Konopie to roślina przemysłowa, włóknista. Jest to odmiana posiadająca właściwości przydatne do celów przemysłowych i włókienniczych. Są to rośliny jednoroczne, wiatropylne, rozdzielnopłciowe, dwupienne lub jednopienne. U dwupiennych płaskonie (osobniki męskie) okres wegetacji kończą o około 4 tygodnie wcześniej od głowaczy (osobników żeńskich), co wiele komplikuje. Aby wyeliminować te problemy wyhodowano jednocześnie dojrzewające konopie jednopienne dające wyższy plon nasion.

Konopie posiadają palowy korzeń główny, który może sięgać do głębokości 2-3m, co pozwala roślinie na pobieranie wody z głębszych warstw gleby oraz przetrwanie ewentualnego okresu suszy.

Roślina ma tylko jedną łodygę, która u podstawy wyjątkowo rzadko posiada rozgałęzienia. Konopie osiągają wysokość od 1 metra nawet do 5m. Gęstość siewu i właściwa odmiana decydują o plonie słomy. W wyniku przerobu słomy polskich odmian jednopiennych konopi włóknistych uzyskujemy około 30% włókna i 70% paździerzy.

Szacuje się, że konopie z uwagi na stosunkowo wysoki współczynnik transpiracji (zużywają około 3 razy więcej wody niż kukurydza), w okresie wegetacji potrzebują przynajmniej 250- 300 mm opadów atmosferycznych. Jednakże dla prawidłowego rozwoju konopi istotna jest nie tylko ogólna suma, ale również rozkład opadów w okresie wegetacji. Zużycie wody skorelowane jest bowiem z intensywnością wzrostu roślin – największe w okresie „strzelania rośliny w łodygę”. Wieloletnie obserwacje wykazały, że w prawidłowym rozwoju konopi znacznie większą rolę odgrywa dostateczna ilość wody w glebie niż duża ilość opadów atmosferycznych. Nadmierna zaś wilgotność przekraczająca 80% polowej pojemności wodnej gleby hamuje rozwój systemu korzeniowego i ujemnie odbija się na wzroście konopi.

Zapotrzebowanie cieplne konopi jest stosunkowo wysokie. Jednakże dla prawidłowego rozwoju konopi bardzo ważna jest wystarczająca ilość ciepła w okresie ich najintensywniejszego rozwoju tj. w czerwcu i lipcu. Dotychczasowe obserwacje dowodzą, że niska temperatura i brak opadów w tym okresie wpływają hamująco na wzrost i odbijają się niekorzystnie na wysokości plonów słomy, włókna i nasion, natomiast optymalna temperatura w tych miesiącach umożliwia dzienne przyrosty konopi przekraczające 10-12 cm.

Jednym z podstawowych warunków uzyskania dobrego plonu jest wybór właściwej gleby. Konopie uważane są za rośliny dolin rzecznych i nizin. Najodpowiedniejsze są dla nich gleby żyzne, bogate w próchnicę, azot i wapń o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. Unikać powinno się lekkich gleb piaszczystych i ciężkich ilastych, jak również terenów stale podmokłych. Doskonałym stanowiskiem są nowiny, na których konopie znajdują dobre warunki rozwoju i dodatkowo oczyszczają je z chwastów.

Wykonana w Instytucie Włókien Naturalnych w Poznaniu analiza warunków klimatyczno – glebowych Polski i wymagań konopi w tym zakresie wykazała, że uprawa konopi jest możliwa niemal w całym kraju.

Konopie wyróżniają się bardzo dobrą samotolerancją tzn. przy odpowiedniej żyzności gleby i odpowiednim nawożeniu można je uprawiać wielokrotnie na tym samym stanowisku bez strat plonu, jednakże pamiętać należy wówczas o sprzyjających warunkach do szerzenia się chorób grzybowych i nasilenia pchełki ziemnej.

Przy wyznaczaniu właściwego stanowiska w zmianowaniu powinniśmy pamiętać o następujących dodatnich cechach konopi: wprowadzenie konopi do zmianowania można traktować jako zabieg odchwaszczający - wytwarzając duże ilości biomasy zagłuszają chwasty; zapewniają dobre przewietrzenie gleby i wzbogacenie jej w próchnicę – w wyniku rozkładu głębokiego i rozwiniętego systemu korzeniowego; są dobrym przedplonem dla innych roślin – ocieniając i osłaniając glebę pozostawiają ją w dobrej strukturze; Są więc doskonałym przedplonem dla zbóż (w przypadku pszenicy ozimej powodują zwyżkę plonu o około 20%).

Włókno

• Wcześniej: tekstylia odzieżowe, papier, celuloza, dywany, tkaniny techniczne, liny, sznury, węże gaśnicze, siatki, worki, włókno do uszczelniania

• Obecnie: specjalistyczna celuloza, specjalny papier, kompozyty, tworzywa sztuczne wzmacniane włóknami naturalnymi, materiały izolacyjne, filce ogrodnicze, materiały uszczelniające.

Paździerze

• Wcześniej: papier (nie wymaga wybielania, jest mocniejszy niż z drewna, a 1ha konopi dostarcza więcej celulozy niż 1ha lasu), papa, płyty lekkie dla budownictwa, materiał opałowy

• Obecnie: ściółka dla zwierząt, materiały izolacyjne sypane, lekkie płyty budowlane, tynki itp.

Nasiona

• Wcześniej: środki spożywcze, pokarm dla ptaków i ryb, olej jadalny, oleje techniczne, ekologiczny olej napędowy, farby, lakiery, makuchy konopne

• Obecnie: do powyższych zastosowań dochodzi cała gama środków kosmetycznych i pielęgnacyjnych na bazie oleju konopnego z nasion

Ze słomy konopnej produkuje się ekologiczne płyty i maty izolacyjne z konopi, charakteryzujące się bardzo dobrą izolacją termiczną i akustyczną.

Z konopi można zrobić 25000 produktów (nawet plastik, który jest tańszy od polipropylenu i ulega degradacji).

Korzeń lnu włóknistego ma palowy system korzeniowy tzn. występuje jeden korzeń główny (rosnący prostopadle ku dołowi) oraz liczne odchodzące od niego korzenie boczne. Korzenie lnu włóknistego są słabiej wykształcone niż u lnu oleistego. Wielkość korzeni uzależniona jest od ilości wody i jej rozmieszczenia w glebie. Słabszy system korzeniowy wytwarzają rośliny uprawiane na stanowiskach zasobnych w wodę. W przeciętnych warunkach uprawowych długość korzeni lnu jest taka sama jak wysokość części nadziemnej roślin lnu tzn. waha się w granicach od 60 – 100 cm.

Łodyga w części nadziemnej składa się z trzech zasadniczych części: szyjki korzeniowej, nierozgałęzionej łodygi, wiechy. Lny włókniste w warunkach gęstego siewu wytwarzają na ogół łodygi wysmukłe; u samego wierzchołka niezbyt silnie rozgałęzione. Ulistnienie jest skrętoległe – na ogół obfitsze w dolnej niż górnej połowie łodygi. Budowę morfologiczną łodyg lnu, z technologicznego punktu widzenia, ocenić można w oparciu o wartość następujących wskaźników:

• - długość ogólna łodyg – jest to całkowita długość łodygi lnu mierzona od nasady liścieni do wierzchołka rośliny,

• - długość techniczna łodyg – jest to nierozgałęziona część łodygi mierzona od nasady liścieni do pierwszego górnego rozgałęzienia,

• - grubość łodyg – średnica łodygi w środku długości technicznej – ma wpływ na wydajność włókna oraz jego jakość. Im mniejsza jest grubość słomy lnianej tym większa jest wartość uzyskanego surowca,

• - wysmukłość łodyg – jest to parametr określający stosunek długości technicznej do jej średnicy mierzonej w środku długości technicznej.

• - gałęzistość łodyg - to cecha budowy morfologicznej roślin lnu określająca liczbę rozgałęzień głównych oraz wtórnych.

Wiązki włókna, zwane pęczkami włókna, umieszczone są w warstwie korowej łodygi. Lny włókniste charakteryzuje duża liczba pęczków włókna o zwartej strukturze.

Kwiatostanem lnu jest zwisające grono lub wiecha. Kwiat samopylny, podzalążkowy, regularnie dzielny, z pięciolistnym kielichem i pięciopłatową koroną. Kolor kwiatu zależności od odmiany najczęściej niebieski (od jasnoniebieskiego do fioletowego) lub biały. Pięć pręcików, zrośniętych u podstawy, w kształcie szydełkowatym, długości 2-5 mm. Słupek zbudowany z 5. komorowej zalążni i 5. wolnych szyjek przechodzących w części wierzchołkowej w maczugowate znamiona.

Owocem jest torebka, w kształcie prawie kulistym, zakończona ostrym czubkiem. Dojrzała torebka ma barwę żółtą do brunatnej. Wewnątrz torebki znajduje się 5 przegród rzeczywistych, z których każda podzielona jest na dwie półprzegrody.

Len włóknisty stanowi wysokowartościowy, ekologiczny surowiec dla przemysłu włókienniczego. włókna lnianego wytwarzane są tkaniny oraz dzianiny odzieżowe charakteryzujące się wysokimi walorami zdrowotnymi, higienicznymi i estetycznymi, dlatego też moda na te produkty nigdy nie przemija. Surowiec ten, dzięki wymienionym walorom użytkowym, zaliczany jest do tzw. włókien ekologicznych. Tkaniny i dzianiny lniane „oddychają wraz ze skórą”, doskonale wchłaniają pot a także stanowią dobry wymiennik ciepła, przez co w okresie upałów ubrania lniane „chłodzą”. Dodatkową zaletą włókna lnianego jest jego mała podatność na elektryzowanie się, przez co ubiory wykonane z lnu są przyjazne dla zdrowia człowieka zapewniając komfort psychofizyczny przy ich użytkowaniu. Ponadto jest to tradycyjnie surowiec do wyrobu materiałów domowego użytku (obrusy, serwety itp.) i obiciowych, a w ostatnim okresie coraz większego znaczenia nabiera zagadnienie nietekstylnego wykorzystania włókna lnianego np. do produkcji wykładzin podłogowych i samochodowych a także geowłóknin. W procesie produkcji włókna, podczas trzepania słomy roszonej, uzyskuje się paździerze, które są surowcem do wytwarzania płyt lignocelulozowych będących materiałem stosowanym w budownictwie (okładziny ścian i sufitów) i przemyśle meblarskim. Poza włóknem i paździerzami len włóknisty jest surowcem dla szeregu innych produktów wytwarzanych przez przemysł spożywczy i farmaceutyczny. Nasiona lnu dodawane do pieczywa podnoszą jego walory smakowe i dietetyczne; olej lniany, w związku z wysoką zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych, które szybko utleniają się na powietrzu, należy do olejów szybko schnących i stanowi podstawowy surowiec przy produkcji lakierów, farb olejnych i pokostów. Ponadto olej lniany ma wysoką wartość leczniczą i dietetyczną.

Makuchy lniane (produkt uboczny po tłoczeniu oleju) – zawierające około 36% białka i około 7 % tłuszczu – podobnie jak wymłócone torebki nasienne, stanowią cenny komponent pasz. Siemię lniane ma właściwości zarówno dietetyczne jak i lecznicze. Dzięki jego osłaniającym i zmiękczającym właściwościom zalecane jest przy chorobach przewodu pokarmowego (wrzody, nieżyty) i oddechowego (nieżyty – np. kaszel, chrypka) a także do stosowania zewnętrznego (doskonale wpływa na skórę). Dietetyczne właściwości nasion lnu polegają na korzystnym ich wpływie na perystaltykę jelit, przemianę materii, obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi, zapobieganiu chorobom skóry oraz działaniu przeciwmiażdżycowym.

Wymagania klimatyczne – len włóknisty jest rośliną klimatu umiarkowanego. Najlepsze warunki pogodowe dla lnu to niezbyt wysoka temperatura powietrza i wysoka wilgotność względna powietrza. Suma opadów w okresie wegetacji lnu powinna się wahać w granicach 110-130 mm (rocznie 600-800 mm). Do wytworzenia 1 kg suchej masy len włóknisty zużywa 400-600 l wody. W Polsce najlepsze warunki klimatyczne dla uprawy lnu panują w rejonach podgórskich i nadmorskich.

Wymagania glebowe – najbardziej przydatne dla lnu są gleby lessowe oraz będące w kulturze, średnio zwięzłe gleby gliniasto-piaszczyste i piaszczysto-gliniaste. Len należy uprawiać na glebach strukturalnych, przewiewnych, mających zdolność magazynowania wody i udostępniania jej roślinom w okresie suszy. Pod uprawę lnu nie nadają się gleby klasy V i VI, a niekiedy i klasy IVb. Najbardziej odpowiednie dla prawy lnu są gleby klasy II i III a czasem klasy IVa.