Agnieszka B. Zięba 01.06.09 Ostrowiec Św.

Ekonomia II NS

Nr A 12657

PRACA ZALICZENIOWA

POLITYKA GOSPODARCZA

TEMAT:

Polityka państwa w dziedzinie zatrudnienia

Pod kierunkiem:

dr Marka Leszczyńskiego

Funkcje i cele polityki zatrudnienia

Polityka zatrudnienia jest częścią polityki makroekonomicznej współczesnego państwa kapitalistycznego. Jest nią czynne oddziaływanie władz państwowych na rynek pracy pod kątem potrzeb gospodarki kraju oraz godzenia interesów pracodawców i pracobiorców. Poszukuje i określa metody optymalnego gospodarowania zasobami ludzkimi.

Polityka zatrudnienia w rozumieniu praktycznym to suma różnego rodzaju działań związanych
z realnym gospodarowaniem zasobami pracy, związanych z przygotowaniem kwalifikacyjnym zasobów pracy, czyli z różnymi formami szkolenia i kwalifikowania zawodowego. Wszystko co jest związane z alokacją siły roboczej i z właściwym jej kierowaniem oraz motywowaniem.

Początki polityki zatrudnienia sięgają już XIX w, i wywodzą się z oddziaływań ustawodawczych w ramach tzw. polityki pracy. W 1802 roku parlament angielski uchwalił pierwszą ustawę dotyczącą ochrony pracy, która zapoczątkowała ingerencję państwa na rynku pracy. Kolejne akty tej ustawy miały na celu regulowanie czasu pracy, dolnej granicy wieku zatrudnionego, utrzymanie bezpieczeństwa życia: zdrowia dzieci i nieletnich pracowników, a także tzw. wolności umowy.

Wyróżniał on tradycyjnie dwie podstawowe funkcje polityki zatrudnienia:

1. Funkcję społeczną, którą wyznaczają obecne i przyszłe warunki rozwoju społecznego.

2. Funkcję ekonomiczną, związaną z rozwojem gospodarczym.

Można również wyróżnić funkcję poznawczo-normatywną, dotyczącą systemu kształcenia oraz funkcję dochodową, tzn. taką, która jest związana z zapewnieniem uczestnictwa ludzi w tworzeniu
i podziale dochodu narodowego.

Biorąc pod uwagę zakres ogólnych funkcji polityki ekonomicznej, polityka zatrudnienia podejmuje następujące zadania szczegółowe:

1. redukcję bezrobocia,

2. likwidację ubóstwa,

3. wypełnianie luki zatrudnieniowej,

4. oddziaływanie na decyzje w sprawie wyboru między bezrobociem a inflacją,

5. zmianę kierunku działania instytucji na rynku pracy.

Zakres i cele polityki zatrudnienia w wymiarze europejski

Integracja gospodarki Polskiej ze strukturami Unii Europejskiej, stawia przed polityką zatrudnienia nowe wyzwania dając jednocześnie kolejne możliwości.

Polityka zatrudnienia jest stosunkowo nową polityką, która stara się koordynować Unia Europejska. W listopadzie 1997 roku podczas Szczytu Luksemburskiego przyjęto Traktat Amsterdamski. Tam stworzono podstawę do formułowania Europejskiej Strategii Zatrudnienia (ESZ). Nadano jej też priorytetowy charakter. Ma to oczywiście związek ze wzmagającym się problemem bezrobocia.

Strategia określa skalę zadań i działań państw członkowskich na rzecz ograniczenia bezrobocia, redukcji ubóstwa i marginalizacji społecznej.

 

Europejska Strategia Zatrudnienia opiera się na czterech filarach: 

• Zatrudnialność – oznacza starania o to, aby bezrobotni mieli możliwości powrotu do pracy,
  a także promocję rynku pracy otwartego dla wszystkich. Zadaniem tego filaru jest przeciwdziałanie długoterminowemu bezrobociu, a sposobem na to jest wzmacnianie kształcenia ustawicznego, wspieranie programów szkoleniowych i przekwalifikowań, opracowanie programów doradczych, pomoc w dostosowywaniu programów edukacyjnych do zmieniających się potrzeb rynku pracy.

• Przedsiębiorczość – oznacza dążenie do ułatwiania obywatelom UE zakładania firm, prowadzenia ich oraz zatrudniania innych osób. Jest to traktowane jako wzmaganie szans na tworzenie nowych miejsc pracy. W tym filarze podkreślana jest także kwestia tworzenia motywacji do samozatrudnienia.

• Zdolność adaptacyjna pracowników i pracodawców - filar ten promuje modernizację organizacji pracy, uelastycznienie czasu pracy, przyjmowanie różnorodnych form zatrudnienia, unowocześnianie kontraktów o pracę, utrzymywanie zdolności dostosowawczych przedsiębiorstw poprzez szkolenia pracowników przeprowadzane w firmach.

• Równość szans - Czwarty filar poszukuje dróg pogodzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym. Próbuje rozwiązać problem przepaści między zatrudnianiem kobiet i mężczyzn. Chodzi o ułatwianie powrotu na rynek pracy po dłuższej przerwie, tworzenie warunków pracy dla osób niepełnosprawnych.

Celem polityki zatrudnienia w jednoczącej się Europie jest realizacja wysokiego poziomu zatrudnienia poprzez koordynację i uzupełnianie polityk zatrudnienia państw członkowskich, prowadzone w ramach wspólnej – państw członkowskich i Wspólnoty - strategii zatrudnienia. Ponadto poziom zatrudnienia jest uwzględniany przy definiowaniu i wdrażaniu innych polityk i działań Wspólnoty.

Bezrobocie jest problemem ponadnarodowym, także walka z nim musi być wynikiem skoordynowanych działań wspólnoty europejskiej. Dotychczasowe działania UE w zakresie walki
z bezrobociem są niedostateczne gdyż liczba pozostających bez pracy osób na terenie wspólnoty jest większa od teoretycznych założeń makroekonomicznych. Jest więc obszarem potencjalnych bo niewykorzystanych dotąd możliwości, dla działań w zakresie polityki zatrudnienia.

Założenia teoretyczne rynku pracy

Zagadnienie przyczyn bezrobocia od dawna przyciąga uwagę teoretyków ekonomii, ale też od samego początku wywołuje ostre kontrowersje. Ujawniły się one już w okresie rozwoju ekonomii klasycznej, kiedy to Adam Smith podkreślał sprawne funkcjonowanie rynku pracy, Dawid Ricardo zaś zwrócił uwagę na negatywne skutki stosowania maszyn, dotyczące wypierania siły roboczej z procesu produkcji. Do tej idei Ricarda nawiązał później Karol Marks w swojej teorii rezerwowej armii pracy, w której podkreślał nieuchronność powstawania bezrobocia w gospodarce kapitalistycznej w następstwie stosowania postępu technicznego. Bardziej nowoczesne ujęcia kwestii przyczyn bezrobocia rozwinęły się jednak dopiero w bieżącym stuleciu. Należy zwrócić tutaj uwagę na dwa spośród nich, odgrywające podstawową rolę, a mianowicie: tradycyjne ujęcie neoklasyczne, zwane również często klasycznym, ze względu na zaakceptowanie wielu wątków ekonomii klasycznej, oraz ujęcie keynesistowskie.

Decyzje pracodawców w sprawie rozmiarów popytu na siłę roboczą zależą przede wszystkim od wysokości stawek płac realnych. Stawki płac realnych decydują również o rozmiarach podaży siły roboczej, przy czym im te stawki są wyższe, tym większa jest podaż siły roboczej.

Jeśli chodzi o zalecenia klasyków dla polityki gospodarczej w zakresie walki z bezrobociem, to wysuwają oni postulat, iż aktywna ingerencja państwa, polegająca w szczególności na regulowaniu popytu na dobra, jest tutaj niewskazana. Państwo powinno jedynie tworzyć warunki do rozwoju mechanizmów rynkowych, usuwać ograniczenia w ich funkcjonowaniu oraz usprawniać działanie rynku pracy.

Podstawą klasycznej koncepcji rynku pracy są trzy główne hipotezy:

1. podaż zawsze tworzy odpowiedni popyt

2. krańcowa użyteczność określa podaż siły roboczej

3. krańcowa produktywność determinuje popyt na siłę roboczą

Zgodnie z ujęciem klasycznym zmiany stawek płac realnych zapewniają równowagę przy pełnym zatrudnieniu, równoważąc podaż z popytem, wszelkie bariery i ograniczenia w działaniu mechanizmów rynkowych powodują utrzymywanie się bezrobocia. Zwolennicy doktryn liberalnych, przyjmujący takie założenia, są negatywnie nastawieni do działalności związków zawodowych
i ingerencji państwa.

Gdy popyt na towar jest niewystarczający do zakupienia wytworzonej produkcji, to producenci zmuszeni są obniżać produkcję do poziomu wyznaczonego przez efektywny popyt. W rezultacie pojawia się bezrobocie, które- w przekonaniu keynesistów - ma dosyć trwały charakter i nie może być zlikwidowane w wyniku działania samoczynnych mechanizmów rynkowych.

Keynesiści wysuwają postulaty o konieczności aktywnej ingerencji państwa w procesy gospodarcze w celu zwalczania bezrobocia. powinna ona, ich zdaniem, polegać na stymulowaniu efektywnego popytu na towary za pomocą instrumentów fiskalnych i pieniężnych.

Polityka państwowa na ryku pracy w gospodarce rynkowej obejmuje część pasywną, której celem jest pomoc socjalna dla osób bezrobotnych, oraz aktywną, polegającą na wykorzystaniu instrumentów fiskalnych i pieniężnych do oddziaływania na rozmiary agregatowego popytu na towary. Redukcja bezrobocia wymaga oczywiście zwiększenia agregatowego popytu. Jest to typowo keynesistowska metoda, nastawiona na zwalczanie bezrobocia związanego z niedostatecznym popytem. Wiąże się to uruchomieniem przez rząd danego kraju mechanizmów zwiększających globalny popyt.

W latach siedemdziesiątych XX wieku rozwinęła się „nowa mikroekonomia bezrobocia”

Obejmuje ona zespół instrumentów mających na celu poprawę funkcjonowania rynku pracy oraz redukcję bezrobocia w określonych grupach siły roboczej. Instrumenty te mają zazwyczaj charakter selektywny czyli adresowane są do określonych grup siły roboczej . Dzięki takiemu charakterowi instrumenty te mają podstawowe znaczenie w ograniczaniu bezrobocia strukturalnego i frykcyjnego. Mogą mieć też znaczenie dla redukcji bezrobocia występującego w warunkach nierównowagi na rynku pracy.

Wśród tych instrumentów należy wymienić:

· publiczne programy zatrudnienia ( programy robót publicznych ) polegające na tworzeniu przez państwo dodatkowych miejsc pracy w dziedzinach nie cieszących się zainteresowaniem sektora prywatnego

· subsydiowanie zatrudnienia polegające na udzielaniu przez państwo bezzwrotnej pomocy finansowej przedsiębiorstwom, które rezygnują z planowanej redukcji zatrudnienia lub tworzą nowe miejsca pracy ( w Polsce prace interwencyjne )

· pożyczki dla przedsiębiorstw w celu tworzenia nowych miejsc pracy oraz pożyczki dla bezrobotnych w celu podjęcia działalności gospodarczej na własny rachunek

· szkolenia zawodowe umożliwiające bezrobotnym zdobywanie kwalifikacji

· usługi pośrednictwa pracy świadczone przez biura pracy, dotyczące gromadzenia i udzielania informacji o wolnych miejscach pracy i bezrobotnych poszukujących pracy

Instytucje rynku pracy

Nieodłącznym elementem rynku pracy jest działalność instytucji obsługujących osoby bezrobotne
i poszukujące pracy, mająca na celu walkę z bezrobociem i łagodzenie jego negatywnych skutków. Aktywnym klientem takich instytucji jest również pracodawca, który poszukuje kandydatów do pracy. Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zadania na rzecz bezrobocia
i promocji zatrudnienia realizują instytucje rynku pracy. Instytucje rynku pracy to publiczne służby zatrudnienia, Ochotnicze Hufce Pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe oraz instytucje dialogu społecznego i partnerstwa lokalnego.

 

1.      Publiczne służby zatrudnienia tworzą organy zatrudnienia wraz z powiatowymi i wojewódzkimi urzędami pracy, urzędem obsługującym ministra właściwego do spraw pracy oraz urzędami wojewódzkimi, realizującymi zadania określone ustawą. W skład publicznych służb zatrudnienia wchodzi 16 wojewódzkich urzędów pracy oraz 340 urzędów powiatowych oraz ich filie. System organów zatrudnienia ma charakter samorządowy, a jego istotną cechą jest niezależność każdej jednostki organizacyjnej. Jest to model zdecentralizowany.

 

2.      Ochotnicze Hufce Pracy są państwową jednostką wyspecjalizowaną w działaniach na rzecz młodzieży, w szczególności młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym, oraz bezrobotnych do 25 roku życia.

 

3.      Agencje zatrudnienia są niepublicznymi jednostkami organizacyjnymi świadczącymi usługi w zakresie pośrednictwa pracy, pośrednictwa do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, poradnictwa zawodowego, doradztwa personalnego i pracy tymczasowej.

 

4.      Instytucjami szkoleniowymi są publiczne i niepubliczne podmioty prowadzące na podstawie odrębnych przepisów edukację pozaszkolną.

 

5.      Instytucjami dialogu społecznego na rynku pracy są organizacje i instytucje zajmujące się problematyką rynku pracy: organizacje związków zawodowych, pracodawców i bezrobotnych oraz organizacje pozarządowe współpracujące z publicznymi służbami zatrudnienia i Ochotniczymi Hufcami Pracy w zakresie realizacji zadań określonych ustawą.

 

6.      Instytucje partnerstwa lokalnego są instytucjami realizującymi inicjatywy partnerów rynku pracy, tworzonymi na rzecz realizacji zadań określonych ustawą i wspieranymi przez organy samorządu terytorialnego.

 

W obszarze rynku pracy działają też inne podmioty, z których warto wymienić Gminne Centra Informacji (ponad 900), Akademickie Biura Karier (204), Szkolne Ośrodki Kariery (360), Ośrodki Wspierania Przedsiębiorczości (60). Szacuje się, że około 1200 organizacji pozarządowych zajmuje się problematyką rynku pracy.

Polityka zatrudnienia a polityka kształcenia

Trudno nie dostrzec istotnego związku przyczynowo skutkowego pomiędzy polityką zatrudnienia
i polityką kształcenia. Jeśli występuje pomiędzy nimi niespójność to efektem jest bezrobocie po stronie pracobiorców i brak dostatecznie wyszkolonych kadr po stronie pracodawców. Mamy wówczas do czynienia ze zjawiskiem bezrobocia frykcyjnego. Obecnie w Polsce występuje brak wysoko wykwalifikowanych pracowników w takich dziedzinach jak : informatyka i mikrobiologia, dużym popytem cieszą się też wysokokwalifikowani inżynierowie z zakresu budowy maszyn. Jednocześnie rynek pracy przesycony jest osobami z zakresu marketingu i zarządzania. Przykład ten pokazuje bezwładność polityki kształcenia wobec potrzeb rynku pracy.

Oprócz przygotowywania struktury zawodowej ludzi wchodzących w wiek produkcyjny kształcenie zawodowe obejmuje również podnoszenie kwalifikacji osób już pracujących. Szkolenia te służą przygotowywaniu określonych osób do pełnienia w przyszłości innych od dotychczasowych zadań.

W dyskusjach nad rozwojem szkolnictwa wyróżniają się dwa stanowiska:

- Kształcenie przyszłych kadr w ramach wąskich specjalizacji, co umożliwia szybką adaptację w miejscu pracy;

- Kształcenie przyszłych kadr w sposób bardziej ogólny i wszechstronny w celu zapewnienia szerokich możliwości dostosowawczych związanych z przyszłą pracą; wprawdzie okres adaptacyjny tak wyszkolonych osób w miejscu pracy jest wówczas dłuższy, ale lepiej dostosowuję się oni do zmieniających się wymogów rynku pracy.

Instrumentacja polityki zatrudnienia

Instrumenty polityki zatrudnienia możemy podzielić na trzy główne grupy.:

1. Służące wywieraniu wpływu na wzrost popytu na siłę roboczą

2. Zmniejszające podaż siły roboczej

3. Dotyczące porozumień międzynarodowych w sprawie transferu siły roboczej

Ad1. Możemy wyróżnić następujące kierunki działań służących zwiększaniu liczby miejsc pracy:

a) Subwencjonowanie płac i zatrudnienia, mające na celu utrzymanie albo zwiększenie jego dotychczasowego poziomu w przedsiębiorstwach prywatnych,

b) Tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze państwowym w myśl specjalnych programów zatrudnienia

c) Popieranie szeroko rozumianej przedsiębiorczości, tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze prywatnym poprzez popieranie małych i średnich przedsiębiorstw, lokalne inicjatywy wzrostu zatrudnienia oraz pomoc w tworzeniu własnych zakładów przez bezrobotnych lub zagrożonych bezrobociem.

d) Roboty publiczne.

Ad2. Oprócz działań mających na celu zwiększenie popytu na siłę roboczą w ramach polityki zatrudnienia stosuje się również działania ograniczające jej podaż. Wyróżniamy tu:

a) Zmniejszenie rozmiarów zasobów siły roboczej poprzez wcześniejsze emerytury, wydłużenie okresów kształcenia i służby wojskowej.

b) Zmniejszenie liczby godzin pracy, głównie poprzez wydłużenie urlopów i zatrudnianie w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Ad3. umowy międzynarodowe dają możliwość przemieszczania się rzesz ludzi w poszukiwaniu pracy, na ich mocy mogą oni legalnie pracować w różnych krajach. Daje to potencjalne możliwości zmniejszenia bezrobocia, nie jest jednak jak się okazuje w praktyce skutecznym instrumentem walki z bezrobociem. Dane statystyczne wskazują że jedyni 2% poszukujących pracy za granicą to bezrobotni

Podmioty polityki zatrudnienia.

Głównymi podmiotami polityki zatrudnienia, a więc organami i jednostkami organizacyjnymi wyznaczającymi cele i zadania oraz podejmującymi przedsięwzięcia związane z realizacją polityki zatrudnienia państwa, są:

• Sejm - jako władza ustawodawcza

• Prezydent i rząd - władza wykonawcza

• Centralne organy administracji państwowej: Rada Ministrów, Minister Pracy i Polityki

• Socjalnej, Krajowy Urząd Pracy

• Organy społeczne o kompetencjach opiekuńczo-doradczych: Naczelna Rada Zatrudnienia oraz wojewódzkie i regionalne rady zatrudnienia

• Związki Zawodowe Pracowników i Związki Pracodawców.

Na szczeblu centralnym zadania w dziedzinie organizacji zatrudnienia ciążą przede wszystkim na Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej. Jest to organ powołany między innymi w celu sterowania procesami zatrudnienia w makroskali. Minister Pracy i Polityki Socjalnej określa w drodze rozporządzenia organizację, szczegółowe zasady i zakres działania Krajowego Urzędu Pracy oraz wojewódzkich i rejonowych urzędów pracy.

Krajowy Urząd Pracy podlega Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej. Prezes Krajowego Urzędu Pracy jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, zaopiniowany przez Naczelną Radę Zatrudnienia.

Do zadań wojewódzkiego urzędu pracy należy w szczególności:

• koordynacja działalności rejonowych urzędów pracy na terenie województwa,

• opracowywanie analiz i ocen dotyczących problematyki zatrudnienia w województwie,

• współdziałanie z wojewódzką radą zatrudnienia w podejmowaniu przedsięwzięć zmierzających do zapobiegania negatywnym dla pracowników skutkom zwolnień oraz ich łagodzenia, a zwłaszcza pozyskiwania miejsc pracy i szkodzenia bezrobotnych,

• opracowywanie propozycji do planów Funduszu Pracy oraz sprawozdań z wykorzystania jego środków,

• ustalanie zadań dla rejonowych urzędów pracy i limitów środków Funduszu Pracy oraz kontrolowanie ich wykorzystania i wykonania,

• przyjmowanie zgłoszeń od osób podejmujących pracę za granicą na podstawie umów zawieranych z pracodawcami zagranicznymi,

• wydawanie decyzji w sprawach zatrudnienia cudzoziemców lub wykonywanie przez nich innej pracy zarobkowej,

• organizowania pośrednictwa pracy w skali między wojewódzkiej,

• współdziałanie z wojewódzkim organem rządowej administracji specjalnej do spraw oświaty w planowaniu i podejmowaniu przedsięwzięć w zakresie szkolenia bezrobotnych oraz w organizowaniu kształcenia zawodowego,

• organizowanie i koordynowanie usług poradnictwa zawodowego oraz rozwoju informacji zawodowej na terenie województwa, a także wspieranie działalności klubów pracy.

Główny ciężar w realizacji polityki państwa w zakresie gospodarowania zasobami pracy spoczywa na organach zatrudnienia podstawowego, czyli rejonowych urzędach pracy.

Do zadań kierownika rejonowego urzędu pracy należy w szczególności:

• udzielanie pomocy bezrobotnym i innym osobom poszukującym pracy w jej znaczeniu, a także pracodawcom w pozyskiwaniu pracowników,

• podejmowanie działań zmierzających do zapobiegania i łagodzenia negatywnych skutków zwolnień z pracy (zwłaszcza pozyskiwania odpowiednich miejsc pracy) oraz organizowanie szkolenia,

• rejestrowanie bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy, przedstawianie im propozycji zatrudnienia lub szkolenia, propozycji prac interwencyjnych i robót publicznych, a w razie braku takich możliwości wypłacanie uprawnionym zasiłków,

• inicjowanie i finansowanie szkoleń, prac interwencyjnych, robót publicznych, zatrudnienia absolwentów,

• inicjowanie tworzenia dodatkowych miejsc pracy oraz udzielanie pomocy bezrobotnym w podejmowaniu działalności na własny rachunek,

• prowadzenie poradnictwa zawodowego oraz informacji zawodowej dla bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy,

• wykonywanie kontroli w zakresie przestrzegania przepisów ustawy,

• refundowanie wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne młodocianych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,

• finansowanie dodatków i premii przysługujących pracownikom za wykonywanie obowiązków opiekunów praktyk uczniowskich

Podstawowym zadaniem rejonowych urzędów pracy jest pośrednictwo pracy. Jego istota polega na udzielaniu pomocy osobom poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz zakładom pracy w znalezieniu odpowiednich pracowników.

Źródłem finansowania polityki państwa na rynku pracy jest Fundusz Pracy utworzony na mocy ustawy 23.XII.1989r. Dysponentem Funduszu Pracy jest prezes Krajowego Urzędu Pracy. Dwa główne źródła wpływów do Funduszu, to:

• dotacje budżetowe (2/3 wpływów)

• składki zakładów pracy.

Środki Funduszu Pracy są bardzo skromne w stosunku do planowanych zadań. Nieprawidłowa jest również struktura wydatków Funduszu. Proporcje takie wynikają głównie z ustawowych zobowiązań państwa w zakresie wypłaty zasiłków dla bezrobotnych, co w warunkach wysokiego bezrobocia
i ograniczonych wpływów do Funduszu musi prowadzić do przeznaczenia większości środków na zasiłki dla bezrobotnych

Kolejnym podmiotem rynku pracy są Związki Pracodawców tj. Izby Gospodarcze, Zrzeszenie Pracodawców, Izby Rzemieślnicze. Organami wykonawczymi pracodawców w zakresie administrowania rynkiem pracy są: zarządy (na szczeblu administracji państwowej) i Zrzeszenie Pracodawców (na szczeblu samorządowym).

Bardzo ważnym i najbardziej wpływowym podmiotem rynku pracy są związki zawodowe pracowników utworzone w celu realizowania swoich interesów ekonomicznych i socjalnych. Posiadają one określone gwarancje prawne samorządności i niezależności od organów administracji państwowej i gospodarczej. Działają w zakładach pracy jak również na szczeblach ponad zakładowych (regionalnym i krajowym). W zakładzie pracy związki zawodowe reprezentują pracowników oraz bronią ich praw i interesów. Zajmują się sprawami zatrudnienia, kształtowania stosunków pracy
i świadczeń na rzecz pracowników, bezpieczeństwem, kulturą i higieną pracy, warunkami pracy kobiet i młodocianych, ochroną zdrowia pracowników.

W skali międzynarodowej podmiotem polityki zatrudnienia jest Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP). Celem jej działania jest likwidacja bezrobocia, prawo rokowań zbiorowych, zakaz dyskryminacji w stosunkach pracy, wolność związkowa, zakaz pracy przymusowej i obowiązkowej. MOP przyjęła ponad 170 konwencji w ciągu swej działalności. W prawach MOP uczestniczy około 170 państw. Polska ratyfikowała konwencje, dotyczące:

• dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu,

• wolności związkowej,

• polityki zatrudnienia oraz konsultacji w zakresie wprowadzania w życie międzynarodowych norm pracy.

Polska bierze udział w naczelnych sesjach MOP, w 1990r został powołany Polski Trójstronny Komitet do spraw współpracy z MOP, w którym reprezentowane są: administracje państwa, związki zawodowe i Konferencje Pracodawców Polskich

Podsumowanie

Polityka zatrudnienia będąc kombinacją wielu niezależnych czynników i efektem autonomicznych decyzji polityków, może nie przynosić pożądanych efektów. Doświadczamy tego w Polsce, po transformacji ustrojowej 1989 r. Efektem błędnej i niespójnej polityki zatrudnienia stał się spadek popytu na pracę. W pierwszym okresie transformacji było to głównie efektem restrukturyzacji przedsiębiorstw, które starały się przystosować do nowych warunków. Recesja objęła całą gospodarkę, co musiało się odbić na ilości zatrudnianych gdyż przestawianie gospodarki na kanony rynkowe przyniosło po raz pierwszy od czasów II wojny światowej konieczność redukcji miejsc pracy. Tak w roku1993 liczba bezrobotnych osiągnęła liczbę 2890 tys. osób. Stopa bezrobocia wynosiła wtedy 16,4%. Lata 1994 – 97 były latami wysokiego tępa wzrostu gospodarczego, spowolniono również procesy prywatyzacyjne i zaostrzono przepisy dotyczące pobierania zasiłków dla bezrobotnych. Stopa bezrobocia na koniec 1997 roku osiągnęła pułap !0,3%. Lata 1997 – 99 to okres dość szybkiego wzrostu liczby zatrudnionych. Jego przyczyn upatruje się w spadku tempa wzrostu gospodarczego, ograniczeniu działalności przedsiębiorstw w związku z kryzysem rosyjskim oraz przyspieszeniu restrukturyzacji niektórych działów gospodarki. Dodatkowym czynnikiem wzrostu bezrobocia stały się zwolnienia grupowe w przedsiębiorstwach z dużym udziałem kapitału zagranicznego, w których kończyły się okresy chroniące załogi przed redukcją. W końcu 1999r. Bezrobocie objęło 2350 tys. osób, a stopa bezrobocia wynosiła 13,1%.9

Niekorzystne trendy w gospodarce i brak właściwych działań ze strony rządzących nie zapobiegły niekorzystnemu trendowi wzrostu liczby pozostających bez pracy. W roku 2003 stopa bezrobocia wynosiła 18,8%, przy liczbie bezrobotnych 3344 tys. osób. Można więc wysnuć wniosek że urynkowienie gospodarki spowodowało zmniejszenie jej popytu na pracę. Czasowe wahania liczby bezrobotnych jakie miały w omawianym okresie miejsce były skutkiem koniunkturalnych zmian jakim podlega gospodarka. Jednak trendu wzrostu stopy bezrobocia nie udało się powstrzymać, ostatnie dane z listopada 2004 mówią o 2 942 600 przy stopie bezrobocia 18,7%.12

Warto też powiedzieć że czynnikami stymulującym wzrost bezrobocia był szybki przyrost liczby osób wchodzących w wiek produkcyjny w latach 1990 – 2001 było ich ponad miliony, nierównomierny rozwój gospodarczy poszczególnych regionów, ogólnie niski poziom wykształcenia polskiego społeczeństwa. Jeśli do tego dołożymy jeden z najbardziej represyjnych w Europie systemów fiskalnych, oraz zmiany w kodeksie pracy, znacznie podnoszące koszty pracy, to można dojść do wniosku że regulowanie rynku pracy, pomimo istnienia stosownych mechanizmów jego regulacji, jest jedynie życzeniem.

Moim zdaniem polityka zatrudnienia w Polsce pozostawia wiele do życzenia. Należy zwrócić szczególna uwagę na marnotrawstwo środków unijnych przeznaczonych na walkę z bezrobociem, z których tylko niewielki odsetek jest wykorzystywany w sposób przynoszący zamierzone efekty. Uważam także, iż tak rozbudowane podmioty rynku pracy są marnotrawstwem pieniędzy podatników. Niestety urzędy pracy traktowane są przez bezrobotnych jako pośrednik wypłat zasiłków a nie pośrednik pracy, a ta funkcje z powodzeniem mogły by pełnić banki.