Psy-mięsoż, opurnist. wszystkoż., pełne przysw. węglow, pref. pok. wysokotł.,jednoraz. posił. 110-132 kcal/kg do 0,75/dzień, duża pojem. żoł
Koty-bezwg. mięsoż, zależ od realt. wysok. podaży białka (turyny, argininy), NNKT, wit. A
Cele zdr. żyw. 1.rozwój i pokr zapotrz bytowego. 2 dost energii 3. dieta jako środ zapobieg, 4. żyw. jako środ terap.
Mięsoż przystosow: połyk. pok. bez wcześ. próbow., pok. trafia do żoł. w formie większego kęsa, proc traw. jest szybki= karma nieprzyst w więkości wydalana.
Kw. tł.: nasycone- energia 1g=9kcal, wielonienas. funkc. strukt w bł. kom i lipiprot. krwi, czynn o dział. p/zap ham synt chem mediatorów zap., zwiększa natelmow. mózgu starych, większa wydoln. psów akt., korzystnie na pracę mózgu u szczen.
Omega 3 czynn o dział przeciwzap, ham syntezę chem mediat zap, zwiększają wydoln psów akt., popraw natlen mózgu starych, wpływ korzyst na proc uczenia się u szczeniąt.
Omega 6: synt. prostagland, na skórę, wygl. włosa, ukł. rozr. zw., w ogóreczniku
Lipidy: energia, 1g=9kcal, źr. niezb. kw. tł., źr. wit. ropz w tł., tk. poch. zw, jaja ,tran
Białka: niezbęd aminkw: tryptofan, fenyloalanina, walina, metionina, leucyna, lizyna, arginina, tyrozyna. aminkw., karnityna, tauryna, białka, kolagen, kazeina
L-karnityna: utlen. kw. tł w mitochondr i peroksymach, brak schorz serca (kardiomiopatie), donor gr. acetyl. w biosynt., acetylochol. modulacja stos. acetyloCoA: CoA w mitoch. i cytosolu, mięso (baran, jag)
Tauryna: niezb. do proc traw, praw funk serca, wzroku, p/utleniacz, synt kw. żół. w wątrobie, mięso
Białka: p. pok aminokw, trnas inne cząst i jony (Hg, O2)
Kazeina: w walce z otył, wzmacn, strik kości i zębow, zwiększa straw dost il. niezb aminkw, na ukł. Imm; w mleku, 95% strawne, gdy dieta niskobiał stosujemy bo nie obciąża org przyswaja się prawie całk
WĘGLOWODANY skrobia, celuloza, fos, mos, cukrowce, cukry (ryż makarony)
Skrobia: energia-glukoza, może powodować biegunk, ziemniaki, zboża, kukurydza
FOS: fruktooligosacharydy ham patogenn bakt bo szybko fermentują pokrywając bł śl, hamując namnaz., usprw. traw. i absorp skł. odż., zmniejsza ilość przeciwciał w siarze buraki, soja i cykoria
MOS: monooligosacharydy: ham. patogenn bakt, stym ukł. imm (zwięk efekt walki z czynn patogenn)
Celuloza: wł. rozp (czysta celul, lignina kurczl. i praca jelit), wł. rozp (pektyny FOS, MOS korzystny wpł. na bł. śluz
Inne skł. odż.: p/utlen, B-karoten, polifenole, chondroityna, H20, zeolit, glukozamina
Przeciwutleniacze chron bł i jądro kom (strukt zaw DNA) przed dział woln
rodn, które atal kom od wewn,i od zewn, owoce i warzywa
Beta- karoten silnym przeciwutlen wiąż wolne rodniki =chroni błon kom
zniszcz, To dział wzmacn jest dodat dział wit E i C oraz polifenoli., owoce i warzywa
Chondroityna zasadn elem zapewn gład pow chrząstki i jej elast. Ham dział enz uszkadz chrząstkę. współdz z glukozaminą= synt nowej chrząstki.w chrz. zw.
Woda: stan idealne środ przenosz skład odż oraz rozcień subst szkodliwe, optym środ dla wielu reak biochem , na temp wewn ciała; nawilż w staw oczach, w uchu wewn (przenoszenie dźwięku
Glukozamina zasad elem zapew gładką pow chrz i jej elast., stymul tworz nowej chrząstki. współpr z chondroityną, która ham destrukcję chrz, w chrząst
Polifenole: Walc z woln rodn, ,chron DNA przed destrukcją czy mut działają bardzo skut w obrębie wnętrza komórki. w korz roślin
Zeolit dział w obręb p. pok: tw warst ochron na pow bł śluz jelit; wchł nadmiar wody; wchł subst toks. Wpłw na strukt kości, sprzyj wchł wapnia.
Dysmutaza nadtlenkowa enz wyst wewnąt kom (w mitochondriach), gdzie walczy z woln rodnik, przez co chroni org przed skut stres oksyd.\
magnez przekaźnictwo nerwowe, kobalt – do wytwarzania B12 jod tarczyca miedź skóra, enzymy, żelazo hemoglobina, kości cynk skóra, wytwory rogowe, wzmocnienie odporności mangan enzymy siarka endogenne aminokwasy fosfor przemiany energetyczne sód potas – różnica potencjałów na błonach kom, praca serca, równ wodno elekt selen p/utl z wit E chroni bl. kom
B – funkcje układu nerwowego, krew, skóra, enzymy b2 b6
ADEK – barw wzrokowe, funk wątroby, żółć, metab kom, prawid rogowacenie
E – przeciwutleniacz, rogowacenie skóry,
wit C – przeciwutlz, odporno procesy, uszczeln nabł naczyń, nie dawać w nadmiarze
Woda – tonus komórkowy, wypełnienie łożyska nacz, środowisko dla przemian bioch
TMR (całość paszy mieszana w wozie paszowym i podawana bezpośrednio zwierzętom w ilości zależnej od okresu produkcyjnego) zawa suchej masy 40 – 45%
PMR (pasze treściwe podawane z bazy paszowej w postaci granulatu – obory wolnostanowiskowe lub zadawane ręcznie na podstawie osiąganej produkcji mlecznej)
KWASICA ŻW W trakcie choroby- pierwszego dnia głodówka; per os tylko subst buforujące – NaHCO3 (150 – 250 g / zw), prep wieloelektrolitowe, stymulatory zdrowej flory bakteryjnej, ekstrakty płynu żwacza; 2 dz dobre łąkowe siano; następnych wyeliminować łatwo strawne węglow, stopniowo wprow p treściwą -> zielonki -> kiszonki; całym okresie duże il wody- rozcieńczenie kw środowiska w żw; prawidł pH prawidłowe il węglow, +subst bufor (NaHCO3)
Zapobieganie pasze mało rozdrobnione (więcej śliny, naturalny bufor); stopniowe zmiany dawki pokarmowej – flora żwacza przyzwyczaja się do wykorzystywania jej; dzielenie dawki p treści na kilka opasów; stos mieszanek o podwyższ poz sub bufor; TMR i PMR, stały dostęp krów do paszy
ZASADOWICA ŻW nadmiar białka i niebiał sub azotowych + brak odp il włókna surowego, powstaje amoniak i karbaminian amonu, wchłanianie do krwi -> alkaloza, produkty rozpadu biał i niebiał s azot powinowactwo do tk nerwowej, objawy ze str ukł nerwowego
Postępowanie podawanie: łatwo str węglow - śruta, rośliny okopowe, dużej ilości wody, dobrego łąkowego siana, subst zakw (kwas octowy, kwas mlekowy), dobrze przygot kiszonek
Zapobieganie: bilansowanie dawki pok - zaw białka w suchej m (< 17 – 22%); zastępowanie b nieb subst azotowymi w ilości < 20% bytowych potrzeb białk; pasze wolne od bakterii E. coli, Proteus vulgaris – bo wytw toksyczne subst w żw; odp il wł surow; odp zaw łatwostrawnych węglow; 1-2 tygodniowe przystosowanie do zmiany karmy na zaw wyższą il bi lub nieb subst azoto
WZDĘCIE ŻW pienista (pasze zaw saponiny, rośliny motylkowe: młoda lucerna, koniczyna); grubobańkowa - gazy nad treścią pokarmową, tworzą komory, rozdymają górną cz żwacza
Postępowanie odp il włókna sur; ogr nadm rozdrobnienie paszy (ślina); nie poić zwierząt bezpośrednio po powrocie z pastwiska/podaniu pasz objęt; odrzucać pasze pokryte rosą, szronem nasiąknięte wodą; ogr skarmianie pasz zaw saponin r motylkowych; ogr pasze zaw zbyt dużą il wody/łączyć z dużą il pasz strukturalnych (siano, słoma); stopniowo przyzwyczajać zwierzęta do nowego rodzaju karmy(zielonki, p motylkowych); w przeddzień wypasu w małych il słomę lub siano, napoić. Wypas – początkowo krótko na pastwisku, nie w dni deszczowe
KETOZA nagromadz zw ketonowych we krwi (ketonemia), moczu (ketonuria), mleku (ketolakcja)
stos zbilansowanych dawek pok: zaw energii, suchej masy, białka i zw min, pokrywających potrzeby bytowe i produkcyjne krów; stopniowa (1-2 tygodnie) zmiana rodz żyw i paszy; eliminacja pasz ketogennych kiszonek -> kwasu masłowego, pasz powodujących nadm fermentację (wysoka il łatwostr węglow- śrutach zbóż, burakach, melasie); stos zw glukoplastycznych - stymulacja synt glukozy i hamow ketogenezy (Ketomix 500ml, Ketostop 100 g dz 2 tygodnie przed do 6 tygodni po porodzie, Katapult); okr zasusz (8-4 tyg. p.p.) pokryw zapotrz bytowe i produkcje 10l mleka do 5 kg buraków cukrowych lub 10 kg buraków pastewnych;
Po porodzie energia 1 kg paszy treśc na 3 kg mleka; il białka strawnego (55g na 1 l mleka); wł sur 18-20% s.m. (dobre siano, kiszonka z suszu);
Zespół nadmiernej mobilizacji tłuszczu u krów (ZNMT) nadmierne otł krów w okresie przedpor i nadmiernej lipolizie tł zapasowego po porodzie -> stłuszczenia wątroby (hepatosteatosis), zaburz zdr i produkc
W czasie proc chorob: stymul apetytu, przeszczep treści żw, podawanie zw glukopl w celu pobudzenia glukoneogenezy i ograniczenia stł wąt.; ogr wzmożonej lipolizy poprzez dod do dawki pok kw nikotynowego, glukozy; dieta: dobre siano, słodka trawa, zielona lucerna
Zapobieganie Profilaktyka niedoborów energetycznych dostosowanie d pok do zapotrz produkcyjnego; odpowiednie żywienie w okr zasuszania; en wyst na potrzeby bytowe + 10 l mleka; ogr dostępu krów zasuszonych do pasz wysokoenerget; maksymalny przyrost masy c w porównaniu ze szczytem laktacji - 15% odpowiednie przygotowanie w okresie zasuszania do laktacji; stopni przygotowyw zwierząt do przyjmowania pasz wysokoenergetycznych po wycieleniu; dodatek związków glukoplastycznych do karmy w szczycie laktacji;
CHOROBY UKŁADU ODDECHOWEGO
RAO (COPD), stany zapalne -Odpowiednie warunki zoohigieniczne – wentylacja, ściółka, Przebywanie na pastwisku, Siano dobrej jakości, nie pylące -podawane nisko, Leki wykrztuśne do wody lub paszy treść. – KJ(5-10 g/zw.),dembreksyna ,Prepar. Zioł. Usprawniaj. Funkcj. Ukł. Oddech., Czosnek-dział na ukł. Odporn., pokarm. Oddech, przeciwbakt, wł. Przeciwutl.,Pasza pełnoporcj. Granul..mesz, musli. Prepar. Zaw.
anyż, czerwona koniczyna, podbiał pospolity, hyzop, szanta zwyczajna, czosnek.
Krwawienie z płuc u koni: Bioflawonoidy- Wzmocnienie i przywróc. Elastyczn. n. krwion., Zmniejsz. Uszkodz. Nacz. w miejscach zapaleń, Zmniejsz. lepkości krwi (zmniejszenie ciśnienia krwi, Wit. K, C,
Prep. zaw. Ca
ŻYWIENIE KONI GERIATRYCZNYCH
Żywienie i opieka-dawka dla starszych koni powinna zawierać wys.jak. białko (mięśnie i Regener. Kom.),wysoko strawne włókno, zbilans.ilość Wit.i minerał, wysoki poziom antyoksydantów., Codzienne sprawdzanie pastwiska i usuwanie odchodów, zapewn. Ochr. przed deszczem, wiatrem, upałem i owadami,odrobaczanie, Unikanie chłodu i wilgoci u koni cierpiących na sztywność i zwyrodnienie stawów, dobra, głeboka sciólka, kontrola uzębienia
PROBLEMY DERMATOLOGICZNE, POGORSZENIE JAKOŚCI SIERŚCI- Tłusz.roślinny zawier. Głównie NKT (linolenowy – Omega3, linolowy – Omega 6, oleinowy – Omega 9, palmitynowy),Dodatki mineral-wit. zawier. Zn, NNKT, wit. A, biotyna, aminokw. siarkowe, lecytynę. Cztery zioła o b. pozytywnym wpływie na skore i siersc: -rumianek (zaw.ol.eteryczny, flawonoidy, zw. poliacetylenowe, cholinę, śluzy, fitosterole, kw. Organ.; działanie p-zapalne, odkaż., rozkurcz, przeciwalergicz, polepsz. trawienie,obniż. ciśnienie krwi; korz.łopianu (działanie bakteriostat.i bakterboj, wzmacniające, p-zapalne, fungistatyczne, odtruwające, regul. Przem. materii i trawienie.
czosnek, pokrzywa (zawiera witaminy (duże ilości C i A), fitochinony, sole mineralne, garbniki, kw. organ., flawonoidy; działanie wzmacniające, polepszające odporność, antyseptyczne, przeciwkrwot., hemoglobinotwórczo, przeciwreumat., p-zapalnie, przeciwobrzękowo, zapobiega starzeniu się skóry
CHOROBY UKŁADU RUCHU
Ochwat kopytowy: Siano dobrej jakości , W okr. leczenia nie podawać pasz treściwych –obniż. Podaż węglowod., Pojenie częściej i w mniejszej ilości, Dodatki mineralno-witaminowe zawier. Zn, Cu, metioninę, cystynę, cysteinę, biotynę, Czosnek - substancja aktywna zawarta w czosnku to alin – bezzapach. Subst. Chem. Zawier. Cysteinę, Głęboka ściółka, trociny lub piasek
Mięśniochwat porażenny koni-Woda ad libitum , Siano, Wyeliminować pasze treściwe (ogranicz. podaż węglowodan,), do wody prepar. Elektrolitowe oraz kwaśny węglan sodu lub natrium bicarbonicum, Głęboka ściółka
Mięśniochwat enzootyczny- Podaż dodatków miner. Zawier. Selen+Wit.E, ostrożnie z paszami z duża zawart. Tłuszczu i nadmiarem NNKT., Ograniczyć podaż pasz ze znaczną ilością Ca, S
PROBLEMY Z: STAWY, KOSCI MIESNIE: Dodatki miner-witamin o zbilansowanym składzie, zwłaszcza stosunek Ca:P, Mn, Cu, Zn, Se, lizyna, Wit.A,D,E, Prepar. Zawier. kwas hialuronowy, siarczan chondroityny oraz glukozaminoglikany ( do produkcji hialuronianu, głównego składnika mazi stawowej)
Układ kostny: Algi budują kościec, zęby, ścięgna, stawy i mięśnie, zawarte w nich aminokwasy są budulcem dla każdej tk. Organizmu., Zawierają: witam., miner., aminokw, i inne bioaktywne skł
Problemy z kopytami – przykładowy preparat ziołowy Skład: owoc dzikiej róży (bogata w Wit. C-kt. niezbędna w produkcji kolagenu,) wodorosty morskie (źródło łatwo przyswajalnych minerałów oraz niezbędnych, egzogennych aminokw.)
KORZEŃ DIABLEGO (czarciego) PAZURA-na zapal. stawów
Korzeniowi przypisuje się działanie: PRZECIWreumatyczne P-,zapalne,P- bólowe , rozkurczowe, żółciopędne, uspokajające , detoksykacyjne
składniki: harpagid, harpagosid, pro-cumbid, fitosteryny, trójterpeny, flawonoidy, nienasycone kwasy tłuszczowe, kwas cynamonowy działanie odżywcze i lecznicze na mięśnie, chrząstkę i stawy, głównie poprzez zmniejszanie reakcji zapalnej oraz działanie przeciwutleniające;
w stanach zapalnych stawów zwiększa ich ruchomość, zmniejsza natomiast ból i obrzęk
CHOROBY PRZEWODU POKARMOWEGO
Wrzody żołądka:, Częste karmienie małymi porcjami, Dostęp do pastwiska, zielonki, Ograniczyć nadmiar węglowodanów, Wyeliminować granulaty, Siano dobrej jakości- moczone przed podaniem, Siemię lniane, mesz
Preparaty na wrzody: Kompleks pektyny-glicerol - Pronutrin® zaw. naturalne skład, pochodzenia roślinnego (pektyny z owoców cytrusowych, jabłek i ziemniaków oraz lecytyna z soi) , Preparaty mineralno-witaminowe oraz ziołowe przyspieszające gojenie
Obturacyjne niedrożności przewodu pokarmowego: 1.Głodówka – odżywianie parenteralne,2.Pojenie ad li bitum , 3.Preparaty elektrolitowe (głównie Na, K, Cl) do wody, 4Po uzyskaniu drożności- dobrej jakości siano, 5.Kleik z siemienia lnianego, 6. Mesz, 7.drożdże 8.Preparaty mineral-witam.9. Prep. Wspomag.regeneracje 10.Stopniowy (!!!) powrót do prawidłowej diety
Biegunki 1.Woda ad li bitum 2.Wywar z kory dębu, korzenia kobylaka, wyciągi z kasztanowca 3. Kleik z siemienia lnianego 4. Mesz 5.Preparaty miner-wit.6.Preparaty elektrolitowe do wody7. Probiotyki, drożdże
Zapiaszczenie jelit 1.Kleik z siemienia lnianego 2.mesz 3.Preparaty z babki lancetowatej (psyllium) 4. probiotyki
Choroby wątroby 1. Ograniczyć podaż NaCl (usunąć lizawkę) 2.Dieta niskobiałkowa 3Łatwostrawne węglowodany 4.Drożdże 5. Preparaty z Wit. z grupy B, E, Se i z cholina, metionina 6.Preparaty multiwitaminowe 7.Zielonki, wypuszczanie na pastwisko 8. Preparaty zawierające sorbitol, acetylometioninę, cholinę, betainę, lizynę (np. Heparenol)- działanie żółciopędne, lipotropowe, ułatwiają detoksykację, pobudzają apetyt 9.Preparaty ziołowe działające żółciopędnie
CHOROBY NEREK 1.Woda ad libitum , 2. Ograniczyć podaż NaCl (usunąć lizawkę) 3. Ograniczyć podaż P i Ca .4. prep. Heparenol
ZABURZENIA PŁODNOŚCI 1.Dodatki mineralno-witaminowe zawierające J, Se, Mn, Zn, Wit. A, E, karoteny, NNKT 2.Podaż marchwi, szczególnie w okresie zimy 3. Olej roślinny
NADPOBUDLIWOŚĆ KONI- 1. Preparaty z wyciągiem z korzenia żeń-szeń - działanie uspokajajace, zmniejsza podatność na stres 2 .Preparaty zawierające Mg, Wit. B, B6, B12, L-tryptofan, witaminę E, Se, lecytynę
Zestaw ziół stworzony dla koni, które mają skłonności do nadpobudliwości :
rumianek, melisa, werbena pospolita, tarczyca, kwiat lipy
INTENSYWNY WYSIŁEK, UTRATA ELEKTROLITÓW 1.Preparaty podawane do wody zawierające Na, Cl, K, Mg, Ca, P, witaminę B12, E, C, glukozę, dwuwęglan sodu 2.Mieszanki elektrolitowe 3.Pasze treściwe energetyczne – jęczmień, kukurydza, 4. Zwiększyć podaż siana 5. Woda ad libitum –nie poić bezpośr po wysiłku