ustroj egzamin

  1. Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce.

W wyniku reformy wprowadzonej ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym oraz ustawą z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej w Rzeczpospolitej Polskiej został ukształtowany dualistyczny model ustroju administracji publicznej w terenie.

Wyodrębniono dwa piony administracji terenowej: rządowy (zbudowany na zasadzie centralizmu i oparty na zawodowym aparacie urzędniczym) oraz samorządowy (ukształtowany na zasadzie decentralizacji).

Gmina, będąca jednocześnie jednostką samorządu terytorialnego, stała się jednostką zasadniczego podziału terytorialnego stopnia podstawowego, województwo natomiast – jednostką zasadniczego podziału terytorialnego dla wykonywania zadań administracji rządowej i nie uzyskało statusu samorządowego.

Zgodnie z postulatem decentralizacji, samorząd terytorialny, jako podstawowa i najpełniejsza forma decentralizacji administracji, powoływany jest do wykonywania zadań publicznych w sposób samodzielny. W związku z tym należy wydzielić z administracji niezależną od rządu, sferę lokalną i regionalną, podporządkować ją samorządowi terytorialnemu i przyznać jej prymat kompetencyjny. Przy rozłożeniu zadań między szczeblem centralnym i niższymi, nie następuje hierarchiczne podporządkowanie organów, ani w zakresie osobowym, ani rzeczowym. Jednocześnie organy szczebli niższych korzystają z ustanowionej prawem samodzielności i niezależności, podlegając jedynie nadzorowi sprawowanemu według kryterium legalności.

Podstawowe przepisy konstytucyjne dotyczące samorządu terytorialnego zostały zamieszczone w rozdziale I. W art. 16 ustrojodawca definiuje na poziomie konstytucyjnym wspólnotę samorządową. Tworzy ją „ogół mieszkańców” określonej jednostki podziału terytorialnego państwa, a zatem także cudzoziemcy i bezpaństwowcy, nie zaś jedynie obywatele polscy. Wspólnota samorządowa powstaje z mocy samego prawa. Przynależność do wspólnoty samorządowej nie jest równoznaczna z prawem wyborczym.

Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, przysługuje jej domniemanie kompetencji wobec tworzonego powiatu i województwa. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego. Konstytucja przyznaje jednostkom samorządu terytorialnego osobowość prawną. Jednostka taka jest odrębnym podmiotem prawa zarówno w sferze prawa cywilnego (prawa własności i innych praw majątkowych) jak i w sferze prawa publicznego. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej, realizowanej, w zależności od naruszenia granic samodzielności, zarówno przez sądy powszechne, jak i sądy administracyjne.

Wśród zadań publicznych wyróżnia się zadania własne i zlecone. Jako zadania własne jednostka samorządu terytorialnego wykonuje zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej. Kompetencje przekazane samorządowi terytorialnemu powinny być rozdzielone między trzy szczeble samorządu: gminę, powiat, województwo, zgodnie z zasadą pomocniczości, co oznacza przekazanie kompetencji i zadań tej społeczności lokalnej lub regionalnej, która jest w stanie udźwignąć rozwiązanie problemu. Jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Działalność samorządu terytorialnego jest poddana nadzorowi z punktu widzenia legalności.

Organami nadzoru nad działalnością jednostek są: Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, w zakresie spraw finansowych – regionalne izby obrachunkowe. Konstytucja przyznaje jednostkom samorządu terytorialnego (nie zaś ich organom) prawo zrzeszania się.

Podstawowymi aktami prawnymi dotyczącymi ustroju jednostek samorządu terytorialnego są: ustawa o samorządzie terytorialnym, ustawa o samorządzie powiatowym oraz ustawa o samorządzie województwa.

Przyjęte w regulacjach ustawowych rozwiązania nie naruszają statusu gminy, jako jednostki podstawowej samorządu terytorialnego. Nowy ustrój samorządowy nie jest hierarchiczny. Struktury samorządowe mają się uzupełniać, a nie nakładać. Ani samorząd powiatowy, ani wojewódzki nie będą sprawować nadzoru nad samorządem gminnym.

2. Referendum lokalne.

Wg art.170 Konstytucji RP : „ Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego.” Referendum stanowi właściwy dla demokracji bezpośredniej sposób rozstrzygania w drodze głosowania o istotnych sprawach zbiorowości lokalnej.

Referendum obligatoryjne zwoływane jest w dwóch kategoriach spraw:

Referendum fakultatywne- przy jego udziale członkowie danej wspólnoty samorządowej wyrażają swoją wolę co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji danej jednostki.

( Przedmiotem referendum mogą być wyłącznie sprawy, które należą do właściwości rady gminy jako organu stanowiącego w zakresie zadań własnych.)

Referendum, bez wzgl. na rodzaj, przeprowadza się z inicjatywy rady lub na wniosek 10 % mieszkańców uprawnionych do głosowania. Referendum jest ważne, gdy wzięło w nim udział co najmniej 30% mieszkańców uprawnionych do głosownia. W przypadku referendum dot. odwołania organu jst pochodzącego z wyborów bezpośrednich, dla jego ważności wymagany jest udział nie mniej, niż 3/5 liczby mieszkańców biorących udział w wyborze odwoływanego organu. Koszty referendum ponosi gmin, przeprowadzają i ustalają wynik komisje obwodowe i terytorialne.

Wynik referendum jest rozstrzygający, jeżeli za jednym rozwiązaniem opowiedziało się połowę głosujących, zaś w sprawie samoopodatkowania – co najmniej 2/3 ważnych głosów.

Terminie 7 dni od ogłoszenia wyników referendum, każdy uprawniony do wzięcia w nim udziału obywatel ma prawo wnieść protest do sądu okręgowego, jeżeli naruszono przepisy ustawy, co mogło wpłynąć na wynik.

Gdy referendum zakończy się wynikiem rozstrzygającym w sprawie poddanej pod referendum, właściwy organ zobowiązany jest do podjęcia czynności w celu jej realizacji.

3. Organy stanowiące jst, ich kompetencje i zdania.

RADA GMINY

Rada gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym w gminie, który może rozstrzygnąć o wszystkich sprawach pozostających w zakresie działania gminy, nie zastrzeżonych dla referendum.

Kadencja rady gminy trwa 4 lata, licząc od dnia wyboru. Wybiera ona ze swojego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących w głosowaniu tajnym bezwzględną większością głosów. Funkcji tych nie można łączyć ze stanowiskiem wójta/b/p. Przewodniczący organizuje pracę rady oraz przeprowadza jej obrady.

Szczegółową organizację, tryb pracy rady oraz jej organów określa sama rada w uchwalonym przez siebie statucie gminy.

Podstawową formą pracy rady są sesje : zwyczajne ( nie rzadziej, niż raz na kwartał ) oraz sesje nadzwyczajne ( zwoływane na wniosek wójta ).

Uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej ½ składu organu, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej.

Organami rady o charakterze pomocniczym są komisje stałe oraz doraźne, mogą one np. opiniować projekty uchwał przygotowanych przez wójta. Z kolei komisja rewizyjna wykonuje zlecane przez radę kontrole, zwłaszcza org. wykonawczego, gminnych jedn. org. oraz jednostek pomocniczych gminy, opiniuje również wykonanie budżetu.

KOMPETENCJE I ZADANIA RADY GMINY:

  1. ustrojowe i organizacyjne :

  1. gospodarczo – majątkowe :

  1. finansowe :

  1. administracyjne:

  1. lokalno – porządkowe:

  1. stanowienie aktów prawa miejscowego:

  1. kompetencje kontrolne i nadzorcze:

  1. procesowe:

RADA POWIATU

Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu. Może na podst. upoważnień ustawowych podejmować uchwały prawnie wiążące ich adresatów. Kadencja rady trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów. W skład rady powiatu wchodzą radni w liczbie 15 – w powiatach liczących do 40 tys. Mieszk., oraz po 2 kolejnych na każde kolejne rozpoczęte 20 tys., ale nie więcej, niż 29 radnych.

Uchwały rady powiatu zapadają zwykłą większością głosów w obecności, co najmniej ½ ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba, że przepisy ustawy nakazują głosowanie tajne.

Rada powiatu wybiera ze swojego grona przewodniczącego i 1-2 wiceprzewodniczących w głosowaniu tajnym bezwzględną większością głosów. Wyłącznym zadaniem przewodniczącego jest organizowanie pracy rady, zwoływanie sesji oraz przewodniczenie obradom.

Ustrój powiatu, w tym organizację wew. oraz tryb pracy rady i komisji powoływanych przez radę określa statut.

Rada jako organ kolegialny pracuje w trybie sesyjnym są sesje: zwyczajne ( nie rzadziej, niż raz na kwartał) oraz sesje nadzwyczajne ( zwoływane przez przewodniczącego). Organami wewnętrznymi rady są komisje. Komisją obligatoryjną, powoływaną w każdym powiecie jest komisja rewizyjna. Kontroluje ona w imieniu rady działalność zarządu oraz powiatowych jedn. org., opiniuje wykonanie budżetu powiatu i występuje z wnioskiem do rady powiatu w sprawie udzielenia lub nie absolutorium zarządowi a także wykonuje inne zadania kontrolne zlecone przez radę powiatu.

ZADANIA I KOMPETENCJE RADY POWIATU:

SEJMIK WOJEWÓDZTWA

Sejmik województwa jest kolegialnym organem stanowiącym i kontrolnym województwa. Jego kadencja trwa 4 lata. W skład sejmiku wchodzą radni w liczbie 30 w województwach liczących do 2 mln. mieszk. oraz po 3 radnych na każde kolejne rozpoczęte 500 tys. mieszk.

Sejmik wybiera za swego grona przewodniczącego oraz nie więcej, niż 3 wiceprzewodniczących sejmiku, bezwzględną większością głosów obecności, co najmniej ½ ustawowego składu w głosowaniu tajnym. Sejmik obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego, co najmniej raz na kwartał. Może powoływać ze swego grona komisje stałe i doraźne do wykonania określonych zadań. Z kolei zadaniem komisji rewizyjnej jest kontrolowanie działalności zarządu woj. oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, opiniowanie wykonania budżetu i wnioskiem w sprawie udzielenia lub nie absolutorium zarządowi województwa.

Uchwały sejmiku zapadają zwykłą większością głosów w obecności, co najmniej ½ ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu jawnym lub jawnym imiennym.

KOMPETENCJE SEJMIKU WOJEWÓDZTWA:

4. Organy wykonawcze jst, ich kompetencje i zadania oraz 8 i 9 zagadnienie(to samo).

WÓJT, BURMISTRZ, PREZYDENT MIASTA:

Organem wykonawczym gminy jest wójt. Wybierany jest on w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich w głosowaniu tajnym, przez mieszkańców gminy posiadających prawo wyborcze w wyborach do rady gminy. Wójt jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu przepisów k.k. i podlega ochronie prawnej przewidzianej dla tych funkcjonariuszy.

Burmistrz jest organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy.

W miastach powyżej 100.000 mieszkańców organem wykonawczym jest prezydent miasta. Dotyczy to również miast, w których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy prezydent miasta był organem wykonawczo-zarządzającym.

Wójt, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego zastępcę lub zastępców

i określa ich liczbę. Funkcji wójta oraz jego zastępcy nie można łączyć z:

1) funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminie,

2) członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w której jest wójtem

lub zastępcą wójta,

3) zatrudnieniem w administracji rządowej,

4) mandatem posła lub senatora.

Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.

Do zadań wójta należy w szczególności:

ZARZĄD POWIATU:

Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu.

Do zadań zarządu powiatu należy w szczególności:

Starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz. W sprawach niecierpiących zwłoki, związanych z zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne starosta podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu powiatu.

ZARZĄD WOJEWÓDZTWA:

Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa.

W skład zarządu województwa, liczącego 5 osób, wchodzi marszałek województwa jako jego przewodniczący, wicemarszałek lub 2 wicemarszałków i pozostali członkowie.

Członkostwa w zarządzie województwa nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora.

Uchwały zarządu województwa zapadają zwykłą większością głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowego składu zarządu w głosowaniu jawnym, chyba, że przepisy ustawy stanowią inaczej. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos marszałka województwa.

Sejmik województwa wybiera zarząd województwa, w tym marszałka województwa i nie więcej niż 2 wicemarszałków, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Marszałek, wicemarszałkowie i pozostali członkowie zarządu województwa mogą być wybrani spoza składu sejmiku województwa. Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa, niezastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Zasady i tryb działania zarządu województwa określa statut województwa.

Po upływie kadencji sejmiku województwa zarząd województwa działa do dnia wyboru nowego zarządu województwa.

Zarząd województwa wykonuje zadania województwa przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób prawnych.

Do zadań zarządu województwa należy w szczególności:

Marszałek województwa organizuje pracę zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz.

5. Jednostki organizacyjne w samorządzie gminnym, powiatowym i województwa.

SAMORZĄD GMINNY:

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Są to głównie zakłady w rozumieniu prawa administracyjnego oraz podmioty gospodarcze w rozumieniu ustawy o gospodarce komunalnej.

Są to min.:

przedszkola, podstawowe szkoły publiczne oraz gimnazja

formy instytucji kultury

gminne zakłady opieki zdrowotnej

gminne zawodowe straże pożarne

straże gminne ( umundurowana formacja tworzona przez radę gminy, w gminach miejskich noszą nazwę straży miejskiej. Mogą być tworzone straże sąsiadujących gmin, kieruje nimi komendant, nadzór nad działalnością sprawuje wójt oraz komendant wojewódzki policji. Do jej zadań należy ochrona spokoju i porządku publicznego na terenie gminy- kontrola ruchu drogowego, zabezpieczenie miejsca przestępstwa lub katastrofy itd.)

ośrodki pomocy społecznej ( realizują zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kierując się ustaleniami wójta/b/p kierownik OPS-u wydaje decyzje adm. w zakresie upoważnienia przez wójta. Ośrodek realizuje lokalny program pomocy społecznej uchwalony przez radę gminy.)

SAMORZĄD POWIATOWY:

Do jednostek organizacyjnych powiatu należą w szczególności:

powiatowe centrum pomocy rodzinie

domy pomocy społecznej

zakłady opieki zdrowotnej

szkoły ponadpodstawowe i placówki oświatowe

instytucje kultury, w tym biblioteki publiczne

powiatowy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej

inne

Jednostki organizacyjne tworzy, przekształca i likwiduje oraz wyposaża w majątek rada powiatu. Organizację i zasady jej funkcjonowania określają regulaminy organizacyjne uchwalone przez zarząd powiatu. Zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu, w tym powiatowego urzędu pracy.

Kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży wykonują określone w ustawach zadania i kompetencje przy pomocy jednostek organizacyjnych - komend i inspektoratów.

Jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży może tworzyć, przekształcać i likwidować wojewoda, na wniosek starosty, zaopiniowany przez właściwego kierownika zespolonej służby, inspekcji lub straży wojewódzkiej, chyba, że przepisy odrębne stanowią inaczej. Są one są powiatowymi jednostkami budżetowymi.

Miejskimi jednostkami organizacyjnymi w powiatach grodzkich są min.: straż miejska, miejski zarząd usług komunalnych, żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe, ponadgimnazjalne i specjalne, dom dziecka, dom kultury, poradnia psychologiczno - pedagogiczna, zakład opieki zdrowotne i inne.

SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA:

Marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Wojewódzkimi osobami prawnymi, poza województwem, są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status. Kierownicy wojewódzkich jednostek organizacyjnych samorządu mogą być upoważnieni przez marszałka do wydawania decyzji administracyjnych w jego imieniu.

Do takich jednostek należą min.:

zakłady lecznictwa odwykowego

wojewódzki ośrodek terapii uzależnienia i współuzależnienia

6. Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego.

„ Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa,

usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż,

a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.”

Dodatkowe cechy działalności gospodarczej sformułował SN. Są nimi: zawodowy charakter, związana z nim powtarzalność podejmowanych działań, podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania, uczestnictwo w obrocie gospodarczym. Działalność ta ma również charakter gospodarny, samoistny, ukierunkowany na osiągnięcie zysku.

Formy prowadzenia działalności gospodarczej przez samorząd:

  1. Komunalny zakład budżetowy

    Organy stanowiące jst mogą powoływać, przekształcać lub likwidować komunalne zakłady budżetowe zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce komunalnej w drodze uchwały. Powstały w ten sposób zakład nie ma z reguły osobowości prawnej, działa w obrocie prawnym w ramach osobowości prawnej jst i w zakresie ustalonych przez nią pełnomocnictw. Ta forma działalności służy wykonywaniu zadań w zakresie użyteczności publicznej. Zakład może być przekształcony w spółkę prawa handlowego. Składniki mienia zakładu przekształconego w spółkę stają się majątkiem spółki.

  2. Spółki prawa handlowego

    JST mogą tworzyć sp. z o.o. lub s-ki akcyjne, a także przystępować do takich spółek. Gmina poza sferą użyteczności publicznej może tworzyć spółki prawa handlowego, jeżeli spełni ustawowe warunki. Powiat nie może podejmować działalności gospodarczej poza sferą użyteczności publicznej. Natomiast województwo samorządowe poza sferą użyteczności publicznej może tworzyć jedynie s-ki z o. o. i akcyjne. W jednoosobowej spółce JST funkcję zgromadzenia wspólników pełni organ wykonawczy. Dysponuje on prawem zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa, ustanowienia na nim prawa użytkowania czy też prawem do nabycia i zbycia nieruchomości. Rada gminy podejmuje uchwały w sprawie likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, rozwiązywania spółek, podobnie jak rada powiatu. Organ stanowiący JST określa zasady nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy, niż 3 lata. Organ wykonawczy może pełnić funkcję zgromadzenia wspólników ( walnego zgromadzenia) w spółce jednoosobowej.

    Spółka z udziałem samorządu musi w regulaminie określić zasady korzystania z usług publicznych świadczonych przez spółkę, a także obowiązków spółki wobec odbiorców usług. Dotyczy to spółek prowadzących działalność w sferze użyteczności publicznej.

  3. Powierzenie zadań z zakresu gospodarki komunalnej

    JST może powierzyć zadania z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, os. prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej. Powierzenie następuje w drodze umowy cywilnoprawnej. Jednostki mogą zawierać umowy w celu realizacji zadań publicznoprawnych, w tym z zakresu gospodarki komunalnej. Przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych znajdują zastosowanie do każdej umowy cywilnoprawnej, zawieranej przez gminę, w ramach powierzenia zadań z zakresu gospodarki komunalnej. JTs może zlecić wykonywania zadań min:

    • organizacjom pozarządowym – os. Prawnym lub jednostkom nieposiadającym osobowości prawnej, niebędącym jednostkami sektora finansów publicznych i niedziałającym w celu osiągnięcia zysku, również stowarzyszeniom i fundacjom

    • osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP

    • stowarzyszeniom JST

Powierzenie wykonania zadań odbywa się po przeprowadzeniu konkursu ofert.

Z kolei partnerstwo publiczno-prywatne to realizacja przez partnera prywatnego przedsięwzięcia, jeżeli przynosi to korzyści dla interesu publicznego przeważające w stosunku do korzyści wynikających z innych sposobów realizacji tego przedsięwzięcia ( oszczędność w wydatkach podmiotu publicznego ).

Powierzenie dotyczy w szczególności świadczenia usług w zakresie usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, prowadzenia działalności ochronnej przed bezdomnymi zwierzętami oraz w zakresie prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt a także drogowego transportu zbiorowego. W grę wchodzą tu przede wszystkim umowy zlecenia i agencji.

  1. Formy szczególne

    Dotyczą wykonywania zadań własnych JST przez związki międzygminne ( komunalne ), przez m.ST. Warszawę oraz w ramach porozumień komunalnych. Związki międzygminne tworzone są w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych, w tym, również w zakresie wydawania decyzji indywidualnych w sprawach z zakresu administracji publicznej, powiaty mogą tworzyć związki z innymi powiatami. Województwa nie mają możliwości powoływania związków. Związek powstaje w wyniku podjęcia odpowiednich uchwał organów stanowiących.

    Porozumienie komunalne zawierać mogą gminy, powiaty, miasta na prawach powiatów. Natomiast województwa mogą zawierać porozumienia z innymi województwami oraz jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa.

7. Organ wykonawczy gminy, jego kompetencje i zadania.

Organem wykonawczym gminy jest wójt. Wybierany jest on w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich w głosowaniu tajnym, przez mieszkańców gminy posiadających prawo wyborcze w wyborach do rady gminy. Wójt jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu przepisów k.k. i podlega ochronie prawnej przewidzianej dla tych funkcjonariuszy.

Burmistrz jest organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy.

W miastach powyżej 100.000 mieszkańców organem wykonawczym jest prezydent miasta. Dotyczy to również miast, w których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy prezydent miasta był organem wykonawczo-zarządzającym.

Wójt, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego zastępcę lub zastępców

i określa ich liczbę. Funkcji wójta oraz jego zastępcy nie można łączyć z:

1) funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminie,

2) członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w której jest wójtem

lub zastępcą wójta,

3) zatrudnieniem w administracji rządowej,

4) mandatem posła lub senatora.

Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.

Do zadań wójta należy w szczególności:

10. Zadania z zakresu użyteczności publicznej

GMINA

Art.9 ust.4 ustawy o sam. gminnym mówi, że Zadaniami użyteczności publicznej w rozumieniu tej ustawy są zadania własne gminy określone w art.7 ust. 1, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie stosowanych.

Art. 7 ust.1 ustawy o sam. gminnym mówi, że Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadan własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

  1. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;

  2. gminnych dróg , mostów, ulic , placów oraz organizacji ruchu drogowego,

  3. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymywania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

  4. lokalnego transportu zbiorowego,

  5. ochrony zdrowia,

  6. pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,

  7. gminnego budownictwa mieszkaniowego,

  8. edukacji publicznej,

  9. kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,

  10. kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,

  11. targowisk i hal targowych,

  12. zieleni gminnej i zadrzewień,

  13. cmentarzy gminnych,

  14. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciw powodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,

  15. utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności pub. Oraz obiektów administracyjnych,

  16. polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,

  17. wspierania i rozpowszechniania idei samorządowej,

  18. promocji gminy,

  19. współpracy z organizacjami pozarządowymi,

  20. współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Art. 9 ust. 2 ustawy o sam. gminy mówi, że gmina i inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności pub. Wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie.

POWIAT

Art. 6 ust.2 ustawy mówi, że powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności pub.( w powiecie to zadania własne powiatu chyba??? Zadania te są w innym zagadnieniu nr 35)

WOJEWÓDZTWO

Art.13 ust.1 ustawy o sam. woj. mówi, że W sferze użyteczności pub. Woj. Może tworzyć spółki z o.o. lub spółki akcyjne, a także może przystępować do takich spółek.

Ust.2 tego art. Tej ustawy mówi, że Poza sferą użyteczności pub. Woj. Może tworzyć spółki z o. o. i spółki akcyjne oraz przystępować do nich, jeżeli działalność spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych służących rozwojowi woj.( w woj. Zadania woj. Chyba??? Zadania te są w zagadnieniu nr 36).

11. Podział terytorialny RP

Wyróżnia się trzy rodzaje podziału terytorialnego:

  1. podstawowy podział terytorialny, tworzony dla organów terenowych posiadających znaczenie zasadnicze i organów o kompetencjach generalnych; Jednostkami zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa są: gminy, powiaty i województwa.

[-Tworzenie, łączenie, podział i znoszenie gmin, ustalenie ich granic i nazw oraz siedzib władz następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Przy tworzeniu, łączeniu, podziale, znoszeniu gmin i ustalaniu ich granic, należy dążyć do tego, aby gmina obejmowała obszar możliwie jednorodny ze względu na układ osadniczy i przestrzenny oraz więzi społeczne i gospodarcze zapewniające zdolność wykonywania zadań pub.

- Powiat jako jednostka zasadniczego podziału terytorialnego obejmująca całe obszary graniczących ze sobą gmin albo cały obszar miasta na prawach powiatu, jest tworzony, łączony, dzielony i znoszony rozporządzeniem Rady Ministrów.

- Zmiana granic województw, w tym związana z tworzeniem, łączeniem, dzieleniem lub znoszeniem powiatów, następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii organów jednostek sam. ter., których zmiana dotyczy.];

2) podział dla celów specjalnych, tworzony dla organów o kompetencjach specjalnych(np. administracji wojskowej, urzędów morskich);

3) pomocniczy podział terytorialny, tworzony dla organów o charakterze pomocniczym w stosunku do organów podstawowych.( zagadnienie nr 43).

17. Samorządowe kolegia odwoławcze- instytucje, kompetencje, sposób funkcjonowania.

Samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego i Ordynacji podatkowej. W indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Kolegia są organami właściwymi w szczególności do:

Kolegia SA państwowymi jednostkami budżetowymi. Organami kolegium są:

Orzeczenia kolegium zapadają po przeprowadzeniu rozprawy lub na posiedzeniu niejawnym, wydawane są w formie decyzji albo postanowień. Kolegium wydaje orzeczenia po odbyciu niejawnej narady składu orzekającego, obejmuje dyskusję oraz głosowanie nad orzeczeniem i zasadniczymi motywami rozstrzygnięcia. Orzeczenia zapadają większością głosów. Kolegium orzeka w składzie trzyosobowym, chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej. Składowi orzekającemu przewodniczy prezes kolegium lub etatowy członek kolegium.

Kontrolę orzecznictwa kolegiów sprawuje sąd administracyjny na zasadach i w trybie określonych przepisami ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym.

Podstawową funkcją kolegiów jest funkcja orzecznicza wykonywania w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej, załatwianych w drodze decyzji przez organy jednostek samorządu terytorialnego.

Kolegia zostały wyposażone w kompetencje o charakterze kontrolno-nadzorczym. Polegają one na:

Kolegium w pełnym składzie może wystąpić do Naczelnego Sądu Administracyjnego z pytaniem prawnym, od odpowiedzi na które zależy rozstrzygnięcie sprawy.

18. Budżet (uchwalenie, kontrola, wykonanie)

Ustawa o finansach publicznych nakłada na jednostki samorządu terytorialnego określone obowiązki w zakresie przygotowania budżetu. Jednocześnie zastrzega ona na rzecz organa wykonawczego wyłączność inicjatywy przygotowania projektu uchwały budżetowej oraz zmiany tej uchwały.

Projekt uchwały budżetowej przygotowuje zarząd. W uchwale tej, określa się:

W pracach nad projektem uchwały budżetowej udział bierze nie tylko zarząd, ale również jednostki organizacyjne. Będą to w szczególności:

Zarząd jednostek samorządu terytorialnego opracowuje również informację o stanie mienia komunalnego. Dokument ten powinien zawierać:

Ponadto obowiązkiem zarządu jest przygotowanie objaśnień i załączenie ich do projektu uchwały budżetowej. W szczególności powinny one zawierać charakterystykę i strukturę prognozowanych dochodów i planowanych wydatków, a także wskazywać związki pomiędzy uprzednio podejmowanymi uchwałami a wartościami ujętymi w projekcie budżetu. Objaśnienia powinny również opisywać wpływ przyjętych przez jednostkę samorządu terytorialnego programów gospodarczych na przygotowany projekt oraz wskazywać wpływ projektowanego budżetu na stopień realizacji tego programu. Brak objaśnień do projektu budżetowego przekładanego radzie może być przyczyną wydania przez Regionalną Izbę Obrachunkową negatywnej opinii o takim projekcie.

Zarząd jest zobowiązany najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego roku budżetowy przedstawić projekt uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami, oraz informację o stanie mienia komunalnego – Regionalnej Izbie Obrachunkowej do zaopiniowania, a także organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego w celu uchwalania. Do zadań Regionalnej Izby Obrachunkowej należy między innymi: wydawanie opinii o przekładanych projektach budżetów jednostek samorządu terytorialnego wraz z informacjami o stanie mienia tych jednostek i objaśnieniami. Wydanie przez izbę negatywnej opinii o projekcie budżetu samorządowego, nie wstrzymuje procedury uchwalania budżetu, jednakże zarząd obowiązany jest przed uchwaleniem budżetu przedstawić tę opinię organowi stanowiącemu wraz z odpowiedzią na zawarte w niej zarzuty.

W przypadku gdy dochody i wydatki państwa określa ustawa o prowizorium budżetowym, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego - na wniosek zarządu – może uchwalić prowizorium budżetowe jednostki samorządu terytorialnego na okres objęty prowizorium budżetowym państwa.

Zarząd – w terminie 7 dni od dnia przekazania organowi stanowiącemu projekt uchwały budżetowej – przekazuje podległym jednostkom organizacyjnym informacje niezbędne do opracowania projektów finansowych tych jednostek. Informacje niezbędne do opracowania projektów planów finansowych jednostek podległych odnoszą się do dotacji budżetu na ich rzecz oraz określają ich wpłaty do budżetu. Projekt planów finansowych powinny być opracowany w terminie 30 dni od dnia otrzymania powyższych danych, nie później jednak niż do dnia 22 grudnia.

Uchwalenie budżetu jednostki samorządu terytorialnego, powinno nastąpić przed rozpoczęciem roku budżetowego. W szczególnie uzasadnionych przypadkach budżet takiej jednostki może być uchwalony najpóźniej do 31 marca roku budżetowego. Do czasu uchwalenia budżetu dopuszczalne jest prowadzenie gospodarki finansowej na podstawie projektu uchwały budżetowej przedstawionego organowi przez zarząd. Bez zgody zarządu, rada (sejmik) nie może prowadzić projekcie uchwały budżetowej żadnych zmian, które doprowadziłyby do zmniejszenia dochodów lub zwiększenia wydatków z jednoczesnym zwiększeniem deficytu budżetowego. Jeżeli budżet samorządowy nie zostanie uchwalony przez organ stanowiący do 31 marca roku budżetowego, to budżet dla takiej jednostki samorządu terytorialnego ustala Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO) terminie do dnia 30 kwietnia roku budżetowego. Ogranicza się on wówczas do obowiązkowych zadań własnych i zleconych. Ustalenia dokonane przez RIO nie zastępują więc właściwej uchwały budżetowej, ponieważ ograniczają się do zadań własnych i zleconych. Do czasu ustalenia czasu przez RIO podstawą gospodarki finansowej jest nadal projekt uchwały budżetowej przedstawiono organowi stanowiącemu przez zarząd.

Termin uchwalenia budżetu samorządowego przed rozpoczęciem roku jest terminem instrukcyjnym którego niedotrzymanie nie wywołuje skutków prawnych. Inny charakter ma termin 31 marca roku budżetowego. Jest to termin prekluzyjny, oznacza to, że budżet samorządowy powinien być uchwalony w nieprzekraczalnym terminie o którym mowa wyżej. Po bezskutecznym upływie tego terminu, organ stanowiący traci uprawnienia do uchwalania budżetu na dany rok budżetowy. Uprawnienie to przejmuje RIO. RIO obowiązana jest ustalić budżet jednostki samorządu terytorialnego najpóźniej do dnia 30 kwietnia roku budżetowego. Omawiane uprawnienie RIO jest ustawową sankcją nakładaną na organ stanowiący za niedotrzymanie ostatecznego terminu przewidzianego do uchwalenia budżetu.

Dopuszczalne jest prowadzenie gospodarki przez powiat i województwo na podstawie prowizorium budżetowego. Może być ono uchwalone tylko wtedy, gdy dochody i wydatki państwa określa ustawa o prowizorium budżetowym, a zarząd powiatu lub województwa złożyły w tej sprawie stosowny projekt uchwały do rady powiatu. Uchwała o prowizorium budżetowym nie może obowiązywać dłużej niż ustawa o prowizorium. Instytucja prowizorium budżetowego nie jest stosowana na szczeblu gminnym. Prowizorium budżetowe należy traktować jako nadzwyczajny, tymczasowy, przejściowy budżet ustalający jedynie dochody i wydatki umożliwiające prowadzenie gospodarki budżetowej powiatu lub województwa i zabezpieczenie wykonania podstawowych, elitarnych zadań tych jednostek samorządu terytorialnego.

Wykonanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego należy do zadań organu wykonawczego, tj. zarządu. Uchwaloną uchwałę budżetową lub uchwałę o prowizorium budżetowym, przewodniczący zarządu przekłada RIO w ciągu 7 dni od dnia jej podjęcia. Izba bada uchwały podejmowane przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych.

W ciągu 21 dni od dnia uchwalenia uchwały budżetowej zarząd opracowuje układ wykonawczy budżetu w podziale na dochody i wydatki. W ramach układu wykonawczego nie można jednak dokonywać zmian budżetu i tworzyć nowych zadań budżetowych. W tym samym terminie zarząd przekazuje podległym jednostkom organizacyjnym informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek oraz o wysokościach dotacji i wpłat do budżetu. Jednostki8 organizacyjne jednostki samorządu terytorialnego muszą dostosować projekt swoich planów finansowych do ostatecznych ustaleń zawartych w uchwale budżetowej.

Obok uchwały budżetowej istotnym dokumentem stanowiącym podstawę do prowadzenia samorządowej gospodarki budżetowej jest plan finansowy. Ujmuje się w nim wszystkie wydatki budżetowe nie ujęte w planach finansowych jednostek budżetowych, między innymi wydatki związane z funkcjonowaniem organu stanowiącego organu stanowiącego oraz zarząd jednostki samorządu terytorialnego.

W ciągu trzech tygodni od dnia oddania uchwalenia budżetu samorządowego, zarząd opracowuje plan finansowy zadań zleconych z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostce samorządu terytorialnego ustawami.

W toku wykonywania budżetu często zachodzi potrzeba dokonywania określonych zmian w budżecie. Uprawnienia w zakresie zmian w budżecie w trakcie jego wykonywania można podzielić na dwie grupy: przysługujące zarządowi z mocy przepisów ustawy o finansach publicznych , a także uprawnienia przekazane przez zarządowi przez organ stanowiący

Kontrola wykonywanie budżetu ma na celu ustalenie stanu wykonania dochodów i wydatków ujętych w budżecie. Kontrolę gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego sprawuje RIO. Jest to kontrola zewnętrzna. Natomiast kontrola wewnętrzna wykonywania budżetu samorządowego należy do zadań organu stanowiącego. System kontroli oparty jest na sprawozdaniach z wykonania budżetu i zadań zleconych, sporządzanych przez zarządy, a dotyczących poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego oraz zbiorczych sprawozdaniach z wykonania budżetów całego samorządowego sektora finansów publicznych.

Zarząd jako dysponent środków budżetowych ponosi odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie budżetu przed radą (sejmikiem). W związku z tym, obowiązany jest przekładać radzie(sejmikowi) stosowne informacje oraz sprawozdanie roczne. Informację o przebiegu wykonania budżetu zarząd przedstawia radzie (sejmikowi) oraz RIO do 31 sierpnia danego roku, obejmującą wykonanie budżetu za pierwsze półrocze roku budżetowego. Zarząd przedstawi radzie (sejmikowi) sprawozdanie roczne z wykonania budżetu w terminie do dnia 31 marca następnego roku. Zawierać powinno zestawienie dochodów i wydatków wynikające z zamknięć rachunków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego. Przesłane jest RIO. Rada (sejmik) rozpatruje to sprawozdanie do dnia 30 kwietnia roku następnego po roku sprawozdawczym. Stanowi ono podstawę do podjęcia przez organ stanowiący uchwały w sprawie udzielenia zarządowi absolutorium. Jest ono przejawem odpowiedzialności zarządu za wykonanie budżetu. Stanowi końcową ocenę wykonania budżetu i przybiera formę uchwały rady (sejmiku) o udzieleniu bądź nie udzieleniu absolutorium zarządowi z tego tytułu. Stanowi akt aprobaty lub dezaprobaty dla gospodarki finansowej realizowanej przez zarząd. Rozpatrywanie sprawozdania z wykonywania budżetu i podjęcia decyzji w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium zarządowi ustawodawca przyznaje wyłącznie kompetencji rady (sejmiku), którą uchwałę w tym przedmiocie podejmuje po rozpatrzeniu sprawozdania zarządu i po dokonaniu oceny działalności finansowej za ten rok.

Absolutorium dotyczy jedynie wykonania budżetu, nie odnosi się do całokształtu działalności zarządu. Jest nierozerwalnie związane z obowiązkiem wcześniejszego rozpatrzenia przez radę (sejmik) sprawozdań zarządu z wykonania budżetu. Udzielając absolutorium, akceptuje się sprawozdanie z wykonania budżetu zarówno pod kątem poprawności rachunkowej, rzetelności jaki i zupełności przedstawionych danych.

W sprawie udzielnie bądź nie udzielenia absolutorium zarządowi jest badana przez RIO. Kolegium izby bada w szczególności, czy uchwała jest poprawna pod względem formalnoprawnym, czy podjęcie jej zostało poprzedzone rozpatrzeniem sprawozdania z wykonania budżetu, w przypadku stwierdzenia istotnego naruszenia prawa, kolegium orzeka o nieważności uchwały.

Rozpatrywania sprawozdania nie można utożsamiać z oceną wykonania budżetu. Istotą sprawozdania jest odzwierciedlenie rzeczywistego i pełnego przebiegu wszystkich czynności faktycznych i prawnych składających się na wykonie budżetu przez zarząd..

19. Kompetencje i zadania wójta, burmistrza, prezydenta miasta:

Wykonują uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.

1) przygotowywanie projektów uchwał rady gminy,
2) określanie sposobu wykonywania uchwał,
3) gospodarowanie mieniem komunalnym,
4) wykonywanie budżetu,
5) zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych..

6) kierowanie bieżącymi sprawami gminy

7) reprezentowanie jednostki samorządu terytorialnego

8) kierowanie urzędem i zwierzchnictwo służbowe w stosunku do pracowników urzędu i kierowników jednostek organizacyjnych

9) opracowywanie planu operacyjnego ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy

21. Regulacje Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego

Europejska Karta Samorządu Terytorialnego – przyjęta 15 października 1985 roku podczas posiedzenia plenarnego Stałej Konferencji Gminy i Regionów Europy. Zasada samorządu terytorialnego.

Karta stanowi, iż zasada samorządu terytorialnego będzie uznana w przepisach wewnętrznych państw członkowskich a w miarę możliwości w Konstytucjach. Wizja samorządu terytorialnego stała się w niej wspólnota podstawową dla państw Europy. Jest on pojmowany jako główny element efektywnej demokracji.

Karta ma na celu włączenie gmin i regionów w realizację ingerencji europejskich, współpracę między gminami i regionami europejskimi oraz włączenie obywateli w tworzenie demokracji w ich miejscu zamieszkania.

Karta zawiera katalog zasad istotnych dla prawidłowego funkcjonowania samorządu terytorialnego, takich jak:

Karta definiuje samorząd jako „prawo i zdolność społeczności lokalnych, w granicach określonym prawem, do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców”.

Karta jest wynikiem kompromisu zezwalającą np. samorządom terytorialnym na samodzielne ustalenie swej struktury organizacyjnej.

Niemniej pozycja samorządów jest wynikiem pojmowania Europy między innymi jako porozumienia regionów. Włącza ona trzeci szczebel władzy - samorządy i władze terytorialne – do procesu integracji i struktur decyzyjnych.

30. DOCHODY GIMINY

Dochody gminy dzielimy na:

własne – zasilające tylko budżety gmin przekazane na podstawie przepisów ustaw

równoważące – mające na celu uzupełnienie dochodów własnych do poziomu umożliwiającego realizację wszystkich potrzeb i wydatków gmin.

bezzwrotne – raz pobrane przez gminę nie podlegają zwrotowi
zwrotne – pozostają w dyspozycji gmin czasowo

obligatoryjne – na podstawie obowiązujących przepisów muszą być pobrane

fakultatywne – prawo przewiduje jedynie możliwość ich pobrania

podatkowe – o charakterze nieodpłatnym, gmina nie świadczy nic w zamian

poza podatkowe – wszystkie inne, w tym również o charakterze odpłatnym

Dochody gminy można podzielić na trzy następujące grupy:

1.Dochody publiczno–prawne przypadają gminom lub innym związkom samorządu terytorialnego na podstawie stosunku prawnym o charakterze prawnym. Prawo do wykorzystania tych dochodów uzyskują gminy bezpośrednio z mocy ustawy przydzielającej gminom określone podatki, udziały w podatkach, opłaty, dotacje i subwencje.

2.Dochody prywatno–prawne osiąga gmina wykorzystując jako właściciel należące do niej mienie komunalne. Gmina jako właściciel może poszczególne składniki swego majątku wydzierżawić, wynająć, oddać w użytkowanie wieczyste, wnieść jako udział do spółki lub spółdzielni, może powołać przedsiębiorstwo lub zakład, bądź też sprzedać odpowiednie składniki mienia komunalnego.

3.Dochody (przychodu) o charakterze zwrotnym-mają te dochody charakter kredytów i pożyczek, a także wpływów z obligacji emitowanych przez gminę. Kredyty, pożyczki, emisja obligacji i inne dochody zwrotne związane są głównie z wydatkami inwestycyjnymi

Podatki gminne :

-Podatek od nieruchomości

-Podatek rolny

-Podatek leśny

-Podatek od środków transportowych

-Podatek od posiadania psów

-Opłata targowa

-Opłata miejscowa ( gdzieś tam w ośrodkach wypoczynkowych)

-Podatek od spadków i darowizn

-Opłata skarbowa

-Ewentualne samoopodatkowanie się mieszkańców

Art. 54.

1. Dochodami gminy są:

1) podatki, opłaty i inne wpływy określone w odrębnych ustawach jako dochody

gminy,

2) dochody z majątku gminy,

3) subwencja ogólna z budżetu państwa.

2. Dochodami gminy mogą być:

1) (skreślony),

2) dotacje celowe na realizację zadań zleconych oraz na dofinansowanie zadań

własnych,

3) wpływy z samoopodatkowania mieszkańców,

4) (skreślony),

5) spadki, zapisy i darowizny,

6) inne dochody.

31. DOCHODY POWIATU

Art. 56.

1. Dochodami powiatu są:

1) udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości

określonej odrębną ustawą,

2) subwencje z budżetu państwa na zadania realizowane przez powiat,

3) dotacje celowe z budżetu państwa na zadania realizowane przez powiatowe

służby, inspekcje i straże,

4) dochody powiatowych jednostek budżetowych oraz wpłaty innych powiatowych

jednostek organizacyjnych,

5) dochody z majątku powiatu,

6) odsetki za nieterminowe przekazywanie udziałów, dotacji i subwencji, o

których mowa w pkt 1-3.

2. Dochodami powiatu mogą być:

1) subwencja wyrównawcza z budżetu państwa,

2) dotacje celowe z budżetu państwa przekazywane na wykonanie czynności, o

których mowa w art. 7 ust. 1,

3) dotacje z państwowych funduszów celowych,

4) dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej

wykonywane przez powiat na mocy porozumień zawartych z organami

administracji rządowej,

5) dotacje celowe z budżetu województwa na zadania z zakresu samorządu województwa

wykonywane przez powiat na mocy porozumień zawartych z

województwem,

6) spadki, zapisy i darowizny,

7) odsetki od środków finansowych powiatu gromadzonych na rachunkach

bankowych,

8) odsetki i dywidendy od wniesionego kapitału,

9) inne wpływy uzyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.

32. DOCHODY WOJEWÓDZTWA

Art. 67.

1. Dochody własne stanowią zasadnicze źródło finansowania zadań województwa.

2. Dochodami własnymi województwa są:

1) udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości

określonej odrębną ustawą,

2) dochody z majątku województwa,

3) spadki, zapisy i darowizny na rzecz województwa,

4) dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe województwa oraz wpłaty

innych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych,

5) odsetki za nieterminowe przekazywanie udziałów, o których mowa w pkt 1,

6) inne dochody własne uzyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.

Art. 68.

Dochodami województwa mogą być:

1) subwencja wyrównawcza z budżetu państwa,

2) dotacje celowe z budżetu państwa i państwowych funduszy celowych na

zadania wykonywane przez województwo,

3) dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej

wykonywane przez województwo na podstawie porozumień zawartych

z organami administracji rządowej,

4) dotacje celowe z budżetów gmin lub powiatów na zadania z zakresu tych

jednostek samorządu terytorialnego wykonywane przez województwo na

podstawie porozumień zawartych z organem gminy lub powiatu,

5) inne wpływy uzyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.

33. ZADANIA WŁASNE GMINY

Art. 7.

1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.

W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i

przyrody oraz gospodarki wodnej,

2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania

ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia

w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

4) lokalnego transportu zbiorowego,

5) ochrony zdrowia,

6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,

7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,

8) edukacji publicznej,

9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony

zabytków i opieki nad zabytkami,

10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,

11) targowisk i hal targowych,

12) zieleni gminnej i zadrzewień,

13) cmentarzy gminnych,

14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej

i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego

magazynu przeciwpowodziowego,

15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz

obiektów administracyjnych,

16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej,

medycznej i prawnej,

17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej,

18) promocji gminy,

19) współpracy z organizacjami pozarządowymi,

20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

34. Zadania zlecone gminy

Zadania zlecone to zadania, które państwo powierza samorządowi, ze względów pragmatycznych - generalnie w drodze normy ustawowej lub w drodze indywidualnych porozumień - i dalej traktuje je jako zadania państwowe z określonymi tego konsekwencjami (finansowanie wykonania, ściślejszy nadzór).

- zadania zlecone – są to zadania z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

Do zadań zleconych gminie w drodze normy ustawowej należą:

1. nadzór i wydawanie zezwoleń na uprawę maku i konopi włóknistych na obszarze gminy,

2. pomoc kombatantom i innym osobom uprawnionym znajdującym się w trudnych warunkach materialnych,

3. wybór ławników do sądów okręgowych oraz sądów rejonowych obejmujących swoją właściwością obszar gminy,

4. wykonywanie zadań określonych w ustawie z dnia 10 kwietnia 1979 r o ewidencji ludności i dowodach osobistych ,

5. prowadzenie Ewidencji działalności gospodarczej według właściwości miejsca zamieszkania przedsiębiorcy,

6. wykonywanie zadań określonych w art. 11 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej ,

7. świadczenie usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi,

8. prowadzenie postępowań w sprawach dotyczących zgromadzeń,

9. zadania na podstawie ustawy z dnia 11 maja 1994 r. o zadaniach zleconych gminie, związanych z organizacją i prowadzeniem spisów rolnych ,

10. zadania określone w art. 3, 4 i 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw,

11. sporządzanie i aktualizacja spisu wyborców (osób uprawnionych do głosowania), obsługa administracyjna i wykonywanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów na obszarze gminy, w związku z wyborami: do Sejmu i Senatu RP, Prezydenta RP, wyborami do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, oraz w trakcie referendum ogólnokrajowego.

Zadania z zakresu administracji rządowej o charakterze dobrowolnym gmina może wykonywać na podstawie porozumień z organami tej administracji.

Podobnie też gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości innych jednostek samorządu terytorialnego tj. powiatu i samorządu województwa na podstawie porozumień zawartych z tymi jednostkami.

Gmina wykonuje ponadto zadania zlecone z zakresu administracji rządowej określone w art. 8 ustawy samorządowej. Są to zadania „obce” w tym sensie, że pochodzą od innego podmiotu administracji, jakim jest państwo. Gmina wykonuje te zadania po zapewnieniu środków finansowych przez administrację rządową. O ile ustawa tak stanowi, gmina jest obowiązana do wykonania takich zadań. Gmina może ponadto wykonać zadania zlecone dobrowolnie, na podstawie porozumienia z właściwym organem administracji rządowej.

Wykonywanie przez gminę zadań zleconych sprawia, że ma ona dwoisty charakter – wspólnoty samorządowej oraz jednostki wykonawczej administracji rządowej. Jest to typowy element zakresu działania samorządu terytorialnego. Ze względów  racjonalności administrowania nie tworzy się bowiem na stopniu podstawowym administracji publicznej odrębnych organów administracji rządowej. W rezultacie wykonywanie zadań rządowych powierzone jest lokalnej, uspołecznionej administracji samorządowej, bliskiej geograficznie i politycznie mieszkańcom gminy.

26.Zadania własne, zadania zlecone samorządu. Omów i dokonaj charakterystyki

Według kryteriów podanych w trzech ustawach samorządowych, zadania samorządu dzielą się na

własne i zlecone. A te można różnicować wg następującego schematu.

Zadania własne samorządu:

- zadania obligatoryjne

- zadania dobrowolne

Zadania zlecone z zakresu administracj rządowej:

- zadania przekazane przez ustawy

- zadania wykonywane na podstawie porozumień

Zadania własne gmina, powiat i województwo realizują z własnych środków finansowych (dochodów), w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność a ustawy gwarantują im samodzielność w tym zakresie.

Zadania własne gminy

Spraw własnych gminy dotyczy art.7 ustawy o samorządzie gminnym który daje rzeczowy (przedmiotowy) wykaz zadań gminy. Jednak dokładne określenie zadań własnych gminy możliwe jest dopiero po analizie odpowiednich przepisów prawa materialnego i ustrojowego. Zadania własne gminy realizowane są na różny sposób: poprzez działalność organów samorządu, ale też prowadzenie odrębnych zakładów (szkół, bibliotek, publicznych zakładów opieki zdrowotnej itd.). Zadania własne gminy mogą być realizowane przez nią samą lub też gmina może je przenosić na jednostki pomocnicze:dzielnice czy osiedla. Zadania samorządu gminy mogą być także przenoszone na szczebel ponadgminny. Do zadań własnych gminy ustawa zalicza:

- z zakresu administracj spraw wewnętrznych: sprawy ochrony porządku publicznego i ochrony przeciwpożarowej

- z zakresu administracji oświaty, kultury fizycznej

- ładu przestrzennego, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, komunalnego budownictwa, zieleni komunalnej i zadrzewiania, cmentarzy komunalnych

- gminnych dróg, ulic itp. oraz lokalnego transportu

- wodociągów, dostawy energii elektrycznej i cieplnej

- utrzymania obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, targowisk i hal targowych

- zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej

Zadania własne powiatu

Do zadań własnych powiatu zaliczyć należy zadania takie jak:edukacja narodowa, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, transport i drogi publiczne, kultura fizyczna i turystyka, gospodarka wodna itd. niemal wszystkie dziedziny administracji publicznej. jednak powiat na dzień dzisiejszy posiada wiele zadań i kompetencji z zakresu administracji rządowej, a po przejęciu zadań kierowników urzędów rejonowych i niektórych dotychczasowych zadań wojewodów, powiat staje się ważnym ogniwem administracji rządowej.

Zadania własne województwa

Ogólnie można powiedzieć, że głównym zadaniem samorządowych województw jest tworzenie warunków rozwoju regionów, tworzenie polityki regionalnej oraz wykonywania usług publicznych, mających znaczenie dla całego województwa.

Zadania zlecone samorządu terytorialnego

O tych zadaniach stanowi art.166 ust.2 Konstytucji RP. Z jego treści wynika, że zadania te są "z uzasadnionych potrzeb państwa" ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego, i to w trybie przez nią ustalonym. Jednak oprócz zadań zleconych w zakresie administracji rządowej w drodze ustawy są także sprawy zlecane w formie porozumień. Jeśli chodzi o zadania zlecone z zakresu administracji rządowej w formie ustawy to samorząd ma obowiązek je przyjąć. Natomiast zadania zlecone w formie porozumienia jest tutaj wymagana zgoda samorządu na przyjęcie i wykonanie tych zadań. Porozumienie jest swoistym, publicznoprawnym ustaleniem wzajemnych praw i obowiązków organów administracj rządowej i samorządowej. Jest to sposób uzgodnienia przyjęcia przez samorząd określonych zadań i obowiązków administracj rządowej przy uzyskaniu pomocy finansowej w ich realizacji. Na szczeblu gminnym i powiatowym ustawy samorządowe przewidują zlecanie zadań w dwóch formach, natomiast na szczeblu wojewódzkim ustawa przewiduje zlecanie zadań tylko w formie ustawy.

54.Zasada sądowej ochrony samodzielności jednostek samorządu

Konstytucja RP stanowi, że ochrona sądowa dotyczy samodzielności wszystkich jednostek samorządu terytorialnego, natomiast art.2 ust.3 u.s.g. odnosi odnosi sądową ochronę samodzielności do gmin, art.2 ust.3 u.s.p. do powiatu, a art.6 ust.3 u.s.w. do samorządowego województwa. Postanowienia Konstytucji RP mają przeto walor szerszy.

Ochrona sądowa stanowi prawo podmiotowe przysługujące gminie, powiatowi i województwu. Szczególne znaczenie ma ochrona samodzielności samorządu przed roztrzygnięciami organów nadzorczych przewidziana w ustawach samorządowych. Ochrona sądowa samodzielności jednostek samorządu daje możliwość zaskarżania do sądu administracyjnego rozstrzygnięć organu nadzorczego. Nie chodzi tu jednak tylko o rgany nadzoru ale o wszystkie organy, od których zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania uzależnia się wartość rozstrzygnięcia lub projektu rozstrzygnięcia. Problem korzystania z ochrony sądowej czy kontroli rozstrzygnięć nadzorczych budzi różne kontrowersje, które rozstrzyga NSA. Przedmiotem skargi mogą być zarówno zadania własne jak i zlecone. Naczelny Sąd Administracyjny nie może badać celowości, rzetelności czy gospodarności działania, gdyż wówczas stawałaby się organem współadministrującym. Stosując kryteria legalności, NSA powinien badać, czy organ nadzoru nie przekroczył swych uprawnień ustawowych. Skargę do NSA należy składać w terminie 30 dni od doręczenia rozstrzygnięcia lub stanowiska organu nadzorczego. Po tym terminie rozstrzygnięcia nadzorcze są prawomocne. Podobnie, gdy skarga została odrzucona lub oddalona przez NSA.

55.Uchwała budżetowa jednostki samorządu terytorialnego

Uchwaę budżetową organ stanowiący uchwala przed rozpoczęciem roku budżetowego. Projekt uchwały budżetowej wójt, burmistrz, prezydent przedstawia w celu zaopiniowania regionalnej izbie obrachunkowej a następnie organowi

stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego - najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. Uchwała budżetowa j.s.t. określa m.in.:

- prognozowane dochody - wg źródeł i działów klasyfikacji

- wydatki budżetu w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatkówz wyodrębnieniem wynagrodzeń wraz z pochodnymi, wydatków na obsługę długu, wydatków majątkowych itd.

- źródła pokrycia deficytu lub przeznaczenie nadwyżki

- wydatki związane z wieloletnimi inwestycjami

- plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych itp.

- dotacje

- dochody i wydatki związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej, itd.

Uchwała budżetowa może zawierać również upoważnienie wójta, burmistrza lub prezydenta do zaciągania zobowiązań do określonej kwoty oraz obejmować wydatki jednostek pomocniczychgminy itd. Wójt, burmistrz, prezydent muszą składać radzie lub sejmikowi cykliczne sprawozdania z realizacji budżetu. Każda zmiana zarówno po stronie przychodów jak i wydatków może być dokonana tylko w formie uchwały. Po zakończeniu roku budżetowego rada lub sejmik analizuje wykonanie budżetu i posiłkując się opinią komisji rewizyjnej podejmuje uchwałe w sprawie udzielenia absolutorium organowi wykonawczemu.

51. Zadania jednostek samorządu terytorialnego wynikające z konstytucji.

Konstytucja RP utrzymała podział samorządu terytorialnego na zadania własne i zlecone.

Zadaniami własnymi nazywane są zadania wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Konstytucja określa tryb i sposób wykonywania zadań zleconych. Przejście z kategorii zadań własnych do zadań zleconych będzie wymagać spełnienia kryterium „uzasadnionych potrzeb państwa”. W ustawach tworzących kategorię zadań zleconych powinno znaleźć się uzasadnienie potrzeby zlecania samorządowi oraz zdefiniowanie owych „uzasadnionych potrzeb państwa” w odniesieniu do każdej kategorii zadań. Konstytucja daje możliwość zlecania zadań na rzecz j.s.t i nie przewiduje możliwości odwrotnej. Oznacza to że można uszczuplić zadania i kompetencje administracji rządowej nie można zaś ich odejmować administracji samorządowej.

Trybunał konstytucyjny uznał, ze wszystkie zadania samorządu terytorialnego mają charakter zadań publicznych w tym znaczeniu, że służą zaspokojeniu potrzeb zbiorowych społeczności czy to lokalnych, w wypadku zadań własnych, czy zorganizowanego w państwo całego społeczeństwa jak w przypadku zadań zleconych. Zadania wykonywane przez samorząd mają charakter funkcji państwa rozumianego jako powszechna organizacja władzy publicznej i dlatego powinny podlegać rygorom przewidzianym przez Konstytucję dla wykonywania funkcji państwowych. Muszą w szczególności pozostawać w zgodności z fundamentalną zasadą demokratycznego państwa prawnego co oznacza że realizując swoje zadania działać powinny nie tylko w ramach ustaw lecz ponadto zgodnie z elementarną zasadą legalizmu uzupełniającą i konkretyzującą zasadę demokratycznego państwa prawnego.

W ramach konstytucyjnego podziału zadań samorządu na własne i zlecone powstał problem rozdziału zadań i kompetencji pomiędzy poszczególne szczeble samorządu. Istnieją bowiem zadania o wymiarze lokalnym to takie których bezpośrednim adresatem jest obywatel – mieszkaniec określonej wspólnoty samorządowej. Polegają one na świadczeniu usług o charakterze powszechnym, jak np. szkolnictwo do średniego włącznie, a także usługi polegające na udostępnieniu urządzeń infrastruktury technicznej: dróg lokalnych, dostawy mediów itd. W naszym ustawodawstwie są one wskazane w ustawie m.in. o samorządzie powiatowym i mają charakter albo materialny albo decyzyjny.

Można także wyodrębnić grupę zadań o charakterze regionalnym mieszczących się w ramach administracji świadczącej. Adresatem tych świadczeń będą grupy lub kategorie osób o charakterze ponadlokalnym. Także zasięg terytorialnego działania zakładów administracyjnych świadczących tego typu usługi można określić mianem regionalnego. Np. szkolnictwo wyższe.

53. Zasada domniemania właściwości gminy.

Ustawa o samorządzie gminnym przy określaniu zakresu działania gminy posłużyła się klauzulą polegającą na domniemaniu właściwości gminy we wszystkich sprawach publicznych o znaczeniu lokalnym niezastrzeżonych ustawami na rzecz innych podmiotów.

Drugim rodzajem zadań wykonywanych prze gminę są zadania należące do administracji rządowej lecz z uwagi na fakt iż w gminie organy administracji rządowej nie działają wykonywane są przez organy samorządu terytorialnego.

Granica dopuszczalności przekazywania gminie zadań przez państwo zamyka się pomiędzy zaspokajaniem zbiorowych potrzeb wspólnoty a sprawami publicznymi o znaczeniu lokalnym. Wszystkie inne sprawy publiczne należą zatem do administracji państwowej.

56. Gminne akty prawa miejscowego.

W obowiązującym stanie prawnym przepisy dotyczące stanowienia aktów prawa miejscowego zawarte są w różnych ustawach.
Art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, iż organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego, obowiązujące na obszarze działania tych organów.
Warunkiem wejścia w życie aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie - tak stanowi art. 88 ust. 1 Konstytucji RP.

Uprawnienia do stanowienia przez gminę aktów prawa miejscowego zawarte są również w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym

Art. 40 wymienionej ustawy zawiera, że na podstawie upoważnień ustawowych a także w ich granicach gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Akty prawa miejscowego mogą być wydawane przez gminę w zakresie:
1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,
2) organizacji urzędów i instytucji gminnych,
3) zasad zarządu mieniem gminy,
4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
Organem uprawnionym do stanowienia aktów prawa miejscowego na obszarze gminy jest RADA GMINY. Akty prawa miejscowego ustanawia RADA GMINY w formie uchwały.

Zakwalifikowanie danej uchwały do aktów prawa miejscowego jest możliwe wówczas, gdy podjęty akt będzie obowiązywał powszechnie na terenie jednostki samorządu terytorialnego, czyli będzie dotyczył podmiotów i mieszkańców tej jednostki, będzie do nich kierowany, będzie regulował w sposób bezpośredni ich prawa i obowiązki oraz kształtował ich sytuację prawną.
Nie każda uchwała podjęta przez RADĘ GMINY jest aktem prawa miejscowego.
Do aktów prawa miejscowego zalicza się również przepisy porządkowe wydawane przez RADĘ GMINY. Mogą one być wydawane w zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.
W przypadku nie cierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać WÓJT w formie zarządzenia i pod warunkiem, że zostanie zatwierdzone na najbliższej sesji RADY GMINY. Tracą one moc w razie nie przedstawienia ich radzie lub odmowy zatwierdzenia. RADA GMINY określa termin utraty jego mocy obowiązującej.
Wójt przesyła przepisy porządkowe do wiadomości organom wykonawczym sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia po ich ustanowieniu.
Przepisy porządkowe ogłasza się w drodze obwieszczeń przez ich rozplakatowanie w miejscach publicznych, lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty w na danym terenie.
Gmina gromadzi i udostępnia zbiór aktów prawa miejscowego ustanowionych przez organa gminy.
Akty prawa miejscowego stanowione przez organa gminy ogłasza się w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.
Wojewódzki Dziennik Urzędowy wydaje Wojewoda.
Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego określa ustawa z dnia 20 lipca 2000 roku o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych.

58. Wyjaśnij pojęcia : centralizacja, decentralizacja.

Centralizacja – można przydać dwa znaczenia. W pierwszym oznacza ono taką strukturę organizacyjną administracji, która składa się wprawdzie z kilku stopni organizacji, ale w której decyzje podejmowane są jedynie przez organ centralny. Pracownicy jednostek organizacyjnych niższego stopnia pełnią w procesie podejmowania decyzji przez organ zwierzchni jedynie funkcje pomocnicze, polegające ba zbieraniu materiałów w danej sprawie lub na decydowaniu, ale wedle dyspozycji organu zwierzchniego. Tak rozumiana centralizacja nie występuje w układach organizacyjnych państw współczesnych.

Drugie rozumienie centralizacji dotyczy takich układów wewnętrznych administracji, które funkcjonują współcześnie. Tu istotę centralizacji można upatrywać przede wszystkim w swoistej sytuacji organizacyjnej administracji publicznej, w której tylko część zadań prowadzone jest przez organy państwowe, w rozdziale administracji państwowej od samorządowej, w ogólnym zasięgu interwencyjnej funkcji państwa wobec podmiotów niepaństwowych.

Istotne elementy współczesnej centralizacji to:

- ścisłe wyodrębnienie prawne zadań i kompetencji na każdym stopniu organizacyjnym administracji,

- możliwość ich dekoncentrowania na organy niższego stopnia,

- zachowanie hierarchicznego podporządkowania w sferze realizacji tych kompetencji.

Decentralizacja – można rozumieć przez nią taki system organizacyjny administracji w którym poszczególne podmioty administracji mają wyraźnie określone kompetencje, ustalone bądź przekazywane z innych (wyższych) organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetencyjnych. Podstawowymi podmiotami zdecentralizowanymi w obrębie struktur w państwie są jednostki samorządu terytorialnego. Inne decentralizowane podmioty pełniące funkcje z zakresu administracji publicznej to np. przedsiębiorstwo państwowe, komunalne, zakład administracyjny.

57. wybory do organów samorządowych.

Wybory do organów stanowiących, samorządu terytorialnego (rad gmin, powiatów, sejmików wojewódzkich), odbywają się na podstawie ustawy z 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich. Ordynacja wyborcza różnicuje sposób wyboru radnych w zależności od liczby zamieszkujących gminę mieszkańców oraz przyjmuje zasadę proporcjonalności w wyborach do rad powiatów i wyborach do sejmików samorządowych. Ustawodawca przyjął, że granicą różniącą sposób wyboru radnych w gminie będzie 20 tysięcy mieszkańców. W gminach do 20 tysięcy mieszkańców wybory odbywają się w jednomandatowych okręgach wyborczych. Zgodnie z brzmieniem art. 27 ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich, liczbę radnych wybieranych do rad gmin ustala wojewoda, odrębne dla każdej rady, po porozumieniu z wojewódzkim komisarzem wyborczym odpowiednio do zasad wynikających z ordynacji i ustawy o samorządzie gminnym. Wybory do rady gminy zarządza się nie później niż na miesiąc przed upływem kadencji rad. Kandydaci na radnych zgłaszani są przez:
1) wyborców zamieszkałych w okręgu wyborczym,
2) stowarzyszenia oraz organizacje społeczne,
3) partie polityczne.
Kandydaci zgłaszania są w formie list kandydatów. Przez listę kandydatów rozumie się również zgłoszenie jednego kandydata. Każda zgłaszana lista kandydatów powinna być poparta podpisami:
1) co najmniej 25 wyborców – jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie liczącej do 20 tys. mieszkańców,
2) co najmniej 150 wyborców – jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie liczącej powyżej 20 tys. mieszkańców,
3) wyborczy fakt zgłoszenia potwierdzają swoim podpisem, podaniem adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego PESEL.
Ustalenie przez terytorialne (gminne, miejskie) komisje wyborcze alfabetycznego rejestru zgłoszonych i zarejestrowanych kandydatów stanowi podstawę dla sporządzania kart do głosowania. Wybory są powszechne. Prawo wybierania (prawo czynne) posiada każdy obywatel polski, który w dniu wyborów ma ukończone 18 lat i stałe zamieszkuje na obszarze działania rady gminy. Można kandydować tylko do jednej z rad.
Samorząd województwa składa się z następujących organów:

  1. Sejmik województwa - jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. Jego kadencja trwa 4 lata. W skład Sejmiku województwa wchodzą radni, którzy wybierania są w wyborach bezpośrednich.

  2. Zarząd województwa – jest organem wykonawczym. Zarząd liczy 5 osób. Wśród tych osób jest marszałek województwa, który jest przewodniczącym zarządu, wiceprzewodniczący oraz pozostali członkowie. Na wniosek marszałka województwa, sejmik województwa może odwołać poszczególnych członków.

Organami powiatu są:
1. Rada powiatu – jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu, jego kadencja trwa 4 lata. Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich.

  1. Zarząd Powiatu – jest organem wykonawczym powiatu. W skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie. Wykonuje on uchwały rady powiatu i zadania powiatu.

Organami gminy są:
1. rada gminy- organ stanowiący i kontrolny gminy. Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, to rada nosi nazwę rady miejskiej.
W skład rady wchodzą radni w liczbie:
1) piętnastu w gminach do 20.000 mieszkańców,
2) dwudziestu jeden w gminach do 50.000 mieszkańców,
3) dwudziestu trzech w gminach do 100.000 mieszkańców,
4) dwudziestu pięciu w gminach do 200.000 mieszkańców oraz po trzech
na każde dalsze rozpoczęte 100.000 mieszkańców, nie więcej jednak niż
czterdziestu pięciu radnych.
Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru. Na czele rady
stoi przewodniczący i wiceprzewodniczący w liczbie od 1 do 3.

2. • wójt (burmistrz, prezydent miasta)

Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Wójtem nie może być osoba nie będąca obywatelem Polski.

(45) Kontrola państwowa administracji publicznej dokonywana przez NIK.

NIK jest naczelnym organem kontroli państwowej:

- podlega Sejmowi;

- działa na zasadzie kolegialności;

- kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego (NBP), państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności;

- może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności;

- może również kontrolować z punktu widzenia legalności i gospodarności działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub inne środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa, m. In. Kontroluje wykonanie budżetu, gospodarkę finansową i majątkową Kancelarii Prezydenta RP, Kancelarii Sejmu, RPO, Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Prezes NIK:

- jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na 6 lat;

- może być ponownie powołany tylko raz;

- nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej ani wykonywać innych zajęć zawodowych;

- nie może należeć do partii politycznych, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu;

- nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności;

- nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia toku postępowania.

Wiceprezesów NIK, w liczbie od 2 do 4, powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu na wniosek Prezesa NIK.

(46) Zasada subsydiarności w działaniu j.s.t.

Termin subsydiarność wywodzi się z łacińskiego słowa subsydium, oznaczającego pomoc, wsparcie. Zasada subsydiarności, zwana jest też zasadą pomocniczości. Zasada subsydiarności polega na tym, że realizację zadań publicznych administracji należy powierzać szczeblowi najniższemu, który ma najlepsze kontakty z jednostką. Przekazywanie zadań może nastąpić jedynie „w dół”, czyli ze szczebla wyższego na szczebel niższy. Szczeble wyższe administracji powinny uzupełniać działalność podmiotów niżej utytułowanych. Tam, gdzie nie jest to konieczne, państwo powinno pozwolić działać społeczeństwu obywatelskiemu, rodzinom, wolnemu rynkowi. W sytuacji wymagającej interwencji, winno natomiast rozwiązywać problem na szczeblu możliwie najbliższym obywatelom, a więc raczej w gminach niż w regionach i raczej w regionach niż w centrum.

(47) Budżet jako instrument realizacji zadań samorządu terytorialnego.

Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest uchwalany w formie uchwały budżetowej na rok budżetowy i stanowi roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki, a także przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych i środków specjalnych, a wreszcie funduszy celowych jednostki samorządu terytorialnego.

Jest to zgodne z zasadą jedności budżetu, według której w jednostkach samorządu terytorialnego tworzy się tylko jeden zasób środków finansowych, którym są budżety tych jednostek. Uchwalane są przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego w formie uchwały budżetowej. Uchwała ta stanowi podstawę gospodarki finansowej gminy, powiatu, województwa.

Gmina: Budżet gminy jest uchwalony na rok kalendarzowy. Projekt budżetu przygotowuje wójt. Wójt przedkłada radzie gminy najpóźniej do dnia 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy projekt budżetu wraz z informacją o stanie mienia komunalnego wraz i objaśnieniami i przesyła projekt regionalnej izbie regionalnej, celem zaopiniowania. Budżet jest uchwalony do końca roku poprzedzającego rok budżetowy. Gospodarka finansowa gminy jest jawna, wójt informuje mieszkańców o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz o wykorzystaniu środków budżetowych.

Powiat: Budżet jest uchwalany przez radę powiatu. Uchwała budżetowa powinna być uchwalona przed rozpoczęciem roku budżetowego. Podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu przedłożony radzie powiatu. W przypadku nieuchwalenia budżetu w terminie, do czasu uchwalenia budżetu przez radę, nie później jednak niż do 31 marca roku budżetowego.

Województwo: Budżet województwa jest planem finansowym obejmującym:

  1)   planowane dochody i wydatki województwa,

  2)   źródła sfinansowania deficytu budżetowego,

  3)   przeznaczenie nadwyżki budżetowej,

  4)   wydatki związane z wieloletnimi programami, w tym w szczególności inwestycyjnymi, z wyodrębnieniem wydatków na finansowanie każdego z programów.

Budżet województwa jest uchwalany jako część uchwały budżetowej na rok kalendarzowy, zwany "rokiem budżetowym". Sejmik województwa ustala tryb prac nad projektem uchwały budżetowej. Uchwałę budżetową województwa podejmuje się przed rozpoczęciem roku budżetowego. W przypadku nieuchwalenia budżetu w terminie, do czasu uchwalenia budżetu przez sejmik województwa, jednak nie później niż do 31 marca roku budżetowego, podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu przedłożony sejmikowi województwa.

(48) Majątek j.s.t. (sposoby nabycia mienia).

Gmina nabywa mienie:

1/ w drodze komunalizacji przez przyjęcie przez właściwe gminy określonych składników mienia ogólnonarodowego;

2/ przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy . Przekazanie to następuje w formie porozumienia zainteresowanych gmin, a w razie braku porozumienia- w drodze decyzji Prezesa Rady Ministrów podjętej na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej;

3/ w wyniku przekazania przez administrację rządową na zasadach określonych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia;

4/ w wyniku własnej działalności gospodarczej gminy;

5 w drodze innych czynności prawnych- działania administracyjne (Np. decyzję o wywłaszczeniu), jak i cywilne (Np. umowę sprzedaży);

6/ w innych przypadkach określonych przepisami.

Powiat nabywa mienie:

1/ na podstawie odrębnej ustawy- z zastrzeżeniem, że mienie to nie stanowi mienia jakiejkolwiek gminy;

2/ przez przekazanie w związku z utworzeniem lub zmianą granic powiatu, przekazanie mienia następuje w drodze porozumienia zainteresowanych powiatów, a w razie braku porozumienia w drodze decyzji Prezesa Rady Ministrów podjętej na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej;

3/ w wyniku przejęcia od Skarbu Państwa na podstawie porozumienia- z wyłączeniem mienia przeznaczonego na zaspokojenie roszczeń reprywatyzacyjnych oraz realizację programu powszechnego uwłaszczenia;

4/ przez inne czynności prawne;

5/ w innych przypadkach wg prawa.

Województwo nabywa mienie:

1/ na zasadach określonych w kodeksie cywilnym i w innych ustawach;

2/ w drodze przekazania mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych, na zasadach określonych w ustawie o samorządzie województwa, w drodze decyzji administracyjnej.

(49) Pracownicy samorządowi.

Status pracowników samorządowych zatrudnionych w:

1/ urzędzie marszałkowskim, wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych;

2/starostwie powiatowym, powiatowych jednostkach organizacyjnych;

3/urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych;

4/ biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki;

5/ biurach ( ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego

określony został w ustawie z dn. 22 marca 1990r. o pracownikach samorządowych.

Pracownikiem samorządowym jest osoba, która pozostaje w stosunku pracy z jedną z podanych wyżej jednostek. Pracownikami samorządowymi nie są osoby wykonujące funkcje samorządowe społecznie (nieodpłatnie, honorowo). Są to osoby wybrane w trybie ustaw ustrojowych na określone stanowisko. Ponadto pracownikami samorządowymi nie są osoby świadczące usługi na podstawie umów cywilnoprawnych.

Możemy wyróżnić pracowników zatrudnionych

1/ na podstawie wyboru => marszałek województwa; członkowie zarządu województwa; starosta; członkowie zarządu powiatu; wójt (burmistrz, prezydent miasta);

2/ na podstawie mianowania => pracownicy zatrudniani na stanowiskach pracy określonych w statucie gminy bądź związku międzygminnego;

3/ na podstawie powołania => zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta); sekretarz gminy, powiatu, województwa; skarbnik gminy, powiatu, województwa (główny księgowy budżetu);

4/ na podstawie umowy o pracę => pozostali pracownicy samorządowi.

Pracownikiem samorządowym może być osoba, która:

1/ jest obywatelem polskim;

2/ posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku;

3/ ukończyła 18 rok życia i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych;

4/ stan zdrowia pozwala jej na zatrudnienie na określonym stanowisku.

Do obowiązków pracownika samorządowego należy w szczególności:

1/ przestrzeganie prawa;

2/ wykonywanie zadań urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie;

3/ informowanie organów, instytucji i osób fizycznych oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędu, jeżeli prawo tego nie zabrania;

4/ zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej w zakresie przez prawo przewidzianym;

5/ zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach ze zwierzchnikami, podwładnymi, współpracownikami oraz w kontaktach z obywatelami;

6/ zachowanie się z godnością w miejscu pracy i poza nim.

Pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie stosowne do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych. Pracownikowi samorządowemu przysługują także świadczenia emerytalne i rentowe. Podstawą odpowiedzialności porządkowej i dyscyplinarnej pracownika jest naruszenie obowiązków pracowniczych. Obowiązki te określa kodeks pracy, ustawa o pracownikach samorządowych oraz inne przepisy szczególne.

(50) Podatki lokalne.

1/Podatek od nieruchomości => regulowany przede wszystkim przepisami ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Podatnikami są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej. Obowiązek podatkowy ciąży na tych podmiotach , gdy są one:

  1. właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych;

  2. posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;

  3. użytkownikami wieczystymi gruntów;

  4. posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego jeżeli posiadanie:

- wynika z umowy zawartej z właścicielem lub z innego tytułu prawnego;

- jest wykonywane bez tytułu prawnego.

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są:

-grunty;

-budynki lub ich części;

-budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

2/Podatek od środków transportowych => uregulowany jest w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Podatnikami są mianowicie osoby fizyczne oraz osoby prawne, które są właścicielami środków transportowych. Przedmiotem opodatkowania podatkiem od środków transportowych są cztery dające się wyróżnić ogólne kategorie środków transportowych:

a) samochody ciężarowe;

b) ciągniki siodłowe i balastowe;

c) przyczepy i naczepy;

d) autobusy.

Podatkowi podlegają wyłącznie takie środki transportowe, które powodują lub mogą powodować uzyskanie przez podatnika przychodów.

3/Podatek od posiadania psów => zaliczany jest do podatków o charakterze konsumpcyjnym . Podmiotami, na których ciąży obowiązek podatkowy są osoby fizyczne posiadające psa (psy). Konkretną wysokość stawek podatku, ustala samodzielnie każda rada gminy, biorąc pod uwagę warunki i miejscowe potrzeby. Zakres podatku od posiadania psa kształtowany jest także przez wiele zwolnień podatkowych- zwolnienia dyplomatyczne, socjalne i gospodarcze. Zwolnienia dyplomatyczne przysługują członkom personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych. Zwolnienia socjalne przysługują z tytułu posiadania psów będących pomocą dla osób niepełnosprawnych oraz osób starszych- powyżej 65 lat. Rada gminy w corocznej uchwale określa zasady ustalania i poboru podatku, terminy płatności, a także może zarządzić pobór podatku w drodze inkasa lub określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso. Inkasentami podatku od posiadania psów są najczęściej administracje osiedli mieszkaniowych , budynków mieszkalnych, dozorcy lub inne osoby.

4/Podatek rolny => podatnikami podatku rolnego mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne, a także jednostki organizacyjne, w tym spółki, niemające osobowości prawnej. Obowiązek podatkowy spoczywa przede wszystkim na podmiotach, które są właścicielami lub samoistnymi posiadaczami albo wieczystymi użytkownikami gospodarstw rolnych. Przedmiotem opodatkowania podatkiem rolnym są grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych.

5/ podatek leśny => podatnikami podatku leśnego są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej będące właścicielami lasów, samoistnym posiadaczami lasów, ich użytkownikami wieczystymi lub posiadające lasy stanowiące własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego na podstawie zawartej umowy lub innego tytułu prawnego, a także bezumownie. Przedmiotem opodatkowania podatkiem leśnym są lasy. Lasami w rozumieniu ustawy o podatku leśnym są wyłącznie grunty leśne sklasyfikowane w ten sposób w ewidencji gruntów i budynków. Podstawę opodatkowania w podatku leśnym stanowi powierzchnia lasu wyrażona w hektarach. Stawki w podatku kwotowym maja charakter kwotowy.

6/ Karta podatkowa => jest formą opodatkowania dochodów. Opłacanie podatku w postaci karty podatkowej jest prawem a nie obowiązkiem podatnika i przyznawane jest wyłącznie na jego wniosek. Wpływy z tytułu karty podatkowej w całości zasilają budżety samorządowe.

7/ Podatek od spadków i darowizn => podatek od spadków i darowizn jest świadczeniem obciążającym wyłącznie ludność. Podatnikami tego podatku są bowiem tylko osoby fizyczne. Przedmiotem opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn jest nabycie własności rzeczy lub innych praw majątkowych (np. wierzytelności, udziałów w spółce, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu) w drodze spadku, darowizny, zasiedzenia oraz nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Podstawę opodatkowania w podatku od spadków i darowizn stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych- tj. wartość rynkowa- po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość).

8/ Podatek od czynności cywilnoprawnych => obowiązek podatkowy ciąży na podmiotach dokonujących czynności cywilnoprawnych. Przedmiotem opodatkowania tym podatkiem nie jest każda czynność cywilnoprawna. Podatnikowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

  1. umowy sprzedaży;

  2. umowy pożyczki;

  3. umowy poręczenia;

  4. umowy darowizny;

  5. umowa dożywocia;

  6. umowa o dział do spadku;

  7. umowy majątkowe małżeńskie;

  8. ustanowienie hipoteki;

  9. ustanowienie odpłatnego użytkowania;

  10. umowy depozytu nieprawidłowego;

  11. umowy spółki (akty założycielskie).

37. Akty prawa miejscowego

Akty prawa miejscowego – akty normatywne zawierające przepisy powszechnie obowiązujące na określonej części terytorium państwa, wydane przez organy samorządu terytorialnego bądź terenowe organy administracji rządowej.

Gmina

Przepisy wykonawcze – stanowione są w formie uchwał. Delegacja ustawowa do ich stanowienia znajduje się w ustawach szczególnych lub ustawie o samorządzie gminnym.

Na podstawie ustawy szczególnej określa się np. miejsca, w których można sprzedawać napoje alkoholowe. Na podstawie ustawy o samorządzie gminnym stanowi się np. statuty, regulaminy. Do przepisów wykonawczych należą też uchwały rady podejmowane w celu wykonania woli mieszkańców wyrażonej w referendum.

Przepisy porządkowe – stanowi się je na podstawie ust. o sam. gminnym w formie uchwały porządkowej. Można je stanowić w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach prawa powszechnie obowiązującego dla ochrony życia i zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać organ wykonawczy gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) w formie zarządzenia. Zarządzenie takie musi być zatwierdzone przez radę gminy na najbliższej sesji.

Powiat

W powiecie przepisy stanowione są przez radę powiatu, wyjątkowo przepisy porządkowe może stanowić zarząd powiatu.

Województwo

38. Pojęcie, podział i przykłady form aktów administracyjnych

Akt administracyjny to władcze działanie prawne organu administracji skierowane na wydanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych.

Cechy aktu administracyjnego:

Adresatem aktu adm. może być obywatel lub inny podmiot prawa publicznego lub prywatnego. Przepisy prawa rangi ustawowej nie tylko określa, jakie prawa i obowiązki mogą być przedmiotem rozstrzygnięć organu adm. pub., ale także powinny wyraźnie upoważnia organ adm. pub. do takiego rozstrzygnięcia oraz określa tryb podejmowania rozstrzygnięć i zasady kontroli prawidłowości owych rozstrzygnięć. Przepisy prawa powinny określać także formę rozstrzygnięcia.

Podział aktów administracyjnych:

  1. ze wzg. na sposób kształtowania stosunków prawnych:

    1. akty konstytutywne, tworzą, zmieniają lub uchwalają stosunki prawne, przy czym zmiana konkretnej sytuacji prawnej następuje tu nie z mocy samej ustawy, ale z mocy tego właśnie aktu adm. Przykładem aktów adm. konstytutywnych są: decyzje o zmianie nazwiska, pozwolenie na budowę.

    2. akty deklaratoryjne, potwierdzają prawa i obowiązki, które dla adresatów wynikają z ustawy, same zaś takich praw i obowiązków nie tworzą. Przykładami są: stwierdzenie nabycia obywatelstwa, decyzje stwierdzające nabycie określonych uprawnień z mocy prawa, decyzje stwierdzające wygaśnięcie określonych uprawnień z mocy prawa.

  2. ze wzg. na charakter organu adm. wydającego akt administracyjny do adresata:

    1. akty adm. zewnętrzne, adresowane są do odrębnych podmiotów prawnych np. do obywatela, spółki z o.o., przedsiębiorstwa państwowego, zakładu administracyjnego itd.

    2. akty adm. wewnętrzne, adresowane są do organów, instytucji, pracowników podległych służbowo organowi wydającemu dany akt administracyjny.

  3. ze wzg. na zakres prawnej regulacji warunków wydania aktu;

    1. akty adm. związane, to takie, których warunki podjęcia zostały określone normami prawa;

    2. akty adm. swobodne, takie, których warunki wydania nie są przez prawo w ogóle określone lub też określone w sposób niewyczerpujący.

  4. z punktu widzenia wyrażenia woli adresata. Chodzi o wyróżnienie aktów adm., które dochodzą do skutku za zgodą adresata lub też bez jego zgody. Zgoda ta wyrażana jest najczęściej przedwstępnie np. w podaniach o przyjęcie na studia;

  5. z punktu widzenia wywoływania skutków prawnych w sferze prawa cywilnego, akty administracyjne możemy podzielić na takie, które:

    1. rodzą bezpośrednie skutki cywilnoprawne (np. ostateczna decyzja o wywłaszczeniu stanowi z mocy prawa podstawę do dokonania odpowiednich wpisów w księdze wieczystej);

    2. wywołują pośrednio skutki cywilnoprawne przez to, że stanowią niezbędny warunek zawarcia umowy, wywołującej bezpośrednie skutki w sferze prawa cywilnego (np. decyzja o przydziale lokalu mieszkaniowego rodzi obowiązek zawarcia umowy najmu przez adresata decyzji).

  6. ze względu na żądanie adresata:

    1. akty pozytywne, uwzględniają w całości żądanie adresata (nadają stronie uprawnienia);

    2. akty negatywne, nie uwzględniają w żadnej części żądań strony (nakładają lub ustalają obowiązek prawny dla adresata aktu).

Przykłady form aktów adm.:

Decyzje o szczególnej nazwie:

39. Status prawny radnego

Mandat radnego jest mandatem wolnym, zatem nie jest oz związany instrukcjami wyborców.

Obowiązki radnego – powinien się kierować dobrem wspólnoty samorządowej, którą reprezentuje. Powinien utrzymywać więź z mieszkańcami, przyjmować ich postulaty i przekazywać je organom jednostki samorządu terytorialnego do rozpatrzenia. Zobowiązany jest ponadto do brania udziału w pracach organów j.s.t. oraz instytucji samorządowych lub jednostek organizacyjnych powiatowych i wojewódzkich, do których, został wybrany lub desygnowany. Zobowiązany jest składać oświadczenie zawierające w szczególności informacje o zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego oraz o nabyciu mienia od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, j.s.t. lub ich związków, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także dane o prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach prawa handlowego. Oświadczenie powinno zawierać informacje dotyczące majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską.

Zakazy – mandatu radnego nie można łączyć z mandatem posła lub senatora, z radnym nie może być nawiązywany stosunek pracy w urzędzie gminy oraz starostwie powiatowym, w którym radny uzyskał mandat, z wyjątkiem radnych wybranych z do zarządu, z którymi stosunek pracy nawiązany jest na podstawie wyboru. Radny nie może również pełnić funkcji kierownika gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej. Nawiązanie stosunku pracy w/w przypadkach jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu. osoba wybrana na radnego przed przystąpieniem do wykonywania mandatu obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Nie złożenie wniosku, jest równoznaczne z zrzeczeniem się mandatu. Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu. Nie mogą również powoływać się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi zajęciami bądź działalnością gospodarczą prowadzoną na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami. Radny nie może prowadzić działalności gosp. z wykorzystaniem mienia komunalnego.

Uprawnienia – radnemu przysługuje ochrona prawna przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych. ochronie podlega również stosunek pracy, jego rozwiązanie wymaga uprzedniej zgody rady gminy/powiatu lub sejmiku województwa, której radny jest członkiem. Mają one obowiązek odmówić zgody, jeżeli podstawą rozwiązania są zdarzenia związane z wykonywaniem mandatu. Ponadto pracodawca ma obowiązek zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia mu brania udziału w pracach organów jednostki samorządu terytorialnego, w której sprawuje mandat. Za okres zwolnienia z pracy radny nie ma prawa do wynagrodzenia, ma za to prawo do diety, może zrzeszać się w klubach radnych.

Wygaśnięcie mandatu – następuje w skutek: odmowy złożenia ślubowania, utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów, pisemnego zrzeczenia się mandatu, śmierci, prawomocnego wyroku sądu orzeczonego za przestępstwo popełnione z winy umyślnej. Stwierdza go rada gminy/ powiatu lub sejmik województwa w drodze uchwały, najpóźniej w 3 miesiące od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu.

40. Sposoby kreacji organów stanowiących i wykonawczych j.s.t.

Wyróżniamy organy wykreowane w drodze:

Wybór organów wykonawczych:

41. dochody j.s.t. – omów, dokonaj charakterystyki i klasyfikacji

Dochodami j.s.t. są:

1. dochody własne;

2. subwencja ogólna - pomoc finansowa udzielana przez państwo innym podmiotom na podstawie kryteriów obiektywnych np. liczby mieszkańców;

3. dotacje celowe z budżetu państwa.

Dochodami jednostek mogą być:

1. środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi,

2. środki pochodzące z budżetu UE,

3. inne środki

Na podstawie ust. o samorządzie gminnym dochodami gminy są:

1. podatki, opłaty i inne wpływy określone w odrębnych ustawach jako dochody gminy;

2. dochody z majątku gminy;

3. subwencja ogólna z budżetu z państwa.

Dochodami gminy mogą być np.:

1. dotacje celowe na realizację zadań zleconych oraz na dofinansowanie zadań własnych;

2. wpływy z samoopodatkowania mieszkańców;

3. spadki, zapisy i darowizny;

4. inne dochody.

Dochodami powiatu są:

1. udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości określonej odrębną ustawą;

2. subwencje z budżetu państwa na zadania realizowane przez powiat;

3. dotacje celowe z budżetu państwa na zadania realizowane przez powiatowe służby, inspekcje i straże;

4. dochody powiatowych jednostek budżetowych oraz wpłaty innych powiatowych jednostek organizacyjnych;

5. dochody z majątku powiatu;

6. odsetki za nieterminowe przekazywanie udziałów, dotacji i subwencji, o których mowa w pkt. 1-3.

Dochodami powiatu mogą być:

1. subwencja wyrównawcza z budżetu państwa;

2. dotacje z państwowych funduszów celowych;

3. dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane przez powiat na mocy porozumień zawartych z województwem;

4. dotacje celowe z budżetu województwa na zadania z zakresu samorządu województwa wykonywane przez powiat na mocy porozumień zawartych z województwem;

5. spadki, zapisy i darowizny;

6. odsetki od środków finansowych powiatu gromadzonych na rachunkach bankowych;

7. odsetki i dywidendy od wniesionego kapitału.

Dochody województwa:

1. udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa w wysokości określonej odrębną ustawą;

2. dochody z majątku województwa;

3. spadki, zapisy i darowizny na rzecz województwa;

4. dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe województwa oraz wpłaty innych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych;

5. odsetki za nieterminowe przekazywanie udziałów, o których mowa w pkt. 1;

6. inne dochody własne uzyskiwane na podstawie odrębnych przepisów.

Dochodami województwa mogą być:

1. subwencja wyrównawcza z budżetu państwa;

2. dotacje celowe z budżetu państwa i państwowych funduszy celowych na zadania wykonywane przez województwo;

3. dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane przez województwo na podstawie porozumień zawartych z organami administracji rządowej;

4. dotacje celowe z budżetów gminy lub powiatów na zadania z zakresu tych jednostek samorządu terytorialnego wykonywane przez województwo na podstawie porozumień zawartych z organem gminy lub powiatu;

5. inne wpływy uzyskane na podstawie odrębnych przepisów.

42. Jednostki organizacyjne w samorządzie gminnym, powiatowym i wojewódzkim – wymień, dokonaj klasyfikacji i omów

43. Jednostki pomocnicze gminy

Tworzone w ramach podziału pomocniczego jako organy pomocnicze w stosunku do organów o znaczeniu podstawowym. Tworzy je rada gminy w drodze uchwały po konsultacji z mieszkańcami. Organizacje i zakres działania jednostek pomocniczych określa rada odrębnym statutem. może tworzyć takie jednostki pomocnicze jak:

Organy sołectwa:

Organy dzielnicy (osiedla):

Jednostką pomocniczą może być też miasto położone na terenie gminy. Jednostka pomocnica zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie. Statut ustala również zakres czynności dokonywanych samodzielnie przez jednostkę pomocniczą w zakresie przysługującego jej mienia. Przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie gminy, bez prawa udziału w głosowaniu. Przewodniczący rady jest każdorazowo zobowiązany do zawiadamiania, na takich samych zasadach jak radnych, przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej o sesji rady gminy.

57. wybory do organów samorządowych.

Wybory do organów stanowiących, samorządu terytorialnego (rad gmin, powiatów, sejmików wojewódzkich), odbywają się na podstawie ustawy z 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich. Ordynacja wyborcza różnicuje sposób wyboru radnych w zależności od liczby zamieszkujących gminę mieszkańców oraz przyjmuje zasadę proporcjonalności w wyborach do rad powiatów i wyborach do sejmików samorządowych. Ustawodawca przyjął, że granicą różniącą sposób wyboru radnych w gminie będzie 20 tysięcy mieszkańców. W gminach do 20 tysięcy mieszkańców wybory odbywają się w jednomandatowych okręgach wyborczych. Zgodnie z brzmieniem art. 27 ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich, liczbę radnych wybieranych do rad gmin ustala wojewoda, odrębne dla każdej rady, po porozumieniu z wojewódzkim komisarzem wyborczym odpowiednio do zasad wynikających z ordynacji i ustawy o samorządzie gminnym. Wybory do rady gminy zarządza się nie później niż na miesiąc przed upływem kadencji rad. Kandydaci na radnych zgłaszani są przez:
1) wyborców zamieszkałych w okręgu wyborczym,
2) stowarzyszenia oraz organizacje społeczne,
3) partie polityczne.
Kandydaci zgłaszania są w formie list kandydatów. Przez listę kandydatów rozumie się również zgłoszenie jednego kandydata. Każda zgłaszana lista kandydatów powinna być poparta podpisami:
1) co najmniej 25 wyborców – jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie liczącej do 20 tys. mieszkańców,
2) co najmniej 150 wyborców – jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie liczącej powyżej 20 tys. mieszkańców,
3) wyborczy fakt zgłoszenia potwierdzają swoim podpisem, podaniem adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego PESEL.
Ustalenie przez terytorialne (gminne, miejskie) komisje wyborcze alfabetycznego rejestru zgłoszonych i zarejestrowanych kandydatów stanowi podstawę dla sporządzania kart do głosowania. Wybory są powszechne. Prawo wybierania (prawo czynne) posiada każdy obywatel polski, który w dniu wyborów ma ukończone 18 lat i stałe zamieszkuje na obszarze działania rady gminy. Można kandydować tylko do jednej z rad.
Samorząd województwa składa się z następujących organów:

  1. Sejmik województwa - jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. Jego kadencja trwa 4 lata. W skład Sejmiku województwa wchodzą radni, którzy wybierania są w wyborach bezpośrednich.

  2. Zarząd województwa – jest organem wykonawczym. Zarząd liczy 5 osób. Wśród tych osób jest marszałek województwa, który jest przewodniczącym zarządu, wiceprzewodniczący oraz pozostali członkowie. Na wniosek marszałka województwa, sejmik województwa może odwołać poszczególnych członków.

Organami powiatu są:
1. Rada powiatu – jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu, jego kadencja trwa 4 lata. Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich.

  1. Zarząd Powiatu – jest organem wykonawczym powiatu. W skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie. Wykonuje on uchwały rady powiatu i zadania powiatu.

Organami gminy są:
1. rada gminy- organ stanowiący i kontrolny gminy. Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, to rada nosi nazwę rady miejskiej.
W skład rady wchodzą radni w liczbie:
1) piętnastu w gminach do 20.000 mieszkańców,
2) dwudziestu jeden w gminach do 50.000 mieszkańców,
3) dwudziestu trzech w gminach do 100.000 mieszkańców,
4) dwudziestu pięciu w gminach do 200.000 mieszkańców oraz po trzech
na każde dalsze rozpoczęte 100.000 mieszkańców, nie więcej jednak niż
czterdziestu pięciu radnych.
Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru. Na czele rady
stoi przewodniczący i wiceprzewodniczący w liczbie od 1 do 3.

2. • wójt (burmistrz, prezydent miasta)

Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Wójtem nie może być osoba nie będąca obywatelem Polski.


Wyszukiwarka