Parzydełkowce

Cechy charakterystyczne

- promienista symetria ciała

- występowanie dwóch postaci ciała:

a) workowaty polip

b) parasolowata meduza

- zamieszkują środowisko wodne

- ciało zbudowane z dwóch warstw: ekto i endodermy. Parzydełkowce są dwuwarstwowcami.

- obecność komórek parzydełkowych. Funkcja obronno-zaczepna.

*nie mają układu wydalniczego, oddechowego i krążenia.

Budowa komórkowa

a) Ektoderma (warstwa zewnętrzna)

- komórka nabłonkowo-mięśniowa

- komórka nabłonkowo-nerwowa z długimi wypustkami

- komórka parzydełkowa, czyli knidecysta

- komórki interstycjalne – niezróżnicowane komórki które mogą przekształcać się w różne typy komórek, np. gamety.

b) Endoderma (warstwa wewnętrzna)

- komórki nabłonkowo-mięśniowe

- komórki gruczołowe – produkują enzymy trawienne, które są wydzielane do jamy gastralnej. Nadtrawiony pokarm jest wchłaniany przez komórki endodermy. (trawienie wewnątrzkomórkowe)

U parzydełkowców występuje zjawisko podwójnego trawienia.

- komórki interstycjalne

Podwójne trawienie

Pokarm wprowadzony jest do jamy gastralnej, gdzie rozpoczyna się pierwszy etap – trawienie zewnętrzne (zewnątrzkomórkowe) za pomocą enzymów produkowanych przez komórki gruczołowe. Nadtrawiony i rozdrobniony pokarm jest przenoszony przez komórki gastrodermy i rozpoczyna się drugi etap – trawienie wewnętrzne (wewnątrzkomórkowe). Niestrawione resztki są usuwane na zewnątrz, z powrotem przez otwór gębowy.

Układ nerwowy i narządy zmysłów

Komórki nabłonkowo-nerwowe łączą się z wypustkami tworząc sieć połączeń. Układ taki zwany jest rozproszonym lub dyfuzyjnym.

Narządami zmysłów są: fotoreceptory i statocysty (narząd równowagi).

Są zlokalizowane w ciałkach brzeźnych (ropalia), które mieszczą się na brzegach dzwonu u meduzy.

Lokomocja

Polipy są osiadłe, a meduzy unoszone przez wodę (formy planktoniczne)

Rozmnażanie

a) Bezpłciowe

- pączkowanie (nowy polip odrywa się od dużego,tworzy kolonie lub powstaje meduza)

- podział poprzeczny

- podział podłużny

- strobilizacja – odrywanie się od polipa młodych meduz zwanych efyrami.

b) Płciowe

- przez gamety

c) przemiana pokoleń

- Metageneza

Etapy metagenezy:

- zapłodnienie

- powstawanie zygoty

- powstawanie orzęsionej larwy (planula)

- przekszałcenia larwy w polip

- strobilizacja polipa

- odrywanie się efyr

- powstawanie dorosłych meduz zawierających gonady

Gonady – miejsca, gdzie powstają gamety, czyli komórki rozrodcze.

Polip jest pokoleniem bezpłciowym

Meduza jest pokoleniem płciowym.

Porównanie Polipa i Meduzy

Położenie otworu gębowego Polip: u góry Meduza: u dołu

Kształt ciała- P: workowaty M: parasolowaty

Tryb życia- P: osiadły M: kolonie

Grubość mezogleii- P: mniejsza M: grubsza

Kształt jamy gastralnej- P: M:

Narządy zmysłów- P: statocysty M: fotoreceptory (oczka)

Rozmnażanie- P: bezpłciowe M: Płciowe

Porównanie (tab)

Cecha/stułbiopławy/krązkopławy/koralowce

/kostkomeduzy

Formy/meduzy i polipy/ -=-/ polipy/meduzy

Kolonie/tak/nie/tak, rozbudowane/nie

Szkielet/brak/brak/tak/brak

Rozmnażanie/płc i bezpł./płc,bezpł i metageneza/pł i bezpł/

Sczególne/regeneracja,żagielek/meduzy wyraźnie większe,brak żagielka/rafy koralowe, wyrób ozdób/dobrze rozwinięty układ nerwowy,potrafią pływać.

Środowisko/wodne,słodkie/wodne,zagrzebane w piasku/strefa międzyzwrotnikowa

Przedstawiciele/stułbia pospolita, żeglarz portugalski/chełbia modra, bełtwa/koral madreporowy, koral szlachetny/tripedalia, chironex fleckeri