EKONOMIA ĆWICZENIA
e-mail: mferdzyn@swspiz.pl
23/24 stycznia – zaliczenia
Teoria, pojęcia – 5 pojęć do wyjaśnienia
Testy prawda/fałsz
2 zadania
WSTĘP DO EKONOMII:
Ekonomia, mikroekonomia, makroekonomia, dobra, czynniki produkcji, procesy gospodarcze, podmioty gospodarcze, własność, prawa własności, własność w sensie ekonomicznym, własność w sensie formalno-prawnym, podmiot własności, przedmiot własności, własność prywatne, własność publiczna, własność spółdzielcza, krzywa transformacji, koszt alternatywny, zasada racjonalnego gospodarowania, rachunek ekonomiczny, prawa ekonomiczne, założenie (klauzula) ceteris paribus, model ekonomiczny, zasoby, strumienie
RYNEK:
Rynek, rynek doskonały, rynek monopolistyczny, popyt, podaż, cena równowagi rynkowej, typowa krzywa popytu, typowa krzywa podaży, efekt dochodowy zmiany cen, efekt substytucyjny zmiany cen, prosta cenowa elastyczność popytu, mieszana cenowa elastyczność popytu, dochodowa elastyczność popytu, cenowa elastyczność podaży, nietypowe krzywe popytu, nietypowe krzywe podaży, efekt Giffena , efekt Veblena, efekt spekulacyjny, krzywe Engla, dobra normalne, dobra podrzędne, dobra podstawowe, dobra wyższego rzędu, dobra komplementarne, dobra substytucyjne.
TEORIA WYBORU KONSUMENTA:
Preferencje konsumenta, funkcja użyteczności, krzywa obojętności, końcowa stopa substytucji, użyteczność całkowita, użyteczność krańcowa, prawo malejącej użyteczności krańcowej, linia budżetu (linia ogr. Budżetowej), optimum konsumenta, I prawo Gossena, II prawo Gossena, dochodowa krzywa konsumpcji, cenowa krzywa konsumpcji, krzywa podaży pracy, krzywa podaży oszczędności.
WSTĘP DO EKONOMII:
Ekonomia jest nauką o procesach gospodarczych –P
Do zasobów gospodarczych zalicza się tylko zasoby –F
Mikroekonomia jest częścią ekonomii poświęconą powiązaniom danej gospodarki z gospodarką światową –F
Dobrem jest coś co jest dla nas czy dla innych cenne co przedstawia jakąś wartość – P
Procesy gospodarcze to procesy produkcji, wymiany, podziału i konsumpcji dóbr – P
Bezpośrednia udział danej osoby w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących danego obiektu własności jest koniecznym warunkiem aby tę osobę nazywać właścicielem tego obiektu –F
W przypadku własności prywatnej prawa własności jednostki do danego obiektu są bardzo ograniczone – F
Istotnym wyróżnikiem własności publicznej jest to, że dany współwłaściciel może odsprzedać swój udział innej osobie – F
W krajach wysoko rozwiniętych własność spółdzielcza współcześnie nie występuje – F
Odpowiedzialność akcjonariuszy w spółce akcyjnej jest ograniczona – P
Decyzje ekonomiczne to decyzje podejmowane wyłącznie na podstawie rachunku ekonomicznego – F
Prawa ekonomiczne to istotne stale powtarzające się zależności między różnymi elementami procesu gospodarowania – P
Aby model ekonomiczny był dobry musi zawierać dokładny opis rzeczywistości gospodarczej – F
W odróżnieniu od zasobów strumienie zawsze muszą mieć określony wymiar czasowy – P
Funkcjonariusze państwa to osoby, które uwzględniają w swojej działalności tylko interes państwa – F
Państwo jest instytucją działającą w interesie społeczeństwa tylko wtedy gdy każdy obywatel ma faktyczną możliwość bezpośredniego udziału w podejmowaniu decyzji makroekonomicznych – F
TESTY WYBORU
Prawa własności obejmują:
Tylko uprawnienia do podejmowani decyzji
Tylko prawa będące przedmiotem wymiany
Prawa przysługujące legalnie obywatelom
Faktyczne korzystanie z obiektów własności i decydowanie o nich
Przedmiotem własności w sensie ekonomicznym mogą być:
Tylko osoby prawne
Fizyczne jak i prawne
Tylko ludzie
Żadna z powyższych nie jest dobra
Krzywa transformacji:
Pozwala pokazać główne problemy okresu transformacji gospodarki Polski
Zawiera tylko ekonomiczne nieefektywne warianty wykorzystania zasobów gospodarczych
Odnosząca się do różnych gospodarek jest zawsze położona tak samo
Nie jest zdefiniowana w żadnym z powyższych punktów
Ważną cechą modeli ekonomicznych jest:
Nie da się ich zapisać w postaci algebraicznej
Pomijają istotne cechy rzeczywistości gospodarczej
Odzwierciedlają tylko istotne cechy rzeczywistości gospodarczej
Nie opierają się na założeniach upraszczających
RYNEK
Rynek sprzedawcy charakteryzuje się długotrwałą nadwyżką podaży nad popytem – F
Na rynku doskonałym żaden z podmiotów nie wpływa indywidualnie na kształtowanie się cen – P
Rynek monopolistyczny charakteryzuje się znacznym rozproszeniem popytu i podaży – F
Przekształcenie popytu potencjalnego w popyt efektywny zależy tylko od woli konsumentów – F
Popyt potencjalny nie musi być poparty możliwościami nabywczymi, efektywny musi być poparty możliwościami nabywczymi
Wszystkie dobra podrzędne są dobrami Giffena – F
W okresie krótkim zwiększenie podaży możliwe jest dzięki inwestycjom – F
Efekt dochodowy zmiany przedstawia wpływ zmiany dochodu konsumenta na cenę i ilość konsumowanego dobra – F
Popyt konsumentów na den dobro zależy od ceny tego dobra i dochodów konsumentów, natomiast nie zależy od cen innych dóbr – F
Jeżeli relatywnie duża zmiana ceny powoduje relatywnie małą zmianę popytu to popyt jest nieelastyczny –P
Gdy rośnie dochód konsumenta udział wydatków na dobra normalne zawsze rośnie – F
Spadek kosztów produkcji powoduje przesunięcie krzywej podaży w prawo – P
Dodatnia wartość współczynnika mieszanej cenowej elastyczności popytu świadczy o tym, iż między dwoma dobrami występuje związek substytucji – P
Popyt sztywny to popyt, który tylko nieznacznie reaguje na zmianę cen – F
Cena żądana za towar jest ceną równowagi – F
Wzrost dochodów konsumentów spowoduje zwiększenie popytu na wszystkie konsumowane przez nich dobra – F
TESTY WYBORU
Konsumenci kupują 2 tysiące ton pomidorów po cenie 5zł za kg. Jaki będzie popyt na pomidory jeśli cenowa elastyczność popytu na pomidory równa jest 2, a ich cena wzrośnie do 6zł za kg?
1000ton
1200ton
1800ton
2000ton
Efekt dochodowy zmiany cen polega na:
Zmianie struktury popytu spowodowanej zmianą cen produktów
Zmianie dochodów producentów spowodowanej zmianą cen
Zmianie realnych dochodów ludności spowodowanej zmianą cen
Istotnym wpływie dochodów ludności na poziom popytu na określone dobro
Przesunięcie krzywej popytu na mało nie może być spowodowane przez:
Spadek ceny masła
Wzrost ceny margaryny
Wzrost dochodów nominalnych ludności
Zmiany gustów konsumentów w odniesieniu do masła
Spadek ceny dobra powoduje powstanie efektu substytucyjnego ponieważ:
Cena tego dobra spada w relacji do cen innych towarów
Każdy produkt jest unikatowy i dlatego substytucja między produktami jest niemożliwa
Rośnie dochód nominalny
Rośnie dochód realny
Krzywa popytu na kawę przesunęła się w prawo. Przesunięcie to mogło być spowodowane przez:
Spadek ceny substytutów kawy
Spadek ceny produktów komplementarnych
Spadek dochodów konsumentów (zakładamy, że kawa jest dobrem normalnym)
Spadek ceny kawy.
Jeżeli dochodowa elastyczność popytu na dane dobro = 0,7 to popyt zmienia się:
W odwrotnym kierunku co dochód ale w mniejszym stopniu
W tym samym kierunku co dochód ale w mniejszym stopniu
W tym samym kierunku co dochód i w tym samym stopniu
W tym samym kierunku co dochód, ale w większym stopniu
Jeżeli przy spadku ceny dobra Y popyt na dobro X wzrasta to:
Dobra są substytucyjne
Dobra są komplementarne
X jest dobrem podrzędnym
X jest dobrem Giffena
Jeśli masło i margaryna mają mieszaną cenową elastyczność popytu równą 2 a cena masła wzrośnie z 2zł do 3zł za kostkę to popyt na margarynę
Spadnie o 50%
Spadnie o 100%
Wzrośnie 50%
$$E_{M} = \frac{\% Ppa}{\% Cb} = \% Ppa = E_{M} \bullet \% Cb$$
Dobro jest dobrem podrzędnym gdy:
Dochodowa elastyczność popytu jest ujemna
Cenowa mieszana elastyczność popytu jest równa 1
Dochodowa elastyczność popytu jest większa od 1
Cenowa mieszana elastyczność popytu jest większa od 0
Położenie krzywej podaży danego dobra nie zależy bezpośrednio od:
Cen surowców wykorzystanych do produkcji tego dobra
Technologii produkcji
Dochodów konsumentów
Wszystkie powyższe czynniki mają wpływ na położenie krzywej
Efekt Veblena polega na:
Wzroście popytu na inne dobra na skutek wzrostu ceny dobra luksusowego
Wzroście popytu na dobro luksusowe na skutek spadku jego ceny
Wzroście popytu na dobro luksusowe na skutek zwiększenia popytu innych konsumentów na to dobro
Wzroście popytu na dobro luksusowe na skutek wzrostu jego ceny.
ZADANIA
Zadanie 1
Gdy cena bananów wynosi 50 centów, popyt rynkowy jest równy 100 funtów. Jeżeli elastyczność cenowa popytu na banany jest równa 2, to ile wyniesie popyt, gdy cena wzrośnie do 60 centów za funt?
Zadanie 2
Oblicz elastyczność cenową popytu na bilety do kina oraz do teatru oraz pokaż jak obniżenie biletów wpłynęło na dochody z ich sprzedaży w kinie i w teatrze wiedząc, ze spadek ceny biletów spadły z 10 do 8 zł w kinie i w teatrze co spowodowały wzrost wartości sprzedanych biletów w kinie z 1000 do 1600 zł, w teatrze ilości z 1000 do 1100 sztuk. Zinterpretuj wyniki elastyczności cenowej na bilety do kina i do teatru.
Zadanie 3
Ile wynosi elastyczność mieszana popytu na dobro X, gdy jego ilość
zmniejszyła się o 10%, cena zaś dobra y wzrosła z 10 do 10,5 zł. Czy dobra
X i Y to dobra substytucyjne, czy komplementarne?
Zadanie 4
Jaka jest cenowa elastyczność popytu na wiśnie w likierze skoro promocja „-50% ceny” spowodowała że sprzedaż ich wzrosła o 30.000 szt. więcej niż przed promocją? Gdy cena wiśni wynosiła 10 zł można było ich sprzedać 200.000 szt. Jaki jest to rodzaj popytu? Jak wygląda jego ilustracja graficzna?
Zadanie 5
Jaki jest popyt na gumy do żucia w listkach, skoro cenowa elastyczność popytu na ten towar równa jest 1,6, a przed zastosowaniem przez producenta promocji „-25% ceny” sprzedawało się 1.200.000 opakowań gumy?
Zadanie 6
Gdy cena dobra X wynosiła 8zł popyt na dobro Y wynosił 10.000 szt. Gdy cena dobra X spadła do 6zł popyt na dobro Y wzrósł o 40%. Ile wynosi elastyczność mieszana popytu na dobro Y i jaka zależność występuje między dobrami X i Y? (podaj 5 przykładów podobnej zależności)
Zadanie 7
Cena dobra X spadła o 10% z poziomu 10zł w czasie gdy popyt na dobro Y wynosił 30.000 szt. Skoro elastyczność mieszana popytu na dobro Y wynosi 1,35 to o ile zmieni się popyt na to dobro? Jakiego rodzaju zależność występuje między tymi dobrami? Podaj kilka przykładów takiej zależności.
Zadanie 8
W czasie gdy średni dochód konsumentów na rynku spadł z 1000 do 950 zł popyt na dobro X wzrósł z 1200 szt. o 10%. Jakiego rodzaju dobrem jest dobro X?
Zadanie 9
Ile będzie wynosiła popyt na dobro Y którego sprzedawało się 5.000 szt. przy elastyczności dochodowej równej 1,8 skoro dochód konsumentów na rynku wzrósł o 15%? Jakiego rodzaju jest to dobro? Podaj kilka przykładów.
Zadanie 10
Jakie potrzeby zaspokaja dobro X na które popyt wzrósł o 10% w czasie gdy dochód konsumentów wzrósł średnio o 30%. Przed podwyżką można było sprzedać zaledwie 9000 szt. tego dobra, gdyż dochód konsumentów na omawianym rynku wynosił średnio 1000 zł.
ODPOWIEDZI DO ZADAŃ:
Zadanie 1
Popyt wyniesie 60 funtów
Zadanie 2
Bilety do kina EcPp= 5, bilety do teatru EcPp= ½ , wynika to z innego stopnia dostępności, mniejszej ilości substytutów i stopnia popularności danego dobra
Zadanie 3
Em= -2, dobra komplementarne, gdyż wzrost ceny dobra Y spowodował spadek popytu na dobro Y
Zadanie 4
EcPp= 0,3, patrz „Ekonomia” pod red R. Milewskiego
Zadanie 5
Popyt musi zmienić się o 40% czyli 480.000 i wynosić będzie 1.680.000 szt.
Zadanie 6
Em= -1,6, dobra komplementarne
Zadanie 7
ΔPp = -4050 szt., dobra są substytutami
Zadanie 8
EdPp= - 2 , dobro podrzędne, podstawowe
Zadanie 9
Pp = 6350 szt., dobro normalne, wyższego rzędu
Zadanie 10
EdPp= 1/3, dobro podstawowe, normalne (zaspokaja podstawowe potrzeby życiowe: picie, jedzenie, ubranie, środki higieny osobistej)
KONSUMENT
Przesuwanie się w górę wzdłuż danej krzywej obojętności, powoduje wzrost zadowolenia z konsumpcji określonego koszyka dóbr – F
Prawo malejącej użyteczności krańcowej wyjaśnia dlaczego krzywa obojętności jest nachylona dodatnio – F
Konsument znajduje się w stanie równowagi kiedy krzywa obojętności przecina linię budżetu – F (ona jest styczna do niej)
Jeśli ceny obu dóbr X i Y wzrosną to linia budżetu musi stać się bardziej stroma – F
Jeżeli dochód konsumenta wzrośnie to jego krzywe obojętności przesuną się w prawo – F
Jeżeli cena dobra X jest równa cenie dobra Y to linia budżetu ma nachylenie równe -1 – P
Wraz ze zmianą dochodu nominalnego zmienia się nachylenie oraz położenie linii budżetu – F
nachylenie – odpowiadają ceny
położenie – odpowiada dochód
Użyteczność całkowita jest sumą zadowolenia jakie osiąga konsument z konsumowania (lub posiadania) określonej ilości danego dobra – P
Użyteczność krańcową można wyrazić jako zwiększenie (przyrost) zadowolenia konsumenta z konsumpcji na skutek zwiększania konsumpcji danego dobra o kolejną jednostkę – P
Ujemna użyteczność krańcowa oznacza, że użyteczność całkowita z konsumpcji danego dobra malejące – P
Jeżeli konsument dysponuje określonym dochodem to zwiększenie konsumpcji drugiego dobra co obrazuje ujemne nachylenie krzywej obojętności – P
Zwiększenie o kolejne jednostki konsumpcji dobra X konsument jest skłonny rezygnować z coraz mniejszych ilości dobra Y – P
Im bliżej początku układu współrzędnych leży krzywa obojętności tym mniejsza jest całkowita użyteczność jaką osiąga konsument z konsumpcji dóbr leżących na tej krzywej – P
TESTY WYBORU:
Konsument dysponuje dochodem D=8zł. Cena dobra X wynosi 1zł, a cena dobra Y wynosi 50gr. Która z następujących kombinacji dóbr leży na linii budżetu konsumenta?
6X i 4Y
5X i 5Y
4X i 2Y
3X i 6Y
Jeżeli możesz kupić 11 jednostek dobra X i 10 jednostek dobra Y lub też 6 jednostek X i 20 jednostek dobra Y to wydając cały swój dochód na dobro Y kupisz go:
15 jednostek
25 jednostek
28 jednostek
32 jednostki
Popyt konsumenta na dobro X wynosił 200kg a na dobro Y 100 kg miesięcznie. Kiedy ceny tych dóbr wynosiły odpowiednio 1 i 2 zł. Załóżmy, że ceny wzrosły do 3 i 5 zł. O ile musiał wzrosnąć dochód konsumenta aby mógł on utrzymać swoja konsumpcję na niezmienionym poziomie?
O 200zł
O 400zł
O 700zł
O 1100zł
Jeśli ilość dobra X mierzymy na osi odciętych a dobra Y na osi rzędnych to spadek ceny dobra X spowoduje
Równoległe przesunięcie w górę linii budżetu
Przesunięcie w prawo punktu styczności linii budżetu z osią OX
Równoległe przesunięcie w dół linii budżetu
Zwiększenie kąta nachylenia linii budżetu
Jeśli początkowo dochód konsumenta wynosił 200zł natomiast ceny dóbr X i Y wynosiły odpowiednio 2 i 4zł a następnie dochód równał się 400zł, cena X=4zł, Y=8 zł to:
Linia budżetu przesunie się równolegle
Kąt nachylenia linii budżetu wzrośnie dwukrotnie
linia budżetu nie zmieni swego położenia
linia budżetu przesunie się w dół
Jeżeli funkcja użyteczności konsumenta dana jest wzorem U=(X*Y) to konsumentowi będzie obojętne czy będzie konsumował kombinację (X,Y) = (4,25) czy też kombinację:
(100,0)
(50,2)
(95,5)
Ai C
Linia budżetu dla dóbr X i Y dana jest wzorem 10X +2Y=80. Konsument kupuje 4szt dobra X i 20 sztuk dobra Y. aby zwiększyć zakupy dobra X o 3 sztuki konsument musi zrezygnować z:
4 szt dobra Y
10 szt dobra Y
15 szt dobra Y
18 szt dobra Y