Pracodawca w ujęciu ekonomicznym to osoba świadcząca bezpośrednio pracę na rzecz innej osoby, fizycznej lub prawnej, pobierająca za to określone wynagrodzenie. Pracodawca reprezentuje stronę podaży na rynku pracy. Stronę popytu w tym rynku reprezentuje pracobiorca. W ujęciu formalno-prawnym, ekonomicznego pracodawcę, określa się mianem pracownika.
Pracodawca (zatrudniciel) w ujęciu formalno-prawnym a także potocznym to osoba fizyczna lub osoba prawna, a także inna jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która spełniając pewne wymogi prawne i społeczne, zatrudnia pracowników. Za pracodawcę, który jest jednostką organizacyjną czynności z zakresu prawa pracy działania w sferze prawa pracy podejmuje wyznaczona osoba bądź jej organ. Istotą stosunku pracy jest zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, w zamian za umówione wynagrodzenie. Ponadto zasadniczą cechą stosunku pracy jest ponoszenie ryzyka gospodarczego przez pracodawcę (ryzyko to nie może być przerzucane na pracownika w żaden sposób) oraz zasada trwałości stosunku pracy. Stosunek pracy może powstać na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz na podstawie spółdzielczej umowy o pracę. Pewne cechy stosunku pracy mogą wprowadzać pragmatyki zawodowe w odniesieniu do niektórych służb mundurowych.
ObowiÄ…zki pracodawcy:
zapoznać nowych pracowników z ich pracą, zakresem obowiązków oraz podstawowymi uprawnieniami
sprawnie organizować pracę, by w pełni wykorzystać czas pracy i kwalifikacje pracownika
przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu
zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy
wypłacać wynagrodzenie za pracę w ustalonych terminach
umożliwiać podnoszenie kwalifikacji zawodowych
prowadzić wymaganą dokumentację
Prawa pracodawcy:
swoboda w doborze pracownika
wprowadzenie sankcji wobec pracownika
Pracownik – termin prawniczy, zdefiniowany w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Oznacza osobę fizyczną zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę[1]. Tym samym ustawodawca zdefiniował pojęcie pracownika poprzez wskazanie aktów kreujących stosunek pracy, a także zespół cech, które warunkują istnienie stosunku pracy[2]
Pracownikiem jest tylko osoba wykonująca pracę w ramach stosunku pracy. Zatem nie może być pracownikiem osoba, która np. świadczy pracę odpłatnie, a praca ta jest wykonywana w ramach przepisów prawa cywilnego, np. na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia czy też innych rodzajów umów cywilnoprawnych nienazwanych. Jednakże wykonywanie pracy w warunkach odpowiadających stosunkowi pracy może być uznane za stosunek pracowniczy, nawet jeśli strony stosunku zawarły umowę o innej nazwie. Pracownikiem w rozumieniu prawa pracy może być wyłącznie pełnoletnia osoba fizyczna, jednak pod pewnymi warunkami pracownikiem może być osoba, która nie ukończyła 18 lat, nie może być natomiast pracownikiem osoba prawna (np. spółka, instytucja, stowarzyszenie).
Cechy stosunku pracy [edytuj]
osobiste wykonywanie pracy określonego rodzaju,
podleganie kierownictwu pracodawcy,
wskazanie miejsca świadczenia pracy,
wskazanie czasu świadczenia pracy,
odpłatność.
ObowiÄ…zki pracownika [edytuj]
sumienne i staranne wykonywanie pracy oraz wykonywanie poleceń przełożonych
przestrzeganie regulaminu, przepisów oraz zasad BHP
dbanie o dobro zakładu pracy
nieprowadzenie konkurencji wobec pracodawcy
Prawa pracownika [edytuj]
prawo do urlopu
prawo do terminowego wynagrodzenia
prawo do równouprawnienia
prawo do tworzenia organizacji
prawo do świadczen socjalnych
Przedsiębiorstwo (lub inaczej jednostka gospodarcza) - wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka, prowadząca działalność gospodarczą. Najczęściej definiowanym celem działalności przedsiębiorstwa jest osiąganie zysku lub zaspokajanie potrzeb konsumentów. W jego skład mogą wchodzić mniej lub bardziej odrębne jednostki gospodarcze, nazywane zakładami. Nieco inne znaczenie ma przedsiębiorstwo w języku prawnym.
Przedsiębiorstwo posiada samodzielność ekonomiczną. Może również, lecz nie musi, posiadać osobowość prawną.
Potocznie przedsiębiorstwo określa się również jako "firmę", jednak słowo to ma inne znaczenie prawne.
Bezpieczeństwo pracy – zespół warunków, które powinny być zachowane w zakładzie pracy aby pracownicy mogli wykonywać swoje zadania bezpiecznie i bez szkody dla zdrowia.
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą (art. 3. ust. 1. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych):
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ (art. 3. ust. 2. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych):
w czasie podróży służbowej, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas (art. 3. ust. 3. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych):
uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;
wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie;
sprawowania mandatu posła do Parlamentu Europejskiego wybranego w Rzeczypospolitej Polskiej;
odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący;
wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni;
wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi;
odbywania służby zastępczej;
nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium;
wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy;
pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych.
Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się (art. 57b. ust. 1. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza. Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:
innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;
zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;
zwykłego spożywania posiłków;
odbywania nauki lub studiów.
Notatki szkolne
Każdy przedsiębiorca, który rozpoczyna pracę (w zakresie rozpoczęcia działalności) ma obowiązek zgłoszenia swojego przedsiębiorstwa do okręgowej inspekcji pracy i inspektora sanitarnego przed rozpoczęciem działalności lub nie p później niż 30 dni po rozpoczęciu pracy.
ObowiÄ…zki pracodawcy:
1.badania pracownika:
-wstępne
-okresowe
-po 30 dniach choroby
2.szkolenie BHP:
-wstępne
-okresowe
-po 30 dniach choroby
ObowiÄ…zki osoby kierujÄ…cej personelem:
1.organizacja stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP.
2.dbanie o sprawność środków ochrony indywidualnej i stosowanie ich zgodnie z przeznaczeniem.
3.dbanie o higieniczny i bezpieczny stan pomieszczeń.
4.zapewnienie wykonania zaleceń lekarskich przez lekarza sprawującego opiekę względem pracownika.
Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonania nie posiada on odpowiedniej kwalifikacji lub niezbędnych umiejętności.
Pracownik jest uprawniony do podejmowania samodzielnych decyzji w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia jego, innego pracownika lub klienta przedsiębiorstwa.
Wypadek przy pracy:
1)uważa się zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć pozostające w związku z pracą
a)podczas lub w związku z wykonywaniem poleceń przełożonych, a nawet bez poleceń
b) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy(w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy)
2)na równi z wypadkiem przy pracy:
a) pracownik, który wykonuje polecenia organizacji związkowej działającej na terenie zakładu pracy
b)w czasie powszechnego kursu samoobrony
3)za wypadek przy pracy uważa się również:
a)sportowców
b)posłowie lub senatorowie pobierający uposażenie
c)wybrany euro poseł do parlamentu europejskiego
d)osoby skazane, które są skierowane do pracy
e)osoby odbywające staż
f)przedsiębiorcy w zakresie własnej działalności
g)duchowni, którzy wykonują czynności związane z religią(duszpasterstwo, zakonnicy)
h)studenci krajowej szkoły administracji publicznej, którzy pobierają stypendium
i)funkcjonariusz celny
Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się zdarzenie, gdy śmierć nastąpiła w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy.
Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się zdarzenie kiedy minimum 2 osoby uległy wypadkowi.
Kto jest pracujÄ…cym?
-pracownicy
-przedsiębiorcy (gdy prowadzą działalność w formie osoby fizycznej lub gdy są zatrudnieni w umowie o prace w swojej firmie)
-agenci w ramach samo zatrudnienia
-duchowni pełniący obowiązki duszpasterskie
Ustawa z dn.20.03.2009 o bezpieczeństwie imprez masowych
-zapewnienie bezpieczeństwa osobowego(licencjonowana ochrona)
-zapewnienie bezpieczeństwa medycznego
-zapewnienie bezpiecznego budynku i obiektów budowlanych w zakresie sprawnych instalacji technicznych, przeciwpożarowych i sanitarnych.
Prawo własności intelektualnej(notatki szkolne)
Utwór- pisze tylko twórca, posiada oryginalny twórczy charakter, dobro niematerialne. Odzwierciedla pewien styl tworzenia.
Od kiedy można mówić o powstaniu utworu?
Czy do powstania ochrony praw autorskich przewidziane są jakieś formalności?
Czy można przesądzić i kto jest uprawniony do stwierdzania o twórczym charakterze utworu i jego oryginalności(indywidualnych treściach)?
Czy opracowanie jest utworem?
Egzemplarz utworu-to rzecz ruchoma, dobro materialne. Egzemplarz rejestruje prawo własności w zakresie wybranego nośnika materialnego, na którym utwór został zapisany.
Utwór jest to dobro niematerialne należące do praw autorskich. Twórca decyduje o przeniesieniu praw w zakresie swojego utworu.
Autor nie ma żadnych obowiązków w zakresie rejestracji utworu. Ochronę prawną otrzymuje w momencie powstania utworu.
Rodzaje egzemplarzy utworów:
1)artystyczne wykonanie
2)fonogramy i wideogramy
3)programy radiowe i telewizyjne
4)pierwsze wydanie
5)wydania naukowe
W jakiej płaszczyźnie można ocenić wartość utworu?
Wartość utworu wyraża się w płaszczyźnie: estetycznej, poznawczej, użytkowej.
Przesłanki powstania utworu:
-tworzy go człowiek
-zawiera indywidualne zagadnienia treściowe
-został ustalony
-ma charakter indywidualny
Rodzaje utworu:
-pierwsze wykonanie
-współautorstwo
-utwór pojedynczy
Zasady prawa autorskiego:
+ochroną prawa autorskiego objęte są utwory i ich przedmioty(prawa do utworu)
+ustalenie utworu jest jednym z warunków powstania ochrony
+prawa autorskie obejmujÄ… prawa osobiste, autorskie prawa majÄ…tkowe.
Autorskie prawa majÄ…tkowe: korzysta siÄ™ z cudzego utworu tylko za wynagrodzeniem.
Autorskie prawa majÄ…tkowe obejmujÄ…:
-prawo korzystania z utworu za wynagrodzeniem
-do rozporzÄ…dzania utworem(jaka umowa licencyjna, z kim i za ile)
+naruszenie praw autorskich: wiąże się z odpowiedzialnością prawną i cywilną
+zakres ochrony praw autorskich jest zróżnicowany(trwa 70 lat, później przechodzi na domenę publiczności)