Podstawy neurofizjologii wykład 1 18.02.2013
Anatomia i fizjologia centralnego układu nerwowego.
Anatomia to nauka o budowie i kształcie żywego ustroju. Przedmiotem badań anatomii mogą być wszelkie postacie żywych ustrojów
Rośliny – anatomia roślin – fitonomia
Zwierzęta – zootomia
Człowiek – antroponimia
Człowiek pierwotny nabywał wiedzę przez doświadczenie, był silnie związany z ziemią. Za czasów Azteków dokonywano świadectw rytualnego składania ofiar z ludzi.
Starożytny Egipt – papirus Smitha (podręcznik lekarski)
Starożytna Grecja – w starożytnej Grecji mieli swoich Bogów, którzy zajmowali się chorymi, bóstwa te to: Atena, Apollon, Asklepios
Alkmajon z Krotonu – opisuje nerwy zmysłowe, które nazywa kanałami, powiązuje je z mózgiem; pierwszy wykonawca sekcji zwłok; jako pierwszy twerdzi, że mózg jest najważniejszą częścią organizmu; wg niego mózg ma wytwarzać nasienie
Hipokrates z wyspy Kos – usystematyzował i pogłębił wiadomości anatomiczne Greków; dość dokładnie opisał ludzkie ciało; opisał dokładnie oponę twardą mózgu; mózg uważał za gruczoł wypełniony zimnym śluzem, który może spływać do nosa; twórca podstaw etyki lekarskiej, uznawany za ojca medycyny
Arystoteles ze Stagiry – twórca pierwszej systematyki przyrodniczej; zapoczątkował anatomię porównawczą i embriologię; w swoich dziełach przyrodniczych prezentuje poważną wiedzę z anatomii człowieka
Szkoła aleksandryjska, Herofiles – opisał mózg, jego komory i opony; odróżniał nerwy od ścięgien i opisał trafnie przebieg wielu nerwów, wykazując, że wychodzą one z rdzenia; wiedział, że nerwy odgrywają rolę w ruchach mięśni i czuciu; dobrze opisał oko i nerw wzrokowy; dopatrywał się w mózgu łączności z czynnościami psychicznymi i rozeznał w nerwach ich zdolność do przewodzenia
Klaudiusz Galen – aktywność umysłowa związana jest raczej z mózgiem niż z sercem; mózg to siedlisko zwierzęcej duszy, jednej z trzech znajujących się w organizmie; mózg pojmował jako wilgotny i zimny; doświadczenia neurofizjologiczne ukazały, że nerwy są parzyste; nerwu węchowego nie uważał za osobny nerw, ale za przedłużenie mózgu; selekcjonował i opisywał małpy w sposób prosty przenosząc ich budowę jako ludzką.
Awicenna Ibn Sina – nie wzbogacił wiedzy anatomicznej, ale tłumacząc dzieła Arystotelesa na język arabski przyczynił się do ich upowszechnienia
Mondino dei Luzzi – „Anatomia”; zmysły leżą pośrodku
Vesalius – wygłaszał własną anatomię poparty badaniami, wytknął ok 200 błędów Galenowi
William Harvey – opisał duży i mały obieg krwi w swoim dziele „Autonomiczne badania ruchów krwi i serca u zwierząt”; twierdził że wszystkie zwierzęta pochodzą z jaj
Anton van Leenwenhoek – twórca pierwszego mikroskopu
Komórka nerwowa – podstawowy element budujący układ nerwowy
Neuron to – ciało komórki nerwowej wraz z wypustkami, w organizmie – 150 mld, w mózgu – 100mld
Tkanka glejowa – „nerwy klejące” pochodzące z spongioblastów komórek cewy nerwowej. Na glej neuroektodermalny składają się
- w ośrodkowym układzie nerwowym – astrocyty, oligodendrocyty, ependymocyty
- w obwodowym układzie nerwowym – gliocyty i neruodemocyty
Komórki mikroglejowe są pochodzenia mezenchymalnego
Astrocyty
Włókienkowe – występują głównie wśród włókien rdzennych istoty białej
Protoplazmatyczne – występują wśród komórek nerwowych istoty szarej ośrodkowego układu nerwowego
Rola:
Ułatwiają wędrówkę neuronów w okresie płodowym
Na drodze fagocytozy usuwają resztki zniszczonej tkanki
Funkcja podporowa – zapobiegają zapadaniu się struktur mózgowia
Pośredniczą w wymianie materii i odżywianiu między neuronami i naczyniami krwionośnymi
Integracja procesów synaptycznych i przetwarzania informacji
Glej skąpowypustkowy (oligodendroglej)
Występuje na powierzchni włókien rdzennych mózgowia i rdzenia
Wytwarzają osłonki mielinowe włókien białych ośrodkowego układu nerwowego
W istocie szarej towarzyszą komórkom nerwowym jako komórki satelitarne
Rola:
Odżywianie
Wytwarzanie osłonek mielinowych
Mikroglej (mezoglej)
Wykazuje zdolność do pochłaniania produktów rozpadu tkanki nerwowej
Zdolność do poruszania się
Stanowią 10% gleju
Komórki wyściółki (ependymocyty)
Wyścielają od wewnątrz ściany komór mózgowia
Pokryte są drobnymi rzęskami, witkami
Spełniają istotną rolę w procesach transportu między przestrzenią płynu mózgowo – rdzeniowego a przestrzenią płynu międzyczaszkowego
Tancyty – wyspecjalizowane komórki o długich wypustkach, zdolne do przesuwania poprzez swoje aksony wyselekcjonowanych cząsteczek z mózgowia do światła komór bocznych i w kierunku odwrotnym
Funkcje komórek glejowych
Kontrolują przekazywanie impulsów nerwowych
Utrzymują prawidłowe środowisko (zwłaszcza stężenie elektronitów w płynie zewnątrzoponowym)
kontrolują