- złożona odpowiedź fizyczna i emocjonalna
Mechanizm:
Podwzgórze otrzymuje impulsy z drażnionych stref poprzez układ nerwowy autonomiczny (nie mamy na niego wpływu, steruje oddechem, podnieceniem itp.) i wydzielanie hormonów pobudza krążenie krwi i oddychanie oraz przygotowanie do aktu płciowego. Najważniejszym elementem podniecenia jest mózg.
Strefy erogenne- miejsca których pobudzenie powoduje podniecenie seksualne i przyjemność
Mężczyźni – prącie, żołądź, moszna wewnętrzna strona ud, pośladki, piersi, brodawki sutkowe
Kobiety - Łechtaczka, srom, brodawki sutkowe, piersi, wewnętrzna strona ud
Warunek płciowy
Warunkiem dokonania aktu poprzez mężczyznę jest skuteczny wzwód prącia i wytrysk. Mężczyzna bez wzwodu – impotent, bez plemników-bezpłodny
Wzwód następuje odruchowo w odpowiedzi na bodźce inicjujące
Bodźce te mogą być natury fizjologicznej – przepełnienie wydzielinami narządów płciowych bądź psychiczne – erotyczne marzenia itp.
W wieku dojrzewania czynniki psychiczne mogą prowadzić do wytrysku (zmazy nocne)
U kobiet
U kobiet skuteczny akt płciowy wymaga odpowiedniego pobudzenia psychicznego i fizjologicznego w obrębie narządów płciowych
Reakcją na skuteczne pobudzenie pochwy jest wydzielanie śluzu
Co się dzieje
Z obu płci w czasie stosunku HR wzrasta do 100-175 uderzeń na minutę
Ciśnienie skurczowe wzrasta u mężczyzn o 40-100 mmHg, rozkurczowe 20-50 mmHg
U kobiet o 30-80 mmHg, rozkurczowe o 20-40 mmHg
Częstość oddechów wzrasta z 16 na ok.. 40/min
Fazy: podniecenia, plateau, orgazmu, odprężenia
POWSTAJEMY w wyniku ZAPŁODNIENIA do tego potrzebne są GAMETY. PROCES GAMETOGENEZY jest skomplikowany.
PLEMNIK
Główka każdego plemnika zawiera jądro, w którym znajdują się chromosomy, oraz czapeczkę akrosomalną, mającą enzymy potrzebne do zapłodnienia. Wić plemnika umożliwia mu poruszanie się ruchem spiralnym od jądra do żeńskiego układu rozrodczego.
KOMÓRKA JAJOWA
Można zobaczyć gołym okiem. Składa się z żółtka, tarczy zarodkowej, pęcherzyka zarodkowego, błony szklistej, pierwszego ciałka kierunkowego, ziarnistość korowa, wieniec promienisty.
- w normalnych warunkach tylko jeden plemnik zapładnia komórkę jajową
- głowa plemnika wnosi do komórki jajowej 23 chromosomy i zapłodnione jajo uzyskuje w ten sposób 46 chromosomów
- komórka jajowa zawsze jest wyposażona w chromosom płciowy X
- płeć jest plemnik niosący chromosom płciowy X wówczas powstała zygota jest żeńska, jeśli chromosom płciowy Y wówczas męska.
- zapłodnienie jaja następuje zwykle jeszcze wtedy zanim trafi ono do jajowodu lub wkrótce po tym jak się tam znajduje
Zapłodnienie: połączenie oocytu ze spermatocytem-zwykle w jajowodzie
Ciałko żółte miesiączkowe (jajniki) nie zanika, powiększa się i staje się ciałkiem żółciowym – wydziela progesteron podtrzymujący
Rozwijające się łożysko przejmuje funkcje wydzielnicze jajników
IMPLANTACJA
Po znalezieniu się w macicy zygota przez dalsze 4-5 dni czerpie substancje odżywcze z wydzielin błony śluzowej macicy.
W 7-8 dniu po zapłodnieniu następuje wszczepienie (implantacja) dzielącego się jaja do śluzówki macicy.
CIĄŻA
-kres rozwoju płodu w łonie matki od zapłodnienia do porodu ok.280dni
1) u matki wzrasta objętość krwi krążącej o ok.30%
2) Podstawowa przemiana materii wzrasta o 15%
3) wzrasta masa ciała ciężarnej
4) W końcowym okresie zapotrzebowanie na wapń,, fosfor, żelazo, witaminy przekracza możliwości wchłaniania z pokarmu
5) Dieta kobiety musi być szczególnie w początkowym okresie ciąży pełnowartościowa a nawet nadmiarowa
OKRES ZARODKOWY:
Zygota powstała z połączenia komórki jajowej z plemnikiem
Zygota podzielona na 4 blastomery
Zygota podzielona na 8 blastomerów
WEWNĄTRZMACICZNY rozwój człowieka zaczyna się od zagnieżdżenia się zarodka w obrębie błony śluzowej macicy, która od momenty zapłodnienia przyjmuje charakter błony doczesnowej (zachodzą w niej pod wpływem hormonów zmiany może dojść do implantacji)
Ok. 304 dnia po zapłodnieniu zarodek jest zbiorem wielu komórek które tworząc go przypominają morwę stąd morula
Komórek jest już tak dużo że zewnętrzne tworzą tzw. Trofoblast, a wewnętrzne różnicują się w kierunku zarodka
W 3 tygodniu od zapłodnienia zaczynają się proces zwany gastrulacją w wyniku czego powstają 3 listki ektoderma, mezoderma, endoderma
Tak utworzone listki zarodkowe dają początek wszystkim organom i narządom płodu, a w efekcie organizmowi dorosłemu. Proces ten trwa od 3 do 8 tygodnia rozwoju.
ORGANOGENEZA
Z ektodermy: naskórek paznokcie włosy gruczoły skórne układ nerwowy
Z mezodermy: skóra właściwa, mięśnie szkieletowe, kości , naczynia krwionośne, krew, znaczna część ścian przewodu pokarmowego
Z endodermy: płuca, gruczoły przewodu pokarmowego (wątroba, trzustka, gruczoły jelitowe), przewód pokarmowy
NRZĄDY CIAŁA NAJCZĘŚCIEJ POWSTAJĄ Z KOMBINACJI TKANEK POCHODZĄCYCH Z RÓZNYCH LISTKÓW ZARODKOWYCH
Okresy życia płodowego:
Po 4 tygodniach zarodek nie przypomina człowieka
Po 4 tyg. Silnie zgięty walec
Po 5 można już poznać zarysy części ciała
Po 6 wyraźnie zaznaczone kończyny i głowa
Po 7 szczegóły głowy
Po 8 kształty ludzkie ale o zmienionych proporcjach
OKRES PLODOWY:
Od 3 miesiąca zaczyna się kształtować łożysko. Zrasta się moszna, zróżnicowanie gonad – można już rozpoznać płeć, zaczyna się początek czynności wątroby
4 miesiąc – 120g, 21cm, smółka (zaw. Przewodu pokarmowego ma kolor zielony), zaznacza się aktywność mięśni, ruchy płodu wyczuwalne, słychać tony serca na ciele mieszek płodowy
5 miesiąc- utkanie podskórne, paznokcie owłosienie głowy, oczy zamknięte
6 miesiąc – na skórze maź płodowa (można czasem utrzymać płód przy życiu bo jego płuca produkują surfaktant
7 miesiąc – skóra pomarszczona, różowa (wygląd starczy), oczy otwarte, jądra często w mosznie
8 miesiąc – skóra mniej pomarszczona (ilość utkania podskórnego zwiększa się), w nasadach kości udowych pojawiają się pnkt. Kostnienia
9 miesiąc – płód dojrzały dł.śr. 50zm masa 3000 do 5000g brak meszka włosy głowy kilka cm jądra w mosznie wargi sromowe większe przykrywają mniejsze obwód głowy równy obwodowi ramion głowa ¼ wielkości tułowia, donośny głos odruch ssania
Zarodek wszystkie potrzebne do rozwoju materiały czerpie z organizmu matki za pomocą łożyska powstającego w jamie macicy.
Wymiana substancji odżywczych oraz wydalanie produktów przemiany materii płodu odbywa się w łożyska drogą osmozy (przenikania)
Błony płodowe:
Funkcja odżywcza ochronna wydalnicza środowisko wodne dla rozwoju
Pęcherzyk żółtkowy: najwcześniejsza błona płodowa, ściana ma budowę trójwarstwową
Owodnia: bezpośrednio okrywa zarodek – przestrzeń między zarodkiem a owodnią = jama owodni wypełniona wodami płodowymi (ilość płynu zmienna, ciągle odnawiany, zapewnia środowisko dla rozwoju)
Kosmówka: otacza zarodek od zewnątrz ( pośredniczy w odżywianiu i wydalaniu produktów)
Omocznia
Łożysko Rozwija się w 3 miesiącu z kosmówki i z doczesnej podstawnej – płaski owalny
Powierzchnia zwrócona do macicy nierówna, powierzchnia zwrócona w stronę płodu błyszcząca i gładka.
Na łożysko składają się głównie przestrzenie wypełnione krwią matki a w nich zanurzone kosmki należące do części łożyska
Warstwa kosmków stanowi najgrubszą część łożyska.
NACZYNIE KRWIONOŚNE MATKI I PŁODU NIE ZESPALAJA SIĘ ZE SOBĄ
Pępowina: łączy brzuszną ścianę płodu i łożysko
Są to: dwie tętnice pępkowe, jedna żyła pępkowa, struna pępowinowa, nerwy
Przedwczesne przerwanie pępowiny: brak wykrwawienia bo silny skurcz
Łożysko + błony płodowe + pępowina
Poród: wydalanie płodu, błon płodowych i łożyska
Poród fizjologiczny
Zaczyna się akcja porodowa kończy się pełnym rozwarciem szyjki macicy
Wydalenie płodu poza drogi rodne
Odpępowienie płodu, poród łożyska i błon płodowych
Przyczyny skurczów porodowych
Progesteron zmniejsz kurczliwość mięśnia macicy
Estrogeny wpływają na obkurczanie się macicy
Hormonem bezpośrednio pobudzającym do skurczy macicę jest oksytocyna
Mechanicznym czynnikiem pobudzającym do skurczów jest rozciąganie jej włókien mięśniowych
W 19 na 20 przypadków płód rodzi się głową do przodu
Rozwarcie szyjki macicy w pierwszym porodzie trwa od 8 do 24 godzin
Przechodzenie płodu przed drogi rodne trwa w pierwszym porodzie 1/2 godziny lub dłużej
W fazie przechodzenia pękają błony płodowe – odchodzenie wód płodowych
Faza I u wieloródek trwa do kilku minut faza II od 1 minuty
Po upływie 10-45 po porodzie rodzi się łożysko z błonami płodowymi macica obkurcza się czemu towarzyszy krwawienie ze stratą ok. 350 ml krwi
Okres od ukończenia porodu do powrotu narządów rodnych do staniu pierwotnego – połóg
Okres I na początku odpływa ją wody płodowe, rozwiera się szyjka, regularne skurcze mięśnia macicznego – bóle porodowe
Okres II skurcze mięśnia macicy + skurcze mięśni brzucha – wydalenie płodu. Gdy tętnice płodowe przestają tętnić – odcięcie pępowiny.
Okres III po wydaleniu skurcze macicy usuwają łożysko i błony płodowe, okres połogu 6 tygodni
Okres laktacji od kilku miesięcy do kilku lat
PODSUMOWUJĄC najistotniejsze zmiany po ustaniu krążenia płodowego
Ustaje krążenie w tętnicach i żyle pępkowej
W sercu całkowicie oddziela się krążenie lewe i prawe
Uruchamia się krążenie Male – płuca
Pierwszy wdech zaczynają pracować płuca
Bliźnięta mogą być:
Jedno zarodkowe ( z jednej komórki jajowej) jednocześnie jedno kosmówkowe, dwu owodniowe dwu łożyskowe
Dwu zarodkowe dwu kosmówkowe, dwu łożyskowe dwu owodniowe
Jeśli z jednego jajnika są jedno komórkowe jedno owodniowe jedno łożyskowe
10% dzieci rodzi się z wadami rozwojowymi: najcięższe dotyczą OUN
Czynniki działające teratogennie fizycznie np.: promieniowanie jonizujące, chemiczne np. niektóre leki, alkohol etylowy niedobory składników pożywienia np. Wit.A, czynniki zakaźne np.: wirus półpaśca, rózyczki, ospy wietrznej, czynniki hormonalne np. insulina hormony kory nadnerczy i inne
Konflikt RH