Kolonoskopia
Podczas kolonoskopii lekarz ogląda wnętrze jelita grubego przez umieszczoną na końcu kolonoskopu kamerę wprowadzoną przez odbyt. Przy pomocy kolonoskopu można nie tylko badać dolny odcinek przewodu pokarmowego, ale również:
pobierać wycinki błony śluzowej, aby później wykonać analizę histopatologiczną,
usuwać polipy,
wstrzykiwać środki hamujące krwawienie.
Obrazowanie dalszych (tzw. dystalnych) odcinków jelita grubego (czyli odbytnicy, esicy i części zstępnicy) nazywa się sigmoidoskopią, natomiast samej odbytnicy – rektoskopią.
Badania endoskopowe (przy pomocy wziernika) lekarz może Ci zlecić:
w razie bezwiednego oddawania stolca lub zmiany jego kształtu,
jeśli cierpisz z powodu krwawienia z odbytu,
jeśli odczuwasz ból w trakcie defekacji,
kiedy wystąpi podejrzenie nieswoistego i wrzodziejącego zapalenia jelit,
w wypadku przewlekłych zaparć, których nie dało usunąć się innymi sposobami.
Kolonoskopię można również przeprowadzić w ramach kontroli po operacjach jelita grubego.
Przygotowanie do kolonoskopii
Przede wszystkim – jelita muszą być czyste. Na trzy dni przed wziernikowaniem pacjent nie może jeść owoców pestkowych, maku, siemienia lnianego. Powinien przejść na dietę płynną (soki, zupki). W razie problemów z wypróżnieniem stosuje się lewatywę (wlewy oczyszczające jelito) albo środki przeczyszczające (do godz. 15 w dniu poprzedzającym endoskopię).
Przebieg zabiegu
Badanie jest dość długie – trwa często ponad 30 minut. Pacjent dostanie znieczulenie (głównie dzieci) i będziesz leżeć na boku. Do jelita lekarz pod dużym ciśnieniem wprowadzi gaz, który poszerzy średnicę (światło) organu i ułatwi przesuwanie kolonoskopu.
Panendoskopia
Badanie polegające na obrazowaniu górnego odcinka przewodu pokarmowego (czyli tego od przełyku po jelito cienkie). Lekarz dokonuje go za pomocą giętkiego endoskopu (tzw. fiberoskopu), który wprowadza przez jamę ustną. Wziernik ma postać trójkanałowej rurki. Jeden jest światłowodowy, drugi – obrazowy. W trzecim natomiast znajdują narzędzia umożliwiające wykonanie prostych zabiegów. Można dzięki niemu między innymi:
tamować niewielkie krwawienia,
wykonać biopsję,
zamknąć żylaki
czy rozszerzyć zwężenia przełyku.
Metoda ta pozwala zdiagnozować między innymi żylaki przełyku, wrzody żołądka i dwunastnicy.
Kiedy wykonuje się panendoskopię?
Wskazaniem do jej wykonania mogą być takie problemy jak:
zaburzenia połykania,
krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego,
niewyjaśniona utrata masy ciała.
Panendoskopia potocznie nazywana jest gastroskopią, ale ta ostatnia oznacza tak naprawdę wziernikowanie samego żołądka. Jak do każdego badania, do panendoskopii pacjent musi się przygotować. Sześć godzin przed badaniem nic nie może jeść i pić. Podczas zabiegu pacjent kładzie się na lewy bok, a lekarz wprowadzi endoskop. Pacjent dostaje znieczulenie miejscowe gardła. Obrazowanie przez jamę ustną nie jest bolesne. Badanie może u niektórych powodować odruch wymiotny i wrażenie duszenia się oraz ból gardła, który występuje dopiero po badaniu.
Badanie stolca
Badanie stolca należy wykonać zwykle w razie:
podejrzenia chorób zakaźnych systemu pokarmowego,
wrzodów żołądka,
zapalenia jelit.
Polega ono na ustaleniu koloru, konsystencji i wyglądu kału. Dostarczoną próbkę analizuje się również pod kątem obecności krwi.
Laparoskopia
Jest to badanie inwazyjne polegające na wprowadzeniu endoskopu przez cztery niewielkie nacięcia na brzuchu. Dzięki tej metodzie można:
określić stan narządów np. po urazie,
usunąć kamienie z przewodów żółciowych,
usunąć cały pęcherzyk żółciowy,
pobrać próbkę tkanki.
Laparoskopię wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Przed wziernikowaniem pacjent nie może jeść i pić przez minimum sześć godzin. Musi także dodatkowo przeprowadzić inne badania: krwi, EKG i RTG klatki piersiowej.
Tomografia komputerowa
Jest to badanie radiologiczne. Promienie rentgenowskie pozwalają obejrzeć wyraźny i szczegółowy obraz struktury wybranego narządu. Na podstawie uzyskanego przekroju (czyli obrazu 2D) organu oraz jego przestrzennych projekcji (3D) lekarz może wykryć patologiczne zmiany, np. guzy, torbiele, krwiaki, stany zapalne.
Jak wykonuje się tomografię?
Tomografię wykonuje się na czczo. Na trzy godziny przed diagnozowaniem pacjent nie może jeść ani pić. Przed zabiegiem musi zażyć środki spowalniające perystaltykę jelit oraz przyjąć dożylnie środek kontrastowy bądź wypić jego wodny roztwór. Czym jest kontrast? To substancja pochłaniająca promieniowanie w większym albo mniejszym stopniu niż otaczające tkanki. Pozwala ona uzyskać dokładniejszy obraz analizowanego narządu.
Aminotransferazy
Aminotransferazy to enzymy znajdujące się we wnętrzu komórek. Praktyczne znaczenie mają dwie aminotransferazy:
- Alaninowa (AlAT) - duża ilość tego enzymu znajduje się w komórkach wątroby. W znacznie mniejszych ilościach jest obecna w komórkach mięśni szkieletowych, serca, mózgu i nerek
- Asparaginianowa (AspAT) - najobficiej występuje w komórkach serca, mięśni szkieletowych, nerek, mózgu, a także wątroby.
W surowicy zdrowego człowieka enzymy te występują w niewielkich ilościach. Jednak gdy komórki ulegną uszkodzeniu, aminotransferazy mogą wydostawać się poza komórki i przechodzić do surowicy krwi. Dlatego znacznie podwyższona aktywność aminotransferaz w surowicy świadczy o tym, że komórki, w którymś z narządów uległy uszkodzeniu. Aminotransferazy najczęściej oznacza się w celu oceny stanu zdrowia wątroby.