IE

Zasada subsydiarnosci - jest zwiazana ze stosowaniem prawa wspolnotowego wtornego i po raz pierwszy zostala ona sformuowana w dziedzinie ochrony srodowiska nastepnie przeniesiona do Traktatu Wspolnot Europejskich i Traktatu o Uni Europejskiej. Zgodnie z z ta zasada w zakresie, ktory nie podlega wylacznej kompetencji wspolnoty, wspolnota podejmuje dzialania tylko wowczas i tylko w takim zakresie w jakim cele wspolnoty nie moga byc w sposob wystarczajacy zrealizowane przez panstwa czlonkowskie i ze wzgledu na zakres lub skutki tych dzialan moga byc lepiej zrealizowane przez wspolnote. Zasada subsydiarnosci jest scisle zwiazana zasada proporcjalnosci.

Zasada proporcjonalnosci - polega na tym, ze wspolnota wydajac okreslony akt prawny prawa wspolnotowego wtornego powinna zawsze posluzyc sie aktem nizszej "mocy" jezeli jest on wystarczajacy dla zrealizowania zalozonego celu. np. dyrektywy zamiast rozporzadzenia; dyrektywa ramowa zamiast dyrektywy szczegolowej.
Wspolnota jako taka nie moze przyznawac sobie zadnych kompetencji w dziedzinie tworzenia prawa wspolnotowego wtornego posiada tylko tyle kompetencji ile przyznano jej w traktatach; zasada ta nazywa sie zasada kompetencji powierzonych lub zasada kompetencji ograniczonych, oznaczaja one ze wspolnota moze dzialac tylko w takim zakresie w jakim wynika to z traktatow. Jezeli wspolnota wydalaby akt prawny z przekroczeniem swoich kompetencji to podlegalby on zaskarzeniu do Trybunalu Sprawiedliwosci i zostalby uznany za niewazny lub nieobowiazujacy. W przypadku oczywistego przekroczenia kompetencji przez organ wspolnoty uzywa sie niekiedy pojecia "aktu niebylego".
W zakresie kompetencji powierzonych mozemy miec do czynienia z kompetencjami wylacznymi, kompetencji konkurencyjnymi, kompetencjami rownoleglymi.

Zasada proporcjonalnoći:żeby państwo używało najlepszych środków ,najkorzystniejszych środków
Zasada Subsydiarności:Oznacza ona, że Unia Europejska podejmuje tylko takie działania, które zapewniają większa skuteczność i efektywność, niż w przypadku, gdyby te działania podjęte zostały wyłącznie przez rządy poszczególnych państw członkowskich. Odnosi się ona do podziału zadań pomiędzy instytucje UE a instytucjami administracyjnymi poszczególnych państw, z drugiej jednak strony jest to określenie granic prawodawstwa wspólnotowego zarówno w aspekcie tematyki, jak i charakteru regulacji.
Zasada Autonomii:prawo wspólnotowe stanowi nowy odręny porządek prawny .Zasada autonomii polega na tym , że prawo wspólnotowe jest niezależne od praw poszczególnych państw członkowskich.
Zasada wolności wyznania:nie może być nikt dyskryminowany za wyznawaną religię. Chodzi tu głównie o np . zasiadanie w Parlamencie.
Zasada swobody w wykonywaniu zawodu:każdy może swobodnie wykonywać dany zawód, ale powinien on mieć odpowiednie kwalifikacje.
Zakaz dyskryminacji:zgodnie z traktatem zabroniona jest jakakolwiek forma dyskryminacji ze względu na obywatelstwo, chyba że ograniczenia w tym zakresie wynikają z uregulowań szczegółowych zawartych w traktatach.
Na mocy traktatu amsterdamskiego Rada na wniosek komisji i w porozumieniu z Parlamentem może podejmować konieczne środki celem zwalczania dyskryminacji ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne.Religie,płeć itd.
Zasada równości wobez prawa: każdy ma takie same prawe bez wzgledu na to skąd pochodzi i w co wierzy.
Zasada solidarności:zasada ta polega na tym , że państwa członkowskie mogą podejmować wszystkie właściwe środki o charakterze ogólnym i specjalnym w celu wypełnienia zobowiązań wynikających z traktatów, albo z działań podejmowanych przez wspólnoty. Państwa te mają ułatwić osiągnięcie celów określonych przez wspólnotę.Państwa te maja też powstrzymać się od działań, które mogły by zagrażać realizacji celów wspólnoty.
Zasada Kontradyktoryjności :zasada zgodnie z którą sądy mają brać pod uwagę dowody nagromadzone przez dwie strony

W doktrynie prawa wspolnotowego i orzecznictwie ETS-u wyksztalcilo sie rowniez pojecie kompetencji domniemanych. Kompetencja domniemana jest taka kompetencja, ktora choc nie zostala przyznana wyraznie organowi wspolnoty, jest oparta na kompetencji przyznanej i niezbedna do jej wykonania.

Kompetencja wylaczna - prawo do dzialania ma tylko i wylacznie wspolnota;panstwa czlonkowskie nie moga podejmowac zadnych dzialan w zakresie przyznanym wylacznej kompetencji wspolnoty, nawet wowczas gdy wspolnota w zakresie tym zadnych dzialan nie podejmuje. W chwili obecnej do wylacznej kompetencji wspolnoty nalezy:
1. polityka celna 5. polityka walutowa
2. wspolna polityka handlowa 6. pomoc publiczna
3. polityka w dziedzinie rybolostwa 7. transport transgraniczny(swobodauslug transportowych)
4. wspolna polityka rolna 8. ?do uzupelnienia

Kompetencje konkurencyjne - panstwa czlonkowskie maja wydawac akty prawne 1. prawa wewnetrznego tak dlugo jak wspolnota takich aktow nie wydaje. W momencie kiedy wspolnota wyda akt prawny nalezy stosowac akt prawny wspolnoty a nie akty praw panstw czlonkowskich zgodnie z prymatem prawa wspolnotowego. Niektore stoja nawet na stanowisku , ze w takiej sytuacji akty prawa wewnetrznego panstw czlonkowskich powinny byc uchylone.

Kompetencje rownolegle- - (np. prawo konkurencji) zarowno wspolnota jak i panstwa czlonkowskie sa rownouprawnione do wydawania aktow prawnych w danej dziedzinie ale w przypadku gdyby byly one sprzeczne obowiazuje prymat prawa wspolnotowego.
Wyrozniamy trzy tryby stanowienia prawa:
I W ramach procedury konsultacyjnej
II W ramach procedury wspolpracy
III W ramach procedury wspoldecydowania

AD1. W ramach procedury konsultacyjnej propozycje zlozona przez komisje radzie, rada przesyla do zaopiniowania parlamentowi. Rada nie jest zwiazana opinia ale jezeli chcialaby wprowadzic daleko idace zmiany do propozycji komisji to powinna taki swoj projekt przeslac ponownie do parlamentu a nastepnie pootrzymaniu kolejnej opini zaglosowac nad tym projektem jednoglosnie. Procedure ta stosuje sie w zakresie zakazu dyskryminacji wspolnej polityki rolnej polityki socjalnej,tzw scislejszej wspolpracy.

AD2. W ramach procedury wspolpracy odbywaja sie tzw dwa czytania projektu. Pierwsze czytanie odpowiada procedurze konsultacyjnej, z tym tylko ze nie konczy sie uchwaleniem aktu przez rade a wydaniem tzw wspolnego stanowiska. W drugim czytaniu parlament otrzymuje od rady owo wspolne stanowisko. Parlament moze po pierwsze zatwierdzic to stanowisko,po drugiemoze odrzucic wspolne stanowisko. W tymdrugim przypadku radai tak moze podjac uchwale ale tylko jednoglosnie. Po trzecie parlament moze przedlozyc radzie i komisji propozycje zmian.

AD3. W ramach procedury wspoldecydowania, w ramach tej procedury rada i parlament musza osiagnac porozumienie. Aby to osiagnac powolywany jest czesto, tzw komitet pojednawczy ktory dazy do wypracowania konsensusu pomiedzy tymi dwoma organami.

Wspolnota moze rowniez zawierac umowy miedyznarodowe sa to przede wszystkim umowy handlowe z panstwami trzecimi i ogranizacjami miedzynarodowymi jak rowniez umowy stowarzyszeniowe.

Trybunal sprawiedliwosci - w jego sklad wchodza sedziowie po jednym z kazdego panstwa czlonkowskiego, ponadto jest tam rowniez 8 rzecznikow generalnych(adwokatow generalnych). Kadencja sedziow i rzecznikow trwa 6 lat i moga byc wybierani ponownie.Sedziowie sposrod siebie wybieraja prezesa sadu a nadto wybierany jest rowniez sekretarz. Sad obraduje w izbach 3-5 osobowych wyjatkowo moze obradowac jednoosobowo gdy chodzi o wydawanei zarzadzen. Ponadto trybunal moze obradowac w skladzie tzw. Wielkiej Izby (13 sedziow przy czym 9 musi byc obecnych). A nadto w pelnym skladzie. Rzecznicy generalni pelnia bardzo wazna role pomocnicza a mianowicie w fazie pisemnej postepowania zapoznaja sie z caloscia akt i wydaja swoja bezstronna opinie w sprawie. Opinia ta ma charakter pomocniczy dla sadu. Postepowanie przed trybunalem sklada sie z fazy pisemnej i ustnej przy czym moze zakonczyc sie na fazie pisemnej jezeli wnosza o to strony i nie ma potrzeby przeprowadzania dowodow na rozprawie i skladania dodatkowych wyjasnien. Jezeli sprawa trafia na faze postepowania ustnego to kazdy z pelnomocnikow stron moze zabrac glos przy czym czas wystapienia jest ograniczony. Po zamknieciu fazy ustnej sad udaje sie na zamknieta narade po ktorej zapada wyrok. Orzeczenie jest publikowane. Samo postepowanie moze odbywac sie w jednym z jezykow panstwa czlonkowskiego.Wybor nalezy do powoda. Natomiast sam sad obraduje w jezyku francuskim. Przed trybunalem jako strony nie moga obecnie wystepowac osoby fizyczne i prawneale tylko panstwa czlonkowskie i ograny Uni. Osoby fizyczne i prawne wystepuja natomiast przed sadem I instancji. W sklad tego sadu wchodzi conajmniej 1 sedzia z kazdego kraju czlonkowskiego. w sadzie tym niema rzecznikow generalnych z caloscia sprawy (aktami) zapoznaje sie sedzia sprawozdawca ktory przedstawia sprawe pozostalemu skladowi orzekajacemu. Poza tym procedura przed tym sadem jest analogiczna jakprzed trybunalem. Osoby fizyczne wystepujace przed sadem I instancji moga starac sie o tzwzwolnienie z kosztow. Przy czym chodzi tu o pokrycie kosztow pelnomocnika reprezentujacego te osoby, gdyz samo postepowanie jest bezplatne. Osoba starajacasie o zwolnienie zkosztow pobiera w tym celu specjalny formularz ktory w sposob prawidlowy i kompletny wraz z dowodami w postaci dokumentow urzedowych sklada w sadzie. Jezeli stara sie o zwolnienie z kosztow przed zlozeniem pozwu moze rowniez wskazac kogo chcialaby jako swojego pelnomocnika. Przed sadem osoby fizyczne i prawne musza byc reprezentowane przez profesjonalnych pelnomocnikow. Strona przegrywajaca (osoba wizyczna)jestco do zasady zobowiazana do pokrycia kosztow pelnomocnika strony wygrywajacej nawet wowczas gdy sama byla z kosztow zwolniona. W praktyce jednak w odniesieniu do osob fizycznych sad naklada na nie taki obowiazek niezwykle zadko. Do wylacznej kompetencji trybunalu nalezy udzielanie odpowiedzi na tzw zapytania (orzeczenia wstepne) sadow krajowych o wykladnie prawa unijnego jezeli sady te chca je zastosowac w konkretnej sprawie. Wykladnia dokonana przez trybunal wiaze zarowno sad ktory wystapil z zapytaniem jak i inne sady ktore beda orzekac w oparciu o przepisy poddane wykladni trybunalu.

Czynną legitymację procesową ( do złożenia skargi) mają państwa członkowskie, instytucje wspólnotowe, a przypadku decyzji również osoby fizyczne i prawne. Bierną legitymację procesową mają wyłącznie organy wspólnoty. Przedmiotem jest żądanie stwierdzenia przez Trybunał nieważności aktu prawnego wydanego przez organ wspólnotowy, skutkiem czego jest u1.Instytucje Wspólnoty Europejskiej .
Parlament Europejski
• Składa się reprezentantów narodów państw zjednoczonych we Wspólnocie, wybieranych poprzez wybory bezpośrednie na okres 5 lat. Są oni niezależnymi posłami, a nie przedstawicielami poszczególnych państw.
• NIE MA INICJATYWY USTAWODAWCZEJ – ale uczestniczy w procesie decyzyjnym, w procedurach współdecydowania i współpracy.
• Kontroluje Komisję ( Komisja składa co roczne sprawozdania ze swej działalności i ma obowiązek odpowiedzieć na pytania Parlamentu Europejskiego).
• Możliwa kontrola Rady UE.
• Powołuje rzecznika do Praw Obywatelskich
• Największą rolę pełni przy tworzeniu budżetu

Rada
• Składa się z przedstawicieli państw członkowskich szczebla ministerialnego
• NAJWAŻNIEJSZY PRAWODAWCZY ORGAN UE
• Skład Rady zmienia się w zależności od rodzaju sprawy
• Koordynacja ogólna polityką gospodarczą państw członkowskich ( za pomocą opinii i zaleceń)
• Przekazywanie Komisji uprawnień do realizacji przepisów, które Rada wydaje
Komisja (tzw. Strażnik traktatów)
• Organ decyzyjno-wykonawczy
• Składa się z 20 niezależnych i bezstronnych członków
• Ochrona Prawa wspólnotowego przed naruszeniem
• Współdziałanie przy tworzeniu prawa
• Wykonywanie funkcji administracyjnych i realizacja budżetu
• Koordynuje polityką gospodarczą, socjalną i zagraniczną.
Trybunał Sprawiedliwości
AD. PUNKT 5
2. Źródła prawa wspólnotowego.
Prawo Wspólnotowe dzieli się na pierwotne oraz wtórne( pochodne).
a) prawo pierwotne
Na prawo pierwotne UE składają się przede wszystkim pisane źródła prawa wspólnotowego. W pierwszej kolejności są to trzy podstawowe traktaty założycielskie Wspólnot, wraz z załącznikami do poszczególnych traktatów , i protokołami, które stanowią ich integralną część. Ponadto prawo pierwotne tworzą traktaty nowelizujące powyższe umowy, jak i traktaty akcesyjne nowych państw członkowskich. Obok prawa pisanego prawo pierwotne tworzy też orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości, na mocy którego wyinterpretowane zostały ogólne zasady prawa wspólnotowego.
b) prawo wtórne
Prawo wtórne wspólnotowe, to prawo stanowione przez organy Wspólnot stosownie do postanowień Traktatów założycielskich. Do wtórnego prawa wspólnotowego zaliczamy:
• rozporządzenia,
• dyrektywy,
• decyzje,
• zalecenia i opinie.
Rozporządzenie :
 akt wywołujący bezpośredni skutek w państwach członkowskich,
 staje się elementem systemu prawnego państwa członkowskiego,
 wydawane przez Parlament Europejski działający z Radą lub przez Radę albo Komisję,
 bezpośrednie stosowanie rozporządzenia oznacza, że zbędne jest wydawanie jakichkolwiek aktów prawnych przez organy prawodawcze państwa członkowskiego,
 bezpośrednia skuteczność oznacza, że z rozporządzenia wynikają wprost prawa i obowiązki dla osób fizycznych i prawnych. Jest to zatem akt samo wykonawczy.
Dyrektywa :
 w przeciwieństwie do rozporządzenia wymaga od państw członkowskich aktywności prawodawczej, co oznacza, że musi ono w czasie wskazanym w dyrektywie wydać akt wewnętrzny implementujący rozwiązania przyjęte w dyrektywie;
 dyrektywa jest kierowana do państw członkowskich, nie do jego obywateli,
Decyzje :
 kierowane do indywidualnych podmiotów, którymi mogą być zarówno państwa członkowskie jak i osoby fizyczne czy prawne, czyli adresatem decyzji są indywidualnie określone podmioty,
 mogą oni być imiennie wskazani lub może być oznaczony krąg podmiotów, do których decyzja ta jest skierowana,
 decyzje wiążą adresatów w całości, a kierowane do osób fizycznych i prawnych wywołują bezpośrednie skutki.
 Decyzje wydaje Parlament Europejski działający z Radą lub Rada i Komisja.
Opinie i zalecenia:
 Mogą być kierowane zarówno do państw członkowskich jak i do osób fizycznych czy tez prawnych,
 W przeciwieństwie do decyzji nie wywołują bezpośrednich skutków i nie mają mocy wiążącej, ponieważ zaleceń i opinii nie można zaskarżyć przed ETS-em.
 Wywołują skutki polityczne.
 Wydawane przez te same organy, które wydają decyzje.