GLEBOZNAWSTWO- SPRAWOZDANIA
Sylwia Majka
II rok ochrona środowiska
gr. A
I Ćwiczenia
Na pierwszych zajęciach studenci zostali zapoznani z programem, który miał być realizowany na ćwiczeniach z przedmiotu Gleboznastwo. Studentom przydzielono również pierwsze zadanie do wykonania, polegające na przeprowadzeniu analizy granulometrycznej gleby. Korzystając z trójkąta Fereta i danych umieszczonych w tabeli należało określić daną frakcję. Na trójkącie Fereta zaznaczono zredukowany skład procentowy frakcji piaskowej, iłowej i pyłowej. Następnie wykreślono krzywą uziarnienia. Na trójkącie oznaczono skład procentowy frakcji pyłowej (0,05 -0,02mm), pyłowej (<0,002mm), piaskowej). Uzupełniono diagram podziału mineralnych utworów zwykłych na grupy i podgrupy granulometryczne oraz zaznaczaliśmy co jest głównym składnikiem utworów zwykłych, szkieletowych.
II Ćwiczenia
Temat: Metoda sitowa i areometryczna
Na tych ćwiczeniach dowiedzieliśmy się co to jest metoda sitowa i jakie jest jej zastosowanie (na sucho i na mokro). Na sucho stosuje się ją do badań materiałów sypki ch tj. kwarcyt ,natomiast na mokro do materiałów bardzo sproszkowanych, niereagujących z wodą. Analiza sitowa, jak każda metoda ma jednak również wady, np. ziarna podłużne i płaskie trafiają do oczka sita z wąską krawędzią i mogą przechodzić przez sita o mniejszych wymiarach oczek, niż ich powierzchnia. Natomiast na mokro zawilgocony materiał może mieć mniejszą powierzchnię niż oczka sita jednak stanie się zbity przez co nie przejdzie przez to sito. Wtedy te cząstki można przesiać dopiero pod wysuszeniu.
Osoby obecne na zajęciach podzieliły się na zespoły 4-5 osobowe .Na początek zaczęliśmy od sprawdzenia czy sita są czyste i nie posiadają usterki tkaniny. Następnie ważyliśmy materiał gotowy do przesiania. Wszystkie sita ustawiono w zestaw. Zaczynamy od sita o najdrobniejszych oczkach do sita o największych oczkach. Od dołu zamknęliśmy zestaw pojemnikiem aby przesiany materiał nam nie wypadał. Następnie zaczęliśmy ręcznie wstrząsać.Za pomocą tej analizy określamy skład granulometryczny gruntów niespoistych z wyjątkiem piasku pylastego. Obliczamy zawartość procentową materiału pozostałego na każdym sicie. Później zaznaczaliśmy na trójkącie wyniki naszego badania, oraz wykreśliliśmy krzywą.
Analiza areometryczna Casagrande’a w modyfikacji Pruszyńskiego.
Przygotowanie materiału: Odważono 40g części ziemistych badanej gleby, wysypano do miski o pojemności ok.1,5litra,dodano bezwodnego węglanu sodu (1,5-2g) i ok.700cm3 wody destylowanej i gotowaliśmy przez 30minut. W czasie gotowania mieszano. Odczekano aż zawiesina ostygnie do temperatury pokojowej. Przelano do szklanego cylindra o 1litra i wypłukano resztki wodą destylowaną. Wodę w cylindrze dopełniono do kreski. Cylinder z przygotowaną zawiesiną zatkano korkiem i wstrząsano przez 30sekund ,aby osad z dna został dokładnie spłukany. Odstawiono cylinder i odczekano 12 minut. Następnie wykonano pomiar aerometrem, a następnie mierzono w cylindrze poprawkowym. Powstały wynik dopasowano do prawidłowej tabeli.
III Ćwiczenia
Temat: Organoleptyczne określanie grup granulometrycznych
Na trzecich zajęciach przedstawiono grupy granulometryczne ,zachowanie gleb w stanie suchym i mokrym oraz jak określa się je na podstawie obserwacji wzrokowej. Pozyskano również informacje dotyczące retencji wody i wody w glebie. Wyróżnia się kilka rodzajów pojemności: maksymalną, kapilarną, polową, aktualną, maksymalną molekularną i higroskopową. Przedstawiono informacje o kluczu do organoleptycznego oznaczania grup granulometrycznych w stanie uwilgotnienia świeżego. Cechy organoleptyczne utworów glebowych zależą również od: zawartości substancji organicznej, oraz od ilości składu mineralnego frakcji iłowej. Studenci za zadanie mieli narysowanie krzywą sorpcji oraz obliczenie polowej pojemności wodnej, wilgotności początkowej hamowania wzrostu roślin, punkt trwałego więdnięcia roślin oraz ilość dawki polekowej. Wykonano analizę powstałych krzywych w opracowaniu tekstowym z uwzględnieniem wody niedostępnej dla roślin wody dostępnej i wody zbędnej, z podaniem przedziałów wyznaczających rodzaje wody i porów, w których ona występuje. Scharakteryzowano również stosunki wodno- powietrzne gleby oraz podano wilgotność przy której rozpoczynamy i kończymy nawadnianie.
IV Ćwiczenia
Zajęcia polegały na pracy w zespołach 2-osobowych przeczytaniu artykułu oraz zaprezentowaniu najważniejszych informacji w nim zawartych. Temat realizowany przeze mnie dotyczył wody w glebie. Woda bierze udział we wszystkich procesach glebowych, decyduje ożyciu biologicznym gleby. Źródłem wody w glebie są opady atmosferyczne, oraz woda kondensacyjna i woda gruntowa. Woda z opadów ulega: spływom po powierzchni, wsiąkaniu w glebę i zasilaniu wód gruntowych, pobraniu przez rośliny i częściowej transpiracji ,wyparowaniu bezpośrednio z gleby.
Woda występuje w różnych postaciach - para wodna, woda związana siłami przyciągania molekularnego: higroskopowa i błonkowata, woda kapilarna: właściwa i przywierająca, woda wolna: przesiąkająca i gruntowo-glebowa. W niektórych podziałach wyróżnia się też wodę krystalizacyjną związaną w minerałach, oraz wodę w postaci lodu. Woda w postaci pary znajduje się w przestworach glebowych, wchodząc w skład powietrza glebowego. Pozostaje również w równowadze z wodą w postaci ciekłej. Ruch w postaci pary wodnej jest jedynym ,jeżeli wilgotność nie przekracza maksymalnej higroskopowości. Warunkiem ruchu jest różnica ciśnień, obywa się więc od gleby wilgotnej do gleby suchej. Para wodna może przechodzić w stan ciekły. Dzięki temu zapas wody zwiększa się. Woda związana siłami molekularnymi-jest to woda związana z cząsteczkami glebowymi. Wyróżnia się więc wodę higroskopową-przyciągana z powietrza w postaci pary wodnej, tworzy bezpośrednią otoczkę wokół koloidów, może być usunięta w temperaturze 105stopni C. Nie jest wykorzystywana przez żadne organizmy, oraz wodę błonkowatą. Znajduje się ona wokół wody higroskopowej i jest słabiej przyciągana przez cząstki glebowe. Wykazuje bardzo słabe zdolności ruchu (porusza się od miejsc słabiej zawilgoconych do suchych)i nie może być pobierana przez rośliny. Kolejna jest woda kapilarna. Wypełnia włoskowate pory glebowe. Może przesuwać się w dowolnych kierunkach, również wbrew sile ciężkości, czyli z dołu ku górze. Jest dostępna dla roślin. Gleby lekkie maja mało wody kapilarnej, ich przeciwieństwem są gliny, pyły i iły. Wyróżnia się wodę kapilarną właściwą która jest w kontakcie z wodą gruntową. Ma ona decydujące znaczenie dla roślin. Woda kapilarna przywierająca nie ma łączności z gruntem i jej głównym źródłem są opady atmosferyczne. Woda wolna z kolei porusza się od góry ku dołowi. Podlega siłom ciężkości. Przyczynia się ona do przewietrzania gleb. Woda gruntowa występuje na utworach nieprzepuszczalnych, tworząc poziom wodonośny. Może uzupełniać starty wody z gleby, ale także zaspokajać potrzeby roślinności. Jej źródłem mogą być opady atmosferyczne, przesiąkanie boczne z rzek i jezior, podsiąkanie z dolnych warstw wodonośnych, podziemne cieki wodne. Zazwyczaj wyróżnia się wodę gruntowo-glebową, gruntowo-właściwą i wodę głębinową. Woda zaskórna znajduje się płytko. Woda zastojowa i zaskórna noszą nazwę zastojowej. Charakteryzuje się ona brakiem tlenu i jest zakwaszona. W obszarach pokrytych materiałem polodowcowym mogą występować dwa poziomy wody gruntowej. Dolny, który jest stały oraz górny pojawiający się okresowo. Często poziom wody gruntowej znajduje się zbyt głęboko, nie wywiera wtedy wpływu na procesy glebowe. Roztwory glebowe. Woda w glebie nie występuje w postaci chemicznie czystej ,ale roztworów wodnych o różnej koncentracji. Woda z opadów atmosferycznych zawiera CO2 ,O. Przenikając przez glebę oddziałuje na jej fazę stałą. Roztwory glebowe tworzą z fazą stałą układ o równowadze dynamicznej. Zawartość rozpuszczonych składników zmienia się w sezonie wegetacyjnym. Ruchy roztworów wodnych zależą od siły ciężkości, sił kapilarnych i siły ssącej. Ostateczny kierunek ruchu stanowi wypadkową działania wymienionych, przeciwstawnych sobie sił. Skład chemiczny roztworów glebowych jest bardzo zróżnicowany, występują w nich związki organiczne i nieorganiczne.