ŻYWNOŚC FUNKCJONALNA

ŻYWNOŚC FUNKCJONALNA

ŻYWNOŚC FUNKCJONALNA – żywność funkcjonalna może być uznana za funkcjonalna, jeśli udowodniono jej korzystny wpływ na jedną lub więcej funkcji organizmu ponad efekt odżywczy, który to wpływ polega na poprawie zdrowia oraz samopoczucia i/lub zmniejszeniu chorób. Żywność funkcjonalna musi przypominać postacią żywność konwencjonalną i wykazywac korzystne oddziaływanie w ilościach, które oczekuje się, będą normalnie spożywane z dietą – nie są to tabletki ani kapsułki, ale cześć składowa żywności.”

Korzystne oddziaływanie zdrowotne tej żywności powinno być udokumentowane badaniami klinicznymi prowadzonymi na ludziach, do diety których włączono badany produkt spożywczy. Badania te powinny być prowadzone przez niezależne ośrodki naukowe, obejmowac odpowiednio dużą grupę osób i trwać wystarczająco długo, by zapewnić obiektywne i stabilne rezultaty. Tylko naukowe potwierdzenie właściwości prozdrowotnych upoważnia do uznania danego produktu za żywność funkcjonalną.

Można wyróżnić 4 podstawowe kierunki oddziaływania żywności funkcjonalnej na poprawę psychofizycznego komfortu życia konsumentów:

1 ) wpływ bezpośredni na hamowanie zmian degeneracyjnych ustroju lub działanie lecznicze w przebiegu niektórych schorzeń,

2 ) zwiększenie podaży odżywczych w stanach fizjologicznych zwiększonego zapotrzebowania np. intensywny wzrost, ciąża, okresy rekonwalescencji, sport,

3 ) komponowanie prawidłowej diety w specyficznych stanach chorobowych np. w alergiach i nietolerancjach pokarmowych cukrzycy itp.

4 ) poprawę nastroju i zwiększenie wydajności psychofizycznej organizmu.

Klasyfikacja żywności funkcjonalnej

Pierwsza grupa:

- wzbogaconą ,

- niskoenergetyczną,

- wysokobłonnikową,

- probiotyczną,

- o obniżonej zawartości sodu,

- o obniżonej zawartości cholesterolu,

- energetyzująca.

Druga grupa:

- zmniejszają ryzyko chorób serca,

- zmniejszają ryzyko chorób nowotworowych,

- zmniejszają ryzyko osteoporozy,

- dla osób obciążonych stresem,

- hamujących procesy starzenia się,

- dietetyczną dla osób z obciążeniami metabolizmu i trawienia,

- dla sportowców

- dla osób w podeszłym wieku,

- dla kobiet w ciąży i karmiących,

- dla niemowląt,

- dla młodzieży w fazie intensywnego wzrostu,

- wpływających korzystnie na nastrój i wydajność psychofizyczną.

Wartość odżywcza żywności funkcjonalnej

Żywność funkcjonalną otrzymuje się w wyniku wzbogacania tradycyjnych wyrobów spożywczych sprzyjających zdrowiu człowieka w biologicznie aktywne substancje lub żywe mikroorganizmy albo przez wytwarzanie produktów spożywczych o specjalnie zaprojektowanym składzie odżywczym.

Żywność funkcjonalna musi być zarówno źródłem podstawowych składników odżywczych, a także powinna spełniać założone zadania profilaktyczne lub lecznicze. Dlatego tez w organizmie człowieka powinna, podobnie jak żywność tradycyjna, ulęgać takim samym procesom fizjologicznym związanym z jej percepcja sensoryczną, jedzeniem , trawieniem, wchłanianiem i wykorzystaniem w procesach metabolicznych. Optymalny przebieg procesów fizjologicznych sprzyjających pełnemu wykorzystaniu wartości odżywczej pokarmu, nie może być zaburzony zwiększona, nietypowa w stosunku do tradycyjnych produktów zawartości a biologicznie aktywnych substancji wzbogacających.

Podstawowe i naturalne składniki bioaktywne występujące lub dodawane w produkcji żywności wzbogaconej.

Składniki bioaktywne Przykłady Korzystny wpływ na zdrowie
Substancje fitochemiczne

Związki polifenolowe, flawonoidy

Karotenoidy, kofeina, glikozydy,

fitosterole

W zależności od substancji przeciwdziałanie chorobom krążenia nowotworom, usprawnianie procesów metabolicznych,

Poprawa nastroju i inne.
Bakterie fermentacji mlekowej (należą do grupy tzw. Probiotyków). Lactobacillus acidophilus, L. plantarum, L. rhamnous, Bifidobacterium bifidum Zapobieganie zaparciom, nowotworom jelita grubego, zmniejszenie poziomu cholesterolu, stymuklacja układu odpornościowego
Oligosacharydy (należą do grupy tzw. Prebiotyków) Rafinoza, stachioza, laktoza, oligofruktoza, oligogalaktoza i inulina Stymlacja rozwoju pro biotycznej flory jelitowej, zmniejszenie poziomu cholesterolu we krwi, zapobieganie zaparciom.
Cholina i lecytyna Sojowa, rzepakowa, jajeczna Usprawnienie funkcjonowania OUN, ułatwienie trawienia tłuszczów.
Błonnik pokarmowy Pektyny, beta-glukany, guar, alginiany, karageny,ksantyn, skrobia oporna, otręby Przeciwdziałanie zaparciom, nowotworom jelit grubego, zmniejszenie poziomu cholesterolu we krwi
Poliole Sorbitol, ksylitol, maltitol, laktitil, izomalt Zmniejszenie poziomu glugozy we krwi, chamowanie rozwoju próchnicy
Aminokwasy, peptydy, białka Kwas glutaminowy, kreatyna, karnityna, tauryna, tyrozyna, glutation, hydrolizaty białkowe, koncentraty i izobaty białkowe Zapewnienie prawidłowej budowy tkanek, regulacja procesów metabolicznych, ułatwienie wchłaniania składników mineralnych
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (zabezpieczone przed utlenianiem) Z grupy omega-3, kwas linolenowy, ekozapentaenowy, dokozaheksaenowy Przeciwdziałanie chorobom krążenia, hamowanie zapaleń i alergii, umożliwienie prawidłowego rozwoju układu nerwowego
Witaminy Z grupy B, D i antyoksydacyjne(A, C, E) Regulacja procesów metabolicznych, neutralizacja wolnych rodników, stymulacja układu odpornościowego
Składniki mineralne Wapń, magnez, żelazo, cynk, selen, jod, mangan Zapewnienie prawidłowej mineralizacji kości, regulacja procesów metabolicznych, stymulacja układu odpornościowego

Żywność modyfikowana genetycznie – nowy rodzaj żywności funkcjonalnej

W poszukiwaniu efektywnych źródeł żywności funkcjonalnej nie sposób pominąć żywności określanej mianem genetycznie modyfikowanej(GMF), otrzymanej z genetycznie modyfikowanych organizmów GMO. Wykorzystanie najnowszych technik inżynierii genetycznej wydaje się być najszybszą drogą do pozyskiwania żywności w pożądany sposób kształtującej wartość odżywczą i jakość zdrowotną diet. W tym kontekście przedstawiono rolę jaką w przyszłości może spełnić żywność modyfikowana genetycznie jako specyficzny rodzaj żywności funkcjonalnej. W produkcji żywności pochodzenia roślinnego przykładem pozytywnych rozwiązań jest eliminacja glutenu z ziarna pszenicy( ważna dla osób z nietolerancją tego białka), modyfikacja zawartości aminokwasów ograniczających, redukcja solaniny w ziemniakach i wzrost zawartości karetonoidów. W produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego przykładem może być mięso o obniżonej zawartości cholesterolu oraz modyfikacja składu kwasów tłuszczowych. Podejmuje się próby wykorzystania zwierząt jako swoistych bioreaktorów umożliwiających uzyskanie żywności funkcjonalnej np. mleka po pomniejszonej alergenności na skutek obniżenia zawartości beta-laktoglobuliny lub mleka zawierającego transgeniczne globuliny przeznaczonego dla pacjentów skazanych na częste i wysokie dawki antybiotyków.

Bibliografia:


Wyszukiwarka