UNIWERSYTET

JANA KOCHANOWSKIEGO W KIELCACH

FILIA W PIOTRKOWIE TRYBUNALSKIM

Wydział : Filologiczno- Historyczny

Kierunek: Stosunki Międzynarodowe

PROBLEMY BEZPIECZEŃSTWA JĄDROWEGO I OCHRONY RADIOLOGICZNEJ

Piotrków Trybunalski

2012

Wszystkie organizmy żywe na Ziemi przeszywa bez przerwy promieniowanie jonizujące. W naturalnej postaci obojętne dla organizmu, w większych niż zwykle dawkach może mieć zastosowanie medyczne. Natomiast w pełni swojej mocy przynosi śmierć. 

Promieniowaniem jonizującym nazywa się promieniowanie, które podczas przenikania przez materię wytwarza tzw. jony – atomy obdarzone ładunkiem elektrycznym. W naturalnej postaci pochodzi ono z nieskończonych przestrzeni Wszechświata oraz rozpadu ziemskich pierwiastków promieniotwórczych. Naturalne promieniowanie jonizujące jest stałym czynnikiem środowiska, do którego organizmy żywe przyzwyczaiły się w toku milionów lat ewolucji. Jednakże w XX wieku pojawiły się nowe, sztuczne źródła tego promieniowania – urządzenia stosowane w medycynie podczas badań diagnostycznych i radioterapii nowotworów oraz skażenia wywołane wybuchami jądrowymi i odpadami radioaktywnymi, np. z reaktorów jądrowych. Na przełomie ostatniego stulecia zostały powołane liczne instytucje do spraw promieniowanie w tym Państwowa Agencja atomistyczna.

PAŃSTWOWA AGENCJA ATOMISTYKI (PAA) 

Działalność Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki (PAA), jako centralnego organu administracji rządowej właściwego w sprawach bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, reguluje ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 264) oraz akty wykonawcze do tej ustawy. Ponadto zadania Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki wynikają z wielu innych ustaw. Od dnia 1 stycznia 2002 r. nadzór nad Prezesem PAA sprawuje minister właściwy do spraw środowiska (Marcin Korolec ) .

Prezes Państwowej Agencji Atomistyki wykonuje swoje zadania przy pomocy Państwowej Agencji Atomistyki, której organizację wewnętrzną określa statut nadany przez Ministra Środowiska zarządzeniem z dnia 3 listopada 2011 r.

RADA DO SPRAW BEZPIECZEŃSTWA JĄDROWEGO I OCHRONY RADIOLOGICZNEJ

Rada ds. bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej jest organem doradczym i opiniodawczym działającym przy Prezesie Państwowej Agencji Atomistyki. Działa na podstawie przepisów art. 112 Ustawy z dn. 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz.U. z 2012 r. poz. 264) oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2011 r. w sprawie Rady do spraw Bezpieczeństwa Jądrowego i Ochrony Radiologicznej (Dz.U. z 2011 r. nr 279 poz. 1643).

Do zadań Rady należy m.in. opiniowanie projektów zezwoleń na budowę, rozruch, eksploatację lub likwidację obiektów jądrowych, a także aktów prawnych i zaleceń organizacyjno-technicznych opracowywanych przez Prezesa PAA. Ponadto Rada może samodzielnie występować z inicjatywami dotyczącymi usprawnienia działań organów dozoru jądrowego.

W skÅ‚ad Rady wchodzÄ… wybitni specjaliÅ›ci z zakresu bezpieczeÅ„stwa jÄ…drowego i ochrony radiologicznej, ochrony fizycznej, zabezpieczeÅ„ materiałów jÄ…drowych oraz innych specjalnoÅ›ci istotnych ze wzglÄ™du na nadzór nad bezpieczeÅ„stwem jÄ…drowym.¹

Kadencja rady trwa 4 lata. Jej członków powołuje Prezes PAA.

Obecni członkowie Rady zostali powołani przez Prezesa PAA zarządzeniem nr 3 z dn. 2 lipca 2012 r. (Dz.Urz.PAA poz. 3).

Skład rady:

Henryk Jacek Jezierski - przewodniczÄ…cy Rady , doktor nauk geologicznych.

Grzegorz Krzysztoszek - zastępca przewodniczącego Rady.specjalista z zakresu eksploatacji reaktorów badawczych

Andrzej Cholerzyński - sekretarz Rady ekspert od zarządzania odpadami promieniotwórczymi.

Jerzy Wojnarowicz - członek Rady specjalist w zakresie dozymetrii.

Roman Jóźwik jest doktorem nauk technicznych w dziedzinie dozymetrii.

SCHEMAT ORGANIZACYJNY PAA:

Do zakresu działania Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki należy wykonywanie zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej kraju (bjior.), a w szczególności::

1. przygotowywanie dokumentów dotyczących polityki państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej uwzględniających program rozwoju energetyki jądrowej oraz zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne,

2. sprawowanie nadzoru nad działalnością powodującą lub mogącą powodować narażenie ludzi i środowiska na promieniowanie jonizujące oraz przeprowadzanie kontroli w tym zakresie, w tym wydawanie decyzji w sprawach zezwoleń i uprawnień,

3. wydawanie zaleceń technicznych i organizacyjnych w sprawach bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej,

4. wykonywanie zadań związanych z oceną sytuacji radiacyjnej kraju w warunkach normalnych i w sytuacji zdarzeń radiacyjnych oraz przekazywanie właściwym organom i ludności informacji o sytuacji,

5. wykonywanie zadań wynikających ze zobowiązań RP w zakresie prowadzenia ewidencji i kontroli materiałów jądrowych, ochrony fizycznej materiałów i obiektów jądrowych, szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami jądrowymi oraz innych zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych dotyczących bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej,

6. prowadzenie działań związanych z informacją społeczną, edukacją i popularyzacją oraz informacją naukowo-techniczną i prawną w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, w tym przekazywanie ludności informacji na temat promieniowania jonizującego i jego oddziaływania na zdrowie człowieka i na środowisko oraz o możliwych do zastosowania środkach w przypadku zdarzeń radiacyjnych - z wyłączeniem promocji wykorzystania promieniowania jonizującego, a w szczególności promocji energetyki jądrowej;

7. współdziałanie z organami administracji rządowej i samorządowej w sprawach związanych z bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną oraz w sprawie badań naukowych w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej;

8. wykonywanie zadań związanych z obronnością i obroną cywilną kraju oraz ochroną informacji niejawnych, wynikających z odrębnych przepisów,

9. przygotowywanie opinii, w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej do projektów działań technicznych związanych z pokojowym wykorzystywaniem energii atomowej, na potrzeby organów administracji rządowej i samorządowej;

10. współpraca z właściwymi jednostkami innych państw i organizacjami międzynarodowymi w zakresie objętym ustawą;

11. opracowywanie projektów aktów prawnych w zakresie objętym ustawą i uzgadnianie ich w trybie określonym w regulaminie prac Rady Ministrów,

12. opiniowanie projektów aktów prawnych opracowanych przez uprawnione organy,

13. przedstawianie Prezesowi Rady Ministrów corocznych sprawozdaÅ„ ze swojej dziaÅ‚alnoÅ›ci oraz ocen stanu bezpieczeÅ„stwa jÄ…drowego i ochrony radiologicznej kraju.²

Instytut Energii Atomowej POLATOM

instytut badawczy dziaÅ‚ajÄ…cy w latach 1982- 2011 znajdujÄ…cy siÄ™ w oÅ›rodku badawczym w Otwocku-Åšwierku. Od 2011 dziaÅ‚a w nowej formie organizacyjnej jako część Narodowego Centrum BadaÅ„ JÄ…drowych.³

Zadania Instytutu Energii Atomowej POLATOM

• Bezpieczna eksploatacja i wykorzystanie jÄ…drowego reaktora badawczego Maria

• Prace nad bezpieczeÅ„stwem jÄ…drowym i ochronÄ… radiologicznÄ…

• Budowa i likwidacja obiektów jÄ…drowych

• PostÄ™powanie z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem

• Inżynieria konstrukcyjnych materiałów jÄ…drowych i konwencjonalnych

• Prognozowanie zagrożeÅ„ ludzi i Å›rodowiska po awariach przemysÅ‚owych i jÄ…drowych

• Zastosowanie technik jÄ…drowych w ochronie zdrowia i Å›rodowiska

• Badania nad alternatywnymi i proekologicznymi źródÅ‚ami energii

Lista reaktorów jÄ…drowych – obejmuje wszystkie reaktory jÄ…drowe⁴.

Reaktory energetyczne w Polsce -  przeznaczone do produkcji energii elektrycznej w elektrowniach komercyjnych,

Elektrownia Jądrowa Żarnowiec - budowana w latach 1982-1990; miał to być kompleks 4 reaktorów typu WWER-440, jednak budowy zaprzestano po licznych protestach. Zlokalizowana miała być na miejscu zlikwidowanej wsi Kartoszyno nad Jeziorem Żarnowieckim z siedzibą w Nadolu.

Według słów Ministra Przemysłu z rządu Tadeusza Mazowieckiego, Tadeusza Syryjczyka, wpływ na podjęcie decyzji o likwidacji budowy Elektrowni Jądrowej Żarnowiec miały następujące czynniki:

• zbÄ™dność dla wewnÄ™trznego bilansu energetycznego

• wÄ…tpliwa rentowność w porównaniu do elektrowni konwencjonalnych

• niejednoznaczność kwestii bezpieczeÅ„stwa – niezależnie od negatywnego dla budowy nastawienia opinii publicznej⁵

Reaktory doświadczalne w Polsce -  przeznaczone do prowadzenia prac badawczych lub dydaktycznych (np.: do badań struktury ciał stałych z wykorzystaniem wiązki neutronów, lub badań materiałów i paliw jądrowych dla reaktorów energetycznych).

Reaktor EWA – pierwszy w Polsce doświadczalny reaktor jądrowy, uruchomiony w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku koło Otwocka (obecnie Instytut Energii Atomowej) (14 czerwca 1958, typ: WWR-S, o mocy 2 MW, w 1963 i 1967 reaktor modernizowano, w wyniku czego jego moc wzrosła do 4 MW i 10 MW (wyłączony w lutym 1995 z powodu braku uranu, ponownie włączony w kwietniu, po sprowadzeniu pierwiastka z Rosji), aktualnie wygaszony i zdemontowany.

Reaktor Maria – uruchomiony w grudniu 1974, moc cieplna 30 MW. Znajduje się w Otwocku. Jest to pierwszy reaktor polskiej produkcji.

Anna — polski zestaw krytyczny grafitowo-wodny, tj. reaktor jądrowy o mocy zerowej (100 W), uruchomiony w 1963 w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. W okresie badań z neutronami prędkimi nazywany P-Anną, Prędką Anną. – nieczynny

Agata – nieczynny

Maryla – nieczynny

UR-100 (tylko doÅ›wiadczenie krytyczne) – nieczynny ⁶

---

1. ZARZĄDZENIE Nr 69 MINISTRA ŚRODOWISKA1), z dnia 3 listopada 2011 r. w sprawie nadania statutu Państwowej Agencji Atomistyk↩

2. http://www.paa.gov.pl/?frame=1.6↩

3. Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie połączenia Instytutu Problemów Jądrowych imienia Andrzeja Sołtana oraz Instytutu Energii Atomowej POLATOM z dnia 5 sierpnia 2011, Dz. U. z 2011 r. Nr 173, poz. 103↩

4. ⁴ http://ww.biologia.pl/encyklopedia/wiki/Lista_reaktor%C3%B3w_j%C4%85drowych↩

5. Tadeusz Syryjczyk Przesłanki decyzji w przedmiocie likwidacji Elektrowni Jądrowej Żarnowiec.↩

6. http://ww.biologia.pl/encyklopedia/wiki/Lista_reaktor%C3%B3w_j%C4%85drowych↩