egzam z psych SCIAGA

Psychologiato naukowe badanie zachowania i procesów psychicznych.

1.Psychologia stawia sobie za cel opis, wyjaśnienie, przewidywanie i kontrolę przebiegu zachowania i procesów psychicznych. Psychologowie nie próbują kontrolować zachowania innych osób wbrew ich woli. Przeciwnie, pomagają ludziom

zmienić zachowanie dla ich własnego dobra.

DIAGNOZA – poznanie i wyjaśnienie zachowania człowieka, jego reakcje i cechy.
TERAPIA – pomoc w prawidłowym rozwoju, jak i w leczeniu zaburzeń.

2.Organizacja spostrzeżeń

Najpierw spostrzegamy figurę, później tło. Figura ma określony kształt, jest na pierwszym planie i jest żywsza od tła.Np. Gdy spojrzysz w klasie do góry, to najpierw zobaczysz wiszące lampy (figura), późniejsufit (tło)

Elementy znajdujące się w tej samej relacji przestrzennej są grupowane - zasada bliskości.Np. 12 12 12 - widzimy trzy pary 12, a nie 121 212.

Jeżeli elementy znajdujące się w tej samej relacji przestrzennej łączymy je razem na zasadzie podobieństwa.

3.Świadomośc jako selektywność uwagi- nastawiamy się na coś konkretnego, zwiększenie wrażliwości na bodźce istotne. to zdolność do wyboru jednego bodźca, źródła stymulacji lub ciągu myśli, kosztem innych.Dzięki selekcjonującej funkcji uwagi jesteśmy w stanie wykonywań większość codziennych czynności np. słuchać muzyki, czytać książkę, mimo nieustannego działania konkurencyjnych źródeł informacji, takich jak: hałas, przypadkowo zasłyszana rozmowa.Niekiedy selektywność uwagi zawodzi, a wtedy zaczynamy przetwarzać informacje, które powinny być zignorowane. Przysłuchujemy się więc „nieważnej” rozmowie, pogrążamy się w „nieistotnych” myślach lub wspomnieniach, zamiast skoncentrować się na bieżącej aktywności.

4.Świad. jako stan czuwania – czekamy na coś, np. ragujemy na dźwięk Tel gdy czekamy na wiadomość. to zdolność do długotrwałego oczekiwania na pojawienie się ściśle określonego bodźca, zwanego sygnałem a ignorowania pozostałych bodźców, zwanych szumem.Trudność, jakiej musi sprostać mechanizm uwagi polega na tym, że szum działa nieustannie, „usypiając czujność”, natomiast sygnały działają rzadko i w nieoczekiwanych momentach.Czujność uwagi można opisać w języku teorii detekcji sygnałów. W dowolnej sytuacji sygnał może być obecny lub nie, a człowiek ma do wyboru zareagowanie lub powstrzymanie się od reakcji. Jeśli zareaguje na sygnał, oznacza to trafienie; jeśli nie zareaguje na szum, oznacza to poprawne odrzucenie. W tych dwóch przypadkach człowiek działa prawidłowo. Może jednak zareagować na szum albo zlekceważyć sygnał. W pierwszym wypadku mówimy o błędzie fałszywego alarmu, w drugim o błędzie chybienia.

6. Pamięć epizodyczna - system pamięci długotrwałej, inaczej pamięć zdarzeń. Przechowuje epizody, czyli ślady pamięciowe na temat zdarzeń, posiadających swoją lokalizację przestrzenną i czasową. W tym systemie pamięci przechowywane są także informacje na temat wzajemnych relacji między zdarzeniami.

7. Pamięć semantyczna - rodzaj pamięci służący do łączenia w grupy informacji o podobnym charakterze. Przypuszczalnie powstała na drodze ewolucji pamięć semantyczna - skojarzeniowa. Działa ona prawdopodobnie w ten sposób, że w mózgu tworzone są zbiory informacji o podobnym charakterze, opatrzone pewnymi etykietami. W zamierzchłych czasach etykiety te niekoniecznie były wyrazami, lecz wraz z upowszechnieniem się języka mówionego słowa szybko nadały się do roli kluczy w pamięci semantycznej. Tak więc pamięć ta w dużej mierze powiązana jest z językiem oraz procesem kojarzenia różnych faktów. Nie ma w niej żadnych reguł co do tego, jak grupowane są poszczególne informacje i ulega ona ciągłemu procesowi nauki.

8. Pamięć proceduralna (ruchowa) - rodzaj pamięci u człowieka. Informacje do tej pamięci nabywane są poprzez bezpośrednie spostrzeganie, doświadczanie oraz dostrajanie do wymagań otoczenia.Pamięć ta wyrażana jest w formie zmiany prawdopodobieństwa reagowania na specyficzne bodźce. Dostęp do tej pamięci jest automatyczny. Nie jesteśmy świadomi operacji pamięciowych, uświadamiamy sobie, że została wykonana pewna reakcja.Pamięć proceduralna zlokalizowana jest w strukturach związanych z układem ruchu, przede wszystkim w móżdżku i w jądrach podstawy (jądrze ogoniastym). W chorobach układu pozapiramidowego, np. w chorobie Parkinsona ulega znacznemu osłabieniu lub nawet zanikowi zdolności przyswajania nowych umiejętności[1].Pamięć proceduralna, obok pamięci deklaratywnej, jest rodzajem pamięci długotrwałej.

9. Rozpoznawanie jest to wtórne odzwierciedlenie dawnych bodźców powstałych na wskutek zadziałania tych samych lub podobnych bodźców

10.Uczenie się jest procesem, dzięki któremu doświadczeniamodyfikują wykształcane przez nasz umysł reprezentacje otoczenia oraz prowadządo względnie trwałych zmian w zachowaniu.

Warunkowanie instrumentalne zwane pierwotnie przez jego odkrywców J. Konorskiego i S. Millera warunkowaniem II typu (w odróżnieniu od warunkowania I typu zwanego klasycznym lub pawłowowskim) a ostatnio (jako kalka z j. angielskiego) także warunkowaniem sprawczym. Wymaga od badanego organizmu wykonania określonej reakcji ruchowej lub powstrzymania się od niej (reakcje te zwane są reakcjami instrumentalnymi lub sprawczymi) w odpowiedzi na znak ustalony przez eksperymentatora (zwany bodźcem warunkowym). W efekcie zwierzę ma możliwość zaspokojenia swojej potrzeby (uzyskuje pokarm, wodę, itp.) lub unika bodźca nieprzyjemnego (np. dmuchnięcia w ucho). Chcąc uzyskać większą liczbę reakcji stosuje się wzmocnienie nieregularne, co kilka naciśnięć dźwigni. Zwierzę ma określoną pojemność żołądka, aby zaspokoić głód musi wtedy więcej razy nacisnąć dźwignię.Po utrwaleniu warunkowania wprowadza się dodatkowe elementy eksperymentu np. różnicując bodziec warunkowy można sprawdzić czułość zmysłu go odbierającego, przecinając operacyjnie nerwy można ustalić drogę odruchu warunkowego, wpływ różnych ośrodków mózgu na ten odruch i wiele innych zagadnień.

Warunkowanie klasyczne lub warunkowanie pawłowowskie a odkąd J. Konorski i S. Miller odkryli warunkowanie instrumentalne (II typu) stosuje się także nazwę warunkowanie I typu. Eksperymenty nad warunkowaniem przeprowadził jako pierwszy l. P. Pawłow. Stwierdził on, że podanie psu pokarmu do pyska wywołuje u niego wydzielanie śliny. Reakcję tę Pawłow nazwał odruchem lub reakcją bezwarunkową, ponieważ występuje ona bez uczenia się, w sposób niezmienny, utrwalony dziedzicznie; pokarm zaś jest bezwarunkowym bodźcem dla tej reakcji.Przykład: jeśli bezpośrednio przed podaniem psu pokarmu zadzwoni dzwonek, to po kilku próbach na sam dźwięk dzwonka pies zaczyna wydzielać ślinę. Przed eksperymentem dzwonek nigdy nie wywoływał u psa reakcji ślinienia, a więc nauczył się on, że bodziec, który zawsze pojawia się przed jedzeniem, jest sygnałem karmienia. Tego typu bodziec (sygnał) Pawłow nazwał bodźcem warunkowym, a efekt wywoływany przez niego (tu: wydzielanie śliny) — reakcją warunkową lub odruchem warunkowym. Odruch taki wytwarza się dzięki wielokrotnemu kojarzeniu się bodźca (np. dźwięku dzwonka) z podawaniem pokarmu, co Pawłow określił jako wzmocnienie bodźca warunkowego. W wielu źródłach można znaleźć informację, że najbardziej efektywny, tzn. najszybciej prowadzący do pojawienia się reakcji warunkowej, jest odstęp 0,5 s pomiędzy bodźcem warunkowym, a bezwarunkowym.

12. Uczenie się przez obserwację: Wykorzystywanie obserwacji zachowania innej osoby i ich konsekwencji do kierowania swoimi przyszłymi zachowaniami.

Modelowanie będzie najsilniejsze gdy:

*widać nagradzające konsekwencje obserwowanego zachowania

*model jest oceniany pozytywnie (lubiany i szanowany)

*istnieje jakieś podobieństwo między modelem i obserwatorem

*obserwator nagradzany jest za zwracanie uwagi na model

*zachowanie modela jest widoczne i wyróżniające się

*naśladowanie zachowania mieści się w zakresie umiejętności obserwatora

13. Dedukcja to rodzaj rozumowania logicznego, mającego na celu dojście do określonego wniosku na podstawie założonego wcześniej zbioru przesłanek. Istotą jest przechodzenie od ogółów do szczegółów. Rozumowanie dedukcyjne w odróżnieniu od rozumowania indukcyjnego jest w całości zawarte wewnątrz swoich założeń, to znaczy nie wymaga tworzenia nowych twierdzeń czy pojęć, lecz jest tylko prostym wyciąganiem wniosków. Jeśli jest przeprowadzone poprawnie, zaś zbiór przesłanek nie zawiera zdań fałszywych, to wnioski wyciągnięte w wyniku rozumowania dedukcyjnego są nieodparcie prawdziwe i nie można ich zasadnie zakwestionować. Rozumowanie dedukcyjne to takie, które przebiega wedle schematu: Jeśli A to B; A; więc B.

14. Co to są pojęcia? Pojęcia są umysłowymi kategoriami pozwalającymi grupować

obiekty, zdarzenia i idee o podobnych własnościach. Pojęcia układają się zwykle

w pewne hierarchie.

15. trzy istotne cechy procesów emocjonalnych:

*znak emocji (wartościowość, walencja) - ich pozytywny (przyjemność) lub negatywny (przykrość) charakter;

*natężenie emocji, które wiąże się z wielkością wpływu tego procesu na zachowanie, tok myśli itp.;

*treść emocji, które określa znaczenie bodźca i usposabia do konkretnego zachowania (np. lęk do ucieczki, a gniew do zachowań agresywnych).

16. Charakterystyczne dla emocji pozytywnych jest wzbudzanie tendencji do podtrzymywania danej aktywności lub określonego kontaktu(z sytuacjami, przedmiotami), który te emocje wywoływał. W pewnych okolicznościach gotowość do wykonywania czynności może spadać- dzieje się tak, gdy czynność ta wymagała trudu, pokonania niebezpieczeństw lub wiązała się z groźbą niepowodzenia. Wówczas człowiek nie chce ponownie wykonać tej czynności, choć zakończyła się ona sukcesem. Podobnie dzieje się, gdy pozytywna emocja jest efektem czynności przynoszących nasycenie. Spadek gotowości do powtórzenia tych czynności jest jednak krótkotrwały, gdyż gdy minie nasycenie, tendencja do ich powtórzenia powróci.

17. Emocje negatywne mają za zadanie sprowokować jednostkę do przerwania aktywności, która stała się ich przyczyną, bądź przerwania kontaktu ze źródłem tych emocji. Mogą one zwiększać motywację do kontynuowania wysiłków- wiąże się to z faktem, że przeszkody lub niepowodzenia stwarzają zagrożenie dla samooceny. Jeżeli powtarzanie prób nie usuwa przeszkody, lub człowiek uzna, że nie może tej przeszkody pokonać, wówczas spada pobudzenie i pojawia się niechęć do danej czynności. Emocje ujemne mogą trwać przez pewien okres czasu, nawet gdy ich przyczyna straci swoją moc oddziaływania. Wyrazistym przykładem tego zjawiska są wszelkie urazy psychiczne powstałe w wyniku traumatycznych wydarzeń w życiu człowieka. W niektórych przypadkach zagrożenie może być źródłem emocji pozytywnych, jeżeli człowiek stwierdzi, że jest w stanie nad nimi zapanować ( np. egzamin ustny dla studenta wiąże się z pewnym zagrożeniem- obawia się on kompromitacji, krytyki itd., ale jest to „pozytywny stres” i jeżeli student nad nim zapanuje to ewentualny sukces przyniesie mu wiele satysfakcji.

18. inteligencja emocjonalna - polega przede wszystkim na umiejętności radzenia sobie ze swoimi emocjami, nazywania ich oraz zauważania i wpływania na emocje innych. Wiążą się z nią takie umiejętności umysłowe jak empatia i asertywność.

Inteligencja emocjonalna, inaczej EQ [ang.] Emotional Quotient - kompetencje osobiste człowieka w rozumieniu, zdolności rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych oraz innych osób, jak też zdolności używania własnych emocji i radzenia sobie ze stanami emocjonalnymi innych osób.Kompetencje zaliczane do inteligencji emocjonalnej, to zdolności komplementarne w stosunku do inteligencji racjonalnej, rozumianej jako umiejętności czysto intelektualne, analityczne i abstrakcyjne, mierzone ilorazem inteligencji, i wyrażane wskaźnikiem IQ.

19. Co głosi triarchiczna teoria inteligencji Sternberga? Sternberg twierdzi, że istnieją

trzy rodzaje inteligencji: składnikowa (zdolności szkolne), doświadczeniowa

(twórczość) i kontekstualna (zaradność życiowa).

1) inteligencja jest określana jako zdolność uczenia się na podstawie własnych doświadczeń (osoba inteligentna może popełnić błąd, ale raczej go nie powtórzy);
2) inteligencja to zdolność przystosowania się do otaczającego środowiska (osoba inteligentna zachowuje się adekwatnie do okoliczności, a jeśli nie przestrzega panujących reguł, to czyni to z innych powodów, niż z braku rozeznania wśród tych reguł czy nieumiejętności wypracowania przystosowawczych wzorców działania);
3) inteligencja, to zdolność metapoznawcza, czyli rozeznanie we własnych procesach poznawczych i zdolność ich kontrolowania (osoba inteligentna "używa" umysłu bardziej refleksyjnie i jest w stanie intencjonalnie sterować własnymi procesami poznawczymi).

20. Osobowość – wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności).Osobowość jest także definiowana jako charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno-przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości poprzez wpływ bodźców zewnętrznych w procesie socjalizacji, a także własnej aktywności jednostki. Istotną rolę odgrywają tu również wrodzone cechy biofizyczne.W polskiej szkole psychocybernetyki i cybernetyki społecznej, zapoczątkowanej przez Mariana Mazura, zespół zmiennych właściwości sterowniczych systemu autonomicznego (w tym, jako przypadek szczególny – człowieka) nazywa się "osobowością". Odróżnia się ją wyraźnie od zespołu sztywnych właściwości sterowniczych, czyli "charakteru". Zmienne właściwości sterownicze są zależne od "woli" systemu autonomicznego, zaś sztywne są od niej niezależne.

22. Co to jest potrzeba osiągnięć? Potrzeba osiągnięć to pragnienie dokonania czegoś.

Ludzie z dużą potrzebą osiągnięć uzyskują wyższe stopnie i zarabiają więcej pieniędzy

niż ludzie o porównywalnych zdolnościach, ale o słabszej potrzebie osiągnięć.

23. MASLOW sekwencja potrzeb od najbardziej podstawowych (wynikających z funkcji życiowych), do potrzeb wyższego poziomu, które aktywizują się dopiero po zaspokojeniu niższych, potrzeby:

*transcendencji, czasem określane jako "potrzeby duchowe",

*samorealizacji – potrzeby samorealizacji – wyrażają się w dążeniu człowieka do rozwoju swoich możliwości; stanowią środek do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych lub reakcje kompensujące niezaspokojenie innych potrzeb,

-estetyczne (potrzeba harmonii i piękna)

-poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości)

*szacunku i uznania – potrzeby uznania i prestiżu we własnych oczach i w oczach innych ludzi;

-pragnienie potęgi, wyczynu i wolności,

-potrzeba respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi.

*przynależności - występują w usiłowaniach przezwyciężenia osamotnienia, eliminacji i obcości, tendencji do nawiązywania bliskich intymnych stosunków, uczestnictwa w życiu grupy,

*bezpieczeństwa - pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność, ujawniają się gdy dotychczasowe nawyki okazują się mało przydatne,

*fizjologiczne - gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu zachowania człowieka.

24. Fizjologiczne

Zawroty głowy

Rozszerzone źrenice

Napięty kark i ramiona

Szybkie i płytkie oddychanie

Skurcze żołądka, mdłości

Pocenie się

Suchość w gardle

Zaciśnięte gardło

Wilgotne, zimne dłonie

Uginające się kolana

25. Psychiczne

Apatia

Tłumienie uczuć

Zamykanie się w sobie

Zapominanie

Lęk

Napięcie emocjonalne lub nadmierne szukania odosobnienia

Koszmary senne

Piskliwy,nerwowy śmiech

Poczucie niezadowolenia

Poirytowanie, drażliwość

Słaba koncentracja

Częstsze uleganie wypadkom

Nadmierna skłonność do płaczu, ucieczki lub pobudzenie

Tendencja do łatwego ulegania przerażeniu

26. Jak radzić sobie?

Eliminowanie bodźca stresującego, unikanie samej sytuacji stresowej.

Reinterpretacja bodźca stresującego, zmiana postrzegania sytuacji stresowej, postrzeganie danych sytuacji nie jako zagrażających lub niepewnych.

Redukowanie samych skutków fizjologicznych reakcji stresowej, kiedy już do niej doszło.

*Trening fizyczny. Można tu zaliczyć aerobik, trening Tai-Chi (starochiński system gimnastyki). Ten sposób propaguje podniesienie odporności na stres poprzez zewnętrzną aktywność fizyczną, ruch i aktywny wypoczynek.

*Trening pedagogiczny. Klasycznym przykładem tej metody może być tzw. Spartański ideał wychowania. Współcześnie stosuje się „Trening wszczepiania stresu”. Występuje tu pewna analogia między szczepionką stosowaną w medycynie.

*Trening psychologiczny. Można go określić jako umiejętność świadomego i celowego odprężenia. W ujęciu potocznym oznacza to formę odprężenia, której towarzyszy rozluźnienie mięśni oraz zmniejszenie do minimum aktywności myślowej. Pod względem fizjologicznym polega to na zmniejszeniu dopływu impulsów do OUN (ośrodkowego układu nerwowego) w celu zapewnienia mu optymalnych warunków odpoczynku. Relaks połączony z ćwiczeniami oddechowymi oraz elementami autosugestii od dawna uważany był za cenną metodę treningu psychologicznego i wywodzi się ze znanego od 2 tysiącleci systemu Jogi ze starożytnych Indii. Główne odmiany treningu psychologicznego to relaksacja,medytacja.

27. Fazy ogólnego zespołu przystosowania(reakcje na stres)

Fazy stresuWg Selye'go stres przebiega w następujących fazach:

*Faza alarmowa. Początkowa, alarmowa reakcja zaskoczenia i niepokoju z powodu niedoświadczenia i konfrontacji z nową sytuacja. Wyróżniamy w niej dwie subfazy:

a)Stadium szoku.

b)Stadium przeciwdziałania szokowi. Jednostka podejmuje wysiłki obronne.

*Faza przystosowania (odporności). Organizm uczy się skutecznie i bez nadmiernych zaburzeń radzić sobie ze stresorem. Jeśli organizm poradzi sobie z trudną sytuacją wszystko wraca do normy. W innym wypadku następuje trzecia faza.

*Faza wyczerpania. Stałe pobudzenie całego organizmu (przewlekły stres) prowadzi do wyczerpania zasobów odpornościowych, co może prowadzić do chorób psychosomatycznych. W szczególnych wypadkach prowadzi nawet do śmierci.


Wyszukiwarka