POLSKIE PLANY ROZBROJENIOWE

przedstawiane przez rząd PRL propozycje ograniczenia lub eliminacji broni konwencjonalnych i jądrowych; zmierzały do ograniczenia strat materialnych i ludnościowych grożących w razie kolejnej wojny światowej Polsce, leżącej na gł. kierunku ewentualnych działań militarnych; 1947 w ONZ Polska zaproponowała powszechne rozbrojenie łącznie z bronią jądrową; 1957 w ONZ minister A. Rapacki przedstawił plan strefy bezatomowejobejmującej Polskę, RFN, NRD i CSRS; 1963-64 propozycje te rozwinął tzw. plan Gomułki (kontrolowane zamrożenie zbrojeń jądr. na obszarach Polski, RFN, NRD i CSRS); 1987 na spotkaniu KBWE w Wiedniu tzw. plan Jaruzelskiego dotyczył zmniejszenia zbrojeń i zwiększenia zaufania eur., 1988 przedstawiony w ONZ z propozycją objęcia Polski, NRD, CSRS i Węgier oraz RFN, Belgii, Holandii, Luksemburga i Danii redukcją lub zamrożeniem broni konwencjonalnych i jądr. Polską koncepcję stref bezatomowych zrealizowano w Ameryce Łac., na Antarktydzie i w przestrzeni kosmicznej; Polska wysunęła też 1964 ideę Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie; z polskiej inicjatywy ONZ doprowadziło 1972 do zawarcia konwencji o zakazie broni bakteriologicznej i 1978 uchwaliło Deklarację o wychowaniu społeczeństw w duchu pokoj

Plan Jaruzelskiego – projekt dotyczący ograniczenia zimnowojennego wyścigu zbrojeń i budowy zaufania w stosunkach międzynarodowych. Czteroelementowy plan sformułowany przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego powstał w 1987 roku.

Historia i założenia planu[edytuj]

Po raz pierwszy gen. Wojciech Jaruzelski przedstawił swój projekt 8 maja 1987 roku - w rocznicę kapitulacji III Rzeszy ^[1]. Szczegóły propozycji zostały sformułowane wMemorandum rządu PRL w sprawie zmniejszenia zbrojeń i zwiększania zaufania w Europie Środkowej z 17 lipca 1987 roku, a następnie w oświadczeniu rządowym z 15 czerwca 1988 roku^[1].

Plan obejmował cztery zasadnicze elementy:

• ograniczenie operacyjnej i taktycznej broni jądrowej^[2];

• ograniczenie najbardziej niebezpiecznej broni konwencjonalnej, w tym^[3]:

  • broni o największej sile rażenia;

  • broni o największej precyzji rażenia;

  • broni służącej do operacji zaczepnych, w tym nagłych uderzeń;

• zmianę doktryn militarnych na doktryny o charakterze obronnym^[4];

• poszukiwanie nowych środków bezpieczeństwa i budowy zaufania^[5].

Projekt przewidywał również powołanie systemu inspekcji i kontroli przestrzegania postanowień ewentualnego reżimu^[5]. Mówiono m.in. o udzielaniu informacji, notyfikacjach i obserwacjach^[5]. Zakładano również udzielenie gwarancji przez mocarstwa nuklearne dla państw Europy Środkowej zaangażowanych w rozbrojenie^[5]. Plan nie był zatem typową propozycją rozbrojeniową, ale raczej zbiorem celów do zrealizowania^[6].

Plan Gomułki, plan I sekretarza KC PZPR W. Gomułki, modyfikacja planu Rapackiego. 1963–1964 Polska wysunęła tę propozycję rozbrojeniową, dotyczącą utworzenia strefy kontrolowanego zamrożenia zbrojeń jądrowych na terytorium Polski, Czechosłowacji, NRD i RFN oraz innych państw europejskich, które przystąpią do polskich planów i propozycji rozbrojeniowych. Podstawowym celem planu było niedopuszczenie do rozmieszczenia amerykańskiej broni atomowej w RFN oraz uzbrojenia w tę broń niemieckiej armii. Plan odegrał pewną rolę w dyskusji dotyczącej bezpieczeństwa w Europie, podkreślił znaczenie nierozprzestrzeniania broni jądrowej (nieproliferacja).