POLITYKA OŚWIATOWA
- w społeczeństwie demokratycznym polityczność oznacza uwzględnienie różnorodnych stanowisk dotyczących edukacji, a nie ma miejsca na jej upolitycznienie, gdyż jedne ugrupowania polityczne wciąż kłócą się z drugimi, co uniemożliwia podjęcie jakiejkolwiek decyzji
-cały wstęp i początek teks skupia się na tym, że polityka niejako „przeszkadza” pedagogice, gdyż prawica i lewica nie mogą dojść do porozumienia w sprawach dotyczących edukacji. Środowisko polityczne oddziałuje na szkolnictwo dwojako: 1. Poprzez władzę państwa, czyli kto i w jakiej mierze partycypuje w decyzjach politycznych 2. Poprzez to, które partie polityczne mają decydujący wpływ na władzę w instytucjach wyznaczających kierunek rozwoju i strukturę dla całego systemu oświatowego.
-wiele kluczowych decyzji politycy podejmowali, jakby nie była potrzebna wiedza specjalistyczna (osób czynnie działających w edukacji, – co jest niezbędne) choć niektórzy konsultowali swoje pomysły ze środowiskiem akademickim. Jednak wiele kluczowych decyzji podjęto pod wpływem głosu ludu, czy większości głosów partii będącej u władzy
-poprzez sytuacje, jakie mają miejsce w polityce wielu znakomitych nauczycieli, czy innowatorów się wypaliło, gdyż z każdą zmianą władzy były wprowadzane nowe pomysły, które nie miały nic wspólnego z poprzednimi (jakby na przekór)
- Instytucje powszechnego kształcenia, które powinny być „kołem napędowym” przemian społeczno - ustrojowych i kulturowych stały się czynnikiem opóźniającym ich zaistnienie
- nastąpiło oddzielenie polityki od etyki, wszystkie decyzje podejmowane apropo oświaty były podejmowane, albo zbyt pochopnie, albo zbyt wolno
- do debaty ponadpartyjnej na temat edukacji jest potrzebne minimum dobrej woli ze strony wszystkich partii to jest natomiast nie do osiągnięcia
-autor zastanawia się czy najlepszym pomysłem nie byłoby całkowite odcięcie polityki od edukacji, gdyż są to dwie sfery, które sobie zaprzeczają
- w przeciągu 20 lat było 15 ministrów edukacji co daje małą stabilność i małe perspektywy jeśli chodzi o pełnienie służby przez funkcjonariuszy politycznych na rzecz oświaty (jest tutaj tabela z ministrami edukacji, więc może warto sobie zajrzeć
Lista ministrów edukacji narodowej w III RP
Henryk Samsonowicz (NSZZ Solidarność) od 1 stycznia 1990 do 14 grudnia 1990
Robert Głębocki, (ur. 1940 - zm. 2005), (KLD) od 12 stycznia 1991 do 5 grudnia 1991
Andrzej Stelmachowski, (ur. 1925 - zm. 2009), (bezpartyjny) od 23 grudnia 1991 do 5 czerwca 1992
Zdobysław Flisowski (bezpartyjny) od 11 lipca 1992 do 26 października 1993
Aleksander Łuczak (PSL) od 26 października 1993 do 1 marca 1995
Ryszard Czarny (SdRP) od 4 marca 1995 do 26 stycznia 1996
Jerzy Wiatr (SdRP) od 15 lutego 1996 do 17 października 1997
Mirosław Handke (AWS) od 31 października 1997 do 20 lipca 2000
Edmund Wittbrodt (AWS) od 20 lipca 2000 do 19 października 2001
Mirosław Sawicki (bezpartyjny) od 1 września 2005 do 31 października 2005
Roman Giertych (LPR) od 5 maja 2006 do 13 sierpnia 2007
Ryszard Legutko (bezpartyjny) od 13 sierpnia 2007 do 16 listopada 2007
Katarzyna Hall (bezpartyjna) od 16 listopada 2007 do 18 listopada 2011
- negatywne doświadczenia poprzednich lat wskazują na to, iż nie można liczyć na jakikolwiek przełom w zakresie zagwarantowania nauczycielom samorządności zawodowej zarówno w obszarze podejmowania przez nich innowacyjnych autorskich innowacji jak i samodzielnego planowania, organizowania, kontrolowania i oceniania ich szeroko rozumianej działalności pedagogicznej czy nieskrępowanego uczestnictwa we współzarządzaniu szkołami
- z wielu możliwości reformowania oświaty wybierano właściwie dwa – najbardziej przeciwstawne rozwiązania. Albo uwalniano proces reform by stawały się one przede wszystkim efektem indywidualnych dokonań najbardziej kreatywnych nauczycieli, albo narzucano wszystkim nauczycielom jedynie słuszne rozwiązania
- Kristian Kunert (1995) pokazał 5 strategii reformowania szkolnictwa ze względu na inicjatora zmian:
1. strategia top –down (odgórna, z góry na dół) – polega na wdrażaniu w oświacie zmian jedynie przez władze resortowe
2. strategia basis- upward – oddolnie i powszechnie generowana przez nauczycieli, rodziców czy ruchy społeczne skala zmian w szkolnictwie, które przenikają od dołu ku górze, czyli obejmują na wszystkich poziomach przekształcania czy/ i ilościowe w tym także dotyczące władz zwierzchnich ( system ten zaistniał w Polsce pod koniec lat 90. Jedynie w skali instytucjonalnej, kiedy wdrażany był oddolnie proces wewnątrzszkolnego dokształcania nauczycieli).
3. strategia Bi- polarna (strategia sandwicza) – polega na równoczesnym wprowadzaniu tej samej zmiany odgórnie i oddolnie (w Polsce przełom 80 i 90. Lat – MEN zezwoliło na wdrażanie programów i klas autorskich do systemu powszechnej i publicznej edukacji)
4. strategi keil – sprowadza się do animowania reform oświatowych przez środowiska pedagogiczne na szczeblu regionalnym np. przez metodyków, doradców czy doświadczonych nauczycieli skupionych w instytucjach doradztwa czy doskonalenia pedagogicznego
5. strategia multiple – nucleus ( strategia zdecentralizowanych innowacji, rozproszonych wysepek) dotyczy zmian płynących od pojedynczych rozproszonych i często osamotnionych nowatorów szkół czy klas innowacyjnych, którzy tworzą swoiste wyspy oporu edukacyjnego
- w Polsce w ostatnim dwudziestoleciu miały miejsce top-down i multiple – nucleus ( zapowiadano inne ale nie wyszło przez systemy polityczne)
- reformy etatystyczne to reformy typu top –down, odgórne, aranżowane przez władze centralne. Dotyczą one nie tylko systemu oświatowego, ale również procesu doskonalenia nauczycieli i kadr kierowniczych.
- w III RP nieustannie trwał spór między zwolennikami dwóch stanowisk: zachowawczego, tradycyjnego, konserwatywnego i proinnowacyjnego, alternatywnego, liberalnego wpompowany w kontekst orientacji społeczno – politycznych, które dawało się zlokalizowane między etatyzmem a uspołecznieniem
- Peter F. Drucker poprzez innowacje rozumie specyficzne działania nadające zasobom nowe możliwości tworzenia bogactwa, a więc lokuje je w wymiarze wieloznaczności. Innowacja edukacyjna ma miejsce wówczas, gdy w wchodzi stworzenie nowych, odmiennych wartościom innych zasobów, przekształcanie materiału ( instytucji, jej infrastruktury itd.) w zasób lub połączenie istniejącego zasobu w nową bardziej efektywną konfigurację.
- w przypadku modernistycznych reform mamy do czynienia z morfostazą polegającą na zmianie pierwszego porządku, czyli z procesem, który nie obejmuje fundamentów systemu: poza zasięgiem zostają schematy interpretatywne ( w tym zakresie są następujące typy zmian – regresywne, i adaptacyjne)
- zmiany głębokie mają miejsce wtedy, gdy sięgają podstawowych założeń i archetypów
- w oświacie można zauważyć 4 typy reform – naprawcze, modernizacyjne, strukturalne i systemowe
- generalnie kluczowym czynnikiem funkcjonowania systemu edukacji i wprowadzania w nim reform jest odpowiednio przygotowana i umotywowana kadra pedagogiczna ( po PRL odziedziczyliśmy niedowartościowanie ekonomiczne nauczycieli, niskie poczucie wartości, spadek zainteresowania pracą i zaangażowania się w nią)
- podsumowując – przez cały tekst autor mówi o tym jak bardzo jest źle, że politycy zwracają większą uwagę na władzę niż na potrzeby uczniów. Przez to, gdy jedna partia odchodzi, druga zmienia jakoś program edukacji (mimo, że reforma to proces i powinna ewaluować na przestrzeni paru lat, Przez to jakakolwiek reforma zostanie wprowadzona nie ma szans na rozwinięcie się).