Socjologia
Wykład 3 17-10-2013
Socjalizacja – uspołecznienie, proces uczenia się, dzięki któremu stajemy się członkami
danego społeczeństwa i kultury.
W procesie socjalizacji uczymy się:
- minimum kulturowego
- wartości danej kultury
- norm i wzorów określonych zachowań (ról społecznych)
- tworzymy koncepcję „ja” (osobowość i tożsamość)
Podstawowe mechanizmy socjalizacji:
- wzmacnianie
- naśladowanie
- przekaz symboliczny
Rodzaje socjalizacji:
- pierwotna
- wtórna
- resocjalizacja
Efekty socjalizacji:
- internalizacja (uwewnętrznienie)
- identyfikacja
- uleganie
Funkcje socjalizacji:
- transmisja kultury, kumulacja wiedzy i technologii
- zapewnienie ładu i porządku społecznego
Wybrane koncepcje procesu socjalizacji:
1. koncepcja behawioralna – J. Watson – osobowość to wyuczony repertuar zachowań,
przez które jednostka reaguje na bodźce z otoczenia; podstawowy mechanizm
socjalizacji to instrumentalne uczenie się (system nagród i kar)
2. koncepcja psychoanalityczna – Z. Freud – osobowość jako złożona struktura (id, ego,
superego); socjalizacja jako proces internalizacji reguł kulturowych przebiega w sferze
superego; ego umożliwia kompromis między strefą potrzeb (id), a strefą społecznych
powinności (superego)
3. koncepcja socjologiczna – H. Codey – (internacjonalizm symboliczny) – wszystko
co czyni człowieka człowiekiem pochodzi od społeczeństwa, wynika z kontaktów i
interakcji z innymi ludźmi:
kształtowanie się jaźni (self); etap zabawy, gry, pojawienie się uogólnionego innego
struktura jaźni: ja (I), mnie (me)
jaźń odzwierciedlona (obraz siebie poprzez to jak widzą nas inni)
Osobowość – zorganizowana struktura cech indywidualnych jednostki ukształtowanych w
procesie jej biologicznego, psychicznego, społecznego rozwoju przez środowisko społeczne i
jej własną aktywność poznawczą;
Osobowość wyrasta na podbudowie:
- biologicznej (płeć, wiek, wzrost itp.)
- psychologicznej (inteligencja, pamięć, temperament)
- społecznej (oddziaływanie kultury, miejsce w strukturze społecznej, role społeczne)
Osobowość podstawowa i modalna:
1. Podstawowa – stanowią elementy osobowości wspólne dla przedstawicieli danej
kultury
2. Modalna – typ osobowości występujący najczęściej w danej populacji
Pozycje i role społeczne:
Pozycja społeczna (status) – sposób usytuowania człowieka w zbiorowości
Rodzaje pozycji są osiągane.
Rola społeczna – zespół praw i obowiązków związanych z daną pozycją / to schemat
zachowań związanych z pozycją;
Elementy składające się na rolę:
- zachowania nakazane
- zachowania zakazane
- margines swobody
Osobowość a role społeczne:
Przyjmując nowe role człowiek dopasowuje je do swoich wcześniejszych ról oraz do siebie
samego, do swojej osobowości.
Osobowość człowieka ma także wpływ na sposób odgrywania roli.