MEDYCYNA NUKLEARNA

Promieniowanie – strumień cząstek lub fal wysyłanych przez ciało.

Promieniowanie elektromagnetyczne (fala elektromagnetyczna) – rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego.

Promieniowanie korpuskularne – promieniowanie jonizujące będące strumieniem cząstek.

Promieniowanie jonizujące – wszystkie rodzaje promieniowania, które wywołują jonizację ośrodka materialnego, tj. oderwanie przynajmniej jednego elektronu od atomu lub cząsteczki.

Izotopy – odmiany pierwiastka chemicznego różniące się liczbą neutronów w jądrze atomu (z definicji atomy tego samego pierwiastka mają tę samą liczbę protonów w jądrze). Izotopy tego samego pierwiastka różnią się liczbą masową (łączną liczbą neutronów i protonów w jądrze), ale mają tę samą liczbę atomową (liczbę protonów w jądrze).

Izotopy promieniotwórcze, radioizotopy, radionuklidy – odmiany pierwiastków (izotopy), których jądra atomów są niestabilne i samorzutnie ulegają przemianie promieniotwórczej. W wyniku tej przemiany powstają inne jądra atomowe, emitowane są cząstki elementarne, a także uwalniana jest energia w postaci energii kinetycznej produktów przemiany oraz promieniowanie gamma.

Promieniowanie gamma – wysokoenergetyczna forma promieniowania elektromagnetycznego. Za promieniowanie gamma uznaje się promieniowanie o energii kwantu większej od 50 keV.

Promieniowanie beta - powstaje podczas rozpadu β, w zależności od rodzaju tego rozpadu, jest ono strumieniem elektronów (z rozpadu β⁻) lub pozytonów (z rozpadu β⁺) poruszających się z prędkością porównywalną z prędkością światła.

Energia promieniowania elektromagnetycznego, energia E niesiona przez jeden kwant fali elektromagnetycznej o częstości ν (dualistyczna natura promieniowania), dana wzorem: E =hν, gdzie h - stała Plancka.

Aktywność promieniotwórcza – wielkość fizyczna równa szybkości rozpadu promieniotwórczego jąder atomowych danej próbki.

Jednostką aktywności jest bekerel, Bq:

1 Bq = 1 rozpad / 1 s

Czas połowicznego rozpadu, okres połowicznego rozpadu (zaniku) – czas, w ciągu którego liczba nietrwałych obiektów lub stanów zmniejsza się o połowę.

Biologiczny czas połowicznego zaniku - oprócz powyżej zdefiniowanego czasu połowicznego zaniku (fizycznego) wprowadza się biologiczny okres półtrwania, odpowiadający okresowi, po jakim nastąpi spadek aktywności danego izotopu promieniotwórczego do połowy wartości wchłoniętej do organizmu, lub do danego środowiska. Tak zdefiniowany czas połowicznego zaniku jest zawsze mniejszy od czasu fizycznego, ponieważ zależy również od czynników biologicznych takich jak rozpraszanie lub usuwanie promieniotwórczego izotopu z organizmu lub środowiska.

Efektywny czas połowicznego zaniku - określa on po jakim czasie aktywność izotopu promieniotwórczego spadnie o połowę, na skutek jej zaniku wynikającego z prawa rozpadu oraz wydalania z organizmu.

Dawka ekspozycyjna, ekspozycja - określona miara zdolności jonizacji promieniowania jonizująego w powietrzu.

Dawka ta stanowi określoną sumę ładunków elektrycznych jonów jednego znaku, które są wytworzone w określonej jednostce masy powietrza.

Dawka pochłonięta – stosunek energii przekazanej przez promieniowanie jonizujące do masy która ją pochłonęła

Jednostką dawki pochłoniętej w układzie SI jest grej (Gy);

1 Gy = 1 J/kg.

Dawka skuteczna, dawka efektywna – suma wszystkich równoważników dawki zarówno od narażenia zewnętrznego jak i wewnętrznego, we wszystkich narządach i tkankach z uwzględnieniem współczynników wagowych poszczególnych narządów i tkanek. Dawka skuteczna określa stopień narażenia całego ciała na promieniowanie nawet przy napromieniowaniu tylko niektórych partii ciała.