DEFINICJA POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ

  1. DEFINICJA POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ.

POLITYKA LUDNOŚCIOWA system świadomych przedsięwzięć mających na celu wywołanie pożądanych zmian w rozwoju i ruchu ludności.
W praktyce politykę ludnościową (demograficzną) prowadzą te państwa, które oceniają, że liczba ich ludności jest zbyt mała (np. w wyniku wielkich strat wojennych) lub gdy przyrost ludności jest zbyt wielki w stosunku do możliwości ekonomicznych państwa.

Polityka ludnościowa obejmuje problemy migracyjne (wyjazdy z powodów ekonomicznych, kobiety zawierające małżeństwa z obcokrajowcem).

Polityka ludnościowa powinna mieć charakter ciągły i długookresowy.

Polityka ludnościowa obejmuje także swym zasięgiem procesy migracyjne.

Zajmuje się analizą stanów i struktury ludności aby wpływać na sytuację demograficzną..

  1. ZDEFINIUJ POJĘCIA: WYŻ DEMOGRAFICZNY, NIŻ DEMOGRAFICZNY, RUCH NATURALNY LUDNOŚCI, RUCH PRZESTRZENNY LUDNOŚCI, PRZYROST NATURALNY, PRZYROST RZECZYWISTY.

WYŻ DEMOGRAFICZNY - wzrost udziału młodej grupy wiekowej w ogólnej liczbie ludności wywołany zwiększeniem liczby urodzeń lub zmniejszeniem śmiertelności w tejże grupie wiekowej.

NIŻ DEMOGRAFICZNY - zmniejszenie się współczynnika urodzeń, podczas gdy współczynnik zgonów pozostaje na takim samym poziomie.

RUCH NATURALNY LUDNOŚCI - zmiany w populacji ludzkiej na skutek zdarzeń naturalnych takich jak zawieranie związków małżeńskich, rozwodów, urodzeń i zgonów. Pojęcie to nie obejmuje zagadnień migracyjnych i zmian struktury ludności na skutek wojen i kataklizmów.

RUCH PRZESTRZENNY LUDNOŚCI - oznacza migrację, czyli przemieszczenia ludności zarówno w obrębie państwa (migracje wewnętrzne), jak i związane  przekraczaniem jego granic (migracje zewnętrzne).

PRZYROST NATURALNY- różnica między urodzeniami a liczbą zgonów

PRZYROST RZECZYWISTY - saldo migracji zewnętrznych (dodatnie lub ujemne) zsumowane z przyrostem naturalnym, jest ot faktyczna zmiana liczby ludności kraju w przyjętej jednostce czasu.

  1. KLASYFIKACJA POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ.

pronatalistyczna (populacyjna) - działanie polegające na zwiększeniu przyrostu naturalnego poprzez popieranie rozrodczości (dofinansowanie usług związanych z opieką nad dzieckiem (żłobki), stypendia dla dzieci, kredyty na mieszkania)

antynatalistyczna (depopulacyjna) - zmierza do zmniejszenia rozrodczości, przeprowadzana w krajach gdzie przyrost naturalny jest wysoki (Chiny, Indie - brak ulg, aborcja, gratyfikacje pieniężne za sterylizację)

neutralna - opiera się na poglądzie, ze procesy ludnościowe maja charakter samoistny i polega na braku istotnej ingerencji państwa.

  1. POJĘCIE, FUNKCJE I TYPY RODZINY.

RODZINA - podstawowa, pierwotna, mała grupa społeczna. Rodzina to zbiorowość ludzi połączonych więzią małżeństwa, pokrewieństwa, powinowactwa lub adopcji. Jest naturalna i podstawowa komórka społeczeństwa.

FUNKCJE RODZINY:

Prokreacyjna, dzięki której rozwinęła się i trwa;

Seksualna;

Wychowawcza ( stwarzająca warunki do jak najlepszego rozwoju umysłowego i fizycznego dzieci)

funkcja opiekuńczo-zabezpieczająca - polega na zabezpieczeniu środków niezbędnych do życia oraz sprawowaniu opieki nad niepełnosprawnymi lub chorymi członkami rodziny
-Ekonomiczna, która polega na zaspokojeniu potrzeb rodziny (np. wyżywienie, mieszkanie)

Emocjonalna, która polega na zaspokojeniu potrzeb emocjonalnych;

Rekreacyjna, umożliwiająca racjonalne wykorzystanie czasu wolnego wszystkim jej członkom;

Kulturalna, zapoznająca młode pokolenie z kultura danego społeczeństwa,
- funkcja rekreacyjna - polega na zaspokojeniu potrzeb odpoczynku, relaksu, rozrywki;

TYPY RODZINY -
- Rodzina mała - składa się z pary małżeńskiej i niepełnoletnich dzieci. Natomiast kontakty osobowe z krewnymi są ograniczone do najbliższych członków rodziny.
- Rodzina duża - zawiera się w niej kilka pokoleń krewnych żyjących we wspólnym gospodarstwie. Są one przynajmniej trzy pokoleniowe, a krewni w jej ramach są połączeni wspólnotą majątkową.
- Rodzina duża zmodyfikowana - jest to wielopokoleniowa, bliska sobie grupa rodzinna, nie mieszkająca jednak we wspólnym gospodarstwie.

- Rodzina nuklearna - oznacza, że tworzą ją dwa pokolenia tj. rodzice i dzieci.

- Rodzina wielopokoleniowa - jest rodziną tradycyjną, obejmującą kilka pokoleń. Występuje najczęściej w społeczeństwach słabo rozwiniętych.

- Monogamiczne - zawierające dwoje małżonków;
- Poligamiczne - zawierające np. jednego mężczyzna wiele kobiet (poligynia) lub jedną kobietę wielu mężczyzn (poliandria). Związki wielu kobiet i wielu mężczyzn nazywamy multilateralizmem;
- Endogamiczne - oboje małżonków pochodzi z jednej zbiorowości;
- Egzogamiczne - małżonkowie pochodzą z różnych zbiorowości;
- Patriarchalne - w rodzinie dominuje mężczyzna;
- Matriarchalne - w rodzinie dominuje kobieta;
- Egalitarne - nie ma dominacji kobiety ani mężczyzny jest za to równy podział pracy;
- Matrylinearna - dziedziczenie nazwiska i majątku następuje po matce;

  1. POJĘCIE POLITYKI RODZINNEJ.

Polityka rodzinna to całokształt norm prawnych, działań i środków uruchamianych przez państwo i inne podmioty w celu stworzenia odpowiednich warunków życia dla rodziny: jej powstania, prawidłowego funkcjonowania i spełniania przez nią wszystkich ważnych społecznie funkcji.

  1. CELE POLITYKI RODZINNEJ

Za główne cele polityki państwa wobec rodziny uznano:
- pomoc rodzinom w uzyskaniu samodzielności finansowej,
- poprawę warunków mieszkaniowych ludności,
- przygotowanie dzieci i młodzieży do pełnienia funkcji rodzinnych i społecznych,
- zahamowanie istniejących negatywnych trendów w rozwoju ludnościowym kraju i poprawa sytuacji demograficznej.
 

  1. UWARUNKOWANIA FUNKCJONOWANIA WSPÓŁCZESNEJ POLSKIEJ RODZINY.

• tworzenie się bardzo silnych więzi emocjonalnych,
• spontaniczne, bezpośrednie interakcje pomiędzy członkami rodziny,
• stałe, codzienne obcowanie ze sobą,
• nieograniczone możliwości indywidualnych kontaktów,
• wspólne tradycje, obyczaje, normy, wartości,
• wzajemna odpowiedzialność i troska za siebie,
• pomoc dziecku w zaspokajaniu podstawowych jego potrzeb (bezpieczeństwa, zdrowia, miłości i akceptacji).

  1. DEMOGRAFICZNY OBRAZ LUDNOŚCI I RODZIN W POLSCE.

Liczba ludności Polski na początku 2010 roku wynosiła 38 mln 167 tys., co  przy powierzchni 312 685 km2 daje średnią gęstość zaludnienia 122 osoby na 1km2.
Rozmieszczenie ludności nie jest równomierne – największe zagęszczenie występuje na południu, a najmniejsze w części północno-wschodniej i północno-zachodniej.

Przyrost naturalny w Polsce kilka lat temu przybrał wartości ujemne (np. –0,4‰ w 2003 roku, –0,1‰ w 2005). Działo się tak m. in. za sprawą spadającej liczby urodzeń, na co złożyło się kilka przyczyn:
- ekonomiczna – duża część społeczeństwa żyje w trudnej sytuacji finansowej, która nie sprzyja podejmowaniu decyzji o urodzeniu i wychowaniu dziecka;
- kulturowa – zmienia się model życia; młodzi ludzie coraz bardziej zajęci są karierą zawodową i nie mają czasu na rodzinę oraz dzieci;
- demograficzna – niż demograficzny obejmował grupę ludzi w wieku 30-40 lat.

Z drugiej strony na wysokim poziomie utrzymuje się liczba zgonów, co wywołane jest dużą liczebnością roczników starszych.

W ostatnich latach przyrost naturalny ponownie przyjmuje wartości dodatnie — od 0,1‰ w 2006 roku do 0,9‰ w 2008. Dzieje się tak za sprawą rosnącej liczby urodzeń, która jest skutkiem wchodzenia w wiek rozrodczy pokolenia z wyżu demograficznego lat 80-tych.

Migracje zagraniczne miały większe znaczenie tylko w kilku okresach. Najpierw – tuż po zakończeniu wojny – na dużą skalę odbywały się różnokierunkowe ruchy przesiedleńcze. Później – w 1968 roku – istotna była przymusowa emigracja ludności o pochodzeniu semickim. Z kolei w latach 80-tych wiele osób wyjeżdżało z przyczyn politycznych i ekonomicznych. Ostatnio znacząca staje się również zarobkowa emigracja Polaków do państw Uniii Europejskiej, które otworzyły dla nas swoje rynki pracy.

W 2005 roku przyrost rzeczywisty wyniósł -0,4‰, na którą to wartość w głównej mierze złożyło się ujemne saldo migracji (-0,3‰). Był to właśnie efekt znacznej emigracji naszych rodaków (głównie na Wyspy Brytyjskie). Od roku 2008 mamy już dodatni przyrost rzeczywisty, bowiem wartość przyrostu naturalnego (0,9‰) przewyższyła bezwzględną wartość salda migracji (–0,4‰).

saldo migracji zagranicznych i wewnętrznych pokazuje wyludnianie się terenów wiejskich, zwłaszcza tych oddalonych od dużych miast. Mieszkańcy wsi emigrują do miast, by podjąć pracę bądź naukę.

Natomiast w strefach podmiejskich wielkich aglomeracji (Warszawy, Łodzi, Krakowa, Wrocławia, Poznania, Gdańska, Szczecina) notuje się w ostatnich latach bardzo duży napływ ludności. Spowodowane to jest chęcią ucieczki z zatłoczonych i drogich miast na spokojniejsze i tańsze tereny wiejskie.

wyże i niże demograficzne to efekt II wojny światowej. W czasie jej trwania notowano bardzo niską liczbę urodzeń przy jednoczesnej wysokiej umieralności (zwłaszcza wśród mężczyzn). Stąd mała liczebność roczników wojennych. Natomiast po wojnie nastąpiła odbudowa i rozwój całego państwa, w tym także potencjału ludnościowego. W latach 50-tych miała miejsce kulminacja liczby urodzeń, co uwidoczniło się w postaci wyżu demograficznego.

64,5% ludności w wieku produkcyjnym utrzymuje 35,5% ludności będącej w wieku nieprodukcyjnym. Jednakże niepokojący może być stały spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym, w obliczu zbliżającego się wzrostu liczby ludności w wieku poprodukcyjnym.

Rozpoczęte w latach 90. ub. wieku przeobrażenia demograficzne spowodowały przede

wszystkim przesunięcie najwyższej płodności kobiet z grupy wieku 20–24 lata do grupy

25–29 lat, a także wzrost płodności w grupie wieku 30–34 lata, który w głównej mierze jest

realizacją „odłożonych” urodzeń. W konsekwencji nastąpiło podwyższenie (szczególnie

w okresie minionych 10 lat) mediany wieku kobiet rodzących dziecko, która w 2010 r.

wyniosła 28,6 lat wobec 26,1 w 2000 roku. Zwiększył się także do 26,6 lat, tj. prawie o 3 lata,

średni wiek urodzenia pierwszego dziecka (w 2000 r. wynosił 23,7 lat)

Stopień feminizacji w Polsce wynosi 107 kobiet na 100 mężczyzn. Struktura płci widoczna na piramidzie pokazuje, że kobiety mają przewagę liczebną nad mężczyznami w rocznikach starszych. Dzieje się tak w większości społeczeństw, ponieważ kobiety generalnie żyją dłużej.
Płeć męska przeważa za to w rocznikach młodszych, co wynika ze statystyk prowadzonych dla noworodków – na każde 100 urodzonych dziewczynek rodzi się średnio 106 chłopców.
Współczynnik feminizacji w miastach jest wyższy niż na wsi, ponieważ młode kobiety częściej od mężczyzn decydują się na emigrację z terenów wiejskich.

Proporcje między ludnością miejską a wiejską od dawna zmieniały się w Polsce na korzyść mieszkańców miast.

Struktura zatrudnienia w naszym kraju powoli zmienia się na korzyść usług, które powinny stanowić około 70% – tak jest w państwach wysoko rozwiniętych. Aby to osiągnąć należy w dalszym ciągu dążyć do zmniejszenia zatrudnienia w rolnictwie, bo nadal jest ono zbyt duże.

Znaczące zmiany w strukturze zatrudnienia odbijają się jednak rosnącym bezrobociem. Obecnie wynosi ono około 10% i zalicza się do najwyższych w Unii Europejskiej.
Zjawisko bezrobocia pojawiło się w Polsce po przełomowym roku 1989. Przejście na gospodarkę rynkową wiązało się z upadkiem wielu zakładów przemysłowych. Inne, by utrzymać się na rynku, musiały ograniczać koszty produkcji, co na ogół prowadziło do zwolnień pracowników.

  1. DEMOGRAFICZNE UWARUNKOWANIA POLITYKI ZWIĄZANEJ Z EDUKACJĄ, RYNKIEM PRACY, OCHRONĄ ZDROWIA, ZABEZPIECZENIEM EMERYTALNYM.

POLITYKA OŚWIATOWA:

Uwarunkowania demograficzne są ściśle związane z funkcjonowaniem polityki oświatowej. Ważnym elementem jest prowadzenie ciągłych analiz sytuacji ludnościowej w kraju, gdyż umożliwia to przewidywanie okresów niżu i wyżu demograficznego oraz czasu jego trwania. Pozwala to na przygotowanie odpowiedniego zaplecza oświatowego (przygotowanie kadry, pomocy naukowych, ilości miejsc). Analizy demograficzne pozwalają również przewidzieć zapotrzebowanie gospodarki na

liczbę osób z odpowiednim wykształceniem czy kwalifikacjami.

RYNEK PRACY:

Liczba ludności, aktywność zawodowa, migracje zewnętrzne i wewnętrzne, zdrowotność społeczeństwa, dynamika zgonów i urodzeń są czynnikami wpływającymi bezpośrednio na podaż pracy. To co dzieje się na ryku pracy nie pozostaje obojętne na decyzje podejmowane w obszarze funkcji personalnej. Analiza czynników demograficznych daje możliwość przewidywania i prognozowania o wielkości dostępnych zasobów pracy.

OCHRONA ZDROWIA:
Tylko z powodu starzenia się populacji zwiększy się istotnie odsetek osób potrzebujących podstawowej i specjalistycznej opieki medycznej;

Jeżeli nie zaistnieją inne czynniki ‐ o charakterze pozytywnym, oddziałujące w odwrotnym kierunku ‐ istotnie pogorszy się stan zdrowia populacji, wzrośnie odsetek populacji obarczonej niepełnosprawnością i

chorobami przewlekłymi, co zwiększy zarówno potrzeby, jak i wydatki na świadczenia medyczne oraz usługi opiekuńcze;

Zgodnie z przyjętymi w pracy założeniami metodologicznymi można spodziewać się znaczącego wzrostu odsetka populacji osób dorosłych cierpiących na: chorobę wieńcową, nowotwory, nadciśnienie tętnicze,

astmę, cukrzycę, zapalenie stawów; mniejszy wzrost odsetka może dotyczyć chorób, które występują z istotną częstością również w młodszych grupach wieku dorosłego: schorzeń kręgosłupa i nerwicy

ZABEZPIECZENIE EMERYTALNE:
Wszelkie bieżące modyfikacje systemu emerytalnego muszą brać pod uwagę zmianę sytuacji demograficznej w przyszłości.

Np. starzenie się społeczeństwa, wydłużenie przeciętnego trwania życia, spadek dzietności kobiet.

  1. POJĘCIE POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ.

  2. INSTRUMENTY POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ.

1.     ekonomiczne – redystrybucja pozioma i pionowa [składki, podatki], świadczenia rzeczowe, pieniężne, wynagrodzenia itp.;

2.     prawne – uprawnienia i obowiązki obywateli;

3.     infrastruktury – narzędzia kształtowania przestrzeni np. placówki dla osób starszych, domy pomocy społecznej;

4.     kadrowe – ludzie pracujący w sferze społecznej [wolontariusze, lekarze, opiekuni];

5.     informacyjne – edukowanie ludzi, upowszechnianie wiedzy z danej dziedziny, media różnego rodzaju, kampanie społeczne;

  1. BEZROBOCIE I JEGO RODZAJE.

Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym, polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.

Pod pojęciem bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nie prowadzącą działalności gospodarczej i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy). Jest to szeroka definicja. Natomiast wąską stosują państwowe Urzędy Pracy (powiatowe lub wojewódzkie).

RODZAJE BEZROBOCIA

bezrobocie frykcyjne - jest efektem naturalnego ruchu na rynku osób zatrudnionych; dotyczy osób pozostających bez pracy przez krótki okres z powodu zmiany miejsca pracy, zmiany zawodu, wchodzenia absolwentów na rynek, powrotu do pracy po przerwie (np. z powodu urlopu macierzyńskiego) itp.; przyjmuje się, że jest oznaką "zdrowej" gospodarki;

bezrobocie technologiczne - jest skutkiem postępu technicznego oraz unowocześniania produkcji, prowadzących do eliminowania czynnika ludzkiego z procesów produkcyjnych; występuje w sytuacji słabego rozwoju gospodarczego, skutkującego wprowadzaniem inwestycji, mechanizacji i modernizacji procesów przy jednoczesnym ograniczaniu zatrudnienia;

bezrobocie strukturalne - jest efektem niedostosowania struktury podaży zasobów ludzkich i popytu na nie;

bezrobocie koniunkturalne - związane jest z występowaniem cykli koniunkturalnych, w fazie spadku i recesji gospodarczej zmniejsza się jest popyt globalny, co wywołuje konieczność ograniczenia zatrudnienia; tego rodzaju bezrobocie spada, kiedy następuje wzrost gospodarczy i zdolności produkcyjne przedsiębiorstw mogą być pełniej wykorzystane;

bezrobocie sezonowe - dotyczy działalności/branż cechujących się sezonowością popytu bądź podaży (np. rolnictwo, turystyka), wahania te są uzależnione od pór roku lub warunków pogodowych.

BIORĄC POD UWAGĘ OKRES POZOSTAWANIA BEZ PRACY ROZRÓŻNIAMY:

bezrobocie krótkookresowe - dotyczy osób pozostających bez pracy przez okres nie przekraczający 3 miesięcy;

bezrobocie średniookresowe - dotyczy sytuacji braku zatrudnienia przez okres od 3 do 6 miesięcy;

bezrobocie długookresowe - występuje w sytuacji, kiedy brak pracy trwa od 6 do 12 miesięcy;

bezrobocie długotrwałe (zwane chronicznym) - dotyczy osób nie mogących znaleźć pracy przez ponad 12 miesięcy

ZE WZGLĘDU NA FAKT REJESTRACJI BEZROBOTNEGO WYRÓŻNIA SIĘ:

bezrobocie rejestrowane - dotyczy osób pozostających bez pracy zarejestrowanych w urzędach pracy oraz posiadających cechy określone ustawowo;

bezrobocie ukryte - dotyczy osób, które nie chcą lub nie mogą się zarejestrować w urzędach pracy, ponieważ nie spełniają wszystkich kryteriów określonych w ustawie; pojawia się w sytuacji nadzatrudnienia (tzn. wykonywana praca wydaje się być zbędna, a zmniejszenie zatrudnienia nie wpływa na wielkość produkcji); najczęściej dotyczy rolnictwa.

  1. SKUTKI BEZROBOCIA.

Do głównych konsekwencji bezrobocia należą:

niepełne zatrudnienie czynnika produkcji, jakimi są zasoby ludzkie;

spadek dochodów społeczeństwa, skutkujący ograniczaniem globalnego popytu;

spadek kwalifikacji i zanikanie umiejętności u osób pozostających przez dłuższy czas bez pracy, konieczność przekwalifikowania się bezrobotnych;

zwiększone wydatki budżetu państwa przeznaczane na utrzymanie osób bezrobotnych oraz instytucji zajmujących się pomaganiem im (m.in. koszt wypłacanych zasiłków, zapewnienie ubezpieczenia społecznego osób pozostających bez pracy, organizacja usług pośrednictwa pracy itp.);

zagrożenie patologiami społecznymi - uzależnienia, przestępczość, zjawiska dziedziczenia biedy i bezrobocia;

marginalizacja społeczna osób bezrobotnych, degradacja psychiczna związana z utratą poczucia własnej wartości i poczuciem apatii.

  1. SPOSOBY PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU

Programy pasywne – zasiłki dla bezrobotnych ; świadczenia przedemerytalne ; wcześniejsze emerytury finansowane przez ZUS

Programy aktywne – szkolenie i przekwalifikowywanie bezrobotnych i zasiłki szkoleniowe; prace interwencyjne i aktywizacja zawodowa absolwentów ; roboty publiczne ; pożyczki na tworzenie małych przedsiębiorstw; przygotowywanie zawodowe młodocianych

Prace interwencyjne – zatrudnienie bezrobotnego przez pracodawcę w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, w wyniku umowy zawartej z rejonowym Urzędem Pracy, który kompensuje pracodawcy część wynagrodzenia. Mają one na celu utrzymanie zatrudnienia po upływie okresu wspierania finansowego przez Urząd Pracy.

Roboty publiczne – zatrudnienie bezrobotnego w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, przy pracach organizowanych i finansowanych przez organy samorządu terytorialnego lub administracji rządowej

Programy specjalne – działania w celu promocji zatrudnienia, inicjowanie przez organy zatrudnienia na rzecz osób zakwalifikowanych do grup ryzyka na lokalnych rynkach pracy

  1. CHARAKTERYSTYKA BEZROBOCIA PO 1990 ROKU.

Bezrobocie 1990-2010

W latach 1990-2010 bezrobocie utrzymywało się na zróżnicowanym poziomie. Pierwsza „fala” nadeszła w 1993 roku, kiedy tzw. bezrobocie rejestrowane, czyli widniejące w statystykach urzędów pracy, osiągnęło poziom 16,4%. (likwidacja pgr)

Pierwsza stabilizacja na rynku pracy miała miejsce w 1994 roku. Sytuacja poprawiła się wskutek wysokiego tempa rozwoju gospodarczego oraz wyhamowania procesów restrukturyzacji w niektórych branżach. Po 1998 roku bezrobocie zaczęło ponownie rosnąć. „Pogorszenie” przyszło wraz ze spowolnieniem gospodarczym i wygasaniem zobowiązań zawartych w umowach prywatyzacyjnych z połowy lat 90-tych. Obligowały one firmy do utrzymania zatrudnienia na określonym poziomie. Gdy przestały obowiązywać, w przedsiębiorstwach nastąpiły masowe redukcje. Pod wpływem zwolnień, w 2002 i 2003 roku bezrobocie osiągnęło rekordowy poziom 20%.

Okres drugiej stabilizacji miał miejsce w latach 2004-2008. Duży wpływ na spadek bezrobocia miały wtedy dwa czynniki: masowa emigracja zarobkowa i sprzyjające warunki gospodarcze. Pierwszy – poprzez tzw. eksport bezrobocia – ograniczył konkurencję na rynku pracy. Drugi dał większe pole do negocjacji płacowych. Na powrót na legalny rynek pracy zdecydowała się część tzw. pracujących bezrobotnych, czyli osób widniejących w rejestrach urzędów pracy, jednak w rzeczywistości zarobkujących w szarej strefie. W 2008 roku, pierwszy raz od 1990 roku, bezrobocie rejestrowane zmniejszyło się do jednocyfrowego poziomu (9,5%). Stan ten nie trwał jednak długo – pogorszenie przyszło wraz z krachem na rynkach finansowych. W 2009 roku bezrobocie wzrosło do niemal 12%.

  1. POJĘCIE UBÓSTWA I JEGO RODZAJE.

UBÓSTWO – brak dostatecznych środków materialnych do życia, bieda, niedostatek.; stan niezaspokojenia pewnych potrzeb, które w danym społ., są uznawane za konieczne i niezbędne do normalnego rozwoju i funkcjonowania człowieka.

RODZAJE UBÓSTWA:

* absolutne (bezwzględne) – kryterium ubóstwa to warunki materialne nie zapewniające zaspokojenia mini. potrzeb człowieka; zwolennicy twardych reguł rynkowych, oddzielają kwestię nierówności i ubóstwa, rynek jest sprawiedliwy;

*względne – wiąże się z rozpiętością poziomu życia w danym społ., wytykają rażące niesprawiedliwości rynku, i że ludzkie potrzeby są zbyt wąsko ujmowane,

  1. LINIE UBÓSTWA.

Są naukowymi miernikami dochodów osób lub gospodarstw domowych, jakie są niezbędne do utrzymania minimalnego poziomu życia bez poczucia deprywacji.
Deprywacja – poniżenie

W Polsce dla określenia linii ubóstwa stosuje się:

· minimum egzystencji (in. ubóstwo bezwzględne lub absolutne)- jest to wysokość kosztów zaspokajania potrzeb egzystencjalnych: żywność, odzież, dach nad głową, podstawowa ochrona zdrowia,

· minimum socjalne – dla jego obliczenia obok wydatków koniecznych do życia na poziomie minimum egzystencji uwzględnia się poziom dochodów niezbędnych do zapewnienia jednostce uczestnictwa w życiu społecznym,

· ubóstwo relatywne – dla jego obliczenia za próg, czyli linię ubóstwa przyjmuje się 40%, 50% lub 60% średnich wydatków lub dochodów gospodarstwa domowego,

· urzędową linię ubóstwa.

 

  1. OBSZARY UBÓSTWA W POLSCE.

  2. PRZYCZYNY I SKUTKI UBÓSTWA.

PRZYCZYNY:

Przyczyny ubóstwa dzielą się na 3 grupy:

1. osobowe niezależne od człowieka,

2. subiektywne zależne od człowieka,

3. obiektywne- istniejące niezależnie od woli człowieka (w tym strukturalne).

 

Do pierwszej grupy zalicza się takie przyczyny ubóstwa jak: kalectwo, niepełnosprawność umysłową lub fizyczną, długotrwałą, obłożną chorobę, podeszły wiek, kiedy to ludzie nie mogą zapewnić sobie minimum egzystencji.

 

W skład drugiej grupy przyczyn ubóstwa wchodzą określone postawy i cechy charakterologiczne niektórych osób dotkniętych ubóstwem, są to np.: lenistwo, brak zasad, brak chęci do pracy i kształtowania się, nieuczciwość, rozrzutność. Przyczyny te powodują często znalezienie się w warstwie ludzi ubogich: samotnych, młodocianych matek z dziećmi, ofiar nałogów: alkoholizmu i narkomanii.

 

Do obiektywnych przyczyn ubóstwa zalicza się między innymi: masowe bezrobocie wynikające ze zmian strukturalnych w gospodarce. W Polsce tylko nieliczne osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji materialnej z powodu gwałtownych zmian na ograniczonym, lokalnym rynku, są w stanie znaleźć sobie nowe miejsce pracy. W 2001 roku tylko 19% z ponad trzymilionowej liczby bezrobotnych mogło korzystać z odpowiednich zasiłków.

SKUTKI:

- Poczucie niesprawiedliwości społecznej.
- Obniżenie poczucia wartości.
- Dezintegracja rodziny (rozpad rodziny).
- Trudności w zdobyciu wykształcenia..
- Rozwój patologii społecznej (przestępczość - szczególnie przeciwko mieniu, narkomania, pornografia, wykorzystywanie seksualne dzieci, prostytucja).
- Pogorszenie stanu zdrowia.
- Rozwój bezdomności.
- Marginalizacja w życiu społecznym i kulturowym.
- Powstawanie postaw roszczeniowych wobec państwa, samorządów i organizacji pozarządowych

  1. GŁÓWNE PROBLEMY SZKOLNICTWA W POLSCE.

- zamykanie szkół w różnych miejscowościach

- brak spójnej strategii rządu dotyczącej edukacji

- Polska edukacja jest niedofinansowana i przestarzała

- gimnazja są przeładowane

- nauczyciele wciąż uczą według starych schematów, nieprzystających do zreformowanej podstawy programowej,

- nie ma indywidualnych zajęć z uczniami.

- nauczyciele szufladkują, segregują i demotywują uczniów.

- wlewanie uczniom wiedzy do głów, a potem sprawdzanie ich zawartości, rzadko stwarzając uczniom szansę na uczenie się odpowiedzialności, samodzielności .

- niska jakość kształcenia
- kwalifikacje nauczycieli
- problem edukacji dorosłych
-dożywianie dzieci
-organizacja czasu wolnego
-stypendia
-internaty, domy studenckie
-poradnictwo zawodowe
- brak powszechności i równości dostępu do szkół

  1. BARIERY EDUKACYJNE

  1. ZWIĄZKI POLITYKI OŚWIATOWEJ Z POLITYKĄ SPOŁECZNĄ.

Polityka oświatowa jest integralną częścią polityki społecznej. Obejmuje ona całokształt problemów dotyczących ustroju szkolnictwa, organizacji procesu nauczania, metod kształcenia i wychowania.

Ponieważ polityka oświatowa jest nierozerwalnie związana ze społeczeństwem stanowi część polityki społecznej. Zajmuje się pełnym zakresem zagadnień dotyczących organizacji szkolnictwa na każdym jego poziomie, strukturze organizacyjnej, przyjętych metod nauczania oraz wychowywania. Polityka oświatowa sprowadza się przede wszystkim do wszelkich działań państwa wpływających na kształt szkolnictwa, jego funkcjonowanie oraz poziom.

  1. UWARUNKOWANIA POLITYKI OŚWIATOWEJ.

UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE są ściśle powiązane z funkcjonowaniem polityki oświatowej. Ważnym elementem jest prowadzenie stałych analiz sytuacji ludnościowej kraju, bowiem pozwala to na określenie tzw. niżu i wyżu demograficznego oraz czasu jego trwania. To zaś pozwala na przygotowanie odpowiedniego zaplecza oświatowego tj. kadry nauczającej, pomocy naukowych, ilości miejsc w szkołach. Analizy demograficzne pozwalają również przewidzieć zapotrzebowanie gospodarki na liczbę osób z odpowiednim wykształceniem czy kwalifikacjami.

UWARUNKOWANIA EKONOMICZNE mają duży wpływ na prawidłowe funkcjonowanie polityki oświatowej. Wyznaczają materialne możliwości budżetu państwa, jakie można przeznaczyć na szkolnictwo, a z drugiej tworzą ilościowe i jakościowe zapotrzebowanie na absolwentów. Wpływ na finansowanie oświaty ma również liczba zatrudnionych nauczycieli, ich kształcenie i doskonalenie zawodowe. Powinno ono być tak zorganizowane, by odpowiadało potrzebom oświatowego rynku pracy.

UWARUNKOWANIA HISTORYCZNO-NARODOWE są ściśle związane ze specyfiką i charakterem państwa, jego historii i kultury. Dochodzą one do głosu w przełomowych momentach zmian i reform szkolnych.

UWARUNKOWANIA USTROJOWO-POLITYCZNE wpływają w sposób bezpośredni na treść i kształt polityki oświatowej. Wpływają bezpośrednio na kształt i treść polityki oświatowej. Czynniki dysponujące władzą dążą do podporządkowania własnym interesom instytucji kształcących i wychowujących nowe pokolenia obywateli.

UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE - związane ze struktura społeczną, przemianami oraz ich wpływem na system oświaty i wychowania. Funkcjonowanie systemu oświatowego zależy w dużej mierze od tego jakie zadania postawi mu społeczeństwo, a raczej grupy społeczne, organizacje, instytucje czy partie polityczne, podejmujące wiążące decyzje co do funkcjonowania państwa.

  1. CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ZDROWIE.

a) Pole biologii – obejmuje czynniki genetyczne każdej jednostki, procesy dojrzewania i starzenia. Ok. 15%
b) Pole środowiska – czynniki działające poza organizmem człowieka, a wpływające na jego zdrowie. 20%
c) Pole zachowań – czynniki całkowicie zależne od człowieka. Ok. 50%
d) Pole opieki zdrowotnej – zasady i procedury działania instytucji powołanych celowo do działań na rzecz zdrowia. OK. 10%

  1. CZYM JEST POLITYKA OCHRONY ZDROWIA I CO JEST JEJ CELEM.

Polityka ochrony zdrowia jest dziedziną polityki społecznej, zorganizowaną działalnością państwa oraz współpracujących organizacji na rzecz pełnego zaspokojenia potrzeb zdrowotnych społeczeństwa.

CELE:

budowanie i pielęgnowanie zdrowia poprzez system powszechnej edukacji, wychowanie w rodzinie, oddziaływanie organizacji społecznych, samorządowych i wyznaniowych, właściwą aranżację środowiska

naturalnego, racjonalne żywienie, upowszechnianie obyczajow i nawykow oraz stylu życia służących zachowaniu zdrowia.

naprawianiu i restaurowaniu zdrowia

poprzez profilaktykę (np. szczepienia ochronne), diagnostykę (screening – wczesne wykrywanie schorzeń),

leczenie, rehabilitację.

1.Profilaktyka

-postępowanie higieniczne umacniające zdrowie,

-działanie zapobiegawcze, zmniejszenie skutków choroby,

-przywracanie utraconych funkcji,

2.Leczenie

-zapobiegające rozwojowi choroby,

-ograniczające chorobę,

-rehabilitację,

3.Opieka medyczno-społeczna

-nad upośledzonymi fizycznie,

-nad upośledzonymi psychicznie,

-nad nieuleczalnie chorymi.

  1. UWARUNKOWANIA POLITYKI OCHRONY ZDROWIA.

  2. GŁÓWNE PROBLEMY W ZAKRESIE MIESZKALNICTWA

- Niewielki i ciągle malejący udział lokali komunalnych, społecznych i socjalnych w

statystykach nowo budowanych mieszkań w Polsce

- Bardzo mała i nieadekwatna liczba lokali socjalnych

- Niewielka liczba mieszkań na wynajem

- deficyt mieszkan

- Wiek i stan mieszkań

- Zaległości mieszkaniowe

- Niski współczynnik dostępności mieszkań

- Prywatyzacja mieszkalnictwa

- Nikłe zainteresowanie programem wsparcia finansowego w tworzeniu lokali socjalnych,

mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych pochodzących z Funduszu

Dopłat

- Niejasne regulacje prawne i brak jednoznacznej odpowiedzialności za mieszkalnictwo.

- Odszkodowania gmin – tendencja do zabezpieczania lokali ludziom eksmitowanym ze

wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych

- Regulacje związane z funkcjonowaniem mieszkań komunalnych


Wyszukiwarka