Migotanie komór
Migotanie komór (ang. Ventricular Fibrillation, VF, V-fib) – zaburzenie rytmu serca, polegające na szybkiej i nieskoordynowanej pracy serca (częste pobudzenia mięśnia sercowego w okresie refrakcji względnej), które jeśli nie zostanie szybko przerwane (do kilku minut) nieuchronnie prowadzi do śmierci.
Migotanie komór rozpoznaje się na podstawie elektrokardiogramu. W wypadku migotania komór zapis EKG zespołu QRS ma postać nieregularnej sinusoidy. Jeśli sinusoida ma kształt regularny i częstość akcji mieści się w granicach 200–300 uderzeń na minutę – stan taki nazywany jest trzepotaniem komór. Jeśli sinusoida ma kształt nieregularny, impulsy mają zmienną amplitudę – wówczas rozpoznaje się migotanie komór. Częstość akcji serca w takiej sytuacji może dochodzić do 600 pobudzeń na minutę.
EKG: migotanie komór
Jest jednym z najczęstszych mechanizmów śmierci (zatrzymania krążenia) u chorych na zawał mięśnia sercowego. VF może być wysokofalowe albo niskofalowe.
Mechanizm powstawania
Wyróżnia się trzy mechanizmy elektrofizjologiczne prowadzące do komorowych zaburzeń rytmu serca, w tym do VF:
zjawisko fali nawrotnej (ang. re-entry),
aktywność wyzwalana,
nieprawidłowy automatyzm (w dysfunkcji węzła zatokowo-przedsionkowego).
Leczenie
W warunkach pierwszej pomocy, jedyną możliwością leczenia jest przeprowadzenie zabiegów reanimacyjnych. Postępowanie reanimacyjne polega na prowadzeniu podstawowych zabiegów reanimacyjnych do czasu gdy zaistnieje możliwość oceny rytmu na kardiomonitorze. W przypadku potwierdzonego zapisem migotania komór przeprowadza się jednorazową defibrylację o energii 120 J defibrylatorem dwufazowym o fali rektolinearnej, 150 J defibrylatorem dwufazowym o standardowej fali wyładowania lub 360 J defibrylatorem jednofazowym, po czym nie oceniając rytmu przeprowadza się 2 minuty BLS (zabiegi reanimacyjne). Po dwóch minutach BLS ponownie ocenia się rytm. W razie dalszego utrzymywania się VF wykonuje się ponowną defibrylację energią 150–200 J defibrylatorem dwufazowym bez względu na kształt fali, lub 360 J defibrylatorem jednofazowym i podejmuje zabiegi BLS przez kolejne dwie minuty. Przed trzecią oceną rytmu podaje się 1 mg adrenaliny dożylnie. Jeżeli po 3 defibrylacjach utrzymuje się migotanie komór podaje się 300 mg amiodaronu dożylnie w 5% roztworze glukozy. Po każdorazowej ocenie rytmu zawsze następują 2 minuty BLS. Począwszy od trzeciej oceny rytmu za każdym razem podaje się adrenalinę dożylnie.
Niskofalowe migotanie komór często nie poddaje się defibrylacji. Stosując adrenalinę i.v. i zewnętrzny masaż serca można zmienić niskofalową w wysokofalową VF. Defibrylację powtarza się dopóki serce nie powróci do prawidłowego rytmu.
Leki użytkowane przy VF: Adrenalina w szybkim wstrzyknięciu dożylnym (tzw. bolus) 1 mg i.v. (powtarzana co każde 3 minuty); Amiodaron 300 mg bolus i.v. (przy długotrwałym migotaniu, jeśli defibrylacja i adrenalina nie pomaga).
Nazwa migotanie komór pochodzi od wrażenia, jakie daje nieskoordynowana praca serca, widoczna przy otwartej klatce piersiowej. Serce podczas napadu wygląda, jakby migotało światło lamp nad stołem operacyjnym.