Geomorfologia dynamiczna zajmuje się czynnikami i procesami wpływającymi na rozwój rzeźby.

Czynniki geomorfologiczne endogeniczne – tektonika, sejsmika, wulkanizm itp.

Czynniki geomorfologiczne egzogeniczne – woda, wiatr, lód, temperatura itp.

Procesy geomorfologiczne – eoliczne, fluwialne, glacjalne, stokowe, itp.

Bezpośrednie pomiary procesów, skutków procesów, badania laboratoryjne, zdjęcia lotnicze, mapy z różnych okresów

1. Czynnik – proces – forma

wiatr – korazja – jardang

grawitacja – odpadanie - stożek usypiskowy

śnieg – niwacja – nisza niwalna, bruk niwalny…

woda falująca – abrazja - klif

woda spływająca pod powierzchnią -wymywanie - sufozja

lodowiec - deglacjacja – oz

2.Krzywa erozyjna-(wykres przedstawiający zależność między rozmiarem erozji a masa wody)

3.wietrzenie- rozpad mechaniczny i rozkład chemiczny skał wskutek działania energii słonecznej, powietrza, wody i organizmów. Produktem wietrzenia są między innymi zwietrzelina, rumowisko, glina zboczowa, arkoza.(fizyczne-mechaniczne, chemiczne i biol)

4.Terasa rzeczna-to fragmenty dawnych rozciętych den dolinnych. Zaznaczają się w obrębie zboczy dolin oraz w brębie szerokich den dolinnych. Terasa składa się z 3 elementów: równiny terasowej stanowiącej fragment płaskiego dna doliny rzecznej; stoku terasy stanowiącej zbocze odmłodzonej części doliny oraz załomu oddzielającego równineod stoku ówczesnej, starej doliny. Wyrożniamy terasu skaliste, osadowe.Przykłady: skaliste,osadowe,akumulacyjne włożone,skaliste-osadowe

Osuwiska-Jest to rodzaj ruchów masowych, polegający na przesuwaniu się materiału skalnego lub zwietrzelinowego wzdłuż powierzchni poślizgu (na której nastąpiło ścięcie), połączone z obrotem. Ruch taki zachodzi pod wpływem siły ciężkości. Osuwiska są szczególnie częste w obszarach o sprzyjającej im budowie geologicznej, gdzie warstwy skał przepuszczalnych i nieprzepuszczalnych występują naprzemiennie. 

5.Typy koryt rzecznych:proste, kręte, meandrujące, anasomozujące, roztkowe

6.procesy dendacyjne: obrywy skalne

-Zsuwanie,spełzywanie.od niego z wykładów:(pr. Grawitacyjne,Spłukiwanie,spływy)

-proc. związane z powstawaniem lodowców gruzowych(pr. Fluwialne,pr. Litoralne)

-sufozja,denudacja chemiczna, solucja,krasowienie,niwacja,pr.mrozowe

7.3 czynniki wpływające na erozję lodowcową:

miąższość lodowca, zawartość rumoszu, odporność podłoża

8.4 typy deglacjacji:-subakwalny(gdy lądolód uchodzi do morza lub jeziora, odrywają się od niego wielkie bryły stając się górami lodowymi)

- frontalna(na lądach, cofanie się od czoła)

- arealna(lodowiec rozpada się na boki które się topią)

- z oscylacjami i nasunięciami(lodowiec cofa się by później ponownie się nasunąć)

9.przyczyny poprzecznej asymetrii doliny:

10.od czego zależy odporność podłoża:

- od genetycznego rodzaju skały - składu mineralnego i chemicznego - struktury, wielkości składników

- tekstury (ułożenia składników skały)-zwięzłości i twardości składników-warstwowania i uszczelnienia

11.różnica w terenach wysoko i średnio górskich :

- wysokość, wysokogórskie wznoszą się ponad górna granicę lasu

- różnice w piętrach roślinności

- klimat-w wysokogórskich występują procesy glacjalne ,niwalne

12.adaptacja geomorfologiczna i asymetria gór wysokich

13.procesy morfogenetyczne:proces rzeźbotwórczy, kształtujący rzeźbę terenu.deflacja, obtaczanie..wszelkie działania czynników morfogenetycznych, których efektem są: powstanie nowych form powierzchni Ziemi, przekształcanie form istniejących lub ubytek masy form istniejących, bez zauważalnych zmian w ich wyglądzie.

14.warunki podłoża:

-przykłady słabego podłoza

15.Stopień w skali Mohsa informuje nas o:

Każdy minerał może zarysować minerał poprzedzający go na skali - bardziej miękki i może być porysowany przez następujący po nim - twardszy.

1.talk 2.sol kamienna 3.kalcyt 4.fluoryt 5.apatyt 6.ortoklaz 7.kwarc 8.topaz 9.korund 10.diament

16.trwałość skał:

17. W jakich dziedzinach morfoklimatycznych zachodzą:

- pełznięcie-strefa klimatu umiarkowanego

- cieczenie-strefa klimatów ciepłych

- soliflukcja-strefa klimatów zimnych

18.Barchan-wydma sierpowata - rodzaj ruchomej wydmy o półksiężycowatym kształcie i ramionach wysuniętych zgodnie z kierunkiem wiatru (w stronę zawietrzną), charakterystyczny dla pustyń piaszczystych, pozbawionych roślinności. Gdy kilka barchanów połączy się powstaje wydma wałowa.Wąskie ramiona przemieszczają sie szybciej niż część centralna wydmy. Barchany często łączą się ze sobą, tworząc długie piaszczyste wały, które niosą nazwe wydm wałowych. Ciągną się one nie raz setki kilometrów. Typowe barchany są niskie i mają do 15 m wysokości.

19.przełomy rzeczne-miejsce, w którym rzeka przecina wyżej położone obszary, wcinając się w skały tworzy wąskie doliny o stromych ścianach, często bardo urwistych. Tworzą się ona najczęściej w obszarach górskich lub wyżynnych. Przełomy rzeczne tworzą się w wyniku kilku procesów:przełomu antecedenty i epigenetyczny.

Przykłady: przelewowe,epigenetyczne,regresyjne, antecedentne, odziedziczone,strukturalne pozorne,martwe

DODATEK:

2.Nazwy (ery, okresu) podane są w kolejności od najstarszych do najmłodszych.

PREKAMBR, ERA PALEOZOICZNA: kambr, ordowik, sylur, dewon, karbon, perm; ERA MEZOZOICZNA: trias, jura, kreda; ERA KENOZOICZNA: paleogen, neogen, (trzeciorzęd), czwartorzęd

3.Nazwy (ery, okresu) podane są w kolejności od najmłodszych do najstarszych.

ERA KENOZOICZNA: czwartorzęd, neogen, paleogen,(trzeciorzęd); ERA MEZOZOICZNA: kreda,jura, trias; ERA PALEOZOICZNA: perm, karbon, dewon, sylur, ordowik, kambr; PREKAMBR

4.Jakie procesy geomorfologiczne dominują w Selwie a jakie na Sawannie

Selwa(Obszar wilgotny.Temp 12- 30 C Opady 630 – 1270mm, Dominuje planacja nad rozcinaniem

Głównie wietrzenie chemiczne. Hydracja – uwodnienie – łączenie minerałów z wodą.

Hydroliza – rozkład minerałów na kwaśne i zasadowe , wyługowanie. Kadimizacja – szybki rozkład skalenia. Lateryzacja – tworzenie czerwonych poziomów laterytowych. Ruchy masowe i fluwialne. Kwasy humusowe z roślinności - wietrzenie chemiczne. Cieczenie,osuwanie , rozczłonkowanie, krasowienie)

Sawanna(Dwie pory roku – sucha i deszczowa. Podłoże pokryte częściowo, częściowo przez roślinność. Spłukiwanie materiału do den dolin. Erozja denna większa,Spełzywanie, Procesy eoliczne

Wietrzenie chemiczne mniejsze ,Procesy fluwialne,Opancerzanie pokryw -zatrzymywanie soli)

5.Na czym polegają zasadnicze różnice w rzeźbie obszaru o tej samej budowie geologicznej w klimacie suchym i wilgotnym

-SUCHY:przewaga wietrzenia fizycznego, formy ostrokrawędziste, spłukiwanie-duza rola, duża erozja stoków,duża działalność wiatrów (korozja,deflacja)

-WILGOTNY-przewaga wietrzenia chemicznego, formy łagodne,owalne,spłukiwanie mala rola, mała erozja stoków, mała działalność wiatru

6.. Etapy rozwoju rzeźby (Penc i Davis)

Davis(Spłaszczanie i wydłużanie, obniżanie działów,zaokrąglanie grzbietów,dostawa(wietrzenie)-odprowadzanie (denudacja)peneplena,spłaszczenie od góry ku bazie denudacyjnej)

-Penc(Cofanie ściany skalnej,równomierne wietrzenie i odpadanie zwietrzeliny u podnóża ściany skalnej rośnie stok usypiskowy,obniżanie powierzchni podnóża i powstawanie pow. o jeszcze mniejszym nachyleniu,kolejno powstające pow. erozyjne o coraz mniejszym nachyleniu – stok wklęsły

obniżanie postępuje wskutek bocznego cofania się stoków, postępującego od dołu ku gorze,w klimacie suchym spłukiwanie)

Muton, baraniec - forma ukształtowania powierzchni ziemi: rodzaj pagórka, wyniosłości skalnej o wysokości od kilkunastu centymetrów do kilkudziesięciu metrów, powstająca w wyniku egzaracji podłoża skalnego przez poruszający się po nim lodowiec. Mutony odznaczają się charakterystycznym podłużnym kształtem, co związane jest z kierunkiem ruchu lodowca

Pingo - bułgunniach, hydrolakkolit, kriolakkolit, lakkolit lodowy - pagórkowata forma ukształtowania powierzchni ziemi, charakterystyczna dla terenów wiecznej (wieloletniej) marzłoci. Jest to stożkowaty pagór lodowy o wys. do 50 m i średnicy do 400 m. Tworzy go soczewka lodu gruntowego, powstającego w wyniku zamarzania wody przenikającej ku górze z głębiej położonych warstw gruntu (lód iniekcyjny), pokryta grubą warstwą zamarzniętych osadów. Osady te sezonowo mogą rozmarzać, ale tylko w przypowierzchniowej części.

Oricangas to:zagłębienia związane z mechanicznym i chemicznym działaniem korzeni

ałasy to obszerne zagłębienia w wieloletniej zmarzlinie

Rzeka roztokowa-typ rzeki, której koryta rozdzielone są licznymi wyspami lub raczej odsypami korytowymi i mieliznami. Rzeki roztokowe mogą być zdominowane zarówno przez osady piaszczyste lub żwirowe (najczęściej na terenach górskich)