W trakcie trwania imprezy mogą wystąpić zachorowania i obrażenia typowe dla pomocy doraźnej, które będą zaopatrywane rutynowo (miedzy innymi zasłabnięcia i omdlenia), jak i poważniejsze (ostre incydenty kardiologiczne, niewydolność oddechowa). Plany ewentualnych wypadków powinny uwzględniać zarówno opiekę medyczna nad uczestnikami i widzami, którzy zachorowali lub doznali obrażeń, jak i możliwość zdarzenia się wypadków masowych.
Duża przewaga młodej widowni to potencjalne problemy z narkotykami i innymi środkami psychoaktywnymi, jak również z agresją, podczas gdy u starszego pokolenia pojawiają się głównie problemy ze strony układów krążenia i oddechowego. Obecność na imprezie osób niepełnosprawnych może powodować pewne problemy. Dotyczyć one będą z jednej strony dostępu tej grupy do pomocy medycznej, a z drugiej możliwości szybkiej ewakuacji w razie wystąpienia zagrożenia. W trakcie trwania imprezy trzeba wziąć pod uwagę rożnego typu zagrożenia wynikające ze specyfiki tłumu, zagęszczenia osób na danym terenie. Zespół medyczny musi być przygotowany na rożne interwencje, od drobnych urazów (np. uszkodzenia skory, otarcia, zranienia, stłuczenia, zwichnięcia i złamania), urazów związanych z przemieszczaniem się tłumu, stanów związanych z ekspozycja na działanie wysokiej/ niskiej temperatury (przegrzanie/ wyziębienie, odwodnienie organizmu, reakcje fotoalergiczne skóry), stanów związanych z nadmiernym spożyciem alkoholu lub innych środków psychoaktywnych (ataki agresji, pobicia, poparzenia środkami pirotechnicznymi), po poważniejsze zachorowania tj. choroby układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, zasłabnięcie, zawał mięśnia sercowego, udar) i inne. Poważnym aspektem pracy zespołu medycznego jest również wypracowanie standardów w przypadku wystąpienia wypadków masowych. Służby Medyczne musza współdziałać z innymi Służbami obecnymi na miejscu imprezy. Są to funkcjonariusze Policji, Straży Pożarnej, służby informacyjne i służby porządkowe. Współpraca pomiędzy tymi jednostkami powinna przebiegać bez zakłóceń.
Do najtrudniejszych zadań zespołów ratowniczych będzie należało dotarcie do osób wymagających pomocy znajdujących się w tłumie i ich ewakuacja. W tym momencie ważną role odgrywają służby zabezpieczające imprezę. Liczba Służb Porządkowych i Informacyjnych jest zdecydowanie większa od liczby personelu medycznego. Kiedy wypadkowi ulega uczestnik imprezy masowej pierwszym na miejscu zdarzenia jest zazwyczaj członek służb SI/SP. Jeśli nie ma zagrożenia życia poszkodowanego czeka się na przybycie patrolu medycznego. Gorzej jest niestety w sytuacji odwrotnej. Nagle zatrzymanie krążenia jest bardzo rzadkim przypadkiem spotykanym na imprezach masowych. Jednakże niekorzystnym czynnikiem jest czas. Nie podjecie działań ratowniczych zaraz po zdarzeniu zmniejsza szanse poszkodowanego na przeżycie.
Pracownicy służb zabezpieczających imprezę masową powinni posiadać wiedzę na odpowiednim poziomie, pozwalającą w pełni zapewnić bezpieczeństwo uczestnikom. Ich umiejętności i wiedza powinny być na takim poziomie, żeby w sposób zdecydowany i prawidłowy potrafili ocenić stan poszkodowanego, udrożnić drogi oddechowe, ułożyć w pozycji bezpiecznej, czy wykonać czynności z zakresu bezprzyrządowej resuscytacji krążeniowo oddechowej.
Zespół podejmujący się zabezpieczenia medycznego ma obowiązek znać teren imprezy: drogi dojazdowe, ewakuacyjne, zmiany wprowadzone na czas imprezy. Organizacja zabezpieczenia medycznego imprezy masowej wymaga odpowiedniego zabezpieczenia także dróg dojścia i ewakuacji poszkodowanych. Opracowanie dróg dojścia do poszkodowanych, rozlokowanie zespołów ratowniczych powinno być zaplanowane w taki sposób, aby mogły one dotrzeć pieszo do najdalszych sektorów w jak najszybszym czasie .
ZAPLECZE MEDYCZNE
W wymaganym zakresie udzielania pomocy medycznej podczas trwania imprezy masowej zawiera się: pierwsza pomoc na miejscu zdarzenia, proste leczenie w miejscu imprezy, medyczne czynności ratunkowe, transport do odpowiednich placówek szpitalnych.
Organizator zobowiązany jest utworzyć stacjonarny Punkt Pomocy Medycznej obsługiwany przez doświadczonego lekarza i wykwalifikowany średni personel medyczny. Zgodnie z Dziennikiem Ustaw z 17 lutego 2012 poz. 181, punkt taki musi posiadać odpowiednie wyposażenie w sprzęt medyczny i w środki lecznicze oraz co najmniej dwa stanowiska do udzielania pomocy. Powinien również posiadać odpowiednie oznakowanie w postaci kwadratowej tablicy w kolorze zielonym, o wymiarach co najmniej 70 cm x 70 cm, z centralnie umieszczonym krzyżem równoramiennym w kolorze białym, z napisem nad krzyżem w języku polskim: "PUNKT POMOCY MEDYCZNEJ" oraz z napisem pod krzyżem w języku angielskim "FIRST AID". Personel odpowiedzialny za zabezpieczenie medyczne oznakowuje się poprzez umieszczenie na kamizelce koloru czerwonego, z przodu i z tyłu, napisu w kolorze białym, w języku polskim w brzmieniu: "RATOWNIK" albo "RATOWNIK MEDYCZNY", albo "PIELĘGNIARKA" oraz w języku angielskim w brzmieniu: "MEDICAL STAFF". Zaś lekarzy na kamizelce koloru czerwonego, z przodu i z tyłu, napisy w kolorze białym, w języku polskim: "LEKARZ" oraz w języku angielskim: "DOCTOR".
Punkt pomocy medycznej obsługiwany powinien być wg ustawy przez:
lekarza posiadającego prawo wykonywania zawodu oraz co najmniej trzyletnie doświadczenie w udzielaniu świadczeń zdrowotnych oraz,
ratownika medycznego lub
pielęgniarkę systemu, o której mowa w art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym.
Wyposażenie punktu pomocy medycznej stanowią co najmniej:
dwa stanowiska leżące dla pacjentów;
defibrylator z kardiomonitorem;
rurki ustno-gardłowe;
worek samorozprężalny;
rurki krtaniowe;
zestaw jednorazowego użytku do tlenoterapii biernej z rezerwuarem;
zestaw do intubacji;
ssak;
tlen medyczny;
pulsoksymetr;
ciśnieniomierz;
glukometr;
kołnierze szyjne;
szyny typu Kramer o różnych wymiarach;
opatrunki o różnych wymiarach, w tym opatrunki hydrożelowe schładzające;
środek do dezynfekcji skóry;
rękawiczki jednorazowe;
worek plastikowy z zamknięciem na odpady;
płyn do dezynfekcji rąk;
nożyczki;
folie izotermiczne;
opatrunek wentylowy na rany klatki piersiowej;
zestawy do przetaczania i dawkowania leków oraz płynów infuzyjnych;
termometr;
stetoskop;
reduktor tlenowy z szybkozłączem;
zestaw jednorazowego użytku do tlenoterapii biernej z rezerwuarem;
butla tlenowa;
wyposażenie wyrobów medycznych i wyroby medyczne, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 33 i 38 ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych, do transportu poszkodowanego, w szczególności deska ortopedyczna;
zestaw produktów leczniczych, wchodzących w skład zestawu przeciw wstrząsowego.
Według nowych przepisów prawa, na większych imprezach funkcjonują piesze Patrole Ratownicze w liczbie proporcjonalnej do liczby uczestników. Patrole te mają na celu głównie udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy i transport chorych do Punktu Pomocy Medycznej. Patrol Ratowniczy składa się z minimum dwóch osób uprawnionych co najmniej do udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy i posiada na wyposażeniu torbę ratunkową i środki łączności bezprzewodowej, umożliwiające natychmiastową łączność z innymi osobami zaangażowanymi w bezpieczeństwo imprezy masowej.
Wyposażenie patrolu ratowniczego stanowią co najmniej:
rurki ustno-gardłowe;
ssak ręczno-mechaniczny;
worek samorozprężalny;
rurki krtaniowe;
kołnierze szyjne z tworzywa sztucznego wodoodporne;
opatrunki o różnych wymiarach;
środek do dezynfekcji skóry;
roztwór soli fizjologicznej 500 ml;
rękawiczki jednorazowe;
worek plastikowy z zamknięciem na odpady;
płyn do dezynfekcji rąk;
nożyczki;
folie izotermiczne.
Zespół wyjazdowy wykonuje transport pacjenta do szpitala o ile na miejscu imprezy masowej pozostaje inne zabezpieczenie medyczne. Nie może być jednocześnie jednostką systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego. Wśród Zespołów Wyjazdowych wyróżnia się zespoły bez lekarza, odpowiadające wymaganiom dla zespołu ratownictwa medycznego podstawowego oraz zespoły z lekarzem, odpowiadające wymaganiom dla zespołu ratownictwa medycznego specjalistycznego.
Koordynator Medyczny zostaje wyznaczony dla potrzeb zabezpieczenia imprezy z udziałem ponad 10 tysięcy uczestników. Musi to być osoba mająca odpowiednie kwalifikacje medyczne i co najmniej 5-letnie doświadczenie w zadaniach ratownictwa medycznego.
ZABEZPIECZENIE MEDYCZNE W LICZBACH
Zabezpieczenie medyczne masowej imprezy artystyczno-rozrywkowej oraz masowej imprezy sportowej innej niż mecz piłki nożnej ustala się na podstawie przewidywanej liczby uczestników w następujący sposób:
W zakresie zespołów wyjazdowych:
do 5000 uczestników - jeden zespół bez lekarza;
od 5001 do 25000 uczestników - jeden zespół z lekarzem i jeden zespół bez lekarza;
od 25001 do 65000 uczestników - jeden zespół z lekarzem i dwa zespoły bez lekarza;
od 65001 uczestników - jeden zespół z lekarzem i dwa zespoły bez lekarza oraz na każde rozpoczęte kolejne 120000 uczestników powyżej 65000 uczestników - jeden zespół bez lekarza lub jeden zespół z lekarzem.
W zakresie patroli ratowniczych:
do 5000 uczestników - jeden patrol ratowniczy;
od 5001 do 65000 uczestników - jeden patrol ratowniczy na każde rozpoczęte kolejne 10000 uczestników powyżej 5000 uczestników;
od 65001 uczestników - siedem patroli ratowniczych na pierwsze 65000 uczestników oraz na każde rozpoczęte kolejne 15000 uczestników - jeden patrol ratowniczy.
W zakresie punktów pomocy medycznej:
od 10000 do 110000 uczestników - jeden punkt pomocy medycznej na każde rozpoczęte kolejne 50000 uczestników powyżej 10000 uczestników;
od 110001 uczestników - dwa punkty pomocy medycznej oraz na każde rozpoczęte kolejne 100000 uczestników powyżej 110000 uczestników - jeden punkt pomocy medycznej.
Zabezpieczenie medyczne imprezy masowej podwyższonego ryzyka oraz meczu piłki nożnej ustala się na podstawie przewidywanej liczby uczestników, w następujący sposób:
W zakresie zespołów wyjazdowych:
do 5000 uczestników - jeden zespół z lekarzem;
od 5001 do 25000 uczestników - jeden zespół z lekarzem i jeden zespół bez lekarza;
od 25001 do 45000 uczestników - jeden zespół z lekarzem i dwa zespoły bez lekarza;
od 45001 do 65000 uczestników - dwa zespoły z lekarzem i dwa zespoły bez lekarza;
od 65001 uczestników - dwa zespoły z lekarzem i dwa zespoły bez lekarza oraz na każde rozpoczęte kolejne 100000 uczestników powyżej 65000 uczestników - jeden zespół bez lekarza lub jeden zespół z lekarzem.
W zakresie patroli ratowniczych:
do 5000 uczestników - jeden patrol ratowniczy;
od 5001 do 65000 uczestników - jeden patrol ratowniczy na każde rozpoczęte kolejne 5000 uczestników;
od 65001 uczestników - trzynaście patroli ratowniczych na pierwsze 65000 uczestników oraz na każde rozpoczęte kolejne 10000 uczestników powyżej 65000 uczestników - jeden patrol ratowniczy.
W zakresie punktów pomocy medycznej:
od 10000 do 100000 uczestników - jeden punkt pomocy medycznej na każde rozpoczęte kolejne 30000 uczestników powyżej 10000 uczestników,
od 100001 uczestników - trzy punkty pomocy medycznej oraz na każde rozpoczęte kolejne 50 000 uczestników powyżej 100000 uczestników - jeden punkt pomocy medycznej.
Bibliografia:
Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych;
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 lutego 2012 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących zabezpieczenia pod względem medycznym imprezy masowej;