Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Wydział Nauk o Ziemi

Analiza SWOT miejscowości Chełmno i Brodnica

Walory turystyczne Ziemi Chełmińskiej

Rok akademicki 2012 – 2013

Celem poniższej pracy jest analiza dwóch miejscowości, jakimi są Chełmno oraz Brodnica, pod kątem atrakcyjności walorów turystycznych. Analiza została przeprowadzona (na podstawie wycieczek grupowych do obu miast) systemem SWOT, gdzie: S (Strengths) to silne strony: wszystko to co stanowi przewagę, zaletę analizowanego obiektu, W (Weaknesses) to słabe strony, które stanowią wadę analizowanego obiektu, O (Opportunities) to szanse, czyli aspekty, które stwarzają dla analizowanego obiektu szansę sprzyjającej zmiany oraz T (Threats) – zagrożenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej. Analiza ta jest jednym z najpopularniejszych sposobów badawczych wykorzystywanych dla prawidłowego rozpoznania oraz zinterpretowania wpływu określonych czynników zewnętrznych oraz wewnętrznych na danym obszarze.

Chełmno to miasto znajdujące się w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim w dolinie Dolnej Wisły. Miasto leży 40 km na północ od Torunia i 30 km na zachód od Grudziądza. Chełmno jest stolicą historyczno-geograficznego regionu o nazwie Ziemia Chełmińska. Razem z Toruniem jest ono najstarszym miastem tego obszaru i jednocześnie w północnej Polsce. Według danych GUS z 31 grudnia 2009 roku miasto liczyło 20,2 tysięcy mieszkańców.

Jako, że powstało ono wieki temu, wiąże się z tym bardzo bogata wartość historyczna. Na podstawie wielu odnalezionych pozostałości, zapisków czy kronik, istnieje możliwość bliższego poznania przeszłości miasta. Gród Chełmno, powstały w czasach wczesnego średniowiecza, leżał na drodze łączącej grody o kulturze łużyckiej, przynajmniej przez dwa i pół tysiąca lat. Ród Piastów założył w XI wieku na tym terenie gród obronny, którego przeznaczeniem było określenie granicy państwa w tamtych czasach. Później, do wieku XII, miasto pełniło rolę grody kasztelańskiego. W roku 1228 Zakon Krzyżacki wybrał Chełmno na stolicę ziemi chełmińskiej i główne miasto zakonu. 28 grudnia 1233 otrzymało prawa miejskie, które stały się wzorem dla lokacji około dwustu miast wschodnio-pomorskich oraz mazowieckich. Na mocy Pokoju Toruńskiego w 1466 roku miasto pozostało w rękach Prus Królewskich, natomiast w roku 1772 znalazło się w zaborze pruskim. Przejściowo w 1794 roku wchodzi do Polski oraz w latach 1807–1817 w skład Księstwa Warszawskiego. Było w państwie pruskim do 1920 roku, kiedy to polskie wojsko wkroczyło do miasta.

Tabela 1 – Analiza SWOT miejscowości Chełmno

Silne strony	Słabe strony
Korzystna lokalizacja: drogi powiatowe, wojewódzkie, autostrada Dobre połączenia komunikacyjne Duża ilość miejsc parkingowych Atrakcyjne położenie miasta nad Wisłą Relikwie Świętego Walentego jako magnez na zakochanych Bogata przeszłość historyczna Liczne eksponaty religijne oraz z czasów historycznych Liczne zabytki o charakterze religijnym, w tym relikwie Budynki muzealne i zabytkowe odrestaurowane i zadbane Walory krajobrazowe	Utrudnione poruszanie się na terenie starego miasta związane z częstymi remontami, a więc mała przepustowość dróg miejskich
Szanse	Zagrożenia
Zwiększenie ruchu turystycznego, a w związku z tym zwiększenie dochodów miasta Zwiększenie zainteresowania przeszłością historyczną Środki unijne Pojawienie się inwestorów w działalność turystyczną miasta	Niska opłacalność działalności turystycznej Wzrost poziomu zanieczyszczenia powietrza spalinami samochodowymi w związku z ruchem turystycznym Zwiększenie ruchu samochodowego Ograniczony dostęp do środków unijnych

Brodnica jest miejscowością w województwie kujawsko-pomorskim położone nad rzeką Drwęcą. Na jej zachodnim brzegu leży historyczna część centrum miasta.

Według danych z 2010 roku miasto miało 27,7 tysięcy mieszkańców.

Jako, że powstało ono wieki temu, wiąże się z tym bardzo bogata wartość historyczna. Na podstawie wielu odnalezionych pozostałości po dawnych mieszkańcach, istnieje możliwość bliższego poznania przeszłości miasta i stylu życia ówczesnej ludności.

Pierwszy zapis traktujący o spaleniu grodu przez Jaćwingów odnotowany został w kronice z 1263 roku, a drugi (o ataku Litwinów na osadę) z 1298, zanotowany przez krzyżackiego kronikarza Piotra z Dusburga. Ziemie na lewym brzegu Drwęcy stały się własnością zakonu krzyżackiego w 1303 roku, a dwa lata później zaczęto budowę zamku krzyżackiego w Brodnicy.

Prawa miejskie Brodnica uzyskała na prawach chełmińskich. Po raz pierwszy jako miasto lokowane na prawie niemieckim Brodnica została wspomniana w roku 1317. Około 1343 roku powołano radę miejską oraz burmistrza. W 1380 roku zbudowano szpital i kościół św. Ducha przy bramie Grudziądzkiej, a pod koniec wieku ratusz, którego pozostałości przy trójkątnym rynku zachowały się do czasów teraźniejszych.

Tabela 2 – Analiza SWOT miejscowości Brodnica

Silne strony	Słabe strony
Atrakcyjne turystycznie położenie miasta w Dolinie Drwęcy Dobre połączenia komunikacyjne Bogata oferta kulturalna Bardzo bogata przeszłość historyczna Liczne, historyczne eksponaty zachowane w dobrym stanie Organizowanie tematycznych festiwali Nietypowy kształt rynku miejskiego (trójkątny) Czyste, zadbane otoczenie; estetyka miasta Organizacja zmiennych wystaw miejscowych artystów i nie tylko Walory krajobrazowe	Trudności ze znalezieniem miejsc parkingowych Słabo wyremontowane wnętrze zabytkowego zamku, występowanie przecieków. Zdecydowana potrzeba renowacji Położenie miasta daleko od większych ośrodków miejskich Mała przepustowość dróg miejskich Niewielka ilość szerokich chodników Słabo rozwinięta baza turystyczno-hotelowa
Szanse	Zagrożenia
Zwiększenie zainteresowania przeszłością historyczną miasta Możliwość pojawienia się inwestorów w rozwój przestrzeni turystycznej Szansa na przeprowadzenie renowacji budynków zabytkowych Środki unijne	Zagrożenie wystąpienia zamieszek związanych z organizowanymi festiwalami turystycznymi Wzrost zanieczyszczenia powietrza spalinami samochodowymi Brak inwestorów mogących wesprzeć remonty i rozbudowę sal terenie dawnego zamku Brak zaangażowania w poszerzanie działalności związanej z bogatą przeszłością historyczną miasta Ograniczony dostęp do środków unijnych Słaba opłacalność działalności turystycznej

Porównując obie te miejscowości, ciężko określić, która z nich jest bardziej atrakcyjna turystycznie. Obie mają bowiem wiele do zaoferowania: muzea, zabytkowe budynki, ruiny pobudzające wyobraźnię, festiwale tematyczne czy nawet zmienne wystawy artystyczne. I Chełmno i Brodnica, mają swoją własną unikalną historię, która przez stulecia kształtowała oba miasta. Można śmiało stwierdzić, że obie miejscowości są atrakcyjne turystycznie w podobnym stopniu. Jednakże muzea i wystawy w Brodnicy skupiały się głównie na przedstawieniu czasów dawniejszych niżeli w Chełmnie. Miecze, biżuteria czy przedmioty codziennego użytku z czasów późnego średniowiecza, z pewnością bardziej zainteresują młodszą część turystów odwiedzających Brodnicę, niż zagadnienia związane z czasami gdy Chełmno znajdowało się pod zaborem pruskim.

Warto również zaznaczyć, że mimo iż stopień zachowania ruin zamku w Brodnicy jest całkiem wysoki, to pomieszczenia przeznaczone do zwiedzania potrzebują renowacji. Kapiąca z sufitu woda nie sprawia dobrego, pierwszego wrażenia, lecz dla prawdziwych pasjonatów nie powinno to stanowić problemu. Chełmno ma pod tym względem przewagę, budynki muzealne i zabytkowe są odrestaurowane.

W Chełmnie większość zabytków przeznaczonych do zwiedzania, ma charakter religijny, podczas gdy w Brodnicy zdecydowanie bardziej świecki. Na wielki plus zasługuje jedno z muzeów (którego tematyka obejmowała zagadnienia związane z florą i fauną jaką spotkać można w tym regionie) w Brodnicy, które wzbogacone było o ekrany multimedialne. Szybko zdobyły sobie one zainteresowanie turystów i wpłynęły na ich opinię. Z pewnością jest to znacznie różniący się sposób przekazywania wiedzy od tego, którego wycieczka doświadczyła w Chełmnie. Tam bowiem wycieczkowicze słuchali mnóstwa suchych faktów z drobnymi przerwami na oglądanie eksponatów. Co prawda wycieczka do muzeum zamkowego w Brodnicy nie różniła się wiele pod tym względem, lecz rodzaj znalezisk zdecydowanie był dla turystów bardziej interesujący.

Podsumowując, obie miejscowości są godne zwiedzenia. Nie należy tego jednak robić w pośpiechu, wycieczka powinna być zaplanowana w taki sposób, aby wszystkie interesujące zabytki zwiedzić spokojnie, we własnym tempie. Z pewnością jest to wyprawa na minimum cztery dni: dwa przeznaczone na każde miasteczko. Wystarczająco aby zwiedzić oraz zadbać o własne, pozytywne samopoczucie.