Chemiczna budowa drewna: C-50%, O-44%, H-6%, N-0,2%. Celuloza - główny składnik strukturalny tkanek roślinnych (C₆H₁₀O₅)_n [ polisacharyd zbudowany liniowo z cząsteczek glukozy połączony wiązaniami beta-glikozydowymi. Składnik budulcowy ściany komórkowej roślin tzw. Substancja podporowa.] Lignina - substancja bezpostaciowa, inkrustująca (wypełniająca) o bardzo skomplikowanej budowie chemicznej. [Substancja lepiszczowa powodująca zwartość struktury komórek. Nadaje drewnu wytrzymałość na ściskanie i utrzymuje jego sztywność.] Hemicelulozy : pentozany, heksozany, pektyny. Mikroskopowa budowa drewna: gatunki iglaste: cewki, promienie rdzeniowe, komórki miękiszowe, przewody żywiczne gatunki liściaste: naczynia, cewki, włókna drzewne, miękisz, promienie rdzeniowe. Drewno specjalne: W klasie A jako drewno specjalne wpisuje się drewno okleinowe. W klasie B jako specjalne wpisuje się drewno sklejkowe. W klasie C oraz grupie S1 jako drewno specjalne wpisuje się drewno na słupy teleenergetyczne. Przekroje drewna: poprzeczny, podłużny promieniowy, podłużny styczny. Właściwości wpływające na wygląd drewna: barwa, połysk, rysunek. Zachowanie się drewna w stosunku do wody: wilgotność, skurcz i pęcznienie, właściwości higroskopijne, przewodzenie wody, nasiąkliwość. Właściwości związane z ciężarem drewna ( 1,5 g/cm³ - gęstość drewna): gęstość substancji drzewnej, gęstość drewna, porowatość. Cieplne właściwości drewna: rozszerzalność cieplna, ciepło właściwe, przewodnictwo cieplne. Elektryczne właściwości drewna: przewodnictwo elektryczne, opór elektryczny. Drewno to materiał rezonansowy i dźwiękochłonny. Akustyczne właściwości drewna: właściwości rezonansowe (świerk, jawor, sosna), właściwości izolacyjne. Barwa drewna: następstwo selektywnego odbijania i rozpraszania promieni świetlnych o określonej długości fali. Przyczyny zróżnicowania barwy: klimat, gatunek, biel czy twardziel, siedlisko. Główne typy barwy: zbliżona do białej (jodła, świerk, osika, klon), żółta (brzoza, berberys, trzmielina), brunatna (dąb, jesion, wiąz), czerwony (modrzew, sosna, wiśnia, śliwa), zielona (grochodrzew), czarna (orzech, dąb). Połysk drewna jest wynikiem odbicia promieni świetlnych od jego powierzchni. Nasilenie połysku zależy od rodzaju drewna, przekroju i szorstkości. Promienie rdzeniowe występujące na przekrojach promieniowych tworzą tzw. błyszcz, szczególnie doceniany w drewnie okleinowym dębowym, bukowym. Połysk drewna zależy również od jego twardości oraz sposobu wykończenia powierzchni. [błyszcz – rysunek w postaci połyskujących pasemek na promieniowym lub stycznym przekroju drewna gatunków o dużych i licznych promieniach rdzeniowych, występujący między innymi u dębu i buka] Zapach: wynik ulatniania się lotnych składników drewna - związki aromatyczne, tłuszcze, garbiki, żywica, olejki eteryczne. Wartość opałowa - ilość ciepła uzyskana z jednostki masy paliwa. Średnio (dla drewna suchego) - 4800-5000 kcal/kg (gat. liściaste), ok. 5000kcal/kg (gat. iglaste). Wartość opałowa drewna zależy od gatunku, wilgotności i zdrowotności drewna. Gęstość drewna: Bardzo ciężkie (>800kg/m³) - grab, cis, bukszpan, heban, eukaliptus. Ciężkie (700-800 kg/m³) - robinia, buk, dąb, jesion, grusza, śliwa. Umiarkowanie ciężkie (600-700 kg/m³) - brzoza, klon, jawor. Lekkie (400-500 kg/m³) - sosna, świerk, jodła, lipa, osika. Bardzo lekkie (<400 kg/m³) - topola, wejmutka, balsa). Rodzaje wody w drewnie: woda konstytucyjna - związana chemicznie, woda związana - higroskopijnie w martwym, imbibicyjnie w żywym. Woda wolna - w porach. Na czym polega anizotropia pęcznienia i kurczenia się? Zróżnicowanie wartości kurczenia się i pęcznienia drewna w zależności od kierunku anatomicznego nazywamy anizotropią. Najniższe wartości wskazują zmiany liniowe w kierunku równoległym do przebiegu włókien, pośrednie wartości- zmiany w kierunku promieniowym, największe natomiast występują w kierunku stycznym. Struktura własnościowa lasów Polski: Lasy w zarządzie RDL i LP 78% ; Lasy Prywatne 18% ; Lasy Gminne 1% ; Parki 2%. Lesistość: Polski 29% Europy 33% Rosji 50% Świata 30,3%. Zastosowanie drewna świerkowego wielkowymiarowego: produkcja Okleiny ; produkcja Sklejki ; produkcja Tarcicy ; produkcja słupów teletechnicznych ; budowanie domów. Jakie wady mogą zwiększać wartość surowca drzewnego: Zdrowe sęki – specyficzny rysunek ; Falistość włókien – drewno rezonansowe ; Krzywizna i sinizna – oryginalny wygląd i zabarwienie. Typowe zastosowanie drewna bukowego średniowymiarowego: Opał ; Produkcja papieru ; Produkcja płyt drewnopochodnych ; Produkcja celulozy ; Chemiczny przerób drewna np. Hydroliza, Piroliza. Pozyskanie drewna w Polsce w ostatnich latach: ok. 32 000 tys. m³. Najważniejsze gat. Liściaste w Polsce i ich udział procentowy: Brzoza 7,4% Dąb 6,9% Buk 5,5% Olsza 5,3% Grab 1,2% Najważniejsze gat. Iglaste w Polsce i ich udział procentowy: Sosna 60,4% Świerk 6,4% Jodła 2,9% Modrzew 1% Pozostałe iglaste >1%. Na czym polega anizotropia pęcznienia i kurczenia się? Zróżnicowanie wartości kurczenia się i pęcznienia drewna w zależności od kierunku anatomicznego nazywamy anizotropią. Najniższe wartości wskazują zmiany liniowe w kierunku równoległym do przebiegu włókien, pośrednie wartości- zmiany w kierunku promieniowym, największe natomiast występują w kierunku stycznym. 5 głównych kierunków wykorzystania surowca brzozowego: Sklejka ; Okleina ; Boazeria ; Papier ; Opał. 5 krajów europejskich mające największy zapas grubizny na pniu: Niemcy, Szwecja, Francja, Polska, Finlandia. 5 sposobów ulepszenia drewna: Klejenie drewna, Termodrewno, Okleiny, Sklejki, Płyty drewnopochodne. 5 zalet surowca sosnowego: Stosunkowo lekki, Dobra wytrzymałość mechaniczna, Sprężystość, Łatwy w obróbce, Łatwo dostępny. 5 wad obniżających jakość surowca drzewnego: Sęk, Zgnilizna, Rak, Zakorek, Krzywizna. Jaki wpływ na wytrzymałość drewna ma stopień polimeryzacji celulozy? Im większy stopień polimeryzacji celulozy tym większa jest wytrzymałość mechaniczna drewna. Natomiast jeżeli stopień polimeryzacji maleje drewno staje się słabsze „starzeje się”. Jak wpływa na wytrzymałość drewna wzrost wilgotności od absolutnie suchej do maksymalnie wilgotnej? Drewno staje się nawet trzykrotnie słabsze mechanicznie. W jakich krajach europejskich pozyskanie roczne drewna jest wyższe od przyrostu rocznego bieżącego? Polska, Niemcy, Francja, Finlandia, Grecja. Powierzchnia leśna Polski : 9,3 mln ha. Zasoby grubizny na pniu w Polsce : 2,3 mld m³. Lesistość : 29%. Średni zapas : 254 m³/ha. Powierzchnia leśna Europy 188 mln ha Rosji 859. Zasoby grubizny na pniu: Europy 27mld m³ Rosja 89mld m³. Lesistość: Europy: 33% Rosji 50%. Średni zapas dla Europy: 144m³/ha Rosji 105m³/ha. Klasy wieku: 1-20 – 11,8% ; 21-40 – 16,3% ; 41-60 – 27,6% ; 61-80 – 18,2% ; 81-100 – 12,4% ; 101-120 – 5,6% ; 121> 3,3% ; KO, KDO, BP – 2,2% ; Powierzchnia leśna nie zalesiona – 3,6%. Miąższość % wg gat. Rzeczywistych: Sosna 57,2 ; Świerk 7,3 ; Jodła 3,5 ; Pozostałe iglaste 1,4 ; Brzoza 6,3 ; Dąb 7,4. 5 krajów europejskich pozyskujących drewno w największej ilości: Szwecja, Niemcy, Finlandia, Francja, Polska. Powierzchnie leśne Polski i sąsiadów w tyś ha.: Polska 9192 tys. ha, Niemcy 11076 tys. ha, Litwa 2099 tys. ha, Czechy 2648 tys. ha, Białoruś 7894 tys. ha. Lesistość Polski i sąsiadów: Białoruś 38 %, Czechy 34,3%, Litwa 33,5%, Niemcy 31,7%, Polska ok. 30%, Słowacja 40,1%, Ukraina 16,5%. 5% lasów Europy należy do Polski i 0,2% lasów Świata. Mechaniczny przerób drewna zajmuje się przerobem drewna wielkowymiarowego (W) i średniowymiarowego (S). Największym odbiorcom jest przemysł tartaczny – 39% pozyskania. Wykorzystanie produktu tartacznego: Budownictwo, Kolejnictwo, Meblarstwo, Programy ogrodowe. Podstawowe bazy surowca: Dąb - Puszcza Białowieska, Augustowska, Puszcza Romincka ; Jesion - drzewo domieszkowe bez bazy ; Klon - Lublin, Nowy Targ ; Buk - Bieszczady, Beskidy, Buczyny Pomorskie ; Brzoza - Płn. Wsch. Suwalskie ; Grab - nie ma bazy, gatunek ekspansywny ; Świerk - Beskid i Suwałki ; Sosna - Ruciane- Nida, Puszcza Augustowska, Białowieska Substancje występujące w drewnie: Żywica, Garbniki, Woski, Gumy, Barwniki, Tłuszcze, zapasowe. Przemysł drzewny: Papier i celuloza 20%, Sklejka 2%, Płyty Wiórowe15%, Pilśniowe 9%. Definicja surowca drzewnego: Surowiec otrzymany ze ściętych drzew i formowany przez obróbkę w różnego rodzaju sortymenty, stosowany na opał w budownictwie w codziennym życiu człowieka. Drewno surowiec odnawialny: Możność produkowania go w sposób ciągły bez wyczerpania zasobów poprzez prawidłowe pozyskanie masy drzewnej bez naruszania potencjału produkcyjnego który zapewnia ciągłość użytkowania zasobów leśnych. Drewno surowiec niezastąpiony: Drewno wykorzystywane w niemal każdej dziedzinie życia człowieka zapotrzebowanie na ten surowiec ciągle rośnie mimo wzrostu ceny na rynkach światowych. Cztery główne kierunki zużycia drewna: Polska (Tartaczne, Kopalniak, Papier, Opał) ; Europa (Płyty drzewne, Opał, Tartaczne, Papier) ; Świat (Opał, Tartaczne, Papier, Inne). Higroskopijność – czyli zdolność do pochłaniania pary wodnej z powietrza po to by osiągnąć równowagę wilgotnościową ze środowiskiem. Drewno pobiera więc wilgoć wtedy, gdy wzrasta ona w jego otoczeniu a oddaje ją, gdy otoczenie się osusza.