Ichnofacjalna koncepcja Seilachera 4
C.d - Fodinichnia
Zoophycus – to jest śmieszna struktura, która polega na tym, że jest pionowa jamka, zapewniająca kontakt zwierzęcia z powierzchnią, sięgająca nieraz bardzo głęboko w dół i tworzą się spreite o bardzo różnych morfologiach. Średnica spreite może dochodzić nawet do 1 m. Struktura jest charakterystyczna dla środowisk niedotlenionych. Tlen jest czerpany z powierzchni, a w osadach jest anoksycznych.
Zwierzę wychodzi z powierzchni osadu, wchodzi w głąb. Wychodzi, je nowy osad i wchodzi i wydala i znowu wychodzi i znowu wchodzi. Te spreite są poziome.
Bardzo rzadko można znaleźć, ale jest to możliwe. Tu mamy przekrój przez osiową część struktur. Te czarne to poziomy spreite. Jak zrobi na jednym poziomie to potem wchodzi głębiej. Na przekroju możemy choinkę dostać.
W Karpatach fliszowych mamy bardzo dużo zoophycusów. Widać spreite i ich wygląd jest kryterium wyróżniania gatunków.
W przekroju to wygląda jak jamka z wypełnieniem meniskowym. Jeżeli pójdziemy w bok i będzie obocznie to znaczy, że jest spreite.
http://www.envs.emory.edu/faculty/MARTIN/ichnology/Zoophycos.htm
Planolites – łatwy do zidentyfikowania. Jamki proste do lekko krętych, nierozgałęzione poziome. Średnica jamek kilka – kilkanaście mm. Wypełnienie jest różne od otoczenia, brak wyścielenia, ściana gładka. Osadożercy, robakokształtne.
Domichnia – ślady mieszkalne, jamki mieszkalne najczęściej
Tworzone są przez osiadły lub półosiadły endobentos, przez zawiesino, mięso i padlinożerców. Zwierzę mieszka tu i tu się pożywia.
Są proste lub u-kształtne, prostopadłe do powierzchni osadu lub nachylone pod różnym kątem do warstwowania, często rozgałęzione, tworzące labirynt.
Ściany wzmocnione (śluz, zaglutunowany muł, pelety), od wewnątrz często wyścielone.
wypełnienie pasywne.
Zwierzęta : głównie skorupiaki i robakokształtne.
Ophiomorpha – łatwa do rozpoznania, pojedyncze jamki lub labirynty. Rozgałęzienia T – kształtne, albo Y - kształtne. Średnica od 0,5 do 5 cm. Długość nawet do 1 m.
Ściana jest zbudowana z zewnątrz z peletów, a od wewnątrz wyścielona. Czyli na wierzchu ma takie kuleczki. Sposób rozmieszczenia tych peletów może być różny.
Przykład na powierzchni poziomej centkowanie
Pionowe dziurki na ripplemarkach przybrzeża, ujścia pionowych jamek. To jest krewetka, także kraby takie tworzą.
Widać pelety na przekrojach.
od wewnątrz ciemne to wyścielenie.
Tallasinoides – bardzo podobne, ale ściana gładka, reszta identyczna. Wyścielenie grube w piaszczystym podłożu, lecz jego brak w mułowym, czyli takim bardziej kohezyjnym.
Przykłady talassinoides rozgałęzienia, labirynty, ale nie widać peletów.
Diplocraterion. Pionowa u - kształtna jamka. Średnica pojedynczej jamki to 1 cm, a długość całej struktury to 0,5 m. Ślady gładkie. To jest ślad D-E czyli grupa śladów równowagi. Pomiędzy ramionami U bardzo często występuje spreite.
Na przekroju pionowym mamy coś, co wygląda jak pionowa jamka z meniskowym wypełnieniem, czyli trzeba ją zbadać w trójwymiarze. I teraz albo zobaczymy u góry, że są dwie dziurki, albo przetniemy w kilku płaszczyznach i zobaczymy że „wypełnienie jest dwuwymiarowe”.
Przykład U bardzo ładnie widać pomiędzy spreite. Choć spreite rzadko widać, choć w młodszych piaszczystych prędzej.
Ten osad jest przerobiony więc mam inną odporność na wietrzenie. Spreite tworzy z góry krótkie zagłębienie tak naprawdę.
Scolithos – bardzo charakterystyczny, bo najczęściej występuje w koloniach. Mamy idealnie proste lub lekko łukowate jamki, pionowe lub bardzo strome, wypełnione, średnica do 0,5 cm, długość do 1 m . Tworzona przez zawiesinożerców, robakokształtne, ściana gładka. Czyli jak są gęsto cała kolonia, to prawie na 100% scolithos.
Z bliska też widać scolithos.
Arenicolites – u-kształtna, nieregularna jamka, ramiona nie są równoległe, U jest rozłożyste. średnica 0,5 cm, długość do 1 m. Ściany gładkie, bardzo cienkie wyścielenie. Nazwa pochodzi od arenicoli. Jedno wyjście służy do pobierania pokarmu, a drugie do wydalania tego co niepotrzebne. One mają nierówne często szerokości.
Widać np. otworek i obok to co wydaliło.
Na równi pływowej to widać. Kupki to odchody arenicol.
W osadzie fragment z robakiem.
Paleophycus – jamki proste do lekko krętych, nierozgałęzione, poziome do lekko nachylonych, średnica do 1 cm, ściana gładka, grube wyścielenie, tworzona przez drapieżne robakokształtne zwierzęta. Te ślady są bardzo podobne do planolites, ale on nie miał wyścielenia, a osad wypełniający jest tutaj taki sam, jak otaczająca skała. Natomiast kształtem jest to samo co planolites.
Grube białe wyścielenie i wnętrze jak skała otaczająca. Także na zgładzie poziomym widać że osad jest taki sam. Obok czarne ślady planolitesów.
Equlibrichnia
Mówiliśmy, że domichnia to często są też żerowiskowe no i często też ślady równowagi. Ślady równowagi odzwierciedlają reakcję zwierzęcia na depozycje i erozję. Jeżeli zwierzę ma optymalną głębokość bytowania, to wyczuwa zwiększenie nadkładu albo jego ubytek. Jeżeli osadu przybywa, to jamka przesuwa się ku górze, a jeżeli ubywa, to przesuwa się w dół. Morfologia tych śladów zależy od pierwotnej jamki, np. diplocraterion da inne kształty niż ophiomorpha.
Tutaj jeżeli mamy pionowe jamki (shafty), to mamy grubą ścianę wyścieloną peletami. To jest normalna sytuacja jak zwierze nic nie robi. Jak przybywa osadu, to zwierzę zasypuje dół i mamy meniskowe wypełnienie. Jest to możliwe, gdy depozycja zachodzi wolno i zwierzę zdąża tę jamkę konstruować. Jeżeli szybko to jest już ślad ucieczki fugichnia. Taki ślad równowagi charakteryzuje się tym, że na górze mamy cały czas ślady jamki, a na dole mamy we wnętrzu meniskowate wypełnienie. To jest ten sam osad.
Diplocraterion,
Jeżeli dno jest erodowane i jamka musi się zagłębiać, to spreite jest pomiędzy. Jeżeli jamka przesuwa się do góry, to wewnątrz już nie spreite, tylko pod zostaje, można nawet ocenić ile śladu przybyło po tym. Czyli to jest ślad domichnia jak i E.
Teichichnus.
Dalej jeżeli jamka pozioma podnosi się ku górze, to mamy ślad nazywany teichichnus. On może być utworzony przez różne jamki ophiomorphy, thalassinoidesy czy planolitesy.
Inny przykład (2). Przybywanie osadu
Dalej – mamy przekrój pionowy - jamka z meniskowatym wypełnieniem nam się wydaje, a znowu jest to przekrój spreite. Musimy zrobić zgład poziomy i zobaczyć czy mamy kółeczko - ujście jamki czy strukturę planarną.
(E-F ?)
Fugichnia
Odzwierciedlają reakcję zwierzęcia na gwałtowne pogrzebanie, na gwałtowną erozję w dnie. Jeżeli osadu gwałtownie przybywa, to zwierzęta nie budują jamki od razu, tylko przedzierają się przez osad. Osad osypuje się sam. Mamy gwałtowne ugięcie lamin, ale bez ściany.
Małż też może szybko uciekać zaburzając laminacją albo powoli budować ścianę i tworzyć wypełnienie meniskowe.
Monocraterion
Pionowa jamka z v – kształtnym ugięciem i u góry robi się jeszcze taki lejek (3). Nie ma ściany tylko pionowe ugięcie lamin.
http://www.envs.emory.edu/faculty/MARTIN/ichnology/Monocraterion.htm
Stopień bioturbacji osadu
Każdy osad może być w różnym stopniu zbioturbowany. Ichnofabric. może być bardzo różna. To zależy od tego jakie mamy skamieniałości oraz stopień bioturbacji.
Mamy schafty zrobione przez planolitesy np. najpierw poziome i potem coraz bardziej chaotyczne.
Scolitesy zacierają normalną laminację. Pozostają same jamki pionowe.
Przy ophiomorpha w efekcie końcowym coś, co składa się wyłącznie z labiryntów i jamek.
Teraz coś co składa się z różnych śladów. W efekcie końcowym możemy mieć zhomogenizowany osad.
Ichnofacjalna koncepcja Seilachera
Skamieniałości śladowe są bardzo potrzebne przy rekonstrukcji środowisk, zwłaszcza tych, które zapisują się w homogeniczny sposób. Jeżeli nie widzimy struktur sedymentacyjnych, to analiza skamieniałości śladowych pozwoli nam to umieścić w konkretnym punkcie basenu sedymentacyjnego.
Strefom batymetrycznym zostały przypisane Ichnofacje, według Seilachera. Najgłębsze mamy nereites. Szelf skolithos i cruziana. Jak patrzymy na styl to od małoskalowych poziomych do coraz większych jeżeli chodzi o skalę. W środowiskach wyżej energetycznych mamy coraz więcej jamek pionowych z umocnionymi ścianami itd.
Potem jednak stwierdzono, że energia środowiska nie zawsze jest funkcją głębokości, np. laguna, a głębokie wody. Czyli ichnofacje przypisywano konkretnym środowiskom, a nie batymetrii.
Seilacher (ichnofacjalna koncepcja Seilechera) zakładał, że w środowiskach przybrzeżnych, gdzie jest wysoka energia
organizmy pobierają pokarm ze świeżo dostarczonej wody
występują jamki otwarte ze ścianą chroniącą je przed prądami i falowaniem
ślady zostawione na powierzchni ulegają zniszczeniu
mułożercy nie mają tu racji bytu (bo przeważa piasek) – czyli planolitesy i phycosyphony nie mają tu racji bytu
środowiska niskoenergetyczne/ osady drobnoziarniste
poszukiwanie pokarm przez mułożerócw
ochrona zwierzęcia przed fizycznym zniszczeniem jest drugorzędna
Koncepcja Seilecharera nadal funkcjonuje, ale niektóre facje zostały trochę inaczej rozmieszczone.
Ichnofacja skolithnos charakteryzuje się małą różnorodnością śladów. Dominują pionowe jamki mieszkalne, struktury żerowiskowe oraz ślady ucieczki. Na równi pływowej na przybrzeżu one są. To są ophiomorpha, diplocraterion, skolithos, monocraterion, arenicolites. Warunki wysoki stres środowiskowy (falowanie, prądy przybrzeżne), podłoże piaszczyste, równie pływowe, piaszczyste przybrzeże, górne części warstw sztormowych i turbidytów, ale też deponowanych raczej w płytkim środowisku.
Ichnofacja cruziana
(thallasinoides, chondrites, teichichnus, arenicolites, planolites). Duża różnorodność śladów, z reguły ślady pełzania i spoczynku, z reguły poziome i pionowe jamki mieszkalno żerowiskowe.
Warunki – stres środowiskowy tylko okresowo. Np. na szelfie, albo jak dochodzi zawiesina posztormowa. Podłoże drobny piasek do mułu. Jest najczęściej środkowy i zewnętrzny szelf poniżej npf, ale może zahaczać powyżej spf.
Zoophycos
Mała różnorodność struktur, złożone ślady żerowania (spreite), bardzo często widać piętrowość, jedne żyją na mniejszych, a drugie na większych głębokościach. Występują Phycosiphon i zoophycos. Bardzo często przeważa phycosiphon.
Warunki środowiskowe – bardzo niski stres (sedymentacja z zawiesiny), podłoże osady drobnoziarniste. Najczęściej równie abysalne i zewnętrzne szelfy.
Nereites
znamy tylko chondrites, i paleodictyon, meandrujące i spiralne ślady wypasania / żerowania, brak pionowych jamek. Wyjątek chondrites. Warunki stres środowiskowy bardzo niski (sedymentacja z zawiesiny, podłoże muły, środowisko głębokomorskie (równie abysalne, głębokie baseny), ewentualnie mułowe i pyłowe turbidyty dystalne.
BRAKUJĄCY SLAJD
Masowe występowanie skamieniałości śladowych jest wskaźnikiem:
dobrego natlenienia wód dennych (nawet gdy ciemny kolor osadu wskazuje na warunki anoksyczne)
niskiej energii środowiska i powolnego tempa sedymentacji ‼! Bo przy wysokiej szybko uciekną.
Nie świadczy natomiast ani o ilości organizmów, ani o ich różnorodności. Różne ślady mogą być bowiem tworzone przez te same organizmy. Jeżeli chodzi o ilość, to nawet jedno zwierze jest w stanie przerobić cały kawał osadu, jeżeli nic mu nie przeszkadza. Różne organizmy mogą też robić ten sam ślad (np. diplocraterion).
Wyszukiwarka