Medyczne czynności ratunkowe 07.03.2010
Urazy szczękowo – twarzowe
Obrażenia twarzy mogą być:
- miejscowe ( tkanek miękkich, kości, zębów)
- narządowe i wielonarządowe (Narządu wzroku, słuchu, węchu, smaku, mowy)
- wielomiejscowe
2. Powikłania obrażeń tkanek miękkich twarzy.
W czasie gojenia się obrażeń tkanek miękkich twarzy mogą wystąpić powikłania wczesne lub późne.
Powikłania wczesne:
- rozejście brzegów rany
- zakażenia i zropienia rany
Powikłania późne:
- miejscowe: blizna przerostowa, bliznowiec, przetoka ślinowa
- uogólnione: zakażenie przyranne stanowią: tężec , zgorzel gazowa, róża, wścieklizna
3. Obrażenia tkanek miękkich twarzy:
- obrażenia zamknięte ( bez przerwania ciągłości skóry lub błony śluzowej), stłuczenia, podbiegnięcia krwawe, krwiak
- obrażenia otwarte – otarcie skóry, rany, oderwanie części narządu lub tkanek
Postępowanie:
Zaopatrzenie obrażeń tkanek miękkich twarzy ma na celu zachowanie jej funkcji i nadanie estetycznego wyglądy blizn.
4. Złamania twarzoczaszki, mogą występować jako obrażenia izolowane, obrażenia wielonarządowe twarzy oraz jako element składowy obrażeń mnogich, wielomiejscowych.
Najczęstsze przyczyny:
-pobicia, wypadki komunikacyjne, wypadki w pracy, urazy w sporcie, inne
5. Złamania górnego piętra twarzoczaszki :
- złamanie łuski kości czołowej, zatok czołowych, i sitowia oraz ich modyfikacje
- powstają w wyniku działania urazu w okolicę czołową
6. Złamania środkowego piętra twarzoczaszki:
- złamanie nosa, oczodołu, szczęk ( złamanie Leforta I, II, III), złamania jarzmowo – szczękowe
- najczęstsze złamania twarzoczaszki
7. Złamania dolnego piętra twarzoczaszki:
-złamania żuchwy ( najczęstsze zaraz po złamaniach nosa)
8. Złamania górnego piętra twarzoczaszki – są to nietypowe złamania kości czołowej, rozległe złamania nosowo – sitowe i złamania nadoczodołowe.
Objawy ;
- krwawienie z nosa, obrzęk tkanek miękkich, zniekształcenie kości, wyciek płynu mózgowo – rdzeniowego, ból przy patrzeniu do góry.
Fragmenty kostne ulegają przemieszeniu w stronę podstawy czaszki, powodują często rozerwanie opony twardej, co skutkuje wyciekiem płynu mózgowo –rdzeniowego bezpośrednio przez nos lub bezpośrednio przez zatokę czołową do jamy nosa lub do oczodołu.
Diagnostyka;
- badanie kliniczne
- RTG czaszki AP + boczne, RTG zatok
- KT mózgowia i czaszki twarzowej
Postępowania doraźne :
- wyrównanie stanu ogólnego chorego
- wdrożenie antybiotykoterapii
- opanowanie ewentualnego krwawienia z nosa
- transport do ośrodka wielospecjalistycznego
9.Złamanie środkowego piętra twarzoczaszki:
- złamanie nosa – najczęściej dochodzi do niego na skutek wypadków drogowych, bójek, w czasie pracy lub przy upadku
*objawy :
-widoczne zniekształcenie, przemieszczenie nosa, ból, krwiak okolicznych tkanek, obrzęk nosa, ból głowy, krwawienie z nosa
* rozpoznanie:
- na podstawie objawów klinicznych i RTG nosa
*postępowanie:
- celem leczenie jest uzyskanie jak najlepszego efektu kosmetycznego oraz przywrócenie stanu anatomicznego i czynnościowego nosa
-leki przeciwbólowe
- tamowanie krwawienia
10. Złamanie szczękowe
*Złamanie typu LeFort I:
- powstają w wyniki urazu zadanego w okolicę podnosową
-złamanie powyżej wyrostka zębodołowego, które prowadzi do oddzielenia go od reszty szczęki
- klinicznie górne zęby mogą być przesunięte w stosunku do nosa
* Złamanie typu LeFort II: (piramidowe)
- powstaje na skutek zadziałania urazu na środkowy odcinek masywu szczęki
- szczelina złamania biegnie wyżej niż w złamaniu typu LeFort I i rozciąga się nad nosem
- klinicznie górne zęby mogą w całości być przesunięte w stosunku do reszty twarzy
- w badaniu oburęcznym sprawdza się ruchomość szczęk i nosa, najlepiej wyczuwalne jest na dolnych brzegach oczodołów
*Złamanie LeFort III ( oddzielenie czaszkowo- twarzowe)
-twarz jest w całości oddzielona od reszty głowy
11. Objawy złamania szczęk:
- patologiczna ruchomość odłamów, wydłużenie odcinka, nosowo – bródkowego (LeFort I) lub środkowego( LeFort II i LeFort III)
- zaburzenie zwarcia zębów
- krwawienie z nosa i/lub z gardła
- krwiaki okularowe powiek
- odma podskórna
- w złamaniach typu LeFort II i III może wystąpić płyn otok nosowy w następstwie złamania przedniego dołu podstawy czaszki
12. Postępowanie:
- toaleta jamy ustnej ( usunięcie złamanych, luźno tkwiących zębów)
- zabezpieczenie dróg oddechowych ( z intubacją włącznie)
- zahamowanie krwawienia lub krwotoku ( tamponada przednia i/lub tylna) oraz jamy ustnej (szpatułka między zęby + funda elastyczna)
- leczenie bólu
- transport do ośrodka specjalistycznego
13. Złamanie kompleksu jarzmowo – szczękowego ( złamania trójnożne)
- najczęstsze złamania w obrębie kości twarzoczaszki i zwykle wynikają z uderzenia w policzek i bezpośredniego urazu kości jarzmowej
- ZŁAMANIE TRÓJNOŻNE = złamanie wyrostka czołowego kości jarzmowej + złamanie łuku jarzmowego + złamanie wyrostka jarzmowego szczęki (ściana zatoki szczękowej)
*Objawy:
- ograniczenie roztwierania szczęk, zdrętwienie górnych przednich zębów, podwójne widzenie lub nieprawidłowe ustawienie gałki ocznej w oczodole
14. Złamanie typu „blow – out” (izolowane złamanie dna oczodołu typu rozprężającego)
- urazy powstałe w skutek bezpośredniego uderzenia w gałkę oczną, która następnie powoduje złamanie albo dna, albo ściany przyśrodkowej oczodołu, ale nie jego brzegu.
*Objawy:
- podwójne widzenie podczas patrzenia do góry, drętwienie ponad dolnym brzegiem oczodołu, w złamaniach z ubytkiem zapadnięcia gałki ocznej.
*Postępowanie jak w przypadku złamania trójnożnego.
Złamanie dolnego piętra twarzoczaszki:
15. Złamania żuchwy:
- urazy te są powszechne i są rezultatem działania umiarkowanej siły na dolną część twarzy
- złamania typowo pojawiają się w miejscach osłabienia lub patologii kości
- złamania żuchwy dzielimy na: trzonowe, gałęzi, kąta, wyrostka dziobiastego, kłykciowego i zębodołowego
PODSUMOWANIE:
- rozległe obrażenia twarzy są obrażeniami wielonarządowymi,
- często towarzyszą one obrażeniom innych, odległych tkanek lub narządów
4W = wcześnie, wszystko, w całości, w tym samym czasie