Paulina Klonowska

Geografia Turystyczna

Rok akad. 2012/13

Walory klimatyczne wybranych stacji

meteorologicznych Azji i Australii

Niniejsza opis ma na celu zaprezentowanie walorów turystycznych wybranych miast i regionów Azji i Australii, dwóch skrajnie różnych kontynentów. Razem z Europą tworzy Eurazję, największy kontynent na Ziemi. Z powodów historycznych i kulturowych sama Azja bywa również nazywana kontynentem. Sąsiaduje z Europą od zachodu, Afryką od południowego zachodu Oceanem Indyjskim i Australią od południowego wschodu oraz Pacyfikiem od wschodu. Obszar Azji to 44,5 mln km² powierzchni lądów, to jest około 30 % powierzchni wszystkich lądów. Azję zamieszkuje 4300 mln ludzi (dane z 2013 roku), co stanowi 60,3% ludności świata. Azja położona jest niemal w całości na półkuli wschodniej i północnej. Jedynie niewielkie obszary leżą na półkuli zachodniej (Półwysep Czukocki) i południowej (część Archipelagu Malajskiego). Azja jest najbardziej zróżnicowanym kontynentem pod względem ukształtowania pionowego. Znajduje się tutaj zarówno najwyższy (Mount Everest, 8848 m n.p.m.) jak i najniższy punkt na naszej Ziemi (depresja Morza Martwego; 422 m p.p.m.). Maksymalna deniwelacja osiąga 9270 metrów. Strefy klimatyczne występujące na kontynencie rozciągają się od rejonów polarnych do wilgotnych lasów równikowych, są ściśle związane z następującymi strefami roślinnymi:

-Tundra

-Tajga

-Step

-Chłodne pustynie i półpustynie

-Lasy liściaste

-Lasy zwrotnikowe i sawanny

-Wilgotne lasy równikowe

Mapa 1. Azja wraz z zaznaczonymi omawianymi miastami

Pierwszą omawianą stacją meteorologiczną jest Ankara, spośród pozostałych jest najdalej wysunięta na zachód. Jest drugim co do wielkości miastem w Turcji, po Stambule. Miasto wznosi się 887 m n.p.m. Klimat Ankary jest suchy, kontynentalny, z zimnymi, śnieżnymi zimami oraz gorącym i suchym latem. Opady deszczu występują głównie wiosną i jesienią. Roczna suma opadów wynosi średnio 338 mm. Najcieplejsze miesiące to lipiec i sierpień, gdzie temperatura nie spada poniżej 23 °C., co czyni doskonałe warunki do rozwoju turystyki. Ankara jest położona nad rzeką Enguri, która jest dopływem rzeki Sakarya. Miasto jest położone w najsuchszym miejscu w Turcji i jest otoczona przez jałowe stepy. W okolicach Ankary znajdują się liczne stanowiska archeologiczne hetyckie, frygijskie, greckie, rzymskie, bizantyjskie oraz okresu osmańskiego. Ponoć tureckie powiedzenie mówi, że „Gdzie dużo ludzi, tam dużo gówna”. W Ankarze żyje prawie 4 miliony ludzi. Chodząc po dzielnicach turystycznych, a nawet zapuszczając się trochę w tradycyjne bardziej zaułki, nie powinniśmy mieć kłopotów. Gorzej mają kobiety. Gdy chodzą same i z rozpuszczonymi włosami, mogą być narażone na zaczepki, ze względu na powszechny Islam. Jednak większość ludzi odwiedzających Ankarę mówi o uprzejmych, pokojowo nastawionych ludziach.

Drugą omawianą stacją jest Kabul, stolica i największe miasto Afganistanu. Liczy ponad 2,5 miliona mieszkańców, i znajduje się w prowincji Kabul. Znane było w starożytności jako Ortospana lub Kabura. Jest ekonomicznym i kulturalnym centrum kraju, znajduje się 1815 m n.p.m. w wąskiej dolinie między górami Hindukusz i leży nad rzeką Kabul. Miasto jest połączone okrężną autostradą z Ghazni, Kandaharem, Heratem i Mazar-e Szarifem. Afganistan leży w strefie klimatu podzwrotnikowego suchego o wybitnych cechach kontynentalnych. Oddalenie od oceanu i ogromna powierzchnia azjatyckiego kontynentu sprawa, że klimat tego kraju jest suchy i nacechowany skrajnościami pogodowymi. Ponadto na klimat ma wpływ rzeźba terenu. Jako kraj wysoko położony z masywnymi łańcuchami górskimi, charakteryzuje się odmiennymi warunkami klimatycznymi, gdzie szerokość geograficzna ma drugoplanowy wpływ na aurę jak występuje w Kabulu. Temperatury są skrajne, a ich dobowe i roczne wahania są duże. Średnie ogólne wartości termiczne wahają się od -3 °C zimą do 24 °C latem. Ilość opadów w ciągu roku natomiast nie jest duża i wynosi około 300 mm. Najlepszy okres na wypoczynek w tym mieście to okres od czerwca do września, gdyż wtedy opady są najniższe a temperatury nie spadają poniżej 20 °C. Kabul ma ponad 3000 lat, wiele imperiów walczyło o to miasto z powodu jego strategicznego położenia wzdłuż szlaków handlowych południowej i centralnej Azji. W 1504 r. Timurydzki książę Babur zdobył Kabul. W 1776 r. miasto stało się stolicą Afganistanu za Timura Szaha Durrani. Od radzieckiej interwencji w Afganistanie w latach 80. do niedawna, miasto często było niszczone przez rebeliantów. Aktualnie jest ono w fazie rekonstrukcji. W mieście produkuje się głównie amunicję, tkaniny, meble i buraki cukrowe, ale od 1978 r. rozwój ekonomiczny miasta był ograniczony, co było spowodowane prawie nieustającą wojną. Stan gospodarczy miasta uległ poprawie od czasu interwencji NATO w Afganistanie w 2001 roku.

Kolejną omawianą stacją jest miasto Rangun, pierwotnie nazywany Dagon, powstał w XI wieku, a od połowy XIX wieku był kolonią angielską. Po dominacji Brytyjczyków w Birmie pozostały tu jedynie niszczejące domy, o które nikt teraz nie dba. Przez 150 lat, do 2005 roku, Rangun był stolicą Birmy. Położone jest we wschodniej części delty rzeki Irawadi, nad rzeką Rangun, w prowincji Rangun. Ludność to niemal 5 mln mieszkańców z czego niemal 80% wyznaje buddyzm. Miasto położone jest na rozległym terenie gdzie wysokości wahają się od 5 m n.p.m. do 579 m n.p.m. m n.p.m., co ma znaczący wpływ na klimat tego miejsca. Z racji swojego położenia nad Oceanem Indyjskim, leży w strefie klimatu zwrotnikowego monsunowego. Średnia roczna temperatura wynosi ponad 27 °C. Występuje tu pora sucha (monsun zimowy, lądowy) w okresie od grudnia do marca oraz pora deszczowa (monsun letni, morski) w okresie od kwietnia do października. W mieście znajduje się kilka jezior, których okolice są popularnymi miejscami wypoczynku mieszkańców Rangunu. Największe to Inya, z którego woda jest częściowo doprowadzana do Kandawgyi - sztucznego zbiornika. Jego nazwa oznacza "wielkie królewskie jezioro". Wokół niego znajduje się park oraz ogród zoologiczny o łącznej powierzchni ponad 70 ha. Na każdej ulicy znajdują się bary szybkiej obsługi, a świeże ryby, owoce i warzywa są dostępne od okupujących chodniki sprzedawców. Jedzenie przygotowywane bezpośrednio na ulicy ma tylu zwolenników co wrogów. Jest to jednak część tutejszego folkloru - wielu potraw nie posmakujemy nigdzie indziej na świecie. Największe wrażenie na turystach robi błyszcząca w słońcu za dnia i iluminowana nocą pagoda Shwe Dagon. Jest wysoka na 99 metrów i ustawiona na wzgórzu wznoszącym się 51 metrów nad miastem. Składa się z 10 części, m.in. korony, tarasów i dzwonów. Przechowywany jest tu najcenniejszy skarb buddyzmu - 8 włosów z głowy Buddy. Są one złożone razem z różnego rodzaju kosztownościami i złotem, którego ilość może dochodzić nawet do 9 ton.

Fuczou to kolejna stacja omawiana w niniejszym opisie. Jest to miasto o statusie prefektury miejskiej w południowo-wschodnich Chinach, ośrodek administracyjny prowincji Fujian, nad rzeką Min Jiang, w pobliżu jej ujścia do Morza Wschodniochińskiego. Południowo-wschodnia i wschodnia część Chin, czyli obszar na którym leży Fuczou ma klimat monsunowy z porą deszczową i suchą. W tej części Chin notuje się najwyższe opady wynoszące w porze deszczowej nawet do 1000 mm w skali roku. Średnia temperatura w styczniu wynosi około 10 °C, natomiast w lipcu nie spada poniżej 28 °C. Przed wyjazdem do Chin należy zaopatrzyć się w podstawowe leki, gdyż w Kraju Środka popularne jest leczenie specyfikami medycyny chińskiej, które nie mają odpowiedników w polskiej farmakologii. Należy także pamiętać o szczepieniach, gdyż nadal odnotowuje się przypadki zachorowań na żółtaczkę pokarmową typu A. W Chinach nie spotyka się szczególnych restrykcji związanych ze zwiedzaniem przez turystów miejsc kultu. W klasztorach buddyjskich, świątyniach taoistycznych i meczetach islamskich należy zachowywać się z szacunkiem właściwym miejscom religijnym i respektować obowiązujące tam zalecenia, np. nie fotografować wnętrz zwiedzanych obiektów. Ludzie w Chinach często dotykają się, trzymanie się za rękę osób tej samej płci nie należy do rzadkości. Publiczny kontakt fizyczny między kobietą a mężczyzną jest jednak źle postrzegany. Uśmiech nie zawsze jest oznaką szczęścia, często pokrywa się nim zmartwienie lub zakłopotanie.

Drugim omawianym kontynentem wraz z leżącymi nań miastami Wyndham, Onslyw, Alice Springs, Broken Hill oraz Wellington jest Australia. Australia jest jednym z największych państw świata, które leży na kontynencie australijskim. Położona jest na półkuli południowej i wschodniej, pomiędzy Oceanem Indyjskim od zachodu i południa a Oceanem Spokojnym od wschodu i północy. Kontynent Australijski, na którym leży Związek Australijski jest najbardziej płaskim ze wszystkich kontynentów ze średnią wysokością wynoszącą 330 m n.p.m. Kraj ten cechuje się zróżnicowanym klimatem i przyrodą, gdzie występuje wiele gatunków roślin i zwierząt endemicznych. Na kształtowanie się warunków klimatycznych Australii wywiera wpływ położenie, zawartość lądu i nieznaczne urozmaicenie ukształtowania powierzchni, prądy morskie i układ stałych ośrodków barycznych. Położenie Australii na półkuli południowej warunkuje odmienny rozkład pór roku niż na półkuli północnej. Styczeń jest najcieplejszym miesiącem w roku, zaś lipiec posiada najniższe temperatury. Duża rozciągłość południkowa Australii sprawia, że kraj ten leży w trzech strefach klimatycznych. Na północy występuje klimat podrównikowy, gdzie jedynie północny kraniec półwyspu Jork zalicza się do strefy klimatu równikowego, gdzie pora sucha jest słabo zaznaczona. Na przeważającej część lądu panuje klimat zwrotnikowy, a na południu rozciąga się strefa klimatu podzwrotnikowego. Nad południowym wybrzeżem Tasmanii panuje klimat umiarkowany. Duży obszar lądowy i obecność oceanów sprawia, że w Australii występuje kilka odmian klimatycznych. Większość powierzchni kraju odznacza się suchą i miejscami w głębi lądu, w strefie pustyń – skrajnie suchą odmianą. Wnętrze kraju cechuje dodatkowo klimat kontynentalny. Australia jest krajem wysoko rozwiniętym, ze społeczeństwem wielokulturowym. W porównaniu z innymi państwami wskaźnik rozwoju społecznego (uwzględniający jakość życia, opiekę zdrowotną, przeciętną długość życia, poziom wykształcenia, swobodę działalności ekonomicznej, wolność osobistą i prawa polityczne) w Australii jest bardzo wysoki i obecnie znajduje się na 2 miejscu po Norwegii. Miasta australijskie są w światowej czołówce w dziedzinie życia kulturalnego. Najgęściej zaludnione jest wschodnie i południowo-wschodnie wybrzeże. Rdzenni mieszkańcy Australii to Aborygeni, reszta to ludność napływowa. Lecz co ciekawe gęstość zaludnienia tego kontynentu wynosi zaledwie 2,8 osób/km² ze względu na pustynny charakter niemal całej centralnej jego części.

Pierwszym omawianym miastem Australii jest Wyndham położone w północno-wschodniej części stanu Australia Zachodnia, w hrabstwie Wyndham-East Kimberley, położone na wyżynie Kimberley, nad zatoką Cambridge, będące najbardziej na północ wysuniętą miejscowością stanu. W 2006 roku miasto liczyło 669 mieszkańców, obecnie liczba ta ulega podwojeniu dzięki rozwojowi turystyki. Pierwszym Europejczykiem, który w 1819 roku dotarł w okolice obecnego miasta był admirał Phillip Parker King. Wyndham założone zostało w 1885 roku, w rezultacie trwającej do 1888 roku gorączki złota w znajdującym się na południe Halls Creek, stając się portem i placówką handlową. Jest najbardziej wyizolowanym miastem jakie może być w Australii. Wybrzeże jest w tym regionie niskie i plażowe, gdzie w niektórych miejscach pustynia dochodzi do samego morza. Mimo, że miasto leży w strefie lasów tropikalnych, niewiele jest tu roślinności typowej dla tego klimatu, przeważają głównie lasy namorzynowe i roślinność stepowa. Temperatury tu panujące nie schodzą w lipcu poniżej 24 °C, natomiast w styczniu, kiedy panuje lato sięgają 30 °C. Obszar ten dzieli się wyraźnie na porę suchą i deszczową która trwa od października do marca. Opady w tym okresie wynoszą 640 mm w skali roku. W mieście panuje powszechna fascynacja krokodylami, gdyż miasto utrzymuje się głównie z farmy krokodyli. Przy wejściu do parku Wyndham Three Mile znajduje się ogromny 20-metrowy betonowy krokodyl na środku drogi. Trudno jest go uniknąć. Ta atrakcja jest ciekawym przykładem technologii komputerowej. Aktualnie z populacją pomiędzy 1200-1500 osób Wyndham jest teraz częściowo poniesione przez turystykę i coraz więcej podróżnych odwiedza ten dziwny i egzotyczny stary port.

Mapa 1. Australia i Oceania wraz z zaznaczonymi omawianymi miastami

Onslyw to nadmorskie miasto w Zachodniej Australii. Liczy około 573 osoby. Zostało założone w 1883 roku w porcie przy ujściu rzeki Ashburton do eksportu wełny od stacji Sheep. Obecnie w skutek spadającego popytu na wełnę, przekształca się w bazę wypadowo-turystyczną. Można tu zanurkować w rafie koralowej oraz zażyć kąpieli słonecznych. Ważną częścią ekonomii jest także eksport produktów rolnych oraz owiec. W ostatnich latach zaczął się coraz bardziej rozwijać przemysł turystyczny, większość turystów pochodzi z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Singapuru, Japonii i Malezji. Temperatury w ciągu roku wynoszą 29 °C w styczniu i 18 °C w lipcu. Ta część Australii Zachodniej ma stosunkowo łagodny klimat i jest w znacznym stopniu zalesiona. Roczna suma opadów w stacji wynosi 238 mm i jest niewielka w porównaniu do innych regionów Australii. Niedawno cały świat usłyszał o tym niedużym mieście za sprawą burzy piaskowej, która szalała nad miastem 9 stycznia 2013 roku. Potężna nawałnica zerwała się wieczorem. Pędzący z prędkością ponad 100 km/h wiatr unosił tumany czerwonego piasku, kurzu i pyłu, tworząc spektakularny krajobraz.

Kolejne opisywane miasto to Alice Springs, położone w Terytorium Północnym w Australii. Według spisu ludności z 2006 roku, zamieszkuje je 21 622 osób – jest to drugie co do wielkości miasto Terytorium Północnego. W języku angielskim, szczególnie w Australii, nazywa się je często "the Alice". Tereny na których się znajduje są nazywane przez zamieszkujące je plemię aborygeńskie Ardente "Mparntwe" i pokrywają je pustynie. Region ten cechuje dodatkowo klimat kontynentalny. Położone niemal dokładnie w środku kontynentu australijskiego, Alice Springs znajduje się 700 km od najbliższego oceanu i 1500 km od innego, dużego miasta. W Alice Springs funkcjonuje także regionalny port lotniczy. Średnia temperatura w ciągu roku wynosi 20,6 °C, a opady nie przekraczają 255 mm w skali roku. Z Alice Springs najłatwiej dojechać do słynnej formacji skalnej – Ayers Rock, znanej także pod aborygeńską nazwą Uluru, czyli świętej góry Aborygenów. Idealnym sposobem by móc cieszyć się rozległym krajobrazem pustynnych okolic Alice Springs, na południe od Parku Narodowego Uluru-Kata Tjuta, jest lot balonem.

Broken Hill to miasto w Australii, w stanie Nowa Południowa Walia, w pasmie górskim Main Barrier, na wysokości około 305 metrów. Broken Hill jest największą w Australii i jedną z największych na świecie kopalń rud cynku i ołowiu, założoną w 1883 roku. Miasto jest ośrodkiem usługowym regionu hodowli owiec; a od 1939 roku funkcjonuje jako baza lotniczej służby medycznej. Obecnie Broken Hill jest nowoczesnym miastem, położonym na terenie pustynnym, jest pełne zieleni i ogrodów, zaopatrywane w wodę z odległej o 109 km rzeki Darling. Według klasyfikacji Koppena Broken Hill ma gorący pustynny klimat . Zima w Broken Hill jest chłodna i sucha, a lata są bardzo zmienne - głównie gorące i suche. Średnia maksymalna temperatura w miesiącach letnich (od listopada do marca) wynosi od 20 °C do 25 °C. Częstym problemem są burze piaskowe, dlatego w 1930 roku podjęto działania w postaci stworzenia zielonej bariery z drzew otaczającej miasto. W Broken Hill możemy podziwiać wiele naturalnych i sztucznych atrakcji w postaci kamieniołomów, licznych jezior, budowli historycznych i kopalni. Jedną z atrakcji dla turystów jest jazda w wagonie transportowym w jednej z kopalń.

Ostatnim omawianym miastem jest Wellington. Jest to stolica Nowej Zelandii, trzecie pod względem wielkości i liczby ludności miasto w tym państwie (po Auckland i Christchurch), najgęściej zaludniona stolica w Oceanii i najbardziej wysunięta na południe stolica na świecie. Znajduje się na terenie regionu Wellington, na Wyspie Północnej, w pobliżu geograficznego środka Nowej Zelandii. Obszar miasta obejmuje zarówno tereny nizinne, jak i górzyste pomiędzy dwiema cieśninami – Porirua Basin i Hutt Valley (w pobliżu Wellington znajduje się także Cieśnina Cooka oddzielająca Wyspę Północną od Południowej). W bezchmurne dni widoczny jest łańcuch górski Kaikoura z Wyspy Południowej. Na północy miasta znajduje się piaszczysta plaża. Na wschodzie rozciągają się pasma gór Rimutaka, które oddzielają Wellington od pasma rozległych równin Wairarapa, słynących ze swoich rozległych winnic. Ponieważ miasto położone jest pomiędzy 40°S a 50°S (tzw. ryczące czterdziestki) – jest narażone na ciągłe i uciążliwe wiatry. Z tego też powodu znane jest wśród mieszkańców jako „Wietrzny Wellington”. Wellington leży na podobnej szerokości geograficznej na półkuli południowej, co Rzym i Salt Lake City na półkuli północnej. Klimat w Wellington jest jednak łagodniejszy (chłodniejsze lata, cieplejsze zimy) ze względu na wpływ Oceanu Spokojnego. Klimat lokalny charakteryzuje się małymi amplitudami temperatur dziennych i rocznych oraz porywistymi wiatrami. Średnia roczna temperatura wynosi 12,4 °C. Ilość opadów jest dosyć spora, nie ma podziału na porę suchą i deszczową. Opady występują przez cały rok a ich suma wynosi niemal 1200 mm. Okolice miasta wyróżniają się wyjątkowo dużą aktywnością sejsmiczną zważywszy nawet na nowozelandzkie standardy w tym zakresie. Główny uskok geologiczny biegnie niemal przez samo centrum miasta, a poza tym Wellington przecięte jest przez kilkaset zidentyfikowanych dotychczas innych uskoków. Mieszkańcy zwłaszcza wysokich budynków odczuwają zwykle każdego roku kilka niewielkich, trzęsień ziemi. Z atrakcji turystycznych stolica Nowej Zelandii oferuje m.in. Muzeum Narodowe Te-Papa Tongorewa. Poza wieloma interaktywnymi atrakcjami można tam znaleźć kącik Polski upamiętniający przybycie do Nowej Zelandii polskich dzieci po II Wojnie Światowej, które stworzyły polską polonię w krainie kiwi. Jako ciekawostkę warto dodać, że okolice Wellington służyły jako plenery do filmu „Władca Pierścieni”.