POLITECHNIKA POZNAŃSKA LABORATORIUM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII |
Paweł Wojtalewicz |
---|---|
WYDZIAŁ | |
Elektryczny | |
PROWADZĄCY | ROK STUDIÓW |
|
II |
Ćwiczenie odrobiono dnia: | Sprawozdanie oddano dnia: |
21.03.2014r. | 04.04.2014r. |
NR | TEMAT ĆWICZENIA: |
3. | Wpływ technologii produkcji krzemowych ogniw fotowoltaicznych na ich własności eksploatacyjne. |
Cel ćwiczenia:
Celem ćwiczenia jest porównanie parametrów charakterystycznych oraz charakterystyk prądowo – napięciowych krzemowych modułów fotowoltaicznych o mocy 20 W, wykonanych w różnych technologiach (mono-, jak również polikrystalicznej - produkcji Suntech oraz – z krzemu amorficznego - produkcji Shell), przy równych wartościach gęstości mocy promieniowania padającego na moduł.
Opis stanowiska i schemat pomiarowy:
Stanowisko badawcze składa się z:
modułów fotowoltaicznych z ogniw krzemowych monokrystalicznych i polikrystalicznych oraz z krzemu amorficznego, o łącznej mocy 20 W każde,
zestawu żarówek zapewniających sztuczne oświetlenie, zastępujące światło słoneczne,
obciążenia (opornika);
woltomierza i amperomierza cyfrowego, luksomierza, piranometru - miernika gęstości mocy promieniowania, bezdotykowego termometru na podczerwień.
Schemat pomiarowy:
Wyniki pomiarów i obliczeń:
Gęstość mocy promieniowania E [W/m2] | Średnia gęstość mocy promieniowania Esr [W/m2] |
Temperatura T[°C] | Temperatura średnia Tsr [°C] | |
---|---|---|---|---|
L.p. | A | P | M | A |
1. | 406 | 422 | 387 | 377,9 |
2. | 394 | 401 | 374 | |
3. | 305 | 364 | 337 | |
4. | 487 | 488 | 467 | |
5. | 482 | 477 | 463 | |
6. | 388 | 418 | 404 | |
7. | 462 | 482 | 469 | |
8. | 440 | 485 | 462 | |
9. | 358 | 431 | 414 | |
10. | 291 | 428 | 380 | |
11. | 291 | 430 | 379 | |
12. | 231 | 391 | 335 |
Panel z ogniw monokrystalicznych
L.p. | Esr [W/m2] | Tsr [°C] | Napięcie U [V] | Prąd I [A] | Moc P [W] | Współczynnik Wypełnienia FF [-] | Sprawność η [%] |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Isło | 377,9 | 39,5 | 0 | 0,2789 | 0 | 0,722 | 0 |
1. | 0,4178 | 0,2792 | 0,11665 | 0,153766787 | |||
2. | 3,9208 | 0,277 | 1,086062 | 1,431637769 | |||
3. | 7,456 | 0,2715 | 2,024304 | 2,668421444 | |||
4. | 10,911 | 0,2644 | 2,884868 | 3,802810596 | |||
5. | 14,08 | 0,2561 | 3,605888 | 4,753252903 | |||
6. | 16,237 | 0,2354 | 3,82219 | 5,038380216 | |||
7. | 17,028 | 0,2062 | 3,511174 | 4,628401133 | |||
8. | 17,338 | 0,1795 | 3,112171 | 4,102439077 | |||
9. | 17,521 | 0,159 | 2,785839 | 3,672270828 | |||
10. | 17,639 | 0,1439 | 2,538252 | 3,345903745 | |||
11. | 17,719 | 0,1312 | 2,324733 | 3,0644443 | |||
12. | 17,802 | 0,1179 | 2,098856 | 2,766695034 | |||
U0 | 18,973 | 0 | 0 | 0 |
Pm = P6 = 3,82 W
Panel z ogniw polikrystalicznych
L.p. | Esr [W/m2] | Tsr [°C] | Napięcie U [V] | Prąd I [A] | Moc P [W] | Współczynnik Wypełnienia FF [-] | Sprawność η [%] |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Isło | 434,8 | 42,8 | 0 | 0,2748 | 0 | 0,719 | 0 |
1. | 0,382 | 0,2721 | 0,103942 | 0,119104192 | |||
2. | 4,0125 | 0,2678 | 1,074548 | 1,23129116 | |||
3. | 7,839 | 0,2618 | 2,05225 | 2,351610822 | |||
4. | 11,398 | 0,2555 | 2,912189 | 3,336988428 | |||
5. | 14,2 | 0,2497 | 3,54574 | 4,062955168 | |||
6. | 16,029 | 0,2196 | 3,519968 | 4,033424279 | |||
7. | 16,605 | 0,1864 | 3,095172 | 3,546663059 | |||
8. | 16,861 | 0,1644 | 2,771948 | 3,176291008 | |||
9. | 17,027 | 0,1475 | 2,511483 | 2,877831088 | |||
10. | 17,1 | 0,1371 | 2,34441 | 2,686387813 | |||
11. | 17,185 | 0,1262 | 2,168747 | 2,485100947 | |||
12. | 17,282 | 0,1133 | 1,958051 | 2,243670378 | |||
U0 | 17,939 | 0 | 0 | 0 |
Pm = P5 = 3,54 W
Panel z ogniw amorficznych
L.p. | Esr [W/m2] | Tsr [°C] | Napięcie U [V] | Prąd I [A] | Moc P [W] | Współczynnik Wypełnienia FF [-] | Sprawność η[%] |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Isło | 377,9 | 42,9 | 0 | 0,361 | 0 | 0,608 | 0 |
1. | 7,435 | 0,3462 | 2,573997 | 2,887982285 | |||
2. | 11,449 | 0,3322 | 3,803358 | 4,267304876 | |||
3. | 15,997 | 0,2923 | 4,675923 | 5,246308786 | |||
4. | 17,376 | 0,2517 | 4,373539 | 4,907039026 | |||
5. | 17,851 | 0,2276 | 4,062888 | 4,558493041 | |||
6. | 18,353 | 0,1929 | 3,540294 | 3,972151284 | |||
7. | 18,631 | 0,1701 | 3,169133 | 3,555715197 | |||
8. | 18,896 | 0,1477 | 2,790939 | 3,131387864 | |||
9. | 18,995 | 0,1382 | 2,625109 | 2,945329108 | |||
10. | 19,1 | 0,1288 | 2,46008 | 2,760169285 | |||
11. | 19,205 | 0,1212 | 2,327646 | 2,611580516 | |||
12. | 19,27 | 0,1167 | 2,248809 | 2,523126699 | |||
U0 | 21,3 | 0 | 0 | 0 |
Pm = P3 = 4,68 W
Wykorzystane wzory i przykładowe obliczenia:
Wzory:
moc maksymalna:
Pm = UmIm [W]
współczynnik wypełnienia:
$$FF = \frac{P_{m}}{U_{0}I_{slo}} = \frac{U_{m}I_{m}\ }{U_{0}I_{slo}}\lbrack - \rbrack$$
Isło [A] – prąd zwarcia
U0 [V] – napięcie obwodu otwartego
maksymalna sprawność ogniwa:
$$\eta_{m} = \frac{U_{m}I_{m}}{\text{ES}} \bullet 100\ \left\lbrack \% \right\rbrack = \frac{P_{m}}{\text{ES}} \bullet 100\ \left\lbrack \% \right\rbrack$$
S [m2] – powierzchnia panelu ogniw fotowoltaicznych
E = Esr [W/m2] – średnia gęstość mocy promieniowania
Przykładowe obliczenia dla panelu z ogniw monokrystalicznych, pomiar 6.:
moc maksymalna:
P6 = Pm = 16, 237 • 0, 2354 [V•A] = 3, 82219 [W] ≈ 3, 82 [W]
współczynnik wypełnienia:
$$FF = \frac{3,82219}{17,939 \bullet 0,2789}\left\lbrack \frac{W}{V \bullet A} \right\rbrack = 0,722\ \lbrack - \rbrack$$
sprawność maksymalna:
$$\eta_{m} = \frac{3,82219}{377,9 \bullet 0,656 \bullet 0,306}\left\lbrack \frac{W}{\frac{W}{m^{2}} \bullet m \bullet m} \right\rbrack = 0,5038380216\ \left\lbrack - \right\rbrack = 5,04\ \lbrack\%\rbrack$$
Wykresy:
charakterystyk prądowo – napięciowych I = I(U) testowanych paneli:
charakterystyk mocy P = P(U) testowanych paneli:
Wnioski:
Charakterystyki prądowo – napięciowe I = I(U) testowanych paneli, niezależnie od technologii produkcji wykazują podobny przebieg. Początkowo, dla rosnącego od zera napięcia, prąd utrzymuje się praktycznie na stałym poziomie, jedynie nieznacznie zmniejszając swoją wartość. Taka tendencja trwa aż do osiągnięcia punktu mocy maksymalnej (MPP), przy dalszym wzroście napięcia prąd zaczyna gwałtownie maleć, po czym dochodzi do zera dla napięcia obwodu otwartego. Charakterystyki mocy P = P(U) testowanych paneli również wykazują podobny przebieg, charakteryzując się posiadaniem maksimum.
Otrzymane wartości maksymalnych sprawności dla badanych paneli fotowoltaicznych na poziomie 4÷5% są bardzo niskie w porównaniu z konwersją energii w innych gałęziach energetyki. Dzieje się tak dlatego, że:
konwersja energii promieniowania słonecznego na energię elektryczną bazuje na zjawisku fotoelektrycznym, ogniwa krzemowe odbierają natomiast tylko część tego widma (problem bariery potencjału półprzewodnika);
badanie paneli fotowoltaicznych odbyło się przy nieoptymalnych dla nich parametrach: temperaturze (za wysokiej) i - przede wszystkim - gęstości padającego promieniowania (dość niskiej).
Największą sprawnością maksymalną okazał się panel z ogniw amorficznych - 5,25%, panel z ogniw monokrystalicznych osiągnął 5,04%, natomiast najgorszy pod tym względem był panel polikrystaliczny – 4,06%. Największa sprawność panelu amorficznego jest zapewne jedynie zasługą lepszego wykonania przez producenta (Shell). W praktyce najwydajniejszym powinien okazać się panel monokrystaliczny, natomiast opcja amorficzna powinna charakteryzować się najmniejszą sprawnością konwersji energii. Monokrystaliczne ogniwa mają bowiem największą rezystancję bocznikową, reprezentującą możliwości upływu prądu wzdłuż granic ziaren lub krawędzi ogniwa (jedno ogniwo to jedno ziarno). Niewielka wartość tejże rezystancji zmniejsza fotonapięcie, a jednocześnie osiąganą moc i sprawność.