Magdalena Surdyka

Jak owady inspirują współczesnych naukowców.

Bardzo bogaty świat owadów od dawna inspirował naukowców. Jednak większość z nich zajmowała się badaniem ich życia i zwyczajów. Z biegiem czasu coraz większa znajomość owadów spowodowała to, że zaczęto wykorzystywać ich zdolności. Pszczoły są tego przykładem. Produkowany przez pszczoły plaster miodu, ze względu na swoją budowę zainteresował inżynierów do zastosowania go w budownictwie jako nowoczesna i wytrzymała konstrukcja budowli. Architekci o oparciu o plaster miodu zaprojektowali i wybudowali w jego kształcie budynek w Chorwacji.

W codziennym życiu ten sam plaster miodu został wykorzystany między innymi jako wypełnienie w produkcji nowoczesnych, ekologicznych drzwi.

Barwy pszczół, żółte i czarne pasy są używane jako barwy ostrzegawcze w komunikacji, budownictwie i innych.

Pszczoły dzięki swojej umiejętności, bardzo szybkiego lotu z jednoczesny szybkim omijaniem przeszkód na drodze, zainspirowały naukowców z firmy samochodowej Nissan do opracowania systemu unikania kolizji. Celem jego jest większe bezpieczeństwo pasażerów.

Złożona budowa oczu pszczół była również inspiracją do naśladowania. Widzimy to w aparacie cyfrowym – zastosowana technologia pozwoliła na uzyskanie szerokiego kąta pola widzenia. Może mieć to zastosowanie w kamerach monitoringu lub endoskopach chirurgicznych.

Również nauki społeczne mogą czerpać przykłady z życia rodzin pszczelich. W wielotysięcznych rodzinach pszczół widać wyraźny podział społeczny: królowa, robotnice, strażniczki, zbieraczki i trutnie. Każda z tych grup ma inne zadanie: królowa i trutnie odpowiadają za rozród, robotnice za porządki i prace w gnieździe, strażniczki strzegą dostępu do królowej i dzieci, a zbieraczki szukają nektaru.

Organizacja pracy i podział ról to kolejny przykład z życia pszczół, który być może przyswoił sobie człowiek.

W ostatnim czasie występuje masowe wymieranie pszczół. Głównie w USA i Europie Zachodniej. Prawdopodobną przyczyną jest stosowanie pestycydów w czasie kwitnięcia roślin. W tym czasie pszczoły zbierają najwięcej pyłków kwiatowych i przez to giną.

Inne przyczyna to ocieplenie klimatu, wirus pszczelej choroby, tzw. paraliż i być może rozwój telefonii komórkowej.

Pszczelarze w USA i Europie różnią się sposobami wykorzystania możliwości pszczół. W Ameryce używane są do zapylania upraw, poprzez wywożenie uli bezpośrednio na pola – stanowi to dochód pszczelarzy. Miód jest zbierany dla przemysły farmaceutycznego i kosmetycznego.

W Europie pszczoła wykorzystywana jest jako producent miodu.

Zarówno w USA i Europie pszczelarze alarmują, że pszczoły masowo giną. Próbują tą sprawę nagłośnić, ale ich możliwości w tej mierze są małe.

A pszczoły giną tysiącami.

Ekolodzy zajmują się różnymi formami ochrony środowiska. Ich formy działania są bardzo skuteczne, ale ekolodzy nie zajmują się pszczołami. Dla ich ochrony nie da się przykuć do drzew, czy opanować jakiś teren.

A pszczoły giną.

Władze poszczególnych krajów niewiele robią w tym kierunku, aby pomóc pszczołom. Unia Europejska zaczyna się tym interesować, ale łatwiej jest wydać dyrektywę czy zarządzenie o szczeblach w drabinie, czy długości banana, niż pomóc skutecznie pszczołom. Będzie to zapewnie długo trwało.

A pszczoły giną.

Czwarta władza, czyli dziennikarze też nie specjalnie interesują się pszczołami. To nie jest chwytliwy temat. Mucha „Niesiołowskiego” czy wyrzucony na brzeg martwy wieloryb to jest temat dla wszystkich, a pszczoły – kto to będzie oglądał.

A pszczoły giną.

Pamiętajmy o tym, że naukowcy przestrzegają nas, że gdy zginie ostatnia pszczoła to cztery lata później zginą ludzie. Dlatego pszczoła powinna stać się dla naukowców dalszą inspiracją. Trzeba zaradzić temu, aby pszczoły nie ginęły masowo w tak szybkim tempie – jest to najlepsze rozwiązanie.

Istnieje drugie, można naukowo (teoretycznie i w praktyce) zastanowić się jak lub czym zastąpić pszczoły.

Rozwiązanie pierwsze jest proste i łatwiejsze do wykonania.

Bo pszczoły i ludzie zginą.