Wykład 29 listopad 2010
KOMUNIZM 1944- 1989
Państwo komunistyczne asymilacyjna polityka narodowościowa
Polityka narodowościowa w bloku radzieckim
Charakter polityki asymilacyjny – dążenie do jednolitego narodu socjalistycznego
Większość partii komunistycznych stymulowały nacjonalizm
W każdym niemal państwie bloku ( za wyjątkiem federacyjnych) uprawnienia mn. Ograniczały się do konstytucyjnej zasady równości obywateli wobec prawa.
W państwach federacyjnych
Czechosłowacja ( 1968) – dość szeroki katalog praw dla ludności : węgierskiej, niemieckiej, polskiej i ukraińskiej ( Rusińskiej)
Jugosławia ( 1974) – odróżniano narody federacji ( Serbów, Chorwatów, Słoweńców, Macedończyków i czarnogórców) od mniejszości – Albańczyków, Bułgarów, Czechów , Rumunów, Słowaków i Turków
Polska. Podlasie ( 1944-1946)
Białorusini latem 1944 r. pomagały tworzyć ogniwa nowej władzy
Pod koniec 1944 rozpoczął się proces „polszczenia” administracji we wschodnich gminach pow. Białostockiego, bielskiego i i sokolskiego oraz zmuszanie do opuszczania Polski
Wyjechało 36 tyś Ci co pozostali uznane za Polaków wyznania prawosławnego. 1946- likwidacja szkolnictwa, placówek kulturalnych białoruskich.
Polityka wobec mn. Nar. W PRL
Lata 1944 – 1949 istnienie mn. nar jako zjawisko przejściowe- powinno zaniknąć przez wysiedlenie ludności niemieckiej oraz wymiany ludności z ZSRR
Pozostała grupa ludności niepolskiej miała ulec asymilacji
Szkolnictwo zezwolono tylko dla dwóch grup: żydowskiej ( z jidysz i hebrajskim) i białoruskiej
Szkolnictwo białoruskie – państwowe żydowskie – prywatne
Akcja „Wisłą”
1947 r.
Główne zadania akcji dezintegracja zawartych skupisk ukraińskich
Wysiedlenie ok. 150 tyś w sumie 180 tyś objęło również członków PPR funkcjonariuszy MO i UB ( wraz z rodzinami) Zasada – w danym powiecie liczba Ukraińców nie mogła stanowić w powiecie więcej niż 10 % ogółu ludności
Żydzi
Zamian stosunku do Żydów po powstaniu państwa Izrael
W latach 1948 – 1949 likwidacja ruchu syjonistycznego oraz innych partii i stowarzyszeń – z zamian Towarzystwo Społeczno- Kulturalne w Polsce.
1949 rok – upaństwowienia instytucji żydowskich
Lata 1950 – 1955
Okres tworzenie podstaw życia kulturowego mn.nar.
1949 – utworzono szkolnictwo z językiem białoruskim, czeskim i słowackim, litewskim żydowskim ( dla uchodźców z Grecji ) ( z językiem macedońskim i grackim) wszelkie informacje utajniono
Niemców zarówno w prawach
1952 zgoda na częściowy rozwój p racy; drugie tow-wo społeczno-kulturalne Czechów i Słowaków
Lata 1956-1980
Przejściowa liberalizacja od 1957 – zaostrzenie asymilacji
1956-1957 zgodę na stowarzyszenia mn. W grupach : białoruskiej , litewskiej, niemieckiej i ukraińskiej
Od 1957 koniec liberalnej polityki
1964 – zmuszono do osiedlenia się decydowaną większość Cyganów
1968 -1969 – histeria antyżydowska
Lata 70
Polityka polonocentryczna
W połowie lat 70 – akcja polonizowania na wschodzie i południu kraju nazw miejscowości i innych głownie pochodzenia białoruskiego i ukraińskiego
Drastyczny spadek szkolnictwa mniejszościowego
Uchwała III plenum KC PZPR z 20.01.1976 uznano istnienie jednorodnej narodowo państwowości polskiej
Lata 1981 – 1989
Stan wojenny – zawieszenie działalności stowarzyszeń – zezwolono dopiero od jesieni 1982
Niemców nadal ignorowano, nie rejestrowano ich organizacje
Po 1985 – liberalizacja. Przy Zrzeszeniu Studentów Polskich – Rada Kultury Studentów Mniejszości Narodowych – przystąpili białoruscy, litewscy i ukraińscy
„Solidarność” w 1988 – komisję Współpracy z Mniejszością Narodową !