aparaty ortodontyczne

ELEMENTY METALOWE W APARATACH ORTODONTYCZNYCH

• używane stopy metali muszą mieć odpowiednie właściwości (wytrzymałość mechaniczna i chemiczna)

• zmieniają się podczas obróbki (gięcie, kłucie, walcowanie) – wzrasta twardość, sprężystość, odporność na rozerwanie; maleje plastyczność

• nie mogą ulegać korozji w jamie ustnej (dwa stopy o różnym potencjale + ślina -> ogniwo galwaniczne)

• stosowane stopy złota z miedzią i srebrem (srebro obniża temperaturę topnienia, miedź zwiększa twardość i sprężystość, platyna zapewnia sprężystość); po odpowiedniej obróbce nabywają odporności chemicznej i są obojętne dla tkanek

• stosowane stopy niklowe i chromoniklowe

• elementy kończące nie mogą być ostre (zagięte, wtopione w akryl), muszą być dobrze umocowane (zapobieganie ukruszeniu masy akrylowej)

KLAMRY ORTODONTYCZNE

1. JEDNORAMIENNE

• trójkątne, oczkowe, pętelkowe, kulkowe, węgierska, klamra C, klamry grotowe (rodzaj jednoramienny)

1. DWURAMIENNE

• klamry wg Grotha, Adamsa (standardowa, z łapkami poziomymi, z łapkami pionowymi)

KLAMRY GROTOWE I PÓŁGROTOWE

• zakładane na max. 3 zęby

• półgrotowe dla braków międzyzębowych

• nie dochodzą do rąbka dziąsłowego

• drut 0,6 – 0,7mm

• utrzymanie aparatu, przesuwanie zębów

• przebiega po stronie policzkowej łuku zębowego i wyrostka zębodołowego, najczęściej od kłą do ostatniego trzonowca

KLAMRY ADAMSA

• obejmuje pojedynczy ząb

• drut 0,6 – 0,7mm

• nie dochodzą do rąbka dziąsłowego

• tylko w odc. bocznym łuku zębowego

• utrzymywanie aparatu

KLAMRA WĘGIERSKA, KLAMRA TRÓJKĄTNA

• drut 0,6 – 0,7mm

• niewielka

• przechodzi w przestrzenie międzyzębowe

• służy do utrzymania aparatu w odc. przednim i bocznym

KLAMRA TYPU „C”

• biegnie poziomo poniżej największej wypukłości zęba, na całej długości powierzchni policzkowej, ok. 1mm od szyjki

• zakończona pętelkowato

• wchodzi w przestrzeń międzyzębową

• stosowana w odc. bocznych łuku zębowego

• drut 0,7mm

ŁUKI WARGOWE

ŁUK WARGOWY (KLASYCZNY)

• drut 0,6mm dla zębów mlecznych, 0,6 – 0,8mm dla stałych

• może być aktywny lub pasywny

• doginany do pow. wargowych siekaczy w odległości 1/3 wys. Koron zębów od brzegu siecznego, następnie drut dogina się symetrycznie po obu stronach pod kątem lekko rozwartym w kierunku dziąsła ponad kłem w odległości 3mm ponad szyjką kła, tworzy się zagięcie w kształcie litery „U”, stąd drut prowadzi się w kierunku przestrzeni międzyzębowej między kłem a pierwszym przedtrzonowcem i wprowadza w płytę

ŁUK TIGERSCHTETA

• łuk wargowy klasyczny z dodatkowym zapętleniem na siekacze (pomiędzy siekacze z każdej strony wchodzą krótkie, ok. 2mm pętle wygięte z drutu

• łuk omija wędzidełko (przegięcie w linii środkowej na kształt litery „V”

• przesuwanie siekaczy ku środkowi w przypadku diastemy

ŁUK ANDRESENA

• łuk wargowy klasyczny z dodatkowym zapętleniem na kły

ŁUK POSUWISTY

• łuk ruchomy

• pociągany do tyłu za pomocą wyciągu gumowego

• przebiega wzdłuż wargowych powierzchni siekaczy, kłów i pierwszych przedtrzonowców

• stosowany przy bardzo dużej protruzji

ŁUK PETRICA

• dwuczęściowy

• stosowany w aparatach blokowych

• dwie pętle zamocowane końcami w płycie za kłami, przebiegające po powierzchni wargowej zębów w pobliżu brzegów siecznych; lewa część zachodzi na połowę siekacza prawego środkowego, prawa odwrotnie

• drut 0,6mm

• stosowany przy dużej protruzji

ŁUK BIMLERA

PELOTY

• elementy druciane 0,7 – 0,8mm z zasadniczą częścią wykonaną z akrylu

• stosowane w odcinku przednim lub bocznym w aparatach płytowych

• powodują odsuwanie i odciążanie warg i policzków

• kierują się do sklepienia przedsionka

SPRĘŻYNY

• wypychające, zbliżające, policzkowe cofające, językowe, na łuku wargowym (dolutowywane)

  • otwarte

    • jeden koniec drutu jest umocowany w płycie akrylowej, drugi pozostaje aktywny

    • mają kierunek działania siły równoległy do łuku zębowego, tzn. służą do przesuwania zębów od lub do linii środkowej

    • przesuwanie zębów pojedynczych

    • SPRĘŻYNA ADAMSA

      • SAMOUTRZYMUJĄCA SIĘ (brak odkształcania podczas mowy i żucia, nieuszkadzanie tkanek miękkich, drut 0,6 – 0,7mm)

      • ZABEZPIECZONA (drut 0,5mm, mają więcej spiralnych skrętów w miejscu połączenia z płytą aparatu ->duży zasięg działania)

    • SPRĘŻYNA AGRAFKOWA

      • drut 0,6 – 0,7mm

  • zamknięte

    • oba końce zatopione w płytę akrylową

    • mniejszy zasięg działania

    • większa siła działania

    • stosowane do przemieszczeń zęba w kierunku prostopadłym do łuku zębowego

    • wyrównywanie, obracanie zębów przy równoczesnym zastosowaniu drugiego elementu z przeciwległej strony np. łuku wargowego

    • SPRĘŻYNA OMEGA

      • środkowym odcinkiem dotyka do podniebiennej powierzchni szyjki klinicznej zęba a dwa boczne ramiona kierują się pod kątem prostym w stronę podniebienia, następnie ramiona te krzyżują się ze sobą, a ich wężykowato wygięte końce umieszcza na podniebieniu (lub stoku językowym wyrostka zębodołowego, gdzie będzie pokryte tworzywem akrylanowym)

      • drut 0,5 – 0,7mm

    • ZAPORA JĘZYKOWA

      • harmonijka wygięta z drutu 0,9mm

      • blokuje wysuwanie języka w kierunku doprzednim, by jeszcze bardziej nie wypychał zębów przednich

      • umieszczana najczęściej w aparatach płytowych górnych

    • SPRĘŻYNA COFFINA

      • przebiega na podniebieniu (wzdłuż szwu)

      • drut 1,5mm (?)

      • kształt litery „M”, odległość między ramionami 2-3mm

      • stosowana w aparatach blokowych

ŚRUBY ORTODONTYCZNE

• wykonane ze stali nierdzewnej

• produkowane różnej wielkości

• działają na zęby i podłoże kostne

• siła mechaniczna otrzymywana poprzez rozkręcanie

• siła pochodzi z zewnątrz, nie pochodzi z pracy mięśni

• najczęściej używane do symetrycznego rozszerzania łuków zębowych

• najczęściej umieszczana między kłem i pierwszym przedtrzonowcem lub pierwszymi trzonowcami mlecznymi

• służą do rozszerzania całego łuku zębowego, przesuwania kilku zębów lub oddziaływania na pojedynczy ząb

• ŚRUBA WEISE’GO

  • stosowana w aparacie Wunderera

  • gdy trzeba dolną płytę aparatu przesunąć ku tyłowi a górną ku przodowi (aparaty blokowe)

  • przy rozkręcaniu śruby uzyskuje się równoczesny ruch płyty górnej i dolnej

• ŚRUBA WIEDEŃSKA = FISHERA

  • obustronne wrzeciono

  • głowica z otworami co 90 stopni (pod klucz)

  • 4-8 rozkręceń (2-3 razy na dzień?)

  • pomaga w szybkim rozszerzaniu szwu podniebiennego Derischweilera (wyłącznie na szczękę)

  • aparat stały – rozszerzanie następuje w ustach pacjenta

  • skrzydełka boczne zatapia się w masie, w wykonawstwie śrubę pokrywa się czapeczką

• ŚRUBA BERTOLINIEGO

  • są to jakby dwie połączone śruby

  • trzykierunkowe działanie: na odcinki boczne łuku zębowego i na okolicę zębów przednich

  • można rozszerzać poszczególne odcinki w różnym czasie i tempie

• MIKROŚRUBY, ŚRUBY TELESKOPOWE

  • działają na pojedyncze zęby

• ŚRUBY Z ZAWIASEM

  • do rozszerzania asymetrycznego łuku zębowego

• ŚRUBY TRAPEZOIDALNE

  • przy podniebieniu gotyckim