Czym się zajmuje SIP? dane przestrzenne dominuja wśród ogółu danych tworzonych i wyk. przez geodezje. Nauka ta zajmuje się gł. danymi i relacjami przestrzennymi. Informacje przestrzenne info o położeniu, geometrycznych wł. i przestrzennych relacjach obiektów, które mogą być identyfikowane w odniesieniu do ziemi. SIP skoordynowany układ uzys. i udostępniania danych o położ, właściwościach i relacjach obiektów w odniesieniu do ziemi. SIP zbiór info o położeniu , relacjach geometrycznych,topograficznych i semantycznych obiektów przestrzennych, naturalnych i sztucznych oraz o zjawiska ch społeczno-gospodarczych i ekonomicznych. Kryteria klasyfikacji sip: przeznaczenie systemu; proporcje danych przestrzennych i danych nieprzestrzennych; stopień szczegółowości info przestrzennych. SIP podgrupy: system info geograficznych (gis); o terenie (lis); o budynkach(bis); specjalnych (sis). GIS- grupa systemów odczytowych opartych na relacjach pomiędzy info tematycznymi związanymi z przyrodą i zachodzącymi w niej zjawiskami , gospodarkę oraz wykorzystaniem zasobów naturalnych. SIT(LIS) gr. systemów opierająca się na info o lokalizacji przestrzennej, standaryzowanej ifo o właściwościach terenu, jego podziałach , sposobie wykorzystania i uprawnieniach osob władających składnikami jego zagospodarowania. BIS –grupa systemów opierająca się na informacjach o kształcie i architekturze budynku , przestrzennym rozm. elementów konstrukcyjnych i ich rodzaju oraz danych o wyposażeniu budynku w elementy infrastruktury technicznej i jej przestrzennym usytuowaniu. SIS bliżej nie określona , ale opow. wielowym. przestrzennie i tematycznie zb. info grupa sys. tworzonych dla secjalnych potrzeb. Struktura wew. SIP –każdy system info.przest. składa się z róznych podsystemów i wielu częściowo niezależnych elementów połączonych wspólną ideą. Def. SIT Międzynar. Federacji Geodetów sit-narzędzie do podejmowania prawnych, administracyjnych i gospodarczych decyzji oraz pomoc w planowaniu i rozwoju. Składa się on z bazy danych zawierających dane przestrzenne dotyczące określonego obszaru i procedur i technik dla systematycznego zbierania , aktualizacji i udostępniania tych danych. SIT w Polsce –forma organizacyjna kontrolowanego przepływu w panstwie , lokalizowanej przestrzennie , standaryzowanej info o właściwościach terenu, jego podziałach, sposobie wykorzystania i uprawnieniach osób władających składnikami jego zagospodarowania. Elem. zasobu sit ewidencja gruntów, info o budynkach, instytucja ksiąg wieczystych, wielkoskalowe mapy gospodarcze, geodezyjna i branżowe ewidencje sieci technicznego uzbrojenia terenu,kolekcja map topograficznych. Zastosowane metody i środki KSIoT: szerokie zastosowanie technologii cyfr. I informatycznych technik operowania info. oraz preferowanie fotogrametrycznych metod pozyskiwania danych w terenie; należyte wyegzekwowanie służebnej roli systemu wobec interesu ogólnopaństwowego; max decentralizacja zarządzania systemem przy utrzymaniu dotychczasowej odpowiedzialności państwowej służby geodezyjnej i kartograficznej za jego stan i rozwój; zwiększenie grupy podmiotów uczestniczących w prowadzeniu systemu oraz dokonanie niezbędnych udogodnień międzyresortowych; ustanowienie zasad finansowania systemu w max stopniu odciążających budżet państwa; instytucjonalne zintegrowanie calej systemowej problematyki geodezyjnej i kartograficznej (restrukturyzacja CENTRUM); uwolnienie sys. od zagrożeń wynik. z cyklicznie powtarzających się reorganizacji admin. państwowej i zmian w podziale terytorium kraju (modułowość baz); wprowadzenie wymogu uzys. licencji branżowych na prowadzenie okreś. zbiorów danych(modułów bazy); stworzenie warunków od selektywnego przechodzenia sys w wyższe fazy rozwojowe; nie przeciążanie baz danych , czemu a służyć ustalenie 3 kategorii w tym zakresie: baza lokalna(powiatowa), regionalna(woj.), krajowa. Prowadzenie SITu: prowadzenie zasobu info systemu; kontroli, analizie, integracji, aktualizacji, udostępnianiu danych; administrowaniu zasobem informacyjnym. Dziedziny, w których SIT odgrywa kluczową rolę utrzymanie ładu prawnego w zagospodarowaniu terenu-EGiB ; wymiar podatków i świadczeń-fiskalizm; zabez. finansowe na nieruchomości-hipoteka; gospodarka i planowanie przestrzenne; projektowanie inżynierskie; utrzymanie w sprawności sieciowej infrastruktury technicznej i komunikacyjnej terenow zurbanizowanych-GESUT ; zarządzanie kryzysowe-NMT, BD RSIT; markeeting w sferze obrotu nieruchomościami.

Czynniki wpł. na wybór narzędzi i aplikacje: funkcjonalność (historia i identyfikowalność zmian, ochrona i archiwizacja danych, skuteczny transfer danych, współdziałanie z innymi b.d; czynniki techniczne (środowiskowe systemowe WINDOWS, jednoczesna dostępność dla wielu użytkowników, wymagania sprzętowe, dzielenie się danymi); czynniki rynkowe(dostępnośc na rynku, renoma produktu, powszechność zastosowań praktycznych, ciągły rozwój, aktywność teorii naukowych, forma licencjonowania, możliwość finansowania org); czynniki subiektywne (aktualny stan wiedzy, dotychczasowe doś. decydentów i doradców, czas niezbędny na podjęcie decyzji, czas pod. decyzji) Obiekty przest. opisują: wł. geom, położenie w przyjętym ukł odniesienia, topologie-związki przestrzenne, cechy (nazwa własna) Z punktu widzenia SIP obiekt opisują atrybuty. Właściwości atrybutów= dane geog. Atrybuty: przestrzenne-topo i nieprzestrzenne-opisowe. A. przestrzenne charakteryzują: geometrię obiektu-położenie(współ), wlk (wymiary) obiektu, kształt geom; topologię obiektu-relacje topologiczne obiektu i jego otoczenia; A. nieprzestrzenne przed.:charakterystykę obiektu (nazwa własna), wł. obiektu(cechy), relacje semantyczne(związki); Jakość danych geog: przestrzenne (ich dokładnośc jest uzależniona od zgodności lokalizacji rzeczywistej z lokalizacją w przyjętym ukł. współ, a w przypadku zdjęć lot. lub satelitarnych dochodzi prawidłowość interpretacji obrazu) nieprzestrzenne ich wiarygodność dotyczy prawidłowości okreś. atrybutów oraz prawidłowości identyfikacji obiektu przestrzennego. Cechy danych: dokładność, precyzja, powtarzalność, rozdzielczość, zmienność, aktualność, wiarygodność, dostępność, kompletność, komunikatywność. Met. pozys. danych: pomiary terenowe(bezpośrednie), digitalizacja map analogowych, skanowanie i wektoryzacja map, met. fotogrametryczne, trójwymiarowa digitalizacja fotogrametryczna (stereodigitalizacja), met. teledetekcyjne, lotniczy skaning laserowy, transfer danych z innych sys, wpro. danych ze źródeł Pomiary terenowe wysokodokładne źr. danych przestrzennych. Techniki pomiaru: tradycyjne-pasywne (met. domiarów prostokątnych, techimetria), nowoczesne-aktywne(technika satelitarna GPS, pseudolity) Mapa analogowa stanowi model graficzny rzeczywistości geograficznej przedstawiony na papierze, kalce lub podobnym nośniku. cechuje ją duża statyczność. Mapa jest abstrakcyjnym, obrazowo-znakowym, matematycznym oraz zgeneralizowanym przedstawieniem powierzchni Ziemi lub jej fragmentu na płaszczyźnie Mapa: abstrakcyjna-ogólnie modelująca rzeczywistość, charakteryzuje cechy i relacje: obrazowo-znakowa ma charakter graf. oraz konwencjonalny ukł. oznaczeń; matematyczna-konstrukcja oparta o reguły matem. opisuje zależność ukł współ (geograficznego, płaskiego); zgeneralizowana uogólniająca informacje, wykorzystująca symbolikę; statyczna przedstawia stan na wyb. moment czasowy. Mapa w spos. pośredni lub bezpośredni zaw. inf: lokalizacji, kierunku, odl, wysokości, gęstości, nachylenie, kształcie, formie, sąsiedztwa, podobieństwie, hierarchii, zw. przestrzennym. Ogólna klasyfikacja map: geograficzne: ogólno geog.(topologiczne, wielko-, średnio-, małoskalowe): tematyczne (społeczno-gospo, przyrodnicze- fizjograficzne-zawierają opis przyrodniczy kraju, obejmują geologię, geomorfologię, sieć rzeczną, klimat, gleby, roślinność, świat zwierzęcy, sozologiczne-wpływ człow. na przyrodę). Ukł. współ. map topo-: 1942, 1965, 1980, 1992, 2000. Digitalizacja m. analogowych proces rejestracji punktów z materiału analogowego w ukł. współ urządzenia rejestrującego oraz ich transformacji na matematycznie powiązany z tym ukł geo układ terenowy. Modele transformacji: metoda Helmerta, transformacja afiniczna i biliniczna. Etapy digitalizacji: wyszukiwanie właściwej mapy; okreś. systemu odniesień przestrzennych; okreś. dokł. przetwarzania; wybór najwłaściwszej metody digitalizacji; prace przygotowawcze przed digitalizacją; właściwe prace digitalizacyjne: wpasowanie(kalibracja), wprowadzenie punktów charak, zachowanie istniejących relacji, kontrola wprowadz. danych. Rodzaje digitalizacji: punktowa i liniowa. Wybierane przez technologię przetwarzania rastrów: digi powierzchniowa(skanowanie) i hybrydowa(dyskretyzacja). Skanowanie proces automatycznej digitalizacji powierzchniowej tworzącym mozaikę obrazową postaci siatki kwadratów lub prostokątów (rastry) Wektoryzacja interaktywny proces przekształcania danych rastrowych na dane wektorowe.

Metody fotogrametryczne: fotogrametria zajmuje się precyzyjnym odtwarzaniem kształtów, rozmiarów i wzajemnego położenia obiektów oraz zjawisk na danym terenie na podstawie zdjęć fotogrametrycznych i obrazów tego terenu. Dostarcza całkowicie nowych danych lub danych porównawczych(techniki retrospektywne). Metody fotogrametryczne: zdjęcia naziemne i lotnicze. 1)kamera lotnicza rejestruje zdjęcia 2)proces rektyfikacji zdjęć osadza je w przyjętym układzie współ. 3)dalsze przetwarzanie doprowadza do powstania produktu finalnego(np.ortofotomapa). zdjęcia lotnicze-konwencjonalne, w podczerwieni, wielospektralne, termalne, radiometryczne, radarowe. Stereo digitalizacja-zdjęć lotniczych polega na rekonstrukcji modelu przestrzennego (stereograf) w oparciu o parę zdjęć tworzących stereogram. Na podstawie współrzędnych uzyskanych w układzie modelu drogą transformacji uzyskuje się współrzędne szczegółów terenowych w przyjetym układzie geodezyjnym. Teledetekcja – zajmuje się pozyskiwaniem, przetwarzaniem i interpretacja danych uzyskanych przy pomocy technik zdalnych rejestrujących promieniowanie elektromagnetyczne odbite lub wysłane przez obiekty znajdujące się na powierzchni ziemi. Urządzenia:skanery optyczno-mech. I elektrooptyczne, kamery i radary tworzące obrazy cyfrowe. Typy rozdzielczości a)przestrzenna-charakteryzowana wielkościa piksela rejestrowanego na obrazie (od 4km do 1-2m) b)spektralna-charakteryzowana zdolnością sensora do rejestrowania promieniowania elektromag. O roznych częstotliwościach(kanaly) c)radiomagnetyczne-wyrazajaca liczbę poziomow promieniowania możliwych do zarejestrowania w każdym kanale d)czasowa określająca częstotliwość (w dniach) pozyskiwania przez satelite info z tego samego obszaru. Zastosowanie: rolnictwo, leśnictwo, szacowanie zasobów, użytkowanie terenu i kształtowanie środowiska, geologia, gospodarka wodna, badanie zasobów sfery nadmorskiej, monitoring środowiska. Lotniczy skaning laserowy-pomiar polega na rejestracji wspoł. XYZ punktow położonych na powierzchni ziemi w celu utworzenia NMT-numerycznego modelu pow. terenu. 1)penetracja roślinności,2)ok.100.000pkt na 1km^2, 3)dokładność wyznaczenia współrzędnych z 0,15-0,25m, 4)niezależne od oświetlenia, pogody, pory roku. Projekty organizacji rzadowych i pozarządowych: portale ESRI, CIA-WDBI, WDBII, U.S. GEOLOGICAL SURVEY-DCW. Projekty ogólnoświatowe: GlobalMap: -wektorowo(sieci transportowe, hydrologia, obszary zabudowane, granice adm.) –rastrowo(wys.terenu, pokrycie i użytkowanie terenu, szata roślinna). ArcAtlas wiele map tematycznych (m.in. topologia, świat, ludzie, zwierzeta, warunki środowiskowe i ekonomiczne) Projekty europejskie: SABE granice, nazwy, kody jedn. adm., siedziby władz adm. publi., przebieg linii brzegowej MapBSR dane ogólno geograficzne zlewiska Bałtyku (siećc hydrograficzna, sieć drogowa i kolejowa, osadnictwo, podział administracyjny, NMT, nazwy geograficzne) CORINE-dane niezbędne do zarządzania środowiskiem na poziomie Europy, kraju i regionów(pokrycie terenu, biotop, zanieczyszczenie powietrza). Bazy krajowe: Pań.Służ.Geo-Kartozdjęcia lotnicze, materiały karto., baza danych ogólnogeog.(BDO), baza d. topograficznych(TBD), ewidencja gruntów i budynków(EGiB), geo. ewidencja sieci i uzbrojenia terenu(GESUT). Służba Topo.Woj.Polskiego mapy wektorowe, numeryczny model terenu (NMT), numeryczne mapy rastrowe; Służba leśna zintegrowany system informatyczny lasów Państ. (SILP) z podstawowym modułem LAS-opisy taksacyjne lasu, adresy leśne, Leśna Mapa Numeryczna. Główny Urząd Statystyczny-krajowy rejestr urzędowy podziału terytorialnego kraju(TERYT), służący do identyfikacji jednostek podziału administracyjnego we wszystkich rejestrach publicznych. Bazy nadzorowane przez Min. Środowiska: Środowisko zintegrowany system informatycznyn ”środowisko” (moduły:zasoby geologiczne, gospodarka wodna, parki narodowe, ochrona przyrody), CBDG Cent. Baza D. Geologicznych (m.in. baza danych surowcowych MIDAS, b.danych geochemicznych i radiologicznych). Dane ze źródeł pisanych-realizowane poprzez reczne lub półautomatyczne wprowadzanie danych do systemu komputerowego na podstawie danych gromadzonych, publikowanych i archiwizowanych przez różne instytucje państ., samorządowe, branżowe, naukowo-badawcze.

Kryteria ob. przy wprowadzaniu danych: 1)zachowanie jednolitych ram czasowych dla wszystkich wprowadzanych danych 2) wyk. aktualnych , wiarygodnych o wysokiej precyzji źródła danych przestrzennych , tego samego typu, 3)korzystanie przy wprowadzeniu danych do tego systemu z tych samych metod oraz z tych samych procedur pozys. danych 4) zachowanie reżimu dokładnościowego wyrażającego się jednolitą rozdzielczością przestrzenną. Osiągniemy to dzięki:1)dysponując na całym oprac. obszarze źródłem danych o tej samej jakości(aktualność , wiarygodność, dokładność) istniejącymi lub możliwymi do pozyskania na drodze nowych pomiarów 2) dysponując wolnymi mocami przerobowymi w wyspecjalizowanych firmach, które są w stanie to wykonać 3)dysponując wolnymi środ. finansowania(zasada 1:10:100). Praktyka dane pochodzą z innych źródeł i powstają w krańcowo różnym czasie. Przez co nie można zachować spójności podst. kryteriów pozys. danych. Identyfikacja danych: kod działki(identyfikator) –b. ważny element wiążący atrybuty opisowe i kartograficzne danych geograficznych(obiektów przestrzennych). SQL-narzędzie opracowane przez firmę IBM , to strukturalny język zapytań do baz danych, język nieproceduralny czwartej generacji. Cechy SQL: 1)obsługuje różnorodne środowiska pracy i może współdziałać z różnymi systemami operacyjnymi 2)zapewnia tryb pracy interaktywny lub osadzony w standardowym języku oprogramowania 3)posiada wydajny zapis poleceń 4)łatwość obsługi interfejsu 5) łatwośc pisania kodów źródłowych 6) w ramach języka piszemy polecenia składające się z klauzul, zakończone średnikami Zagadnienia dotyczące SQLa:wyszukiwanie danych w tablicach-zapytania, tworzenie tabel, obliczenia i funkcje sumaryczne, podzapytania, złączenia, sterowanie transakcjami Model danych wzorzec struktury danych w b. danych, zgodny z formalnymi opisami systemu inf. i odpowiadający wymaganiom używanego systemu zarządzenia b. danych; opis organizacji danych odzwierciedlający strukturę info rozumiany jako zintegrowany niezależny od implementacji zbiór wymagań dot. danych dla pewnej aplikacji. Metajęzyk pojęcia do mówienia o danych, o systemach b.d. i o przetwarzaniu danych. Model wektorowy służy gł. do reprezentowania danych geograficznych o charakterze dyskretnym. Cechy: zapisywanie położenia obiektu w postaci zbioru współrzędnych płaskich lub geograficznych; położenia obiektu; intuicyjność myślenia-> jednostki przestrzenne = figury geometryczne; możliwość rejestracji związków topologicznych; zalety: spójność danych wynikająca z jednokrotnego zapisu współrzędnych punktów należących do różnych obiektów, łatwa aktualizacja danych, przyspieszone wyk. analiz przestrzennych ( zapis związków topologicznych) wady: założona struktura danych, konieczność odbudowy struktury topo. po każdej modyfikacji geometrii działki(np. zmiana granic, dodanie lub usunięcie obiektu) Obiekty prostego modelowania: punkt opisana identyfikatorem (idP) para współrzędnych przedstawiona w kartezjańskim układzie współrzędnych, reprezentuje pojedynczy piksel, linia opisany identyfikatorem (idL) ciąg par współrzędnych punktów charakt. tworzących łamaną otwartą ( początek linii, punkty załamania, koniec linii); seria pikseli o jed. wartości atrybutu wielobok opisany identyfikatorem (idO) ciąg par współ. punktów charakt. tworzących łamaną zamkniętą ( początek linii= koniec linii); reprezentuje zbiór pikseli o jednakowych wartościach atrybutów Model wektorowy „spaghetti” zalety: prosty zapis poz. na stosunkowo wierne odtworzenie położenia i kształtu obiektu oraz szybkie wyświetlenie danych; możliwość dołączenia atrybutów opisujących obiekty wady: trudności w zapewnieniu identyczności współrzędnych punktów wspólnych obiektów sąsiadujących lub nakładających się ( niezależne wprowadzenie współrzędnych równych obiektów); nadmiar danych; konieczność stos złożonych narzędzi geometrii anal do wykrycia łatwo obserwowalnych na mapie analogowej związków przestrzennych miedzy obiektami Topologia zajmuje się własnościami geometrycznymi figur, które nie podlegają zmianom w wyniku przekształcenia ciągłych: zmian skali, obrót, przesunięcie, inne przekształcenia fizyczne lub deformacja ciągła Węzeł (odpowiednik punktu) jest mającym identyfikator obiektem topologicznym, posiadającym lokalizacje geograficzną ( pkt. – obiekt, pkt kontrolny, pkt. pomiarowy) Lokalizuje obiekty oraz miejsca przecięcia i łączenia się krawędzi lub ich przecięcia się z brzegiem arkusza mapy

Krawędź ( odpowiednik linii) jest posiadającym identyfikator, opisanym zb. par współ. obiektem topol. łączącym 2 węzły Poligon (odpowiednik wieloboku) jest posiad. Identyfikator powierzchniowym obiektem geog, opisanym zbiorem par współ, zbudowanym z łańcucha węzłów i krawędzi Wyspa obiekt geog. Otoczony całkowicie przez inny obiekt, nie posiada żadnych krawędzi łączących go z innymi obszarami. Można im przypisać identyfikator. Związki topologiczne połączenie; warunek połączenia jest spełniony, gdy każda linia (krawędź) zaczyna się i kończy w węźle, a każdy węzeł jest punktem pocz, końcowym lub jednym i drugim jakiejś linii (krawędzi) Krawędzie mogą się przecinać tylko w węzłach; warunek ten umożliwia przep. analiz sieciowych. Zawieranie warunek ten jest spełniony gdy sąsiednie krawędzie poligonu łączą się we wspólnym węźle, a węzeł początkowy pierwszej krawędzi jest węzłem końcowym krawędzi ostatniej; w jednym węźle mogą się łączyć tylko 2 krawędzie tego samego poligonu, a każda krawędź jednocześnie uczestniczy w opisie 1 poligonu; warunek ten pozwala na zdefiniowanie poł. obiektów powierzchownych. Graniczenie warunek jest spełniony gdy istniej przynajmniej jedna wspólna krawędź należąca do 2 różnych poligonów, jeden z poligonów znajduje się po lewej, 2 po prawej stronie takiej krawędzi. Model TIN służy do modelowania trój wymiar. zjawisk ciągłych, opisuje te zjawiska, których charakt. wartości mają być określone na nieregularnie rozmieszczonych punktach płaszczyzn; powstaje w wyniku tesalacji czyli wyczerpującego podziału przestrzeni na nieregularne elementy ( w przypadki TIN trójkąty) przydatność: automatyczne rysowanie poziomic, cieniowanie rzeźby powierzchni terenu, analiza przetrz. Wykorzystujących ukształtowań powierzchni terenu. Tworzenie sieci trójkątów uwzględnienie tzw. danych szkieletowych ujmujących nieciągłości, wykluczenia, ograniczenia zasięgu modelu; zbiory typu TIN mają charakter zb wektorowych ( położenie punktów jest zapisywane w postaci 3 współ. x,y,z i zw topologicznych pomiędzy trójkątami; informacje opis. Można przypisać do węzłów sieci ( wierzchołków trójkątów) lud do powierzchni trójkąta. Model rastrowy służy do modelowania zjawisk ciągłych; powstaje w wyniku teselacji ( podziału) przestrzeni za pomocą prostokątów i kwadratów, w wyniku podziału otrzymujemy najmniejszą jednostkę powierzchniową piksel; podstawą m.r. jest dwuwymiarowa macierz, której wskaźnik jest x, y określają położenia danego rastra w stosunku do wyb. ukł. współ. Kolejne wymiary tej macierzy tworzą atrybuty opisowe, kreujące n+2 wielowymiarową macierz, w wyj. przypadkach jeden z atrybutów oznacza wysokość terenu i jest atrybutem przestrzennym. zalety: prosta struktura danych, mała pracochłonność procedur danych w bogatsze dane, szybkie i łatwe analizy (sąsiedztwa, rozproszenia powierzchniowe i filtracja danych) wady: przybliżone wyniki oblicze dług. i pow, utrudniona analiza struktur sieciowych, wymagająca długich obliczeń zmiana odwzorowania (redystrybucja pikseli), duże zapotrzebowanie pamięci operacyjnej i dyskowej, mała prędkość przerysowania obrazu, negatywnie wpływająca na rozdzielczość i jakość obrazu ekranowego zmiana skali Format danych sposób zapisu danych w pliku; wiele różnych sposobów zapisywania danych typu wek. i rast; każde oprogramowanie GIS wykonuje w praktyce swój własny format zapisu danych, czasem format staje się standardem Aplikacje użytkowe wykorzystują ogólne struktury wybranego modelu danych i w s.p. zapisują info w bazach danych; może to być zapis w formacie wew. (dla danej aplikacji) i zew. z którego mogą korzystać inne aplikacje; format wymiany danych, generowanym w celu przekazywania danych do innych baz danych; f. wymiany info. Tekstowych, który wykorzystuje schemat kodowania znaków przy użyciu pojedynczych bajtów Warianty formatu tekstowego ESRI – e00 do transferu danych między równymi programami GIS z grupy ESRI; BOP do pozycyjnego transferu danych; binarny binarny format wew opracowany przez firmę ESRI do obsługi programów GIS tworzonych przez tę firmę, zb. plików binarnych, prawie zatrzeżony, rzadko wykorzystywany przez inne programy Format SHP składa się z obowiązkowych plików SHP (współrzędne), SHX ( indeksy), DBF (opisy) oraz z opcjonalnych plików dodatkowych; do przeglądania części opisowej można użyć SQL-a Cechy formatu: łatwy zapis i odczyt danych, wymagana mała pamięć dyskowa, szybkie tworzenie rysunków i ich łatwa edycja

F. DWG nietopologiczny wew format wektorowy opracowany przez firmę Autodesk, wiele wersji formatu, brak standardu zapisu danych opisowych. F. DXF zew. format wektorowy-> Autodesk; poza danymi lokalizacji (współ) zawiera zapis sposobu wyświetlania obiektów, format wymiany danych programów typu CAD F. TAB wew. program wektorowy dla mapinfo, prawnie zastrzeżony F. MIF/MID zew f. wektorowy dla mapinfo, przenosi info o położeniu, atrybutach i sposobie wyświetlania obiektów ( f. wymienny) F. GAF wew format wektorowy- Inergraph dla Geomedia F. SVG najnowszy zew. f zapisu grafiki wektorowej, przez Micromedia na potrzeby Internetu; cechy: niewielki rozmiar obrazów wektorowych, skalowalność obrazu bez straty jakości,wierna paleta barw na wydruku F. SDTS amerykański krajowy format wymiany geog danych wektorowych, transfer wszytkich typów danych wraz ze wszystkimi atrybutami F. SWDE polski krajowy format wymiany danych wektorowych wektorowych miedzy bazami ewidencyjnymi, pozwala ba przekazanie info kartograficznej o obiektach geograficznych oraz związanej z obiektami info opisowej. SWDE wypączkował z f. SWING stosowanie f. SWDE ma doprowadzić do: ujednolicenia zawartości baz ewidencyjnych, dostosowania baz ewi do wymogów rozporządzenia, sprawnego przesyłania danych miedzy róznymi szczeblami administracji państwowej F. danych rastrowych wykorzystywane najczęściej do przechowywania zdjęć lotniczych, obrazów satelitarnych; Programy GIS wykorzystują formaty wejściowe (BSQ, BIL, BIP) f. wew ( IMG, TIF,ERS,EVR); programy graficzne najczęściej używają f zew (TIFF,PCX, BMP, JPEG, WMF) które często można określić mianem f. wymiany F. obrazów satelitarnych f wejściowe, które różni forma zapisu spektralnego; BSQ oddzielne pliki dla każdego zakresu spektrum, BIL jeden plik z kolejnymi wierszami poszczególnych zakresów spektrum, BIP jest plik z wartością kolejnych pikseli; Format IMG wew. f. rastrowy wykorzystywany przez ERDAS IMAGINE do obróbki obrazów satelitarnych, korzystają z niego też ENVI, IDRISI. F. TIF wew i zew fomat rastrowy wykorzystywany przez programy firmy Intergraph F. EVR wew format rastrowy wykorzystywany przez GEOBiD dla EwMapa, przechowuje zarówno rastry monochromatyczne jak i kolorowe; kalibrując rastry tego typu możemy wykorzystać istniejący podział sekcyjny, dozwolone punkty łączne w przypadku braku podziału sekcyjnego oraz NMT F. ARC/INFO GRID Coverage wew. f. rastrowy – wykorzystywane przez programy firmy firmy ESRI, tworzy go zbiór plików binarnych Inne formaty rastrowe TIFF, PCX, BMP, JREG, WMF F. BMP zew. f. rastrowy wymiany danych, wykorzystywany do tymczasowego przekazywania obrazów; cechy: najprostszy f.skanowania obrazów, szybki zapis i odczyt danych, brak kompresji, duży rozmiar plików( nie nadaje się do archiwizacji) F. JPEG zew format rastrowy wymiany danych ( do archiwizacji danych) cechy: system bazowy wykorzystuje dyskretną transformacje kosinusową, systemy rozszerzeniowe umożliwiają dowolny wybór technik kompresji i koderów entropii, tendencje degeneracyjne przy kolejnych zapisach modyfikacyjnego pliku, mały rozmiar plików, niezmienna jakość obrazu przy współczynniku kompresji poniżej 1:30, 1:20 Modelowanie danych (projektowanie b.d.) Stw.1 podjęcie decyzji, jakie modele tworzyć, ma wielki wpływ na to, w jaki sposób zaatakujemy problem i jaki kształt przyjmie rozwiązanie Stw.2 każdy model może być opracowany na różnych poziomach szczegółowości Stw.3 najlepsze modele odpowiadają rzeczywistości Stw.4 żaden pojedynczy model nie jest wystarczający, niewielka liczba niemal niezależnych modeli to najlepsze rozwiązanie w wypadku każdego niebanalnego systemu Stw.5 czas zainwestowany w stworzenie dobrego projektu to czas zaoszczędzony Projektowanie łączenie ze sobą części składowych w celu osiągnięcia pożądanego rezultatu; fazy: analizy wymagań, modelowania danych, normalizacji; Zalety dobrego projektu łatwa obsługa, proste modyfikowanie danych, szybkie odczytywanie informacji, szybka budowa aplikacji użytkownika Cele dobrego projektu obsługuje uprzednio zadeklarowane oraz ad hoc tworzone metody czerpania danych, zawiera efektywnie skonstruowane struktury tabel, zawiera integralność danych na poziomie pół tabel i relacji, odzwierciedla obsługiwaną strukturę danych, umożliwia przyszłą rozbudowę systemu Olsztyński SIT elementy: standardy wymiany danych (ASCII, DXF, JPEG, BOP, SWDE, Shapefile), moduły systemu ( mapa numeryczna, osnowa geodezyjna, EGiB, KERG, bazy admin. samorządowej)

STRATEG Należy do gr systemów wspomagających zarządzanie przy pomocy GIS, budowa modułową, na którą składają się współpracujące ze sobą aplikacje i interfejsy M EWMAPA to uniwersalny program, który może sł. do: obsługi zasobu geodezyjnego i kartograficznego, budowy mapy numerycznej, tworzenia i analizowania obiektów przestrzennych, Bazą m EWMAPA jest katastralny układ odniesienia. Tworzą go: punkty graniczne, działki ewidencyjne, kontury klasyfikacyjne Oprócz EWMAPY w sys. STRATEG można wyróżnić cztery m funkcjonalne:1) rejestracja osób wspólnoty samorządowej(ewidencja ludności), m ADRES aplikacja łącząca adresy nieruchomości, m EWOPIS program do prowadzenia części opisowej, m analiza umożliwia przeprowadzenie analiz przestrzennych we wskazanym na ekranie obszarze zainteresowania przy wykorzystaniu danych okresowych; 2)aktualizację informacji bazowej(wykonawca): m OŚRODEK zestaw aplikacji do zarządzania informacjami geodezyjnymi, w szczególności do zarządzania dokumentami geo i karto, wybrane funkcje: ewidencja i rozliczenie zamówień, obrót mapami drukowanymi, ewidencje zgłoszonych robót geodezyjnych, gospod i zarządzanie znajdującymi się w ośrodku dokumentami geo i karto, m SESUT tworzą go programy do obsł. zintegrowanego sys. ewidencji sieci uzbrojenia terenu, m BANK-OSNÓW program przeznaczony do prow. banku poziomych i wysokościowych osnów geodezyjnych, w pełni zintegrowany z sys. EWMAPA (wspólna baza danych), 3) zarządzanie gminą i powiatem (zarządzanie): m PLAN ZAG program, który w połączeniu z sys EWMAPA i zestawem programów interfejsowych umożliwia kompleksową obsługę planów zagospo. przestrzennego (miejscowych i szczegółowych), m NADZ-BUD aplikacja umożliwiająca rejestrację o warun. zabudowy oraz decyzji o pozwoleniach na budowę, m OCH-ŚRO aplikacja umożliwiająca połączenia baz związanych z ochroną środo, założonych w MS ACCESS z bazami geograficznymi sys. EWMAPA, m INFO-SPO aplikacja umożliwiająca połączenie baz związanych z infrastrukturą społeczną, założ. w MC ACCESS, z bazami graficznymi systemu EWMAPA, m DROGI zestaw prog, które wraz z systemem EWMAPA umożliwiają prowadz. metryk, dróg i ksiąg inwentarzowych oraz dok. różnego rodz. analiz opartych o bogaty zestaw atrybutów związanych z drogą, 4) finanse samorządowe: m UŻ-WIE aplikacja umożliwiająca w oparciu o moduł EWOPIS prowadzenia ewidencji opłat za użytkowanie wieczyste, m DZIERŻ aplikacja rejestrująca umowy dzierżaw, działa na wspólnej bazie nr działek, umożliwia prowadzenie dzierżawy do części działki oraz rejestrację graf. w sys EWMAPA dzierżawionego terenu, m zarząd-aplikacja umoż. w oparciu o m. EWOPIS prowadz. ewidencji opłat za zarząd, m PODATKI aplikacja powiązana z bazami m. EWOPIS, umożliwia naliczanie i ewidencjonowanie podatków od nieruchomości oraz gruntów rolnych i leśnych, m FOGR program przez. do obsługi Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych, wykorzystuje dane zawarte w bazach modułu EWOPIS. Met. zarządzania d. przestrzennymi 1) W relacyjnej bazie danych przechowuje się całość danych systemu, jednak zbiory danych przestrz. wykorz. w trybie pracy interaktywnej są za każdym razem pobierane z b.d. i umieszczane w specjalnej roboczej strukturze anych, 2)Podobnie jak w poprzednim rozwiązaniu relacyjna b.d zawiera dane opisowe i przestrzenne, jednak dla przyspieszenia operacji na danych przestrzennych w relacyjnej b.d uwzględniono dla nich specjalną struk, 3)W relacyjnej b. d. znajdują się wyłącznie d. opisowe, d. przestrzenne zarządzane są oddzielnie, stosując odpowiednie struktury danych i specjalne oprogramowanie.. Dane obydwu rodzajów mogą być łączone i wspólnie wykorzystywane (ARC/INFO firmy ESRI, EWMAPA firmy Geobit) Met. klasyfikacji info: klasy i podklasy(np. język strukturalny UML), poziomy i cechy elem ( Microstation), -kategorie, obiekty, atrybuty(np. MGE PC), -warstwy, podwarstwy, obiekty(EWMAPA) Met. wyszukiwania dan: wariant 1wyszukiwanie z war. przestrzennym, wyszukiwane są wszystkie obiekty spełniające zadany war. geometryczny lub topologiczny, wariant 2 wyszukiwanie z war przestrzenno-opisowym, wyszukiwane są obiekty, które spełniają zadany war. przestrzenny (geometryczny), wariant 3 wyszukiwanie z war opisowym, wyszukiwane są w bazie danych wszystkie obiekty spełniające war. zdefiniowany za pośrednictwem danych opisowych

Typ. pyt stawiane b. d.: Identyfikacja Co znajduje się w?, Położenie Gdzie znajduje się?, Tendencje Co się zmieniło od?, Optymalna droga Jaka jest najkrótsza droga między?, Układ Jaka zachodzi relacja między?, Modele Co się stanie, gdy? Pod. zad zw. z wyszukiwaniem danych na pod. war. przestrz.: znalezienie wszystkich obiektów zawierających się w określonym wielokącie; znalezienie obiektów najbliższych wskazanemu punktowi (wykorzystywany w pracy interaktywnej) Analiza jest procesem „wydobywania” informacji ukrytej w zbiorze dostępnych danych. Najprostszy przykład analizy jest ocena wzrokowa (zobrazowania w postaci tradycyjnej mapy). Bardziej złożone informacje sortowane są w SIP (metody matematyczne). Wykorzystują je komputery przy pomocy oprogramowania na podstawie zbioru danych, których zgodnie z przyjętym modelem rzeczywistym. Elementarne procedury matematyczne są wzrokiem komputera i odpowiadają na najprostsze pytania związane z relacjami obiektów w przestrzeni(czy obiekty się przecinają?, po której stronie obiekt leży?) Analizy przestrzenne: metody kartografii analitycznej, modelowanie kartografii. 1+2 to kartograficzne metody badań. Analiza d. przestrz. jest zw. z udzieleniem odp. na pyt. dot.: lokalizacji; trendów; zależności przyczynowo-skutkowych pomiędzy obiektami, wyników modelowania procesów i zjawisk, spełniania zadanych warunków lokalizacji. Lokalizacja ob. odpowiedzi wymaga przeszukiwanie jednej warstwy systemu pod kątem podanego kryterium: wartości atrybutów, położenia przestrz obiektu. Pyt. zawsze o konkretny obiekt ( działkę, budynek, miejscowość). Wybrane obiekty zostają zaz. i wyróżnione na mapie. Warunki lok. Odp wymaga przeszukanie kilku warstw tematycznych sys. i wykorzystaniu funkcji analiz przestrzennych: nakładanie obszarów, buforowanie, analiz sieciowych. Analiza z war lokalizacyjnymi najczęściej zlecane są przez planistów i inwestorów. Wynik prezentowany jest w postaci map i raportów. Np. znalezienie działek przestrzennych w planie zagospodarowania przestrzennego miasta pod określony typ przedsięwzięcia. Odp na pyt o trendy: zależności przyczynowo-skutkowe lub o wyniki modelowania procesów zw są najczęsciej ze wspomaganiem procesów podejmowania dec. Przebieg procesów: wybór danych(obiektów), właściwe procesy anal, przedstawienie wyników. Met. wyb. obiektów: wskazanie obiektów na mapie, wskazanie obiektów w tabeli danych, okreś. kryteriów wyboru. Kryteria wyb: spełnienie warunków dotyczących atrybutów opisowych- informacje są zapisane w samym obiekcie, nie trzeba analizować związków z innymi obiektami bazy danych np. wskazanie budynku o określonej funkcji i określonej liczbie kondygnacji; spełnienie warunków dotyczących lokalizacji przestrzennych-trzeba przeprowadzić analizy przestrzenne np. położenie wewnątrz żądanego wieloboku; łączne spełnienie warunków przestrzennych i opisowych-pełne możliwości wyszukiwania danych. Wybór kolejności zast metod wyboru obiektów może wydatnie skrócić czas oczekiwania na wyniki wyszukiwania: najpierw wyszukiwanie wg atrybutów opisowych, później wg lokalizacji przestrzennych, najpierw wyszukiwanie wg lokalizacji przestrzennej a później wg atrybutów opisowych. Dużym ułatwieniem jest metoda zapisywania prostokątów ograniczających obiekty (stałe atrybuty opisowe). Warunek wyboru obiektu: obiekt znajduje się w całości wewnątrz wskazanego obszaru; obiekt częściowo wchodzi do żądanego obszaru. Analiza danych przestrzennych. Pomiar wielkości geometrycznych- najprostszy rodzaj analizy danych przestrzennych. Prowadzony najczęściej w trybie interaktywnym. Pomiar zbliżony do pomiaru na mapie klasycznej. Nakładanie obszarów (warstw, przecięcie warstw). Funkcja powszechnie stos. w SIP do różnych analiz. Efektem jej działania jest: utworzenie nowej grupy (zbioru) obiektów będących częścią wspólną obiektów wchodzacych do obu rozpatrywanych zbiorów obiektów, modyfikacja poszczególnych obszarów (np.rozliczenie użytków). Agregacje-łączy ze sobą obiekty charakteryzujące się równością wybranych atrybutów tworzących nowe obszary po zew. obrysie przylegających do siebie obiektów. Wycinanie- powoduje wybieranie (przecięcie) wskazanej treści przez obiekt ograniczający. Buforowanie funkcja powoduje wyznaczenie stref buforowych wokół wskazanych obiektów i punktów, linii i obszarów. Strefy buforowe mogą być tworzone również wokół grup obiektów agregując ze sobą powstałe wcześniej strefy indywidualne.

Analizy sieciowe-to zestaw funkcji działających na obiektach liniowych umożliwiający określenie np.najkrótszej drogi pomiędzy dwoma punktami czy optymalizacji trasy przejazdu pomiędzy wieloma punktami. Narzędzia matematyczne: -dane w postaci graficznej, -dane przedstawione na mapie łatwo poddają się oglądowi wzrokowemu-dane w postaci współrzędnych,-dane w postaci wykazu współrzędnych trudno jest ocenić wzrokowo, trzeba stosować wiele operacji obliczeniowych i logicznych by dostrzec zależności przestrzenne między obiektami.; Podsawowe operacje: badanie położenia pkt względem odcinka, wyznaczenie pkt przecięcia się dwóch odcinków, badanie położenia pkt względem wielokąta. Wyznaczanie położenia pkt względem wielokąta:ustalenie położenie pkt względem wielokata jest jedną z najczęściej wykonywanych czynności(obok przecięcia się odcinków w procesie analizy przestrzennej). Algorytm parzystości- pkt znajduje się wewnątrz wielokata jeśli półprosta równoległa do jednej z osi układu współrzędnych przeprowadzona z tego pkt przecina wielokąt nieparzystą liczbe razy. Potrzebny jest dodatkowy test do sprawdzenie czy pkt nie leży na granicy wielokąta. Warunek krytyczny gdy półprosta przechodzi przez wierzchołek wielokąta lub gdy jest równoległa do boku wielokata (dodatkowy test). Algorytm sumy kątów: pkt P znajduje się wewnątrz wielokata jeżeli suma kątów pomiędzy półprostymi prowadzonymi z pkt przez dwa kolejne wierzchołki wielokata równa jest 360O. Jeżeli pkt P znajduje sie na zewnątrz wielokąta to suma kątów= OO Standaryzacja modeli danych przestrzennych: różne modele danych, wymiana danych między systemami. Standard określający zasady odzwierciedlania geometrii obiektów przechowywanych w SIP:Simple Feature Access: *Boundary – reprezentacja granicy obiektu, *Point – 0– podstawowy element, *Curve – 1 – linia łamana, *Surface – 2 – płaszczyzna, *Geometry Collection – kolekcja geometrii; Geometry ( skupia wszystkie typy obiektów)- jest klasą abstrakcyjną (nie może reprezentować obiektu rzeczywistego, jedynie zawiera zbiór reguł definiujący inne klasy obiektów).Do klasy Goemetry należą:- boje geometry – Point, Curve, Surface i Geometry Collection, - oraz goemetrii rozszerzonej (extended geometry) zawierające wyspecjalizowane klasy 0,1 i 2 – wymienione Multi Point, Multi Line String i Multi Polygon, oraz abstrakcyjne podklasy Multi Curve.;Język UML, Klasa – to opis zbioru obiektów, które mają takie same atrybuty, operacje, związki i znaczenie. Nazwa klasy –ZAMÓWIENIE, Atrybuty:- IoI zamówienia, - IoI klienta; Dozwolone operacje - Stan zamówienia; Powiązanie – związek strukturalny, który w,że obiekty jednej klasy są połączone z obiektami innej klasy. Nazwa powiązania – jest przypisana do powiązania i określa istotę danego związku. FIRMA zamawia WYPOSAŻENIE; Liczebność – związek strukturalny między obiektami określający ile obiektów powiązanych ze sobą klas może być połączonych przez jeden egzemplarz powiązania. 0..1; Podstawowe metody klasy - GEOMETRY -Dimension ( ) : Integer – wymiarowość obiektu, Geometry Type ( ) : String – nazwa typu geometrii, SRID ( ) : Integer – id układu współrzędnych, Envelope ( ) : Geometry – minimalny prostokąt ograniczający geometrię, AsText ( ) : String – geometria w postaci tekstowej, AsBiravy ( ) : Biravy – geometria w postaci birowej, isEmpty ( ) : Integer – wartość 1, jeżeli obiekt nie posiada geometrii, Boundary ( ) : Geometry – granica obiektu, isSimple ( ) : Integer – 1, gdy jest obiektem prostym, isClosed ( ) : Integer – 1, gdy jest zamknięty; Analiza przestrzenna: Metoda (Inna Geometria i Geometry) : Integer – wartość 1, jeżeli prawda, Równość przestrzenna (pokrywanie się geometrii), Rozdzielność przestrzenna (brak wspólnych elementów geometrii), Przecinanie się przestrzenne (wspólne elementy geometrii), Przyleganie (wspólna granica), Przecinanie się krawędziami (istnieje wspólny punkt lub wspólne punkty geometrii), Przykrywanie (obiekt częściowo przykrywa inny obiekt), Przynależenie, Zawieranie się, Odległość (najmniejsza odległość między obiektami), Bufor (geometria buforu we wskazanej odległości od geometrii obiektu), Nakładanie się obszarów - iloczyn ( zbiór punktów zawierających punkty należące do obydwu geometrii), Dodawanie obszarów, Różnica obszarów, Różnica symetryczna obszarów

Metody poszczególnych klas obiektów: Klasa Point: X ( ) : Double – wartość współrzędnej X dla punktu,Y ( ) : Double; Klasa Curve: Is Ring ( ) : Integer – 1, gdy jest prostym zamkniętym, Start Point ( ) : Point – początek, End Point ( ) : Point – koniec; Klasa Surface: Area ( ) : Double – pole powierzchni obiektu, Centroid ( ) : Point – punktowa interpretacja obszaru (bez gwarancji położenia wewnątrz obszaru obiektu), Point On Surface ( ) : Point – punkt z gwarancją, że jest położony wewnątrz obiektu, Klasa Polygon - obszar zdefiniowany przez jeden zewnętrzny obiekt stanowiący granicę oraz wiele obiektów wewnętrznych, które definiują obszary wyłączone (wyspy) Metody: Klasa Polygon: Exterior Ring ( ) : Line String – zewnętrzny obiekt definiujący poligon, Num Interior Ring ( ) : Integer – liczba wewnętrznych obszarów poligonu, Interior Ring (N:Integer) : Line String – geometria wskazanego obszaru wewnętrznego w ramach poligonu Podstawowe błędy powstające w trakcie tworzenia lub modyfikowania obiektów: niedokończony obiekt (niedomknięty poligon), niezdefiniowany obiekt (brak id), brak węzła (przecięcie krawędzi w miejscu, gdzie węzła nie ma) Regionalna baza danych- tworzona jest na potrzeby społeczności lokalnej obejmującej swoim działaniem teren województwa lub kilku sąsiadujących ze sobą Struktura zasobu RBD: podział administracyjny regionu, infrastruktura techniczna, środowisko przyrodnicze gospodarka, strefy społeczna i kulturowa; 1. Podział administracyjny: granice województw, powiatów i gmin, ewidencja gruntów i budynków 2. Infrastruktura techniczna: komunikacja, energetyka, gospodarka wodno-ściekowa, gospodarka odpadami stałymi 3. Środowisko przyrodnicze: zasoby środowiska przyrodniczego, warunki przyrodnicze, tereny i obiekty prawnie chronione, stan i zagrożenie środowiska 4. Gospodarka: przemysł i budownictwo, charakterystyka przedsiębiorczości, rolnictwo i ludność wiejska 5. Strefy społeczna i kulturowa: demografia, sieć osadnicza, rynek pracy, poziomy wykształcenia, szkolnictwo podstawowe i ponadpodstawowe, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, kultura, uwarunkowania historyczne Turystyka i sport: walory turystyczne, zagospodarowanie turystyczne, ruch turystyczny, zagrożenie rozwoju funkcji turystycznej.; Podstawowe operacje na danych geograficznych: przetwarzanie wstępne, proste operacje matematyczne statystyczne, analizy przestrzenne, modelowanie procesów i zjawisk Przetwarzanie wstępne:usuwanie błędów powstałych w wyniku wprowadzania danych, zmiana układu współrzędnych lub transformacja afiniczna, łączenie danych zapisanych w sąsiednich warstwach lub podział danych na odrębne warstwy tematyczne, integracja danych pochodzących z różnych źródeł, generalizacja i klasyfikacja danych, Łączenie danych zapisanych w sąsiednich warstwach lub podział danych na odrębne warstwy tematyczne wynika głównie z uwarunkowań technologicznych.; Zasięg przestrzennych materiałów źródłowych (map,zdjęć lotniczych lub satelitarnych) wpływa na zasięg wykonywanych opracowań.; Warunkiem umożliwiającym połączenie baz cząstkowych w jedną całą bazę danych jest: ten sam układ odniesienia, ten sam typ obiektów, ta sama struktura danych, ten sam temat., możliwe błędy podczas łączenia baz danych. Duża automatyzacja działań w trakcie łączenia (zachowanie ostrożności,gdy obiekty są położone blisko siebie). Bardzo prawdopodobna przebudowa topologii obiektów (jaki będzie miało wpływ na część opisową bazy). Automatyczne dociągnięcia obiektów sąsiednich (z zadaną tolerancją). Ograniczenia ilościowe dotyczące liczby linii opisujacych wielokąt lub liczby vertexów (punktów pośrednich określających przebieg linii) opisujących skomplikowane obiekty liniowe również wpływa na zasięg uzyskiwanych opracowań. Z drugiej strony podział bazy na fragmenty ułatwia skupienie uwagi na istotnych cechach badanego zjawiska czy obszaru (np. gminy,zlewni). Stosowane metody podziału: wycinanie, wymazywanie, rozdzielanie Jedno z podstawowych zadań systemu GIS (tylko jednorodna informacja moze być wykorzystana do pracy),

Integracja danych-wzajemne zastosowanie danych. Poprzedzana transmisją i konwersja danych z różnych systemów baz danych obejmuje scalenie i harmonizowanie poszczególnych zbiorów i zestawów danych tak by tworzyły spójną całość. Złożony problem wymagający badań naukowych: obserwujemy dwa typy podejścia naukowego do problemu integracji, spojrzenie w:-aspekcie semantycznym,-aspekcie przestrzennym.; Semantyka-zajmuje się badaniem związków jakie zachodzą między wyrażeniami języka,a przedmiotem,do którego się odnoszą.; Uwzględnienie znaczenia danych to problem,który wynika z rozbieżności,jakie występują w różnych bazach danych. Każda aplikacja w odmienny sposób klasyfikuje dane (użyta są inne schematy) oraz inny sposób je kategoryzuje.; Najczęstsze konflikty: konflikt znaczenia-wynik odmiennych definicji lub interpretacji tego samego pojęcia, konflikt schematów-wynik różnic w zastosowanym schemacie aplikacyjnym, konflikt nazewnictwa-stosowanie homonimów i synonimów. Do rozwiązywania problemów integracji semantycznej często wykorzystywana jest ontologia i minimalizacja problematyki różnorodności semantycznej: 1.Zapewnienie zgodności w przebiegu odpowiadających sobie elementów geometrycznych.,2.Uzgodnienie styków pomiędzy danymi przychodzącymi od różnych dystrybutorów,3.Zapewnienie zgodności typologicznej wewnątrz warstw tematycznych (integracja pozioma), 4. Zapewnienie zgodności typologicznej pomiędzy warstwami (integracja pionowa),5.Przeliczenie do jednego układu odniesienia z uwzględnieniem poprawek odwzorowawczych (złożonymi ze względu na zniekształcenia towarzyszące każdemu układowi).; Integracja danych geograficznych to również łączenie i zapewnianie wspólnych możliwości analitycznych danych geometrycznych zapisanych w formie wektorowej i rastrowej oraz danych statystycznych i odpowiadającymi im jednostkami terytorialnymi: 1.Transformacja danych z innych systemów, 2.Usunięcie konfliktów semantycznych, 3.Transformacja do jednolitego układu współrzędnych, 4.Integracja przestrzenna danych geograficznych: a)generalizacja danych, b)łączenie danych przechowywanych w systemach źródłowych w podziale arkuszowym lub administracyjnym w bazę danych ciągu, c)korekcja błędnych danych i ich uzupełnianie, d)budowa topologii danych, e)weryfikacja spójności logicznej, f)integracja danych geometrycznych, 5.Integracja danych pomiędzy warstwami tematycznymi z uwzględnieniem topologii między poszczególnymi warstwami tematycznymi, 6.Indeksowanie danych.; Mimo obowiązujących standardów OGC i ISO przenoszenie danych między systemami jest wyzwaniem:-różnice między narzędziami polegające na innym sposobie zapisu tych samych danych w systemie, -prowadzenie źle sformalizowanej dokumentacji baz danych. Generalizacja zmniejszenie ilości szczegółów (zmiana skali) Reguły: zachowanie struktur obiektów podstawowych, zachowanie charakterystyki danych geograficznych, czytelne przedstawienie danych geograficznych; Powody generalizacji: zapewnienie czytelności przekazu (uproszczenie i wygładzenie kształtów), analityczna i obliczeniowa sprawność systemu oraz żądana dokładność przeprowadzonych analiz przestrzennych, redukcja obiektów; Generalizacja powoduje: zmiany długości obiektów liniowych, zmianę obwodów, powierzchni i kształtów obszarów; Dokładność (nie większa niż średni błąd położenia obiektów na mapie): obiekty dobrze identyfikowane 0,5 mm w skali mapy, niewyraźne granice obiektów 1 mm w skali mapy; Typy generalizacji: ilościowa związana z geometrią danych obejmuje wszystkie obiekty punktowe, liniowe, powierzchniowe, wybieramy obiekty, które mają pozostać w danej skali; jakościowa związana z atrybutami obiektów, uogólnienie informacji zawartych w bazie danych, modyfikowane są dane opisowe, które charakteryzują obiekty, stopień trudności generalizacji danych geograficznych zależy od organizacji bazy danych. Bazy hierarchiczne znacznie łatwiej poddają się generalizacji, subiektywizm generalizacji – dobór algorytmów i parametrów przez użytkownika; Kryteria: liczba obiektów, wielkość obiektów, zastosowane metody. Generalizacja obrazów rastrowych polega na zmniejszaniu ich rozdzielczości.