Krzywa EKG a potencjały czynnościowe wewnątrzkomórkowe mięśnia serca.
12. Krzywa EKG a czynność mechaniczna serca i tony serca.
13. Właściwości i rola naczyń w różnych odcinkach układu krążenia.
Pojemność minutowa serca i jej procentowy rozkład na poszczególne narządy
(w spoczynku i w czasie wysiłku fizycznego).
15. Przepływ krwi w różnych odcinkach układu krążenia: rodzaje, cechy, czynniki warunkujące.
16. Wartości ciśnień w układzie krążenia, czynniki regulujące.
Bodziec działający na spolaryzowaną komórkę mięśnia sercowego (prawidłowo z węzła zatokowo-przedsionkowego) zmienia przepuszczalność błony dla jonów sodu, które dostając się do wnętrza komórki, zmniejszają ujemny potencjał do wartości ok. –65 mV (potencjał progowy).
Przekroczenie potencjału progowego jest czynnikiem wyzwalającym otwarcie kanałów sodowych. Dochodzi wówczas do gwałtownego napływu jonów sodu do wnętrza komórki, w wyniku czego następuje szybka i całkowita depolaryzacja.
Przy wartości –40 mV otwierają się z lekkim opóźnieniem kanały wapniowe.
W powstającym potencjale czynnościowym wyróżniamy pięć faz:
faza 0 (szybka depolaryzacja) – zależy od szybkiego dośrodkowego prądu sodowego
faza 1 (wstępna szybka repolaryzacja) – dośrodkowy prąd chlorkowy i odśrodkowy prąd potasowy
faza 2 (powolna repolaryzacja) – tzw. faza plateau (stabilizacja potencjału równowagą pomiędzy dośrodkowym prądem wapniowo-sodowym a odśrodkowym prądem potasowym)
faza 3 (szybka repolaryzacja) – przewaga odśrodkowego prądu potasowego nad wygasającym dośrodkowym prądem wapniowo-sodowym
faza 4 (polaryzacja) – faza spoczynku, polaryzacji
Komórki rozrusznikowe serca mają zdolność do tzw. spontanicznej powolnej depolaryzacji w czwartej fazie potencjału czynnościowego.
12. . Krzywa EKG a czynność mechaniczna serca i tony serca.
Do ¾ załamka P następuje pobudzenie przedsionków. Od ¾ załamka P do początku załamka Q następuje skurcz przedsionków. Od początku załamka Q do końca załamka S (zespół QRS) następuje depolaryzacja mięśnia komór. Odcinek ST oznacza powolną repolaryzację komór. Od wierzchołka załamka S skurcz izometryczny do T. Odstęp QT jest potencjałem czynnościowym mięśnia komór . Od końca załamka T do początku załamka P rozkurcz komór i przedsionków.
Tony serca
Tony serca to efekty akustyczne towarzyszące pracy serca, które fizjologicznie powstają w wyniku drgania zastawek wywołanego przez uderzenie w nie krwi podczas skurczu i rozkurczu serca. Wyróżnia się cztery tony serca, z których dwa są fizjologiczne (I i II) i występują u wszystkich ludzi, a dwa pozostałe, tzw. tony dodatkowe (III i IV) mogą występować w stanach patologicznych lub u osób zdrowych, szczególnie u dzieci.
ton pierwszy, skurczowy (systolityczny; S1) jest wynikiem gwałtownego zamknięcia się zastawek oddzielających przedsionki serca od komór (zastawek przedsionkowo-komorowych). Ton skurczowy jest najlepiej słyszalny w piątej przestrzeni międzyżebrowej po obu stronach mostka. Zawiera dwie składowe, z zastawki mitralnej (M1) i trójdzielnej (T1), ale w warunkach fizjologicznych rozdwojenie S1 jest nieuchwytne.
ton drugi, rozkurczowy (diastoliczny) jest wynikiem zamknięcia zastawek oddzielających komory i tętnice (zastawek półksiężycowatych). Ton rozkurczowy jest najlepiej słyszalny w drugiej przestrzeni międzyżebrowej po obu stronach mostka. Zawiera składową aortalną (A2) i płucną (P2). Fizjologicznie głośniejsza składowa A2 nieznacznie poprzedza P2.
ton trzeci (S3) powstaje podczas wypełniania się i rozszerzania komór serca podczas rozkurczu, jest najlepiej słyszalny na koniuszku serca. Występuje jako ton fizjologiczny u dzieci lub (częściej) w przypadku powiększenia prawej lub lewej komory.
ton czwarty (S4) powstaje podczas skurczu przedsionków
13. Właściwości i rola naczyń w różnych odcinkach układu krążenia
Tętnice , dzięki obecności grubej warstwy mięśniowej i sprężystej tkanki łącznej , mają ściany napięte i wytrzymałe na duże ciśnienie krwi. Mogą aktywnie kurczyć się i rozszerzać zapewniając ciągły , jednolity przepływ krwi. Dostarczają krew natlenowaną do kom. organizmu.
Żyły mają cienkie i wiotkie ściany , gdyż zawierają mniej tkanki mięśniowej i znacznie mniej sprężystej. Nie są poddawane dużemu ciśnieniu krwi , jednak muszą być rozciągliwe , gdyż przejmują znaczne jej ilości. W żyłach są zastawki uniemożliwiające cofanie się krwi. Odprowadzają krew odtlenowaną z tkanek do płuc.
Krew płynąc z serca do tkanek, przepływa przez naczynia krwionośne o coraz mniejszej średnicy. Ostatecznie tworzą one gęstą sieć drobnych naczyń oporowych. Naczynia oporowe zawierają w swojej ścianie komórki mięśniowe. Dzięki nim mogą się kurczyć lub rozszerzać, regulując w ten sposób wielkość przepływu krwi przez tkanki.
14. Pojemność minutowa serca i jej procentowy rozkład na poszczególne narządy
(w spoczynku i w czasie wysiłku fizycznego).
Pojemność minutowa - jest to pojemność krwi wytłoczonej przez jedną z komór w czasie jednej minuty. Pojemność minutową oblicza się mnożąc objętość wyrzutową przez liczbę skurczów w czasie jednej minuty.
W spoczynku u osób wytrenowanych objętość wyrzutowa wzrasta. U dorosłej niewytrenowanej osoby wynosi ona 70-80 ml, zaś u osoby wytrenowanej często przekracza wartość 100 ml. W czasie wysiłków objętość wyrzutowa serca ulega wzrostowi. U osób wytrenowanych w czasie wysiłku maksymalnego może osiągnąć 150-160 ml, podczas gdy u osób niewytrenowanych tylko 100 ml.
Pojemność minutowa serca osób wytrenowanych w spoczynku przyjmuje dolne granice normy. Jest to dla populacji nietrenującej wartość 4-4,5 l/min. Natomiast maksymalna pojemność minutowa serca osiągana w czasie wysiłku maksymalnego u osób wytrenowanych waha się od 20-40 l/min, podczas gdy u osób wytrenowanych nie przekracza 20 l/min.
15. Przepływ krwi w różnych odcinkach układu krążenia: rodzaje, cechy, czynniki warunkujące.
W ciągu minuty w spoczynku w pozycji leżącej dopływa do zbiornika tętniczego dużego ok. 5,4 l krwi co równa się pojemności minutowej lewej komory. Tyle samo krwi odpływa ze zbiornika do sieci naczyń włosowatych. Krew przepływa w zbiorniku tętniczym dużym zgodnie z gradientem ciśnienia od serca aż do naczyń włosowatych. Przepływ krwi ma charakter pulsujący. Prędkość zwiększa się w czasie skurczu izotonicznego komór w okresie maksymalnego wyrzutu i zmniejsza do zera w czasie rozkurczu serca. Krew tłoczona do aorty przepływa przez nią ze średnią prędkością 0,6 m/s.
W miarę oddalania się od serca średnia prędkość przepływu krwi w tętnicach o małej średnicy zmniejsza się do kilku cm/s. Odpływ krwi ze zbiornika tętniczego dużego zależy przede wszystkim od światła naczyń oporowych, czyli od światła małych tętniczek, oraz od lepkości krwi.
16. Wartości ciśnień w układzie krążenia, czynniki regulujące.
Średnie ciśnienie tętnicze:
Dorosły:
120 mmHg – ciśn. skurczowe
80 mmHg – ciśn. rozkurczowe
Noworodek (do 28 dnia życia)
102 mmHg – ciśn. skurczowe
55 mmHg – ciśn. rozkurczowe
Dziecko (1–8 rok życia)
110 mmHg – ciśn. skurczowe
75 mmHg – ciśn. rozkurczowe
Ciśnienia krwi w aorcie u płodu wynosi około 30 mmHg w 20 tygodniu ciąży i wzrasta do ok. 45 mmHg w 40 tygodniu ciąży. Średnie ciśnienie tętnicze krwi u donoszonych noworodków wynosi:
skurczowe 65–95 mm Hg
rozkurczowe 30–60 mm Hg
Pomijając pewną rolę komponenty hydrostatycznej (wynikającej z siły przyciągania ziemskiego) wysokość ciśnienia krwi zależy od:
wielkości pracy serca wyrażonej objętością wyciskanej krwi oraz siłą mechanicznego skurczu odpowiedniej części serca - (w przypadku ciśnienia systemowego - siły skurczu komory lewej),
oporowej funkcji naczyń krwionośnych,
reologicznych właściwości (objętości i lepkości) przepływającej w naczyniach krwi