ROSZCZENIE O OCHRONĘ DZIEDZICZENIA (HEREDITAS PETITIO)
ISTOTA – jest to roszczenie o wydanie spadku lub poszczególnych przedmiotów należących do spadku
LEGITYMACJA CZYNNA – rzeczywisty spadkobierca – musi udowodnić że nim jest – sposoby
przez SNS/ZAPD
KC: względem osoby 3., która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia, spadkobierca może udowodnić swoje prawa wynikające z dziedziczenia tylko SNS / ZAPD charakter dowodu wyłącznego
a contrario: w tym przypadku spadkobierca może użyć też innych środków dowodowych
jeśli posiadacz spadku uzyskał SNS/ZAPD aby obalić domniemanie, że spadkobiercami są osoby wymienione w SNS/ZAPD i ich udziały spadkowe są takie jak tam wymienione rzeczywisty spadkobierca musi uzyskać uchylenie lub zmianę SNS / ZAPD
LEGITYMACJA BIERNA – roszczenie to przysługuje przeciw osobie co do której kumulatywnie spełnione są 3 przesłanki:
osoba ta włada spadkiem lub poszczególnymi przedmiotami należącymi do spadku jako spadkobierca
osoba ta uważa się za spadkobiercę – uważa że swoje uprawnienia nabyła w drodze dziedziczenia
np. spadkobierca powołany do spadku z ustawy w 1. kolejnosci nie wie o istnieniu ważnego testamentu
osoba ta nie jest spadkobiercą
osoba ta nazywana jest posiadaczem spadku (ale to nieścisłe bo spadek nie jest rzeczą i nie można go posiadać)
PRZESŁANKI ROSZCZENIA – dowodzi rzeczywisty spadkobierca
rzeczywisty spadkobierca nie włada spadkiem lub włada tylko pewnymi przedmiotami należącymi do spadku
rzeczywisty spadkobierca może żądać wydania przedmiotów, które należą do spadku w sposób fatyczny – są to:
rzeczy, które w chwili otwarcia spadku znajdowały się we władaniu spadkodawcy
tytuł prawny nie ma znaczenia
może być to też posiadanie zależne lub samoistne
inne niż rzeczy wartości majątkowe, które posiadacz spadku uzyskał (choćby po otwarciu spadku) wskutek tego, że uważał się za spadkobiercę
przedmioty te znajdują się we władaniu posiadacza spadku albo zostały przez niego lub u niego utracone
TREŚĆ ROSZCZENIA
roszczenie zasadnicze roszczenie o wydanie spadku lub poszczególnych przedmiotów należących do spadku
roszczenie o zapłatę określonej sumy pieniężnej -obok lub zamiast roszczenia zasadniczego
odesłanie
do roszczeń spadkobiercy
o wynagrodzenie za korzystanie z przedmiotów należących do spadku (obok)
o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości (obok)
o naprawienie szkody z powodu zużycia, pogorszenia lub utraty przedmiotów należących do spadku (w przypadku utraty zamiast)
oraz do roszczeń przeciwko spadkobiercy o zwrot nakładów
stosuje się odpowiednio przepisy o roszczeniach między właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy
sytuacja samoistnego posiadacza w dobrej wierze - posiadacza spadku był w dobrej wierze jeśli miał usprawiedliwione okolicznościami przekonanie, że jest spadkobiercą (istnienie dobrej wiary domniemywa się)
nie jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy
zachowuje
pożytki naturalne, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania
pobrane pożytki cywilne, które stały się wymagalne w czasie jego posiadania
nie jest odpowiedzialny za zużycie, pogorszenie lub utratę rzeczy
sytuacja samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy
jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy
zobowiązany jest zwrócić
pobrane pożytki, których nie zużył
zapłacić wartość tych, które zużył
jest odpowiedzialny za zużycie, pogorszenie lub utratę rzeczy chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy
sytuacja samoistnego posiadacza w zlej wierze
jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy
zobowiązany jest zwrócić
pobrane pożytki, których nie zużył
zapłacić wartość tych, które zużył
zapłacić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał
jest odpowiedzialny za zużycie, pogorszenie lub utratę rzeczy chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiłyby także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego
roszczenie o zwrot nakładów
samoistny posiadacz w dobrej wierze do chwili w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy
może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy
może żądać zwrotu innych nakładów o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi
samoistny posiadacz w dobrej wierze do chwili w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy
może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy
nie może żądać zwrotu innych nakładów
samoistny posiadacz w złej wierze
może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem
nie może żądać zwrotu innych nakładów
posiadaczowi przysługuje prawo zatrzymania - zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej
PRZEDAWNIENIE ROSZCZENIA
10 lat od chwili,
w której spadkobierca został pozbawiony władania spadkiem
jeżeli spadkobierca nie władal spadkiem - od chwili otwarcia spadku
Przepisy o tym roszczeniu stosuje się odpowiednio do ROSZCZENIA OSOBY O WYDANIE SWOJEGO MAJĄTKU jeśli co do tej osoby zostało uchylone
orzeczenie o uznaniu jej za zmarłą
lub orzeczenie o stwierdzeniu zgonu