Sylabus do kursu „ PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA I”

wykłady – 30 godzin

dr hab Małgorzata Kossowska, prof. UJ

1. Wprowadzenie do psychologii społecznej:

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• podstawowe zagadnienia

• główne założenia

• główne podejścia teoretyczne w psychologii społecznej

1. Specyfika poznania społecznego

   • różnice w przetwarzaniu informacji społecznej i niespołecznej

   • założenia nurtu społecznego poznania:

     • rzeczy to ludzie

     • ludzie to nie rzeczy

     • mózg ma znaczenie

     • kultura ma znaczenie

2. Poznanie społeczne I - uwaga i odbiór informacji społecznej

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• specyfika poznania społecznego

• uwaga i odbiór informacji społecznej

• wyrazistość (właściwość bodźca)

• dostępność (właściwości kategorii)

4. Poznanie społeczne II - reprezentacje wiedzy społecznej

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• struktury wiedzy społecznej

  • schematy ja; schematy cech, skrypty społeczne; stereotypy; cel jako struktura wiedzy

• procesy aktywizacji i aplikacji struktur wiedzy (pobudzenie i hamowanie kategorii)

5. Automatyczność i kontrola w psychologii społecznej

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• modele dwuprocesowe poznania społecznego

• bezrefleksyjność

• poznanie niewprost (pośrednie, indirect)

• uwaga skupiona na sobie (self-focused attention)

6. Rola procesów afektywnych w poznaniu społecznym

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• afekt, nastrój, emocje – kwestie teoretyczne

• afekt, poznanie, zachowanie (modele pamięci asocjacyjnej np. Bower, teorie motywacyjne Singer i Salovey; nastrój jako informacja Schwarz i Clore; model infuzji afektu Forgasa)

• afekt a zachowania interpersonalne

• kontrola afektu a kontrola zachowań

7. Kolokwium

8. Ja i procesy autoregulacyjne w psychologii społecznej

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• kwestie definicyjne – rozumienie „ja”, rozwój „ja” społecznego, źródła wiedzy o własnej osobie

• tendencyjność wiedzy o własnej osobie – motyw autowaloryzacji, samowiedzy, samonaprawy (Dunning, Kunda, Tennen, Swan)

• teorie autoregulacji: teoria przedmiotowej samoświadomości (self-awareness theory) (Wicklund, 1975); teoria monitorowania Ja (obserwacyjnej samokontroli zachowania; Snyder, 1974); teoria samoregulacji (Carver i Scheier, 1981); teoria rozbieżności w obrębie Ja (self-discrepancy theory, Higgins, 1997); teoria wyczerpywania ego (ego-depletion theory, Baumeister i wsp. 1998); model utrzymywania samooceny Tessera

9. Motywowane poznanie

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• motywacja a poznanie – wzajemne relacje

• metafora motywowanego taktyka w poznaniu społecznym

• klasyfikacja motywów społecznych (Fiske, Stangor, Jost)

  • podstawowe nastawienia motywacyjne kryjące się za poznaniem społecznym; procesualne podejście do motywowanego poznania) (Singer i Salovey, Gollwitzer, Higgins, Kruglanski, Fiske)

10. Moralny czy kompetentny… czyli o dwóch perspektywach w percepcji społecznej

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• naiwne teorie natury ludzkiej (Haider, Kruglanski) – przykład Dweck

• ukryte teorie osobowości (Asch, Rosenberg)

• teoria sprawcy i odbiorcy Wojciszke

11. Błędy i zniekształcenia w psychologii poznania społecznego

Poruszane będą następujące zagadnienia:

• przejawy racjonalności w społecznym poznaniu

• teoria ograniczonej racjonalności Simona

• odchylenia od racjonalności (Tversky i Kahneman)

• racjonalność swoista – dwie perspektywy – ewolucyjna Gigerenzera i społeczna Kruglanskiego

12. Kolokwium

13. Wartości jako determinanty zachowań jednostek, grup i społeczeństw

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• teoria wartości S. Szwartza – poziom jednostkowy i grupowy

• teoria zmiany społecznej R. Ingleharta

• pojecie kapitału społecznego i kulturowego oraz jego rola w rozwoju społecznym

14. Postawy i zmiany postaw

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• tradycyjne i współczesne definicje postawy

• postawy jawne i utajone

• funkcje postaw, geneza postaw

• wpływ postaw na przetwarzanie informacji

• wpływ postaw na zachowanie

• zmiana postaw – poza teorią dysonansu

  • koncepcje dwojakiego przetwarzania przekazu perswazyjnego (centralny i peryferyczny sposób przetwarzania)

  • jednoprocesowa teoria Kruglanskiego i Thompsona

15. Kulturowe ramy zachowań

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

• dlaczego ludzie wschodu i zachodu myślą inaczej na przykładach percepcji społecznej i atrybucji

Literatura obowiązkowa:

1. Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi (rozdział 1-7). Warszawa: Scholar

2. Moskovitz, G. (2009). Zrozumieć siebie i innych (Roz. 10, 11, 12). Gdańsk GWP.

3. Forsterling, F. (2005). Atrybucje (roz. 1 i 2 oraz 8). Gdansk: GWP.

4. Forgas, J., Kupling, W. i Ladd, W. (2001). Umysł społeczny (roz. 3). Gdańsk: GWP.

5. Bohner, G. i Wanke, M. (2004). Postawy i zmiana postaw (roz.1-3). Gdańsk: GWP.

Sposób zaliczenia zajęć:

Kurs kończy się egzaminem testowym (możliwość kilku krótkich pytań otwartych). Egzamin obejmuje materiał z zajęć (ćwiczenia + wykłady + lektura). Aby zdać egzamin należy odpowiedzieć poprawnie na 50% pytań + 1. Do punktów uzyskanych na egzaminie dolicza się punkty, które zdobywa się na ćwiczeniach: wedle zasady 60% oceny to punkty uzyskane na egzaminie (pod warunkiem uzyskania z testu 50%+1pkt) oraz 40% oceny stanowią punkty z ćwiczeń.