną skumulowaną wartość cechy
3.sporządzenie wykresu ABC- kreśli się układ współrzędnych prostokątnych oznaczając na jego osiach wartości procentowe (oś odciętych-kumulowany udział procentowy liczby elementów; oś rzędnych-odpowiednio kumulowany udział procentowy wartości cechy) Dla tych współrzędnych wyznacza się kolejne punkty i wykreśla krzywą ABC, której charakterystyczny kształt pozwala wydzielić 3 strefy:
A-20% elementów odpowiada 80% skumulowanej wartości cechy
B- 30% odpowiada 10%
C-50% odpowiada 10%
4.interpretaacja uzyskanego wykresu- w przypadku klasycznym przyjmuje się, że sfera A zawiera elementy kluczowe o zasadniczym ciężarze gatunkowym dla danej zbiorowości. Elemety sfery B mogą być brane pod uwagę, jeżeli przemawiają za tym względy natury jakościowej. Natomiast sfera C zawiera elementy o znaczeniu trzeciorzędnym.
Sumaryczne wartościowanie pracy (kwalifikowanie pracy) polega na całościowej ocenie stopnia trudności i uciążliwości pracy na poszczególnych stanowiskach, poprzez ich wzajemne porównanie.
Najczęściej stosowane metody sumarycznego wartościowania pracy to:
metoda porównywania parami,
metoda sumaryczno porównawcza.
Analityczne wartościowanie ( system Bedaux – metoda wartościowania pracy wg Bedaux) pracy polega na ocenie stopnia trudności i uciążliwości pracy poprzez szczegółowe poznanie i opisanie wymagań oraz warunków związanych z wykonywaniem poszczególnych prac, a następnie przypisanie im określonych wartości punktowych ze względu na zbiór kryteriów oceny.
Metodyka analitycznego wartościowania pracy
1.Przygotowanie zakładu pracy
2.Wstępna analiza pracy
3.Określenie metody analitycznej
4.Opracowanie opisów pracy dla stanowisk
5.Wycena punktowa stanowisk
6.Przechodzenie z wyników wartościowania na płace
Ogólne zasady stosowania metod organizacji i zarządzania
Zasada celowości - każda metoda służy realizacji określonego celu, dla osiągania którego powstała.
Zasada ograniczoności - przedmiotem stosowania metod organizacji i zarządzania jednorazowo powinien być względnie wąski obszar działalności.
Zasada metodycznego działania - stosowanie metod organizacji i zarządzania zawsze powinno przebiegać zgodnie z właściwą metodyką, zweryfikowaną wielokrotnie w praktyce.
Zasada opłacalności - przedmiotem zastosowania metody organizacji i zarządzania powinien być obszar o istotnym znaczeniu dla funkcjonowania całej organizacji, w przypadku którego uzyskane korzyści przewyższą poniesione nakłady.
Zasada ewolucyjnych zmian - w przypadku większości metod organizacji i zarządzania postulowany jest ewolucyjny charakter wdrażanych zmian.
Zasada przekory - wdrażaniu zmian, będących wynikiem stosowania metod organizacji
i zarządzania towarzyszy zawsze opór polegający na dążeniu do powrotu do dawnego stanu równowagi. Dlatego też wdrażaniu zmian powinna towarzyszyć kontrola.
I. Podejście opisowo-ulepszające.
Doskonalenie organizacji w tym podejściu opiera się na dokładnym poznaniu przedmiotu badań poprzez rejestrację stanu faktycznego. Zgromadzony w ten sposób materiał jest następnie podstawą krytycznej analizy i oceny, prowadzącej do znalezienia możliwości usprawnień.
Typowe metody reprezentujące charakteryzowane podejście to: analiza elementarna Taylora i badanie metod pracy, a także wśród najnowszych metod m.in. metoda SMED.
II. Podejście funkcjonalno-wzorcujące.
Doskonalenie organizacji w tym przypadku opiera się na identyfikacji funkcji realizowanych przez system
i następnie poszukiwaniu i wdrażaniu rozwiązań najlepszych, występujących na zewnątrz organizacji. Typowe metody zaliczane do tego podejścia to: analiza wartości, metoda rozwiązań idealnych Nadlera, metody przestrzennego organizowania pracy, metody sieciowe.
III. Podejście diagnostyczno-funkcjonalne.
Jest ono połączeniem podejścia opisowo-ulepszającego i funkcjonalno-wzorcującego.
Poszukiwanie możliwości doskonalenia ma charakter “idealistyczny”, podobnie jak w podejściu funkcjonalno-wzorcującym, jednak jest ono zawsze poprzedzone dokładnym badaniem stanu istniejącego.
Podejście to znajduje przede wszystkim odzwierciedlenie w nowoczesnych metodach
i koncepcjach doskonalenia organizacji, jak: benchmarking, reengineering, lean management itd.
METODA MTM (Methods-Time-Measurement) – 9 ruchow rak, 2 ruchy oczu, 15 ruchow nog i tulowia.
MTM jest metodą polegającą na dzieleniu każdej operacji ręcznej od przebiegu jej wykonania na niezbędne
ruchy elementarne i nawiązanie każdym z tych ruchów z góry wyznaczonego normatywu czasu.
Założenie metody MTM:
Każda praca rąk składa się z różnych poznawalnych ruchów elementarnych.
Każdy ruch elementarny ma stałą wartość i średnią wydajność.
Wartości czasowe dla wszystkich ruchów elementarnych zostały dokładnie pomierz
Metoda obserwacji migawkowych- pozwala określić strukturę zużycia czasu roboczego dla wielu stanowisk.
Istota m.obserwacji migawkowych polega na tym, że jeżeli w sposób zabezpieczający reprezentatywność próby
wylosujemy odpowiednią ilość obiektów obserwacji spośród wszystkich możliwych i jeżeli również w losowo
wybranych momentach będziemy je obserwować to cechy próby będą charakterystyczne dla całej populacji
generalnej.
Etapy w metodzie obserwacji migawkowych::
1.Etap przygotowawczy:
-.Ustalenie ilości obserwowanych obiektów,
-.Wybór frakcji (frakcja- rodzaj użycia czasu na danym stanowisku),
- Wyznaczenie niezbędnej ilości obserwacji migawkowych Wzór Steinhausa (wielofrakcyjny) n- liczba obserwacji migawkowych, k- liczba frakcji, E- błąd bezwzględny (średni błąd oszacowania udziału
frakcji w ogólnej wielkości czasu roboczego)
- .Wyznaczenie tras obchodu,
-. Określenie momentów obserwacji,
-. Przygotowanie formularzy
2. Przeprowadzenie właściwych obserwacji 3.Obliczenie i interpretacja wyników:
Metoda Blocha-Schmigalli: istotą jest rozmieszczenie obiektów na węzłach siatki i badaniu powiązań między nimi. Ma charakter uniweralny. - Kroki:
1. Wyznaczenie kolejności lokowania obiektów na siatce. 2. Rozmieszczenie obiektów w węzłach siatki trójkątnej według wcześniej wyznaczonej kolejności. 3. Sporządzenie macierzy odległości i obliczenie wartości funkcji kryterium.
Algorytm rozmieszczenia obiektow w metodzie Schmigalli:
1. Wybranie z macierzy powiązań pare obiektow o największej intensywności przepływów
2. Wyznaczenie sumy intensywności powiązań miedzy obiektami rozmieszczonymi i nie rozmieszczonymi
3. Ustalenie potencjalnych miejsc jego lokalizacji na siatce trójkątnej
4. Umieszczenie wybranego obiektu na wybranym miejscu lokalizacji
Uproszczenia stosowane w metodzie:
-pomijane są rzeczywiste wielkości obiektów,
-zakłada się jednakowe odległości pomiędzy sąsiadującymi obiektami (równe przyjętemu modułowi siatki)
-brak uwzględnienia wymuszonej lokalizacji niektórych obiektów ze względów: technicznych, dyktowanych wymaganiami bhp, itp.
Elementy w metodzie ustalania niezbędnej powierzchni P.F. Guerscheta
1. Ps – powierzchnia statyczna 2. Pg – powierzchnia grawitacyjna 3. Pe – powierzchnia ewolucyjna = suma (1 i 2) x współczynnik K (zaleznego od specyfiki branżowej)
Pc = Ps + Pg + Pe
Zasady (reguly) burzy mózgów :
1. wylaczenie wszelkiej oceny krytycznej w procesie generowania pomysłów
2. niczym nie skrepowana 3. powinno się dazyc do zgromadzenia możliwie dużej liczby pomysłów 4 ulepszenie i rozwijanie pomysłów zgłoszonych przez inych
Zalecenia organizacyjne stosowane w trakcie przygotowywania i realizacji burzy mozgow
1. Podział na 2 zespoły:
- pierwszy do realizacji sesji pomysłowości (ok. 12 osób), wśród nich przewodniczący i sekretarz sesji,
- drugi do wartościowania pomysłów (ok. 3 osoby – specjaliści w temacie).
2. Określenie miejsca i czasu sesji pomysłowości.
3. Wcześniejsze powiadomienie grupy o terminie sesji pomysłowości.
4. Ośmielenie osób do publicznego wypowiadania swoich poglądów i opinii.
5. Przeprowadzenie sesji pomysłowości:
6. Sesja wartościowania pomysłów (P. Pigors)
- pomysły gorące – od razu realizować (ich jest najmniej),
- pomysły do realizacji w przyszłości po modyfikacji,
- pomysły nieużyteczne (ok. 80%).
Czynniki tłumiące wyrazanie wlasnych opinii w grupie D. Phillipsa:
1. Ograniczenie skłonności do dyskusji w okresie wykształcenia podstawowego
2. Zaniedbywanie warunkow materialnych , w których odbywaja się spotkania grupowe
3. Brak przygotowania grupy do dyskusji 4.niżosc, osmieszenie, dominacja itp
Celem wartościowania pracy jest ustalenie poprawnych relacji
w ramach płacy zasadniczej, odzwierciedlających rzeczywistą wartość pracy na poszczególnych stanowiskach.
Wartościowanie pracy to systematyczne postępowanie polegające na ocenianiu trudności pracy i jej uciążliwości w celu ustalania wysokości płac zasadniczych oraz odpowiedniej obsady stanowisk pracy, ściśle powiązane z badaniem metod oraz analizą pracy.
Wartościowanie pracy to inaczej pomiar stopnia trudności na stanowisku. Jest to pewna rodzaju ocena.
Podstawowe kryteria wartościowania pracy:
widza i doświadczenie zawodowe, wymagania psychofizyczne, wymagania umysłowe
odpowiedzialność,warunki pracy (fizyczne)
Technika kartowania sprowadza się do rejestracji przy pomocy umownych symboli graficznych wszystkich czynności składających się na proces pracy.
Celem techniki kartowania jest stworzenie przejrzystego obrazu procesu pracy, pozwalającego na „dostrzeżenie” występujących rezerw.
Rejestracja elementów procesu pracy w technice kartowania może odbywać się z perspektywy wykonywanych czynności lub przebiegu i stanów materiału.
Etapy cyklu badania metod pracy:
Określenie celu i przedmiotu badania.
Rejestracja stanu faktycznego. (Polega na zastosowaniu techniki kartowania sprowadzającej się do rejestracji przy pomocy umownych symboli graficznych wszystkich czynności składających się na proces pracy (zarówno produkcyjny jak i administracyjno-biurowy). Celem techniki kartowania (stenografii organizatorskiej) jest stworzenie przejrzystego obrazu procesu pracy.Rejestracja elementów procesu pracy w technice kartowania może odbywać się z perspektywy wykonywanych czynności lub przebiegu i stanów materiału.)
Krytyczna analiza i ocena.
Projektowanie stanu postulowanego.
Wprowadzenie w życie zaprojektowanego usprawnienia.
Krytyczna analiza i ocena – polega na ocenie badanego procesu w następujących płaszczyznach:
Ustalenie stanu faktycznego, (jak jest?)
Uzasadnienie stanu faktycznego, (dlaczego tak jest?)
Określenie możliwych wariantów usprawnień, (jak jeszcze może być?)
Wybór optymalnego wariantu rozwiązania. (jak być powinno?)
Jedna z metod usprawniania procesów pracy, jej celem jest dokonanie wszechstronnej analizy i krytycznej oceny wszystkich elementów danego działania, określenie możliwości usprawnienia oraz wybór najlepszego wariantu usprawnienia.
Czynniki: cel, materiał, wzór wyrobu, kolejność, miejsce, sprzęt, sposób wykonania, wykonawca.
Dysharmonia funkcji: Często bywa tak, że nie są spełnienia w ogóle, czasem tylko w pewnym stopniu, nieraz zawierają elementy zbędne lub są spełnianie w nadmiernym stopniu co powoduje nieuzasadnione koszty. Postacie dysharmonii funkcji systemów organizacyjnych.
Metoda- systematyczny sposób postępowania, przy czym sposób oznacza umyślny tok jakiegoś działania, a więc skład i układ jego stadiów
Zasada- zawiera ogólne wskazówki, wytyczne działań organizatorskich. (np. zasada podziału pracy) Metodyka-określa etapy postępowania organizatorskiego oraz stosowany w tym postępowaniu zbiór zasad, metod i technik. Technika- to część składowa metody, to zaprogramowane i zrutynizowane sposoby postępowania organizatorskiego
Chronometraż: Jest metodą ustalania rzeczywistego czasu wykonania operacji powtarzalnych lub ich elementów (czynności, ruchów roboczych) na podstawie bezpośrednich obserwacji.
Metodyka:
1. Podział normowanego procesu na czynności składowe.
2. Przeprowadzenie niezbędnej ilości pomiarów chronometrażowych.
3. Ocena zwartości szeregu chronometrażowego.
4. Określenie czasu normalnego wykonania czynności.
5. Uzupełnienie czasu normalnego o narzuty.
Analiza wartości jest metodą racjonalizacji systemów, a w szczególności systemów technicznych, organizacyjnych i administracyjnych.
Zamiast tradycyjnego pytania: jak działa system?, w analizie wartości stawia się pytanie: czemu służy system?
Konieczne staje się wyjście poza badany system, rozpoznanie jego środowiska zewnętrznego oraz określenie potrzeb tego środowiska. Następnie należy zdefiniować podstawowe funkcje systemu i ustalić, w jakiej mierze są one spełniane i jakim kosztem.
Na tej podstawie można zastanawiać się nad kierunkami usprawnień.
Celem analizy wartości jest likwidacja dysharmonii funkcji i spełniających je systemów. Dokonywane jest to poprzez ustalenie takiej kompozycji systemu, która pozwoli zadowalająco spełniać wszystkie konieczne funkcje przy relatywnie najniższym koszcie.
Przygotowanie czynnika ludzkiego.
Wybór przedmiotu badania.
Rozpoznanie systemu.
Zbieranie informacji.
Analiza funkcji i poszukiwanie nowych rozwiązań.
Opracowanie projektu szczegółowego.
Wdrożenie projektu.