Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania
Wykład V
Okres szkolny-rozwój fizyczny
Skok pokwitaniowy jako zjawisko wzmożonego tempa przyrostu długości ciała i jego ciężaru, w przeciągu krótkiego czasu (2-3 lata), jest zjawiskiem stałym. Przejściowe dysproporcje w sylwetkach ciała.
Poprawiają się trzeciorzędne cechy płciowe.
Moment dojrzałości u dziewcząt 13, 14 r.ż., u chłopców przeciętnie 15-16 r.ż.
Wzrost ciężaru i objętości serca.
Rozwój procesów poznawczych
Spostrzeżenia dokładniejsze, bogatsze w szczegóły, wielostronne w treści, bardziej świadome, ukierunkowane.
Doskonalenie się uwagi dowolnej i procesów myślowych umożliwia dokładniejszą analizę i syntezę spostrzeganej rzeczywistości.
Częstsze posługiwanie się pamięcią logiczną. Od 11-12 r.ż. skokowo wzrasta liczba zapamiętywanych słów abstrakcyjnych.
Porównywanie, uogólnianie, wnioskowanie, dowodzenie, klasyfikacja osiągają coraz większy poziom. Rozumowanie przybiera postać operacji formalnych (w przeciwieństwie do konkretnych)
Myślenie staje się myśleniem hiootetyczno - dedukcyjnym
Wyobraźnia znajduje swój wyraz najczęściej w marzeniach i twórczości młodzieży. Wyobraźnia wiąże się ściśle z ich wzmożoną emocjonalnością.
Rozwój procesów emocjonalnych
Niezwykła intensywność i żywość przeżyć uczuciowych
Przeżycia osiągają stopień wysokiego napięcia: smutek przeżywany bywa głęboko i często ma charakter „tragedii”, radość osiąga wysokie szczyty uniesienia.
Łatwość oscylacji między nastrojami krańcowymi: łatwe przejście od radości do smutku, od nadziei do rozpaczy.
Chwiejność emocjonalna.
Większe w porównaniu z poprzednim okresem opanowanie w manifestowaniu przeżyć emocjonalnych, a także wzmożenie kontroli nas sposobem wyrażania swoich uczuć.
Bardziej subtelne i mniej gwałtowne sposoby reagowania.
Maskowanie swoich uczuć wobec dorosłych.
Kształtowanie się uczuć wyższych.
Rozwój społeczny
Porównywanie własnych rodziców z innymi ludźmi, z wzorami dostarczanymi przez literaturę często prowadzi do rozczarowań.
Rodzice stają się w oczach dorastających dzieci zwykłymi ludźmi, pełnymi błędów i uchybień.
Tracą zaufanie do rodziców, przestają zwierzać się ze swoich przeżyć, szukają wsparcia wśród rówieśników lub starszych kolegów.
Ingerencję dorosłych w osobiste sprawy przyjmuje młodzież niechętnie a nawet z objawami protestu i buntu.
Młodzież wrażliwa na wpływ grupy rówieśniczej i jej zachowanie się często jest determinowane przez różne elementy życia społecznego w klasie szkolnej, jak normy grupowe, pozycja ucznia w grupie, rola, jaką pełni, stopień integracji członków grupy, ogólna atmosfera klasy.
Typy nieformalnych grup rówieśniczych, małe paczki, najbliżsi przyjaciele.
Okres młodzieńczy
Trwa od uzyskania dojrzałości płciowej do zakończenia procesu wzrastania przypadającego u kobiet ok. 19 roku życia, a u mężczyzn 21 roku życia.
W okresie tym przyrosty długościowe ciała są już nieznaczne, lecz jego masa nadal wyraźnie zwiększa się. Wzrost długości tułowia prowadzi do zharmonizowania proporcji ciała.
Zakończenie wzrastania głowy/ szczególnie szczęk i mięśni twarzy/ prowadzi do ustalenia rysów twarzy uzyskujących postać dojrzałą. Wielkość narządów wewnętrznych ustala się, a praca ich jest w pełni dojrzała.
Okres wieku dorosłego
Trwa od zakończenia procesu wzrastania do pojawienia się pierwszych procesów starzenia się. Granica ta jest bardzo zmienna, wykazuje znaczne indywidualne wahania, średnio jednak, przypada na 30-35 rok życia w przypadku kobiet - w przypadku mężczyzn 35-40 rok życia. Na ten okres przypada pełnia fizycznej dojrzałości.
Okres wieku dojrzałego
Ma granice górne i dolne trudne do wyhaczenia w latach ze względu na znaczną osobniczą zmienność w procesie „zużywania się” organizmu. Uchwycenie jego zakończenia w zrozumieniu granicy biologicznej w przypadku kobiet jest łatwe, wyznacza je bowiem zanik funkcji gruczołów płciowych czyli wystąpienie klimakterium. W okresie tym obserwujemy siwienie włosów, wypadanie ich itd.
Okres starości
Dzielony jest niejednokrotnie na trzy stopnie:
Stopień pierwszy trwa do około 65-70 roku życia a zmiany wsteczne w tym czasie są już w organizmie wyraźnie zaznaczone.
Stopień drugi trwa do około 80 roku życia, a znamionuje go daleko posunięte zwiotczenie skóry, mięśni i więzadeł /zmiany te prowadzą do starczego zgarbienia/, funkcja zmysłów jest uwsteczniona.
Stopień trzeci – po 80. roku życia cechuje wybitne wychudzenie oraz zanik różnic płciowych i konstytucjonalnych.
Definicja zdrowia
Zdrowie to stan względnej równowagi w pracy wszystkich narządów ustroju ludzkiego, utrzymanie właściwych i korzystnych stosunków wzajemnych między organizmem a środowiskiem zewnętrznym oraz możliwość rozwoju osobowości ludzkiej w ramach społeczeństwa (WHO 1946)
Definicja choroby
Choroba określa się każde odchylenie od stanu zdrowia fizycznego i psychicznego. Obok chorób istnieją również wady, polegające na nieprawidłowościach budowy i funkcji narządów ustroju ludzkiego, w którym nastąpiło zakłócenie złożonych procesów fizykochemicznych i biologicznych. Stan choroby skłania człowieka do szukania pomocy i do działania naprawczego zmierzającego do przywrócenia zaburzonej równowagi ustrojowej.
ospa wietrzna (jest chorobą zakaźną o ostrym przebiegu, charakteryzującą się wysypką wielopostaciową na skórze i błonach śluzowych, pojawiającą się rzutami)
płonica (szkarlatyna) (jest ostrą chorobą zakaźną, charakteryzującą się zapaleniem gardła i migdałków z towarzyszącą drobnoplamistą, punkcikową wysypką oraz wykwitami złuszczającymi w okresie zdrowienia
różyczka
świnka
lamblioza
gorączka trzydniowa
angina paciorkowcowa
mononukleoza zakaźna
świerzb
przyrost migdałka gardłowego
próchnica
dysleksja (trudności w czytaniu i pisaniu), dysgrafia (trudności w opanowaniu kaligrafii (brzydkie, nieczytelne pismo), dysortografia (trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (rażące popełnianie błędów ortograficznych)), etiologia (przyczyny: czynniki dziedziczne, mikrouszkodzenia powstałe w okresie ciąży, okresie okołoporodowym i w pierwszych miesiącach życia, wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego)