EGZAMIN Z DEPTUŁY cz.1

1. Specyficzne zachowania dzieci odrzucanych

• Stosunek emocjonalny do rówieśników: obojętność, wrogość, nieprzychylność

• Brak inicjatywy albo nadmierna aktywność w kontaktach z rówieśnikami

• Niski poziom uspołecznienia

• Kłótliwość i skarżenie w sytuacjach konfliktowych

• Tendencja do agresji fizycznej i/lun werbalnej

1. Następstwa odrzucenia dziecka przez rówieśników dla dalszego rozwoju kompetencji społecznych

Brak możliwości rozwijania umiejętności:

• Współpracy

• Pełnienia roli lidera

• Niesienia pomocy

• Rozwiązywania konfliktów

• Uwzględniania innego punktu widzenia niż własny

1. Następstwa odrzucenia przez rówieśników, które nie odnoszą się bezpośrednio do rozwoju kompetencji społecznych

• Brak towarzystwa

• Brak wsparcia

• Brak pomocy

• Poczucie osamotnienia

• Odcięcie od informacji

• Rezygnacja ze szkoły

• Gorsze przystosowanie do życia w szkole, wagary

1. Odroczone następstwa odrzucenia

• okres dorastania:

• używanie substancji psychoaktywnych i inne ryzykowne zachowania

• dorosłość:

  • problemy psychospołeczne:

• dzieci odrzucane/wycofane- wyizolowanie społeczne
  i ograniczone możliwości nawiązywania relacji

• dzieci odrzucane/agresywne- różne przejawy patologii

1. Zachowania opiekuna istotne dla powstania przywiązania bezpiecznego

Opiekun:

• Szybko i adekwatnie reaguje na sygnały płynące od dziecka

• Jest przewidywalny i spójny w swym postępowaniu

• Zaspokaja potrzeby dziecka, zwłaszcza potrzebę bezpieczeństwa i kontaktu emocjonalnego

1. Zachowania opiekuna istotne dla powstania przywiązania pozabezpieczanego

Opiekun:

• Przejawia małą gotowość do reagowania na potrzeby dziecka

• ma trudności z odczytywaniem intencji dziecka

• pozostawia je często samo

• nie reaguje na podejmowane przez nie próby nawiązania kontaktu lub reaguje zbyt późno, gdy dziecko już bardzo płacze

• kontakty fizyczne z dzieckiem są nieadekwatne do jego potrzeb, nieprzyjemne dla niego

1. Następstwa przywiązania bezpiecznego dla późniejszego funkcjonowania dziecka w relacjach z rówieśnikami

• Kształtowanie się poczucia wpływu na otoczenie i zaufania do świata

• Optymistyczne, pozytywne nastawienie do ludzi i świata

• Rozwój kompetencji społecznych i pozytywne relacje z rówieśnikami

1. Następstwa przywiązania poza bezpiecznego dla późniejszego funkcjonowania dziecka w relacjach z rówieśnikami

• Nasilona agresywność

• Wysoki poziom wrogości

• Mściwość

• Nieposłuszeństwo

• Zachowania prowokacyjne, których celem jest zwrócenie na siebie uwagi

• Tendencja do interpretowania zachowań innych ludzi jako kierowanych negatywnymi intencjami, w następstwie czego powstaje lek bądź agresja

1. Charakterystyka stylów wychowania niekorzystnych dla rozwoju kompetencji społecznych dziecka

1. Styl autorytarny

• Rodzice:

  • Chłodni

  • Niedostępni

  • Sprawują nadmierną kontrolę nad dzieckiem

  • Stawiają dziecku wygórowane wymagania

• Dzieci:

  • Agresywne

  • Niekompetentne społecznie

1. Styl nadmiernie pobłażliwy

• Rodzice:

  • Ciepli, ale zbyt pobłażliwi

• Dzieci:

  • Nieopanowane w relacjach a innymi

  • Agresywne jeśli rodzice z pobłażaniem traktują wybuchy agresji)

  • Niedojrzałe w obcowaniu z rówieśnikami

  • Nieodpowiedzialne w wywiązywaniu się z zadań szkolnych

  • Bardziej zależne od innych

  • Częściej nie przyjmują na siebie odpowiedzialności za skutki własnych działań

1. Styl niezaangażowany tzw. niedbały

• Rodzice:

• Mają niski poziom akceptacji dla dziecka

• Mają niski poziom wymagań

• Mają niski poziom kontroli

• Dzieci w okresie dojrzewania:

• Impulsywne

• Aspołeczne

• Niekompetentne społecznie

• Nie zainteresowane nauką

1. Istota metody modelowania połączonego z egzekwowaniem wymagań :

1. Rodzice są dla dziecka pierwszymi wzorcami zachowania się wobec innych ludzi.

2. Czułe i opiekuńcze postawy rodziców wobec dziecka

• Zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa będące podstawowym warunkiem rozwoju

• Wytwarzają ogólne pozytywne nastawienie wobec innych ludzi.

1. Czułym i opiekuńczym postawom rodziców towarzyszyć musi stawianie dziecku odpowiednich do jego wieku wymagań dotyczących zachowania się wobec innych ludzi i egzekwowanie ich.

1. Istota metody indukcji pozytywnej i negatywnej

Metoda indukcji- polega na wskazywaniu dziecku, jakie konsekwencje ma jego zachowanie dla innych. Uczy decentracji interpersonal.

• Indukcja pozytywna- konsekwencje korzystne i związane z nimi radość innych ludzi.

-- indukcja negatywna – konsekwencje niekorzystne i związane z nimi smutek, przykrość, cierpienie innych ludzi.

1. Istota metody powierzania zadań

Metoda powierzania zadań- polega na tworzeniu dziecku okazji do bycia odpowiedzialnym za jakieś dobro wspólne i nagradzanie go( zwłaszcza nagrodami społecznymi) za wywiązywanie się z zadań.

Zadania powinny być atrakcyjne dla dziecka i dostosowane do jego możliwości.

1. Program C. Sutton:

Adresat: rodzice i wychowawcy dzieci w wieku przedszkolnym

Główny cel: zapoznanie rodziców z metodą zachęcania dzieci do lepszego
zachowania

Podstawa teoretyczna: psychologia behavioralna:

• Jakie założenia co do natury człowieka przyjmuje?

• Dzięki czemu rozwija się człowiek?

• Kim jest wychowawca i jaka jest jego rola?

• Jakie mogą być skutki stosowania założeń behawioryzmu
  w wychowaniu

Powody, dla których rodzice uczą się sekwencji A-B-C:
- 1. niewiedza rodziców co do mechanizmu tworzenia wzmocnień i tego że swoim zachowaniem wzmacniają negatywne zachowanie dziecka (tak jak przykładzie) bieganie za dzieckiem z łyżeczka wzmacnia niepożądane zachowanie
2. troska o dziecko (ma zjeść śniadanie)
3. pośpiech/ chęć pójścia na "skróty" czyli że spieszysz się żeby wyjść z dzieckiem do przedszkola a ono się buja pół h z tym śniadaniem

Opis 4 kroków składających się na metodę oddziaływania wraz z objaśnieniem ich znaczenia (istoty):

• Krok 1: definiowanie zachowania (co takiego twoje dziecko robi, mówi, że nazywasz to nieposłuszeństwem?

• Krok 2: obserwacja zachowania (rejestrowanie w kolejnych dniach tygodnia wszystkich przejawów posłuszeństwa i nieposłuszeństwa

• Istota 2 kroków:

  • Które z trudnych zachowań dzieci w wieku przedszkolnym mogą być skutkiem braku umiejętności stawiania
    i egzekwowania wymagań?

  • Co dobrego dla dziecka i rodziców może przynieść zdefiniowanie pożądanego i niepożądanego zachowania?

  • Co dobrego dla rodziców i dziecka może wyniknąć
    z obserwacji i rejestrowania wszystkich wybranych do zmiany zachowań negatywnych i odpowiadających im zachowań pozytywnych?

• Krok 3: opis sekwencji A-B-C (gdzie: A to wydarzenia poprzedzające dane zachowanie; B- zachowanie, to co dziecko mówi i robi; C- konsekwencje, to co dzieje się bezpośrednio po zachowaniu dziecka

• Krok 4: zmiana reagowania (zwracanie uwagi na pozytywne zachowania, wzmacnianie tych zachowań; ignorowanie złego zachowania lub zwracanie na nie jak najmniejszej uwagi

Rodzaje wzmocnień:

1. Nagrody

• Nagrody społeczne (są ważniejsze niż rzeczy).

Przykładowe nagrody społeczne to:

• Uwaga

• Uśmiech

• Chwalenie dziecka za konkretne zachowanie

• Zachęta

• Pozytywne oceny: :bardzo dobrze”, „wspaniale”

• Nagrody konkretne to zdarzenia i rzeczy, na przykład:

• Książeczki, komiksy

• Słodycze, ciastka

• Wycieczki

• Mazaki, znaczki, drobne monety

• Lody

• Małe zabawki

1. Kary

• Kary społeczne to na przykład:

• Okazanie niezadowolenia

• Krytyka

• Odizolowanie dziecka

• Podniesiony głos

• Ignorowanie

• Kary konkretne to m.in.:

• Pozbawienie możliwości wykonania jakiejś czynności
  (np. oglądania TV, określonej zabawy)

Zalecenia co do stosowania wzmocnień:

• Należy dostosowywać nagrody do upodobań dziecka

• Nagradzanie powinno wystąpić natychmiast po wystąpieniu zachowania, które chcemy wzmocnić

• Pomocne bywa włączenie dzieci do oceny ich postępów-daje to dziecku poczucie, że może samo kontrolować swoje zachowanie i zachęca je do samokontroli

• Należy pamiętać, że dzieci bardzo różnie reagują na różne kary

• Bardzo ważne jest, aby dziecko zrozumiało, że kara jest reakcją na konkretne zachowanie. Krytyka musi dotyczyć zachowania, a nie osoby, np. nie lubię kiedy jesteś nieposłuszny, a nie…

• Kary należy stosować ostrożnie i z umiarem

• Należy unikać karania przez kłamstwa, składanie fałszywych obietnic

• Dzieci reagują lepiej na nagrody niż kary

4 zasady warunkowania:

1. Zachowanie pożądane + wzmocnienie (nagroda)
   = więcej zachowań pożądanych

2. Zachowanie pożądane + brak wzmocnienia (wygaszanie)
   = mniej zachowań pożądanych

3. Zachowanie niepożądane + wzmocnienie (nagroda)
   = więcej zachowań niepożądanych

4. Zachowanie niepożądane + brak wzmocnienia (wygaszanie)
   = mniej zachowań niepożądanych

1. Program E. McGinnis i A.P. Goldsteina „Kształtowanie umiejętności prospołecznych małego dziecka”

Adresat: dzieci w wieku przedszkolnym i młodsze oraz dzieci w I i II klasie szkoły podstawowej

Główny cel: nauczenie dzieci zachowań niezbędnych do wchodzenia w skuteczne i zadowalające interakcje społeczne- w szkole, na placu zabaw i w domu

Podstawa teoretyczna: psychologia behawioralna

Charakterystyka metody modelowania:

Modelowanie- organizowanie sytuacji, w której dochodzi do uczenia się przez obserwację; jest efektywnym sposobem oddziaływania zarówno na zachowanie osób dorosłych jak i dzieci

Efekty modelowania- wszelkie zmiany w zachowaniu obserwatora, o których można sądzić, że powstały na skutek obserwacji modela

Cechy modela:

• Żywy

• Prezentacje (film)

• Chętniej naśladowani SA modele o wysokim statusie

• Chętniej naśladowany jest model odnoszący sukcesy

• Ma duże, ale nie wybitne umiejętności związane z danym zachowaniem (lepszy jest taki model, który sobie radzi, ale nie jest mistrzem w danej kwestii)

• Jest podobny do obserwatora (wiek, płeć, status społeczny, itd.)

• Najważniejsze, że model jest nagradzany za swoje zachowanie

• Ważne jest nagradzanie za przejawianie modelowanych zachowań

Charakterystyka metody odgrywania ról:

Odgrywanie ról- sytuacja, w której jednostka ma się wczuć w rolę (zachowywać się w określony sposób), która nie jest dla niej naturalna i to w miejscu, w którym zwykle tej roli nie odgrywa.

Czynniki wzmacniające odgrywanie roli:

• Dobrowolna decyzja dziecka

• Przekonanie co do postaw i zachowań odgrywanej postaci

• Improwizacja odgrywanego zachowania

• Wzmacnianie odgrywanego zachowania poprzez aprobatę, nagrodę, pochwałę

Charakterystyka metody udzielania informacji zwrotnych ( w tym rodzaje wzmocnień i zasad ich stosowania):

Udzielanie informacji zwrotnych wg autorek:

• Dostarczanie dziecku wiedzy na temat tego, jak dobrze sobie radzi podczas odgrywania swojej roli, zwłaszcza czy odgrywane zachowanie wiernie oddaje rzeczywiste zachowanie się modela

• Konstruktywne sugestie co należy zmienić

• Nakłanianie i doradzanie

• Wzmocnienie materialne i społeczne (przedszkolakom lepiej pozytywne niż negatywne informacje przekazywać)

Rodzaje wzmocnień:

• Materialne: przedmioty i aktywności

• Społeczne- niewerbalne i werbalne

• Samowzmocnienia- pozytywna ocena własnego zachowania

Zasady stosowania wzmocnień:

Należy stosować jednocześnie wszystkie 3 rodzaje wzmocnień, a następnie stopniowo rezygnować z wzmocnień materialnych.

Charakterystyka metody transferu:

Metoda transferu (trening transferu)- polega na zwiększeniu szans na przejawianie nowych umiejętności (na skutek modelowania, odgrywania ról, informacji zwrotnych) w szkole, w domu, czy w innych sytuacjach, w których mogą być one przydatne.

Skuteczność transferu można zwiększyć poprzez:

• Odpowiednią aranżację miejsca uczenia się nowych umiejętności, dobór materiałów i osób

• Systemy wzmocnień

• Instrukcje zadaniowe

1. Program J. Grochulskiej „Reedukacja dzieci agresywnych”, „Reedukacja dzieci biernych społecznie”

Adresat: dzieci agresywne/ biedne w wieku 9-10 lat, wyodrębnione z zespołów klasowych

Główny cel: rozwijanie zdolności do decentracji interpersonalnej

Podstawa teoretyczna: psychologia behawioralna

Charakterystyka głównej metody:

Dramatyzacja improwizowana
Dramatyzacja improwizowana zwana również socjodramą (forma niewerbalna)- jej cechą jest spontaniczne odegranie określonych faktów, zdarzeń lub sytuacji, którymi bliżej są zainteresowani uczniowie. Role odgrywane są bez uprzedniego wyuczenia się tzn. nie posługują się żadnym, przygotowanym wcześniej scenariuszem w postaci tekstu.
Układany wspólnie scenariusz sprowadza się, co najwyżej do zasugerowania i przedyskutowania wydarzeń lub sytuacji, które mają być przedmiotem spontanicznego
i twórczego udramatyzowania. Granie ról odbywa się bez jakichkolwiek instrukcji lub pouczeń w formie pisemnej. Wymaga się jedynie od uczniów starannego wczucia się w improwizowane zdarzenia czy sytuacje i ogólnego uświadomienia sobie przebiegu tych zdarzeń.
Głównym przedmiotem socjodramy są problemy, którymi uczniowie są zainteresowani
z tytułu przynależności do klasy czy grupy. Problemy te to trudności jakie wychowankowie napotykają we wzajemnym współżyciu i współdziałaniu ze sobą:
- konflikty interpersonalne
- brak zdyscyplinowania
- wzajemne pomawianie i uprzedzenia
- niewłaściwy stosunek uczniów do stawianych im wymagań szkolnych i nauczycieli
Czasem przy pomocy techniki socjodramatycznej udaje się rozwiązać osobiste problemy dzieci. Może ona ułatwić nawiązywanie kontaktów z innymi ludźmi, pozbycie się nadmiernego skrępowania i nieśmiałości, rozwijanie umiejętności wnikania we własne i cudze potrzeby, poszanowanie cudzych przekonań oraz kontrolowanie swych emocji i reakcji.

Chodzi o to, że dzieciaki dostają niedokończoną historię z jakimś problemem społecznym (typu skarżenie, nawiązanie kontaktu itp.) która jest niedokończona i za pomocą pacynek odgrywają rolę tych bohaterów z tej historyjki pacynki w pewien sposób obniżają napięcie emocjonalne związane z nabywaniem nowych zachowań bo dzięki temu dzieci na nie jakby przesyłają swoje emocje mogą po zakończeniu odgrywania (i dokończeniu przez siebie historyjki) opowiedzieć jak się czuły, a inne dzieciaki potem oceniają czy to zakończenie sytuacji było właściwe jeśli tak to jest okazja żeby pochwalić dziecko że wymyśliło rozwiązanie które jest korzystne społecznie
czyli wiesz np że w tej sytuacji pacynka nie pobiła pacynki tylko inaczej jakoś rozwiązało np konflikt 
no i chodzi tez o to żeby nie krytykować dziecka jeśli zakończenie nie było korzystne społecznie no bo z zasady te zajęcia mają wspomóc rozwój nowych zachowań i podbudować jego samoocenę :)

1. Program M. Deptuły „Rozwijanie umiejętności współżycia z rówieśnikami”

Adresat oddziaływań: dzieci w młodszym wieku szkolnym

Główny cel: optymalizowanie relacji rówieśniczych

Różnica między zadaniem rzeczowym a wychowawczym:

Zadanie rzeczowe- np. rozwiązywanie rebusów, lepienie z plasteliny; inicjuje aktywność wychowanka i nadaje jej przedmiotowy charakter; jego rozwiązanie służy poznaniu różnorodnych obiektów i zjawisk otaczającego świata.

Zadanie wychowawcze- służy rozwojowi świadomości moralnej i doskonaleniu różnorodnych umiejętności społecznych, w zależności od treści podejmowanych zadań.

Wspólna cecha warunków działania tworzonych dzieciom:

Fakt, że osiągnięcie indywidualnych celów, do których zmierzają dzieci podejmując zadanie rzeczowe jest wzajemnie zależne od zachowania wszystkich podejmujących te zadanie osób.

Na czym polega stopniowanie trudności zadań wychowawczych:

1. Liczba osób, których interes należy uwzględnić:

• Najpierw uwzględniamy potrzeby jednej osoby, a następnie większej ilości osób

1. Rodzaj umiejętności niezbędnych dla rozwiązywania problemów współżycia

• Łatwiejsze zadania, w których partner potrzebuje tego samego co dziecko i w takiej samej ilości;

• trudniejsze są zadania, gdzie partner potrzebuje tego samego, ale w innej ilości (jedno dziecko wykonuje z masy solnej wieżę, a drugie księżniczkę, która ma mieszkać w tej wieży)

• najtrudniejsze zadania, w których partner potrzebuje czegoś innego n iż dziecko (wymaga zdolności do decentracji interpersonalnej)

1. Istnienie lub nieistnienie możliwości uzgodnienia interesów:

Istnieją zadania, w których jest możliwość:

• Sprawiedliwego podzielenia się wspólnym dobrem (surowcem, przestrzenią do pracy itp.)

• Dobra niepodzielne (np. pełnienie atrakcyjnej, wiodącej roli w zabawie)- tylko jedno dziecko może osiągnąć indywidualny cel, a inne muszę się zrzec tego celu; należy wybrać kto ma być tym dzieckiem

Zasady interweniowania w rozwiązywanie zadań wychowawczych przez dzieci:

• Ujawnianie przyczyn niewłaściwego rozwiązania zadania

• Działania podejmowane w przypadku spostrzegania rozbieżności przez dziecko i nie podejmowania działań zmierzających do jej usunięcia

• Działania wychowawcy w przypadku wyrażania przez dziecko pozytywnej oceny rozwiązań krzywdzących inne dzieci

• Działania zmierzające do określenia przez dzieci cech pożądanego wyniku i formułowania programów jego osiągnięcia

• Okoliczności determinujące moment podjęcia interwencji

• Uwagi o adresowaniu interwencji

1. Program A. Kołodziejczyka, E. Czemierowskiej, „Spójrz inaczej cz. 1:

Adresat oddziaływań: klasy 1-3 szkoły podstawowej; klasy 4-6 szkoły podstawowej

Główny cel: wpłynięcie na dziecko (bez nadmiernego napięcia), aby radziło sobie z rozwiązywaniem problemów życiowych, rozumiało siebie, umiało współżyć
z innymi, umiało znaleźć oparcie w innych sytuacjach

Treści: bloki tematyczne:

• Uczestnictwo w grupie

• Postrzeganie siebie( kl.1/2) i rozumienie swoich uczuć (kl.2)

• Rozwiązywanie problemów (blok zaczyna się w kl. 2/3)

• Dbanie o zdrowie

Charakterystyka oddziaływań zmierzających do rozwijania samoświadomości:

(w kl.1/2)

Ćwiczenia w kl.1 :

• Ćwiczenia w rozpoznawaniu i nazywaniu uczuć na podstawie mimiki, zachowania i opisów sytuacji społecznych.

• Tworzenie okazji do obserwowania siebie i rozpoznawania własnych uczuć, uczenie się nazywania uczuć własnymi słowami, poznawanie związku między myślami, uczuciami i działaniami.

• Dokańczanie zdań (np. czuję się zadowolony, gdy… ; jestem zły, gdy…). Mówienie przez dzieci, że np. są nieszczęśliwe , gdy.. nikt nie chce się z nimi bawić, brat zabiera mi zabawkę, mama nie dotrzymuje słowa itd.- ćwiczenie to pozwala na mówienie o uczuciach oraz pozwala dowiedzieć się, w jakich okolicznościach określone uczucia pojawiają się u rówieśników i nauczyciela.

• Określanie uczuć przeżywanych w wybranej sytuacji ( scenariusz, w którym ukazuje się odwrotne sytuacje) np. popsuła mi się moja ulubiona zabawka… ; jestem chory… itd. - to ćwiczenie skłania do zastanowienia się nad okolicznościami przeżywanych uczuć, wzbogacają wiedzę dziecka o podobieństwo i różnice miedzy ludźmi- są podstawą samoświadomości oraz zdolności do decentracji interpersonalnej(czyli zdolność zdawania sobie sprawy z cudzego punktu widzenia innego niż punkt widzenia dziecka)

• Udzielanie informacji zwrotnej ( Na tych zajęciach czułem się…. ; dziś czuję się..) oraz „komunikat- ja”

Ćwiczenia w kl.2 :

• Ćwiczenia polegające na dopasowywaniu przez dzieci uczuć szczęścia, smutku, strachu, złości i zdziwienia do poszczególnych fragmentów opowiadania o dzieciach, które wybrały się do wesołego miasteczka z rodzicami. Jedno lubi karuzele, drugie za nią nie przepada, ale daje się namówić na wspólną jazdę.

• Zajęcia, w których dzieci zachęcane są do dostrzegania swoich mocnych i słabych stron- nauczyciel tworzy warunki do rozpoznawania przez dzieci ich mocnych stron, przeżywania dumy i zadowolenia z siebie.

Charakterystyka oddziaływań zmierzających do rozwijania umiejętności kierowania emocjami:

Ćwiczenia w kl.2:

• Zajęcia pt. „ Mój zły dzień” lub „ Czasami czujemy się odrzuceni” – dzieci zastanawiają się jakie sytuacje źle wpływają na samopoczucie i wzbogacają wiedzę o sposobach radzenia sobie z nimi. Odwołując się do swoich doświadczeń przypominają sobie złe dni. Nazywają towarzyszące im wówczas uczucia i zastanawiają się co spowodowało zmianę samopoczucia lub opracowują programy przywracania dobrego samopoczucia , gdyby taka sytuacja zdarzyła się ponownie. Pracując indywidualnie (np. rysunek-wspomnienie złego dnia) i na forum grupy(omówienie rysunku)- wzbogacają wiedzę nie tylko o sobie, ale i o rówieśnikach.

• Dzieci odgrywają np. że strach pełni bardzo ważną rolę w ich życiu(np. strach powstrzymał chłopaka przed samobójstwem)- rozwija się przez to otwarta i akceptująca postawa wobec przezywanych emocji. ( jest to istotne, ponieważ często tłumimy emocje)

• Nauczyciel zachęca do analizy własnych przeżyć i zachowań bohaterów literackich w ramach lekcji języka polskiego.

• Prowadzący zachęca do dzieci do refleksji nad własnymi doświadczeniami w jakiejś dziedzinie, dzielenia się swoimi uczuciami i myślami z wybranymi rówieśnikami lub z cała grupą.

• Ćwiczenia w odczytywaniu sygnałów werbalnych i niewerbalnych.

Charakterystyka oddziaływań zmierzających do rozwijania umiejętności podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów w relacjach z innymi ludźmi:

Ćwiczenie w kl.3

• Dzieci uczą się mówić o własnych odczuciach spowodowanych danym zachowaniem innej osoby oraz o swoich życzeniach i wymaganiach zamiast oskarżania i pouczania. Sprzyja to opanowaniu zasad asertywności i umiejętności rozwiązywania konfliktów.

• Udzielanie informacji zwrotnej przez osoby zaangażowane w daną sytuacje(osoby poszkodowane)- każda z nich może powiedzieć, jakie uczucia i dlaczego takie właśnie budzi w niej jego(tego dziecka atakującego) zachowanie oraz czego w związku z tym sobie życzy.

• Dzieci uczą się otwartości.

• Dzieci analizują podejmowane działania i przewidują ich konsekwencje, rozpoznają motywy własnych decyzji i korzystaja z tych umiejętności w różnych sytuacjach.

Charakterystyka oddziaływań zmierzających do rozwijania umiejętności funkcjonowania w grupach społecznych:

• Ćwiczenia dotyczą dwóch grup społecznych : rodziny i klasy szkolnej.

• (w 1kl.) ćwiczenia na pogłębienie świadomości dziecka, że każdy z nas jest członkiem różnych grup społ., zwracanie uwagi na posiadane przywileje i obowiązki z tego powodu- istnienie norm, reguł i zasad.

• Rozmowy na temat przyjaźni i zadania, które skłaniają do refleksji nad jej znaczeniem w życiu.

• Zajęcia służące temu jak pomagamy innym skłaniają do refleksji. Niby każde dziecko ma jakieś obowiązki- ale czasem one są bardzo różne. Każde dziecko opowiada jak pomagało, a nauczyciel zadaje pytania o uczucia towarzyszące temu.

• (w kl.3) Aranżowane ćwiczenia, w których dzieci mogą zarówno udzielić pomocy jak i otrzymać ją od rówieśników. Np. ćwiczenie w przeprowadzeniu rówieśnika z zamkniętymi oczami przez tor przeszkód – przyjmowanie roli prowadzącego i prowadzonego.

• ( w starszych klasach) tworzenie okazji do uczenia się współdziałania, tolerancji i radzenia sobie w różnych trudnych sytuacjach.

• Analizowanie lektur szkolnych ( analizowanie roli społecznej np. rodziny, klasy)

• Metoda modelowania i moralizowania

• Odgrywanie scenek, aranżowanie trudnych sytuacji- omawianie i refleksje.

Warunki, od których zależy powodzenie oddziaływań:

• Dorosły ma być osobą tworzącą klimat i warunki sprzyjające uczeniu się( bezwarunkowa akceptacja, autentyczność, budowanie zaufania, otwarta komunikacja, dobry kontakt, przestrzeganie wspólnie ustalonych z dziećmi zasad).

• Decyzję o działaniu lub zaniechaniu działania podejmuje DZIECKO ( dorosły musi to uszanować)

• Jeśli dziecko odmawia uczestnictwa w zajęciach, odmawia odpowiedzi na pytanie itd.- ma do tego prawo- dorosły nie wywiera na nie nacisku.

• Dorosły stara się poznać motywy danego zachowania dziecka, aby w przyszłości stworzyć mu lepsze warunki.

• Dobrowolność udziały w zajęciach

1. Na czym polega metoda moralizowania- moralizowanie wąskie, moralizowanie szerokie?

Moralizowanie- mówienie drugiej osobie, co powinna zrobić.

Moralizowanie wąskie- mówienie o tym, że należy pomagać innym

Moralizowanie szerokie- mówienie o tym, że należy być dobrym dla innych